05-12-2020, 05:25 PM
کروم محبوب‌ترین مرورگر در سراسر جهان است؛ اما بدون پروژه‌ی متن‌باز کرومیوم، کرومی هم وجود نداشت. در این مقاله، روش دانلود و شکل‌گیری تجربه‌ی کاربری کرومیوم را شرح داده‌‌ایم.
کرومیوم پروژه‌ی مرورگر متن‌بازی است که شالوده‌ی مرورگر وب کروم را شکل می‌دهد. وقتی گوگل اولین‌بار در سال ۲۰۰۸ کروم را معرفی کرد، منبع کد کرومیوم و شالوده‌ی کروم را هم به‌شکل پروژه‌ای متن‌باز منتشر کرد. این کد متن‌باز به پروژه‌ی کرومیوم متعلق است؛ در‌حالی‌که خود کروم به گوگل تعلق دارد.
کرومیوم و کروم با وجود تشابه اسمی، برچسب نام دو مرورگر متفاوت هستند؛ اما با یکدیگر ارتباط دارند. ازآنجاکه کرومیوم پروژه‌ای متن‌باز (Open-source) است، کارمندان و افرادی غیر از کارمندان گوگل می‌توانند در این پروژه سهیم شوند. برای مثال، مایکروسافت در سال ۲۰۱۹ تغییراتی در کرومیوم اعمال کرد. می‌توان کرومیوم را به‌منزله‌ی جد یا نیاکان کروم و اج در نظر گرفت که از DNA مشترکی با این مرورگرهای بهبودیافته بهره می‌برد.
کروم و کرومیوم چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟
کرومیوم زیرمجموعه‌ای از کروم و اج است. هر آنچه در کرومیوم هست، در کروم و اج نیز وجود دارد؛ اما برعکس این مسئله صادق نیست. تفاوت‌های واضحی در سرویس‌های گوگل مثل مکانیزم به‌روزرسانی خودکار (Autumatic updates) یا پشتیبانی درنظرگرفته‌شده از فناوری‌هایی مثل مؤلفه‌های مدیریت حقوق دیجیتالی (DRM) وجود دارند که باعث می‌شوند کروم و اج بر‌اساس محتوای مبتنی‌بر کپی‌رایت عمل کنند.
بزرگ‌ترین تفاوت صرفا در فهرست پشتیبانی‌ها یا امکانات نیست؛ بلکه در ثبات داشتن یا نداشتن ذاتی آن‌ها است. کرومیوم برنامه‌ای ناقص محسوب می‌شود و از‌نظر کاربردی، جدیدترین نسخه‌ی مرورگر کرومیوم پر از باگ است و درمقایسه‌با خام‌ترین نسخه‌ی کروم یا اج در‌معرض خطا و خرابی‌ها بیشتری قرار دارد. در صفحه‌ی دانلود کرومیوم، گوگل این هشدار را می‌دهد که این برنامه باگ‌های فاحشی دارد.
حتی نسخه‌های کمتربهبودیافته‌ی گوگل برای کروم یا نسخه‌ی مایکروسافت برای اج (هر دو با برچسب Canary) بازهم باثبات‌تر از کرومیوم هستند. دومین تفاوت و دلیل اولویت‌داشتن کرومیوم بر کروم یا اج این است که کرومیوم معمولا اطلاعات کمتری جمع‌آوری و برای گوگل ارسال می‌کند. کروم و اج می‌توانند گزارش‌های خرابی و آمار مصرف را به گوگل و مایکروسافت ارسال کنند؛ اما کرومیوم نمی‌تواند این کار را انجام دهد. در کروم، جمع‌آوری و انتقال به‌صورت پیش‌فرض غیرفعال است؛ البته می‌توان از پنل تنظیمات مرورگر آن را فعال کرد. در اج، برداشت چنین داده‌هایی میتواند بر‌اساس سیستم‌عامل on یا off باشد.
ویندوز ۱۰ هم تنظیمات ویژه‌ای برای اج دارد. قابلیت داده‌های تشخیصی (Diagnostic data) در اغلب نسخه‌های ویندوز ۱۰ فعال است؛ در‌نتیجه، اج میتواند گزارش‌ها را به مایکروسافت ارسال کند. در سیستم‌عامل‌های دیگر مثل macOS، جمع‌آوری داده‌ها به‌صورت پیش‌فرض غیرفعال است؛ اما می‌توان آن‌ها را فعال کرد.
امکاناتی که کرومیوم ندارد
کروم مبتنی‌بر کرومیوم است؛ اما گوگل تعدادی قابلیت ویژه به مرورگر کروم اضافه کرده که در کرومیوم وجود ندارند. این قابلیت‌ها بدین‌شرح‌اند:
پشتیبانی از AAC، H.264 و MP3: کروم کدک‌های مجاز برای این فرمت‌های رسانه‌ای را شامل می‌شود و امکان دسترسی به طیف گسترده‌تری از محتوای رسانه را می‌دهد؛ به‌ویژه وب‌سایت‌هایی که از ویدئو HTML 5 برای استریم ویدئوهای H.264 استفاده می‌کنند. هر دو مرورگر از کدک‌های اولیه‌ی رایگان مثل Opus ،Theora ،Vorbis ،VP8 ،VP9 و WAV برخوردار هستند.
Adobe Flash: کروم از پلاگین فلش Pepper API یا PPAPI برخوردار است که گوگل همراه‌با کروم آن را به‌روزرسانی می‌کند. می‌توانید پلاگین Pepper Flash را از کروم دریافت و سپس آن را نصب کنید و در کرومیوم هم از آن بهره ببرید.
سرویس به‌روزرسانی اج و کروم: کاربران کروم در ویندوز و مک می‌توانند اپلیکیشنی پس‌زمینه را دریافت کنند که به‌صورت خودکار کروم را به‌روز نگه می‌دارد. کاربران لینوکس هم از ابزارهای مدیریت نرم‌افزار استاندارد استفاده می‌کنند؛ اما کرومیوم از به‌روزرسانی خودکار بی‌بهره است؛ در‌نتیجه در‌صورت خطا یا خرابی، مرورگر هشداری نمی‌دهد؛ مگر اینکه کاربر خود برای دانلود نسخه‌ی جدید اقدام کند.
گزارش خطا و خرابی: کاربر کروم میتواند آمار خرابی و خطاها را برای تحلیل بیشتر به گوگل ارسال کند.
با اینکه کرومیوم از برندهای اصلی گوگل نیست، به‌شدت متمرکز بر گوگل است. برای مثال، کرومیوم از برخی امکانات همگام‌سازی بهره می‌برد که در کروم هم پیدا می‌شوند و امکان ورود به حساب گوگل و همگام‌سازی (sync) داده‌ها را می‌دهند.
خطای نتفلیکس در کرومیوم
کاربر در کرومیوم نمی‌تواند از سرویس‌هایی مثل نتفلیکس استفاده کند
دریافت کرومیوم
کرومیوم را از وب‌سایت کرومیوم می‌توانید دانلود کنید. این وب‌سایت به‌صورت خودکار سیستم‌عامل را تشخیص و نسخه‌ی مناسب کرومیوم را برای دستگاهتان ارائه می‌دهد. کرومیوم در فایلی به فرمت.zip دانلود می‌شود و می‌توانید فایل.zip را باز و فایل‌ها آن را به پوشه‌ی دیگری منتقل کنید و سپس برنامه‌ای به‌نام Chrome را اجرا کنید.
نسخه‌های جدید کرومیوم هر روز یا حتی چند بار در روز به‌روز می‌شوند. معمولا این نسخه‌ها تفاوت زیادی با یکدیگر ندارند و تفاوت آن‌ها صرفا در چند خط کد است؛ پس جای نگرانی نیست. با‌این‌حال با اینکه کرومیوم در قالب دانلود رایگان دردسترس همه قرار دارد، برای کاربران عادی توسعه نیافته است؛ بلکه کرومیوم گزینه‌ی مناسبی برای توسعه‌دهندگان پلتفرم متن‌باز است که بتوانند اپلیکیشن‌های جدیدی را تولید کنند.
مشکلات امنیتی کرومیوم
مهندسان کروم و مایکروسافت معمولا آسیب‌پذیری‌های کرومیوم را پیدا و رفع می‌کنند؛ اما ازآنجاکه کرومیوم به‌روزرسانی‌های خودکار ندارد، هر به‌روزرسانی امنیتی که بر منبع کد آن اعمال می‌شود. گفتنی است به‌روزرسانی مذکور در نسخه‌ی کرومیوم کاربر منعکس نمی‌شود؛ مگر اینکه خود کاربر به‌صورت دستی جدیدترین نسخه را دانلود کند. حذف سرویس به‌روزرسانی خودکار بزرگ‌ترین تهدید امنیتی برای کرومیوم به‌شمار می‌رود. علاوه‌براین، مجرمان معمولا از بدافزارها یا نسخه‌های تغییریافته و توزیع‌شده‌ی کرومیوم استفاده می‌کنند که کد حمله را شامل می‌شوند.
چگونه از شر کرومیوم خلاص شویم؟
اگر مرورگر کرومیوم معتبر باشد؛ یعنی کاربر یا ادمین IT آن را نصب کرده باشند، می‌توان آن را مشابه هر برنامه‌ی دیگری حذف کرد. برای مثال در ویندوز ۱۰، کلمه‌ی Uninstall را در کادر جست‌وجوی دسکتاپ تایپ و در نتایج، Add or remove programs را انتخاب کنید. روی Chromium و درادامه روی دکمه‌ی Uninstall کلیک کنید و در پنجره‌ی ظاهر‌شده، با کلیک روی دکمه‌ی Unisntall، این برنامه را حذف کنید.
در macOS، پوشه‌ی Applications را در بخش Finder انتخاب کنید، کرومیوم را بیابید، روی آن راست‌کلیک و گزینه‌ی Move to Trash را انتخاب کنید. گاهی هکرها از نام کرومیوم برای مخفی‌کردن کد حمله‌ی خود استفاده می‌کند و در بعضی نمونه‌ها، مرورگر را به منبعی از بدافزارها تبدیل می‌کنند. ازآنجاکه مجموعه‌ی گسترده‌ای از بدافزارها در قالب کرومیوم مخفی می‌شوند، دستورالعمل یکسان و شفافی برای تمام آن‌ها وجود ندارد؛ اما با استفاده از بسته‌های امنیتی معتبر و اسکن کامپیوتر برای بدافزارها می‌توانید آن‌ها را کاملا حذف کنید.
از کدام‌یک باید استفاده کرد؟
اگر از ویندوز یا مک استفاده می‌کنید، انتخاب واضح است. استفاده از کرومیوم در این سیستم‌‌عامل‌ها کمی دشوار است و ثابت کافی ندارد؛ زیرا به‌صورت خودکار به‌روزرسانی نمی‌شود؛ اما کاربران لینوکس می‌توانند به‌راحتی از آن استفاده کنند.
بسیاری از کاربران لینوکس هم به نرم‌افزارهای متن‌باز علاقه‌ای ندارند و کروم را گزینه‌ای بهتر از کرومیوم می‌دانند. با نصب کروم، می‌توانید فلش‌پلیر بهتری داشته باشید و محتوای چندرسانه‌ای آنلاین را با‌کیفیت‌تر ببینید. برای مثال، گوگل کروم در لینوکس میتواند ویدئوهای نتفلیکس را پخش کند. پخش ویدئوهای نتفلیکس مستلزم پشتیبانی H.264 برای ویدئوی HTML5 است؛ قابلیتی که در کرومیوم وجود ندارد.
کرومیوم پروژه‌ی مرورگر متن‌بازی است که شالوده‌ی مرورگر وب کروم را شکل می‌دهد. وقتی گوگل اولین‌بار در سال ۲۰۰۸ کروم را معرفی کرد، منبع کد کرومیوم و شالوده‌ی کروم را هم به‌شکل پروژه‌ای متن‌باز منتشر کرد. این کد متن‌باز به پروژه‌ی کرومیوم متعلق است؛ در‌حالی‌که خود کروم به گوگل تعلق دارد.
کرومیوم و کروم با وجود تشابه اسمی، برچسب نام دو مرورگر متفاوت هستند؛ اما با یکدیگر ارتباط دارند. ازآنجاکه کرومیوم پروژه‌ای متن‌باز (Open-source) است، کارمندان و افرادی غیر از کارمندان گوگل می‌توانند در این پروژه سهیم شوند. برای مثال، مایکروسافت در سال ۲۰۱۹ تغییراتی در کرومیوم اعمال کرد. می‌توان کرومیوم را به‌منزله‌ی جد یا نیاکان کروم و اج در نظر گرفت که از DNA مشترکی با این مرورگرهای بهبودیافته بهره می‌برد.
کروم و کرومیوم چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟
کرومیوم زیرمجموعه‌ای از کروم و اج است. هر آنچه در کرومیوم هست، در کروم و اج نیز وجود دارد؛ اما برعکس این مسئله صادق نیست. تفاوت‌های واضحی در سرویس‌های گوگل مثل مکانیزم به‌روزرسانی خودکار (Autumatic updates) یا پشتیبانی درنظرگرفته‌شده از فناوری‌هایی مثل مؤلفه‌های مدیریت حقوق دیجیتالی (DRM) وجود دارند که باعث می‌شوند کروم و اج بر‌اساس محتوای مبتنی‌بر کپی‌رایت عمل کنند.
بزرگ‌ترین تفاوت صرفا در فهرست پشتیبانی‌ها یا امکانات نیست؛ بلکه در ثبات داشتن یا نداشتن ذاتی آن‌ها است. کرومیوم برنامه‌ای ناقص محسوب می‌شود و از‌نظر کاربردی، جدیدترین نسخه‌ی مرورگر کرومیوم پر از باگ است و درمقایسه‌با خام‌ترین نسخه‌ی کروم یا اج در‌معرض خطا و خرابی‌ها بیشتری قرار دارد. در صفحه‌ی دانلود کرومیوم، گوگل این هشدار را می‌دهد که این برنامه باگ‌های فاحشی دارد.
حتی نسخه‌های کمتربهبودیافته‌ی گوگل برای کروم یا نسخه‌ی مایکروسافت برای اج (هر دو با برچسب Canary) بازهم باثبات‌تر از کرومیوم هستند. دومین تفاوت و دلیل اولویت‌داشتن کرومیوم بر کروم یا اج این است که کرومیوم معمولا اطلاعات کمتری جمع‌آوری و برای گوگل ارسال می‌کند. کروم و اج می‌توانند گزارش‌های خرابی و آمار مصرف را به گوگل و مایکروسافت ارسال کنند؛ اما کرومیوم نمی‌تواند این کار را انجام دهد. در کروم، جمع‌آوری و انتقال به‌صورت پیش‌فرض غیرفعال است؛ البته می‌توان از پنل تنظیمات مرورگر آن را فعال کرد. در اج، برداشت چنین داده‌هایی میتواند بر‌اساس سیستم‌عامل on یا off باشد.
ویندوز ۱۰ هم تنظیمات ویژه‌ای برای اج دارد. قابلیت داده‌های تشخیصی (Diagnostic data) در اغلب نسخه‌های ویندوز ۱۰ فعال است؛ در‌نتیجه، اج میتواند گزارش‌ها را به مایکروسافت ارسال کند. در سیستم‌عامل‌های دیگر مثل macOS، جمع‌آوری داده‌ها به‌صورت پیش‌فرض غیرفعال است؛ اما می‌توان آن‌ها را فعال کرد.
امکاناتی که کرومیوم ندارد
کروم مبتنی‌بر کرومیوم است؛ اما گوگل تعدادی قابلیت ویژه به مرورگر کروم اضافه کرده که در کرومیوم وجود ندارند. این قابلیت‌ها بدین‌شرح‌اند:
پشتیبانی از AAC، H.264 و MP3: کروم کدک‌های مجاز برای این فرمت‌های رسانه‌ای را شامل می‌شود و امکان دسترسی به طیف گسترده‌تری از محتوای رسانه را می‌دهد؛ به‌ویژه وب‌سایت‌هایی که از ویدئو HTML 5 برای استریم ویدئوهای H.264 استفاده می‌کنند. هر دو مرورگر از کدک‌های اولیه‌ی رایگان مثل Opus ،Theora ،Vorbis ،VP8 ،VP9 و WAV برخوردار هستند.
Adobe Flash: کروم از پلاگین فلش Pepper API یا PPAPI برخوردار است که گوگل همراه‌با کروم آن را به‌روزرسانی می‌کند. می‌توانید پلاگین Pepper Flash را از کروم دریافت و سپس آن را نصب کنید و در کرومیوم هم از آن بهره ببرید.
سرویس به‌روزرسانی اج و کروم: کاربران کروم در ویندوز و مک می‌توانند اپلیکیشنی پس‌زمینه را دریافت کنند که به‌صورت خودکار کروم را به‌روز نگه می‌دارد. کاربران لینوکس هم از ابزارهای مدیریت نرم‌افزار استاندارد استفاده می‌کنند؛ اما کرومیوم از به‌روزرسانی خودکار بی‌بهره است؛ در‌نتیجه در‌صورت خطا یا خرابی، مرورگر هشداری نمی‌دهد؛ مگر اینکه کاربر خود برای دانلود نسخه‌ی جدید اقدام کند.
گزارش خطا و خرابی: کاربر کروم میتواند آمار خرابی و خطاها را برای تحلیل بیشتر به گوگل ارسال کند.
با اینکه کرومیوم از برندهای اصلی گوگل نیست، به‌شدت متمرکز بر گوگل است. برای مثال، کرومیوم از برخی امکانات همگام‌سازی بهره می‌برد که در کروم هم پیدا می‌شوند و امکان ورود به حساب گوگل و همگام‌سازی (sync) داده‌ها را می‌دهند.
خطای نتفلیکس در کرومیوم
کاربر در کرومیوم نمی‌تواند از سرویس‌هایی مثل نتفلیکس استفاده کند
دریافت کرومیوم
کرومیوم را از وب‌سایت کرومیوم می‌توانید دانلود کنید. این وب‌سایت به‌صورت خودکار سیستم‌عامل را تشخیص و نسخه‌ی مناسب کرومیوم را برای دستگاهتان ارائه می‌دهد. کرومیوم در فایلی به فرمت.zip دانلود می‌شود و می‌توانید فایل.zip را باز و فایل‌ها آن را به پوشه‌ی دیگری منتقل کنید و سپس برنامه‌ای به‌نام Chrome را اجرا کنید.
نسخه‌های جدید کرومیوم هر روز یا حتی چند بار در روز به‌روز می‌شوند. معمولا این نسخه‌ها تفاوت زیادی با یکدیگر ندارند و تفاوت آن‌ها صرفا در چند خط کد است؛ پس جای نگرانی نیست. با‌این‌حال با اینکه کرومیوم در قالب دانلود رایگان دردسترس همه قرار دارد، برای کاربران عادی توسعه نیافته است؛ بلکه کرومیوم گزینه‌ی مناسبی برای توسعه‌دهندگان پلتفرم متن‌باز است که بتوانند اپلیکیشن‌های جدیدی را تولید کنند.
مشکلات امنیتی کرومیوم
مهندسان کروم و مایکروسافت معمولا آسیب‌پذیری‌های کرومیوم را پیدا و رفع می‌کنند؛ اما ازآنجاکه کرومیوم به‌روزرسانی‌های خودکار ندارد، هر به‌روزرسانی امنیتی که بر منبع کد آن اعمال می‌شود. گفتنی است به‌روزرسانی مذکور در نسخه‌ی کرومیوم کاربر منعکس نمی‌شود؛ مگر اینکه خود کاربر به‌صورت دستی جدیدترین نسخه را دانلود کند. حذف سرویس به‌روزرسانی خودکار بزرگ‌ترین تهدید امنیتی برای کرومیوم به‌شمار می‌رود. علاوه‌براین، مجرمان معمولا از بدافزارها یا نسخه‌های تغییریافته و توزیع‌شده‌ی کرومیوم استفاده می‌کنند که کد حمله را شامل می‌شوند.
چگونه از شر کرومیوم خلاص شویم؟
اگر مرورگر کرومیوم معتبر باشد؛ یعنی کاربر یا ادمین IT آن را نصب کرده باشند، می‌توان آن را مشابه هر برنامه‌ی دیگری حذف کرد. برای مثال در ویندوز ۱۰، کلمه‌ی Uninstall را در کادر جست‌وجوی دسکتاپ تایپ و در نتایج، Add or remove programs را انتخاب کنید. روی Chromium و درادامه روی دکمه‌ی Uninstall کلیک کنید و در پنجره‌ی ظاهر‌شده، با کلیک روی دکمه‌ی Unisntall، این برنامه را حذف کنید.
در macOS، پوشه‌ی Applications را در بخش Finder انتخاب کنید، کرومیوم را بیابید، روی آن راست‌کلیک و گزینه‌ی Move to Trash را انتخاب کنید. گاهی هکرها از نام کرومیوم برای مخفی‌کردن کد حمله‌ی خود استفاده می‌کند و در بعضی نمونه‌ها، مرورگر را به منبعی از بدافزارها تبدیل می‌کنند. ازآنجاکه مجموعه‌ی گسترده‌ای از بدافزارها در قالب کرومیوم مخفی می‌شوند، دستورالعمل یکسان و شفافی برای تمام آن‌ها وجود ندارد؛ اما با استفاده از بسته‌های امنیتی معتبر و اسکن کامپیوتر برای بدافزارها می‌توانید آن‌ها را کاملا حذف کنید.
از کدام‌یک باید استفاده کرد؟
اگر از ویندوز یا مک استفاده می‌کنید، انتخاب واضح است. استفاده از کرومیوم در این سیستم‌‌عامل‌ها کمی دشوار است و ثابت کافی ندارد؛ زیرا به‌صورت خودکار به‌روزرسانی نمی‌شود؛ اما کاربران لینوکس می‌توانند به‌راحتی از آن استفاده کنند.
بسیاری از کاربران لینوکس هم به نرم‌افزارهای متن‌باز علاقه‌ای ندارند و کروم را گزینه‌ای بهتر از کرومیوم می‌دانند. با نصب کروم، می‌توانید فلش‌پلیر بهتری داشته باشید و محتوای چندرسانه‌ای آنلاین را با‌کیفیت‌تر ببینید. برای مثال، گوگل کروم در لینوکس میتواند ویدئوهای نتفلیکس را پخش کند. پخش ویدئوهای نتفلیکس مستلزم پشتیبانی H.264 برای ویدئوی HTML5 است؛ قابلیتی که در کرومیوم وجود ندارد.
