ضمایر شخصی در زبان آلمانی

[roozbeh.rahmani]

ضمایر شخصی پرکاربردترین و مهمترین نوع ضمایر در آموزش زبان آلمانی هستند. از ضمایر شخصی در زبان آلمانی برای اشاره به خود، یا خودداری از تکرار اسامی استفاده می‌شود. زبان آلمانی سه نوع متفاوت از ضمایر شخصی دارد:

[list=1]
[*]ضمایر شخصی فاعلی
[*]ضمایر شخصی مفعولی مستقیم (Akkusativ)
[*]ضمایر شخصی مفعولی غیر مستقیم (Dativ)
[/list]معرفی ضمایر شخصی در زبان آلمانی

از مجموعه ضمایر شخصی آلمانی، تنها ضمایر فاعلی هستند که دارای معادل در زبان فارسی هستند. در جدول زیر می‌توانید این ضمایر را به همراه معادل‌های آن‌ها ببینید:

ضمایر آلمانی
ضمایر فارسیاول شخص مفرد
ich 
من
دوم شخص مفرد
du 
تو
سوم شخص مفرد
er/sie/es 
او
اول شخص جمع
wir 
ما
دوم شخص جمع
ihr 
شما
سوم شخص جمع
sie 
آنها
ضمیر دوم شخص محترمانه
Sie 
شما (محترمانه)

همانطور که در جدول می‌بینید، ضمیر سوم شخص در زبان آلمانی به سه صورت آورده شده است. این ضمیر برای جنسیت‌های متفاوت در زبان آلمانی به صورت متفاوت استفاده می‌شود. er برای اسامی مذکر، sie برای اسامی مونث و es برای ضمایر خنثی استفاده می‌شود.
در آلمانی گذشته از دوم شخص مفرد و جمع، یک دوم شخص محترمانه هم وجود دارد که به صورت مشابه برای مفرد و جمع استفاده می شود. این ضمیر کاملا مشابه سوم شخص جمع است با این تفاوت که حرف اول آن همیشه بزرگ نوشته می شود (حتی اگر در ابتدای جمله نباشد).

در زبان آلمانی گذشته از ضمایر شخصی فاعلی، ضمایر شخصی مفعولی هم وجود دارد (ما در فارسی آنها را به صورت "من را" یا "به من" می‌سازیم) جدول زیر مجموعه ضمایر شخصی در زبان آلمانی را نشان می‌دهد:

فاعلی
مفعولی مستقیم
مفعولی غیر مستقیماول شخص مفرد
ich 
mich 
mir 
دوم شخص مفرد
du 
dich 
dir 
سوم شخص مفرد مذکر
er 
ihn 
ihm 
سوم شخص مفرد مونث
sie 
sie 
ihr 
سوم شخص مفرد خنثی
es 
es 
ihm 
اول شخص جمع
wir 
uns 
uns 
دوم شخص جمع
ihr 
euch 
euch 
سوم شخص جمع
sie 
sie 
ihnen 
دوم شخص محترمانه
Sie 
Sie 
Ihnen 
کاربردهای ضمایر شخصی

از ضمایر شخصی در زبان آلمانی در کاربردهای متفاوتی استفاده می‌شود. این کاربردها عبارتند از:
1. از ضمایر سوم شخص مفرد معمولا برای خودداری از تکرار اسامی در جملات متوالی استفاده می‌شود. به مثال زیر توجه کنید:

Ich habe eine Katze. Sie ist sehr niedlich. 
من یک گربه دارم. او [آن] خیلی ناز است.
از واژه "sie" (ضمیر سوم شخص مفرد مونث) برای جلوگیری از تکرار واژه "Katze" (گربه) استفاده شده‌است.
توجه

در زبان آلمانی انتخاب مذکر، مونث یا خنثی بودن ضمیر با توجه به جنسیت گرامری اسمی که با آن جایگزین شده مشخص می‌شود و رابطه ای با جنسیت طبیعی ندارد. پس ممکن است از یک ضمیر مونث برای یک میز یا یک ضمیر خنثی برای یک فرد استفاده شود.

2. به عنوان ضمیر مصنوعی در جملات غیر شخصی (ضمایر مصنوعی در فارسی معادلی ندارند.) به مثال‌های زیر توجه کنید:

Es regnet. 
باران می‌آید.
فعل "regnen" (باران باریدن) به‌همراه ضمیر es ظاهر شده و در دیگر حالت‌ها صرف نمی‌شود.
Es ist schon spät. 
دارد دیر می‌شود.
فعل "sein" (بودن) در این معنا با ضمیر es ظاهر می‌شود.

3. برای اشاره به یک جمله واره یا عبارت که در قسمت دیگر از جمله مورد استفاده قرار گرفته. به مثال زیر توجه کنید:

Es freut mich, dass du mich besuchst. 
این من را خوشحال می کند، که تو به دیدن من آمدی.
در اینجا از ضمیر es به‌همراه فعل "freuen" (خوشحال کردن) برای اشاره به جمله پیرو استفاده شده‌است.

به بیانی دیگر در مثال بالا ضمیر "Es" به عبارت دوم جمله یعنی "du mich besuchst" اشاره می‌کند. در فارسی هم از ساختارهای مشابه استفاده می‌شود.

4. از ضمایر اول شخص (مفرد و جمع) برای اشاره به خود یا یک جمع خودی استفاده می‌شود. (برای اشاره به خود هرگز از اسم استفاده نمی‌شود.) به مثال زیر توجه کنید:

Ich habe Hunger. 
من گرسنه هستم.

5. برای اشاره مستقیم به یک یا چند مخاطب از ضمایر دوم شخص (مفرد یا جمع) استفاده می‌شود. در کاربردهای رسمی (موقعیت های اداری، سازمانی، احترام به بزرگتر و ...) از ضمیر دوم شخص محترمانه برای هر دو حالت مفرد و جمع استفاده می‌شود. به مثال‌های زیر توجه کنید:

Wie heißt du? 
اسمت چیه؟
Woher kommt ihr? 
اهل کجایید؟
Können Sie das bitte wiederholen? 
می‌توانید لطفا آن را تکرار کنید؟ (محترمانه)