دلایل سوزش و خارش مقعد در بزرگسالان و کودکان+ درمان

[nyusha]

سوزش و خارش مقعد که با نام انگلیسی Anal itching شناخته می شود، عارضه ای است که ممکن است برای همه افراد و حتی کودکان نیز اتفاق بیفتد. اما آمار ها نشان می دهند که این عارضه در آقایان شایع است.
 
برای درمان این مشکل ابتدا باید علتهای به وجود آمدن آرا بررسی نمود تا بهترین تشخیص را صادر کرد. با ما در این مقاله همراه باشید تا شایع ترین علت ها را بررسی کنیم.
 

 
سوزش  و خارش مقعد چیست؟
سوزش و خارش مقعد نوعی التهاب پوستی است که از راست روده تا دهانه مقعد اتفاق افتاده و فرد را به خارش آن ناحیه متمایل می کند.
 
سوزش ها و خارش های درون مقعدی معمولا ناشی از مواد آلرژیک موجود در مدفوع پدید می آیند و خارش مقعد جز آسیب رسانی و بدتر کردن وضعیت چیزی به ارمغان نمی آورد. بنابراین ابتدا باید علت ها را بررسی نمود.
 
عوامل به وجود آوردن سوزش مقعد
عوامل به وجود آمدن سوزش و خارش مقعد گاهی می تواند بر اساس وجود یک بیماری و گاهی رفتار های نادرست فرد صورت بگیرد.
 
چند نمونه از شایع ترین عارضه هایی که می توانند سوزش و خارش مقعد را به همراه بیاورند:
 
1. عدم رعایت بهداشت
یکی از دلایلی که موجب سوزش و خارش مقعد می شود، عدم رعایت بهداشت پس از هر بار اجابت مزاج است. این ام اگر به درستی انجام نگیرد، مقداری از مدفوع در محل باقی مانده و موجب تحریک پوست و در نتیجه خارش ناحیه می شود.
 
البته برخی افراد به دلیل داشتن عضله ضعیف اسفنکتر دچار نشت مدفوع می شوند که با رعایت بهداشت شستشوی دقیق محل، دوش گرفتن و یا استفاده از دستمال مرطوب های مناسب و ملایم می توانند آن را کنترل کنند.
 
2. بواسیر یا هموروئید
بواسیر یا هموروئید از شایع ترین بیماری های نشیمنگاهی می باشند. در این بیماری رگ های راست روده یا دهانه مقعد تحریک شده و بالشتک های  گوشتی در درون و یا اطراف مقعد ایجاد می کنند.
 
این بیرون زدگی ها که به دلیل یبوست و زور زدن های ناشی از یبوست پدید می آیند، درد، سوزش و خارش مقعد را به همراه می آورند.
 
3. شقاق
یکی دیگر از عوامل سوزش و خارش مقعد بروز شقاق می باشد. شقاق به ترک ها و چاک خوردگی های مقعد می گویند که به دلایلی چون یبوست های مکرر و طولانی مدت پدید می آید.
 
4. کرمک
کرمک یا کرم روده از دیگر عوامل است که افراد هنگام ابتلا به خارش مقعد نگران آن می شوند. این بیماری که می تواند یکی از دلایل بروز سوزش و خارش مقعد باشد، در بین کودکان رایج تر از بزرگسالان  بوده و آنها را درگیر این عارضه می کند.
 
5. زگیل تناسلی
زگیل تناسلی یا ویروس HPV  که از دسته بیماری های جنسی و نشیمنگاهی است، موجب بروز زگیل هایی بر نواحی تناسلی از جمله واژن، آلت تناسلی مردانه، دهان و مقعد می  شود. این زگیل ها که همواره با درد، ترشح رطوبت، سوزش و خارش همراه هستند، می توانند تا حد زیادی بر سلامت و آرامش افراد موثر باشند.
 
6. موهای زیر پوستی
تا خوردن و برگشتن موهای زائد گاهی اوقات باعث بروز خارش  و التهاب های پوستی و در مواقع بسیار حاد موجب کیست مویی می شود. این مشکل می تواند در ناحیه نشیمنگاهی به وجود آمده و موجب خارش شدید و سوزش آن ناحیه شود.
 
7. مصرف غذاهای حاوی ادویه فراوان یا تند
مصرف ادویه فراوان  و به خصوص فلفل در مواد غذایی که روزانه از آن مصرف می کنید، موجب پیدایش مواد آلرژیک در مدفوع شده و روده و پوست مقعد را تحریک می کند. همین امر سبب به وجود آمدن درد، قرمزی، سوزش و خارش مقعد می شود.
 
8. لباس زیر های تنگ با جنس پلاستیک
پوشیدن لباس زیر هایی با جنس های نامرغوب و تنگ، شلوار های جذب و چسبان می تواند دلیلی برای به وجود آمدن سوزش و خارش مقعد  باشد.

9. قارچ
از دیگر دلایل بروز این عارضه شرم آور بروز قارچ های پوستی در ناحیه مقعد است که با استفاده از شیاف، پماد ها و داروها می توان آن را برطرف نمود.
 

 
سوزش و خارش مقعد در کودکان
همانطور که گفته شد این عارضه هم در بزرگسالان و هم در کودکان نمایان است. و همین دلیل موجب گوشه گیر شدن آنها برای خارش نواحی می شود.
 
. خشک نکردن خود پس از اجابت مزاج
. عدم رعایت نکات بهداشتی
. اسهال
. پوشک های چسبان
. کرمک
. رژیم غذایی تاثیر گذار
 
موارد ذکر شده از عواملی هستند که کودکان را تحت تاثیر سوزش و خارش مقعد قرار می دهد. اگر کودک شما دچار گوشه گیری شده و در تنهایی خود مشغول به خاراندن مقعد خود است، حتما مشکل او را بررسی کرده و او را برای معالجه به پزشک ببرید.
 
برای مثال کودکی اگر دچار کرم روده یا کرمک شده باشد، برای درمان نیاز به داروی پزشک دارد و حتما درمانهای خاص در نظر گرفته می شود.
 
درمان طبی خارش و سوزش مقعد
Iran-clinic.com برخی از روش های درمانی جدید را ارائه می کند که پزشک ابتدا داروهایی برای درمان علامتی خارش و سوزش مقعدی تجویز می‌کند تا فرد کمی آرام گرفته و از حالت عصبی‌ای که به خاطر خارش شدید پیدا کرده است، رها شود.
 
اگر نشانه‌های آزار دهنده‌ی فرد در طول شب بدتر شود پزشک برای القای خواب آسوده‌تر تا زمان اثرگذاری داروی ضد خارش ممکن است یک آنتی‌هیستامین خوراکی نیز برای سرکوب علایم تجویز کند. سپس بسته به علت زمینه‌ای درمان اقدام به درمان اساسی مشکل فرد خواهد کرد. داروهای تجویزی پزشک شامل:
 
. داروهای بی‌حس‌کننده موضعی
داروهای بی‌حس‌کننده موضعی به طور موقت می‌توانند با بی‌حس کردن گیرنده‌های اعصاب درد، سوزش و خارش را از بین ببرند. استفاده از این محصولات باید به پوست اطراف مقعد محدود شود.
 
داروهای بی‌حس‌کننده موضعی می‌توانند باعث واکنش‌های آلرژیک همراه با سوزش و خارش شوند. بنابراین، در صورت افزایش علایم باید استفاده از آن دارو قطع شود. نمونه‌هایی از داروهای بی‌حس‌کننده موضعی عبارتند از:
 
بنزیل الکل
تتراکائین
بنزوکائین ۵ تا ۲۰ درصد
لیدوکائین ۲ تا ۵ درصد (Xylocaine)
پراموکسین ۱ درصد
 
منقبض‌کننده عروق
مواد شیمیایی منقبض‌کننده عروق مانند اپی‌نفرین، یک ماده شیمیایی طبیعی محسوب می‌شود. این ماده با منقبض کردن عروق و کوچک‌تر کردن رگ‌های ناحیه‌ی مقعدی تورم ناحیه را کاهش می‌دهد. همچنین ممکن است به علت اثر بی‌حس کننده ملایم آن، درد و خارش را نیز کاهش دهد.
 
منقبض‌کننده عروق موضعی اطراف مقعد، بر خلاف منقبض‌کننده‌های عروق تزریقی با احتمال کمتری عوارض جانبی جدی مانند فشار خون بالا، عصبی شدن، لرزش، بی‌خوابی، تشدید دیابت و یا پرکاری تیروئید را ایجاد می‌کند. نمونه‌هایی از منقبض‌کننده عروق عبارتند از:
 
افدرین سولفات
اپی نفرین
فنیل افرین
 
. محافظ موضعی
محافظ موضعی با ایجاد یک پوشش سطحی و تشکیل یک سد فیزیکی با کاهش تماس پوست با ترشحات روده و مدفوع از تحریک پوستی اطراف مقعد جلوگیری می‌کند و به دنبال آن خارش، درد و سوزش ناحیه را کنترل می‌کند. نمونه‌هایی از محافظ‌های موضعی عبارتند از:
 
ژل هیدروکسید آلومینیوم
کره کاکائو
گلیسیرین
کائولن
روغن‌های معدنی (Balneol)
وازلین سفید
نشاسته
اکسید روی (Desitin) و یا کالامین (که شامل اکسید روی)
روغن کبد ماهی یا روغن کبد کوسه
 
. قابض
قابض باعث انعقاد (تجمع) پروتئین‌ها در سلول‌های پوست اطراف مقعد و یا پوشش داخلی کانال مقعد می‌شود. این اقدام با ترویج خشکی پوست کم‌کم به از بین بردن سوزش، خارش و درد مقعد کمک می‌کند. نمونه‌هایی از قابض عبارتند از:
 
کالامین ۵ تا ۲۵ درصد
اکسید روی ۵ تا ۲۵ درصد
 
. ضدعفونی کننده‌ها
ضدعفونی کننده‌ها مانع از رشد باکتری‌ها و موجودات دیگر در محل می‌شوند. با این حال، هنوز معلوم نیست که آیا آنتی‌سپتیک مؤثرتر از آب و صابون است یا نه. نمونه‌هایی از آنتی‌سپتیک عبارتند از:
 
اسید بوریک
فنل
بنزالکونیم کلرید
ستیل پیریدینیوم کلراید
رزورسینول
 
. کراتولیتیک
کراتولیتیک یک ماده‌ی شیمیایی است که باعث می‌شود لایه‌های بیرونی پوست از هم پاشیده شده و ریزش کنند. منطق استفاده از آن در خارش و سوزش مقعدی، این است که اجازه می‌دهد تا با فروپاشی لایه‌ی سطحی پوست داروهای مصرفی مقعد و اطراف آن به بافت‌های زیرین نفوذ کنند. دو کراتولیتیک مورد تأیید شامل:
 
رزورسینول ۱ تا ۳ درصد
 
. مسکن
محصولات ضد درد، مانند محصولات بی‌حسی، تسکین‌کننده‌ی درد، خارش و سوزش با اثر بر گیرنده‌های اعصاب درد عمل می‌کنند. نمونه‌هایی از مسکن‌ها عبارتند از:
 
منتول
کافور
 
. کورتیکواستروئیدها
کورتیکواستروئیدها باعث کاهش التهاب و خارش ناحیه می‌شوند، اما مصرف مزمن آن می تواند به صدمه‌ی دائمی پوست منجر شود. آن‌ها نباید برای دوره‌های بیش از چند روز تا دو هفته استفاده شود.
محصولات حاوی کورتیکواستروئید ضعیف بدون نسخه پزشک در دسترس هستند اما محصولات کورتیکواستروئید قوی‌تر که فقط با نسخه پزشک تجویز می‌شوند، برای درمان خارش مقعد استفاده نمی‌شوند.
استروئید موضعی ضعیف مانند کرم هیدروکورتیزون یک درصد دو تا سه بار در روز توصیه می‌شود، استروئید موضعی طولانی اثر مانند بتامتازون هم ممکن است مؤثر باشد.

راهکارهای خانگی سوزش و خارش مقعد
اگر به هر دلیل از مراجعه به پزشک صرفه نظری میکنید و یا احساس شرم اجازه نمی دهد که مشکل خود را با کسی در میان بگذارید، می توانید در مراحل اولیه با به کارگیری راهکار های ساده و خانگی این اختلال را درمان کنید.
 

 
1. در ابتدا می توانید مصرف غذاهای تند، ترش و پر ادویه را کنار بگذارید.
2. از پوشیدن لباسهای تنگ و چسبان با جنس های نامرغوب و پلاستیک خود داری کنید.
3. محل خارش را نخارانید چرا که با این کار به پوست آسیب رسانده و سوزش آن را تشدید می کنید.
4. اگر دچار یبوست هستید، مصرف فیبر را در وعده های روزانه خود فراموش نکنید.
5. از مصرف محرک های سوزش و خارش مقعد که شامل، قهوه، چای، گوجه فرنگی، الکل، شکلات، لبنیات و سیگار هستند، پرهیز کنید.
6. موهای زائد ناحیه مقعد را از بین ببرید.
البته دلایل جدی تری هم وجود دارند که درمان خانگی آنها ممکن نیست و نیازمند معالجه پزشک است.
برای مثال افرادی که به بیماری هایی چون بواسیر حاد، شقاق، زگیل تناسلی، کرمک روده ای مبتلا هستند حتما و حتما نیازمند مشاوره و داروی پزشک می باشند.
درمان این بیماری ها ابتدا با داروها و پماد های مخصوص صورت میگیرد و در صورت حاد بودن بیماری پزشکان با استفاده از لیزر یا عمل های جراحی به درمان آن می پردازند.
منبع: ایران ناز