14-08-2019, 11:35 AM
فناوری اطلاعات وارتباطات چیست؟
در پنجاه سال گذشته بروز تحولات گسترده در زمينه كامپيوتر و ارتباطات، تغييرات عمده اي را در عرصه هاي متفاوت حيات بشري به دنبال داشته است. انسان همواره از فناوري استفاده نموده و كارنامه حيات بشري مملو از ابداع فناوري هاي اطلاعات و ارتباطات كه از آنان به عنوان فناوريهاي جديد و يا عالي، ياد مي شود بيشترين تاثير را در حيات بشري داشته اند.
دنياي ارتباطات و توليد اطلاعات به سرعت در حال تغيير بوده و ما امروزه شاهد همگرايي آنان بيش از گذشته با يكديگر بوده، بگونه‌اي كه داده‌ها و اطلاعات بسرعت و در زماني غيرقابل تصور به اقصي نقاط جهان منتقل و در دسترس استفاده كنندگان قرار مي‌گيرد.
ICT يافناوري‌‌اطلاعات‌وارتباطات( Information & Communication Technology)، بدون شك تحولات گسترده اي را در تمامي عرصه‌هاي اجتماعي و اقتصادي بشريت به دنبال داشته و تاثير آن بر جوامع بشري بگونه‌اي است كه جهان امروز به سرعت در حال تبديل شدن به يك جامعه اطلاعاتي است. جامعه اي كه در آن دانايي و ميزان دسترسي و استفاده مفيد از دانش، داراي نقشي محوري و تعيين كننده است. گستره كاربرد و تاثيرات آن در ابعاد مختلف زندگي امروزي و آينده جوامع بشري به يكي از مهمترين مباحث روز جهان مبدل شده و توجه بسياري از كشورهاي جهان را به خود معطوف كرده است
اما در تعريف فناوري اطلاعات و ارتباطات مي‌توان گفت؛ فناوري عبارت است از گردآوري، سازماندهي، ذخيره و نشر اطلاعات اعم از صوت، تصوير، متن يا عدد كه با استفاده از ابزار رايانه‌اي و مخابرات صورت پذيرد.
صرفنظر از تعاريف متنوع و دامنه وسيع كاربرد فناوري اطلاعات و ارتباطات در بخشهاي مختلف زندگي بشري، دسترسي سريع به اطلاعات و انجام امور بدون در نظر گرفتن فواصل جغرافيايي و فارغ از محدوديتهاي زماني محوري ترين دستاورد اين فناوري است.
مي‌توان از ارتباطات مطمئن و در دسترس بصورت كارآمد، به عنوان بخشي از ابزار مطرح سازي مشكلات جهاني بهره‌گرفت. ممكن است فناوريهاي اطلاعاتي و ارتباطي به تنهايي گرسنه‌ها را سير نكند، گرسنگي را ريشه كن نكند، يا مرگ و مير كودكان را نكاهد، اما عواملي بيش از پيش و با اهميت هستند كه رشد اقتصادي و برابري اجتماعي را به حركت درمي‌آورند.
فناوري اطلاعاتي و ارتباطي؛ توليد، تنوع و توزيع كارآمد محصولات كشاورزي را مقدور مي‌سازد و امكان عرضه خدمات اوليه بهداشتي به افراد بسيار نيازمند مناطق محروم از تسهيلات بهداشتي را فراهم‌تر مي‌سازد. همچنين به آموزگاران اين امكان را مي‌دهد كه دانش خود را به دورافتاده‌ترين نقاط اين سياره برسانند. دسترسي به فناوري اطلاعات مي‌تواند ايجاد شركتهاي كوچك و گروه بندي فقيرترين و دورافتاده‌ترين مناطق جهان را تقويت كند و به آنها كمك كند و بخش عمده بازارهاي داخلي و جهاني را به هم پيوند دهد.
فناوري اطلاعات امكان جهش زير ساختهاي فقير را طوري فراهم ساخته كه دوري از بازارها ديگر عامل زيان نيست و كانالهاي توزيع ناكارآمد، ديگر از ميان رفته و به گذشته‌ها متعلق مي‌شوند.
فناوري اطلاعات و ارتباطات مي‌تواند تاثير بسيار زيادي در بهبود حكومت گرداني برجاي گذارد، مي‌تواند به مردمي كه دورافتاده، زبان بسته و غير قابل بروز بوده‌اند صدايي بدهد كه بتوانند صرف نظر از جنسيت و مكان زندگي خود سخن بگويند. با اين اوصاف با پذيرش قدرت فراوان فناوريهاي اطلاعاتي و ارتباطي در بهبود و اعتلاي اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي مردم، بايد آن را محور تمام راهبردهاي توسعه قرار دهيم.
بر همين اساس نظريه‌هايي مانند ايجاد دولتهاي الكترونيكي، شهرهاي الكترونيكي، آموزش الكترونيكي، و تجارت الكترونيكي مطرح گرديد و ظرف چند سال اخير در برخي از كشورها پيشرفتهاي قابل توجهي نموده است. مزاياي عملي شدن اين نظريه‌ها استفاده از فناوري اطلاعات و ارتباطات را به يك بحث جهاني و قابل توجه جوامع مختلف مبدل كرده كه يكي از آنها، بحث ايجاد دولتهاي الكترونيكي است.
تاريخچه فناوري اطلاعات و ارتباطات
نخستين گام‌ها براي استقرار نظام اطلاع‌رساني در ايران با تأسيس مؤسسه تحقيقات و برنامه‌ريزي علمي و آموزشي، و مراكز مدارك علمي و خدمات كتابداري وابسته به اين مؤسسه برداشته شد.
در سال ۱۹۶۶ با مشاركت اعضاي شوراي بين‌المللي مجامع علمي * فعاليت‌هاي بين‌المللي از سوي يونسكو با استقرار طرح ايجاد شبكه جهاني مبادله اطلاعات علمي(يوني سيست*) مورد بررسي قرار گرفت.
بعدها با شركت كارشناسان سازمان‌هاي بين‌المللي اطلاعات علمي‌‌مانند فدراسيون بين‌المللي اطلاع‌رساني*مباحث مطروحه در طرح يوني‌سيست مورد نقادي و موشكافي قرار گرفت و نتايج اين مباحث به صورت نشريه‌اي چاپ و منتشر شد.
از ۴ تا ۱۹ اكتبر ۱۹۷۱ از سوي يونسكو پس از مطالعات فراوان همايش يوني‌سيست در پاريس با شركت ۸۳ نماينده از كشورهاي جهان تشكيل شد.
در اين همايش هيئت نمايندگي ايران از سوي مؤسسه تحقيقات و برنامه ريزي علمي و آموزشي شركت كرد.
نخستين سند، گزارش دست نويسي از دكتر حسين دانشي و همكاران وي بود كه در سال ۱۳۵۱ براي تعيين وضعيت همايش يوني سيست تدارك شده بود.
به دنبال اين گزارش مقاله‌اي نسبتا مفصل زير عنوان «شبكه جهاني مبادله اطلاعات علمي» در نشريه فني مركز مدارك علمي به چاپ رسيد كه در آن در باره وضع كشورهاي در حال توسعه اظهار نظر شده بود:
پس از شركت هيئت نمايندگي ايران در همايش يونسكو (۱۹۷۱)، مركز مدارك علمي‌‌وابسته به مؤسسه تحقيقاتي و برنامه‌ريزي علمي و آموزشي، بررسي‌هايي را در زمينه امكانات اتخاذ سياستي هماهنگ در مورد گردآوري و اشاعه اطلاعات علمي‌‌و فني آغاز كرد .
قرار شد مركز مدارك علمي، گزارشي در اين مورد تهيه كند. اين گزارش در جلسه صاحب نظران مورد بررسي قرار گرفت و پس از انجام اصلاحات، به صورت نهايي چاپ و منتشر شد. در اين گزارش دو نكته اساسي به چشم مي‌‌خورد:
تعيين يكي از مراكز به عنوان واحد هماهنگ كننده فعاليت‌هاي مراكز مدارك ايراني و رابط اين مراكز با مجامع و شبكه‌هاي بين‌المللي اطلاع‌رساني و نظارت بر اشاعه درست اطلاعات و برقراري ارتباط كامل علمي و اطلاعاتي ميان واحدهاي نيازمند دولتي و دانشگاهي.
پيگيري سياست استقرار نظام واحد بازيابي اطلاعات در مراكز مدارك دولتي و استفاده از امكانات و تسهيلات خدمات ماشيني مملكت در جهت سازمان دادن به بازيابي و اشاعه اطلاعات و برقراري رابطه و استفاده از شبكه‌ها و بانك‌هاي اطلاعاتي از طريق نظام‌هاي پيوسته.
در پنجاه سال گذشته بروز تحولات گسترده در زمينه كامپيوتر و ارتباطات، تغييرات عمده اي را در عرصه هاي متفاوت حيات بشري به دنبال داشته است. انسان همواره از فناوري استفاده نموده و كارنامه حيات بشري مملو از ابداع فناوري هاي اطلاعات و ارتباطات كه از آنان به عنوان فناوريهاي جديد و يا عالي، ياد مي شود بيشترين تاثير را در حيات بشري داشته اند.
دنياي ارتباطات و توليد اطلاعات به سرعت در حال تغيير بوده و ما امروزه شاهد همگرايي آنان بيش از گذشته با يكديگر بوده، بگونه‌اي كه داده‌ها و اطلاعات بسرعت و در زماني غيرقابل تصور به اقصي نقاط جهان منتقل و در دسترس استفاده كنندگان قرار مي‌گيرد.
ICT يافناوري‌‌اطلاعات‌وارتباطات( Information & Communication Technology)، بدون شك تحولات گسترده اي را در تمامي عرصه‌هاي اجتماعي و اقتصادي بشريت به دنبال داشته و تاثير آن بر جوامع بشري بگونه‌اي است كه جهان امروز به سرعت در حال تبديل شدن به يك جامعه اطلاعاتي است. جامعه اي كه در آن دانايي و ميزان دسترسي و استفاده مفيد از دانش، داراي نقشي محوري و تعيين كننده است. گستره كاربرد و تاثيرات آن در ابعاد مختلف زندگي امروزي و آينده جوامع بشري به يكي از مهمترين مباحث روز جهان مبدل شده و توجه بسياري از كشورهاي جهان را به خود معطوف كرده است
اما در تعريف فناوري اطلاعات و ارتباطات مي‌توان گفت؛ فناوري عبارت است از گردآوري، سازماندهي، ذخيره و نشر اطلاعات اعم از صوت، تصوير، متن يا عدد كه با استفاده از ابزار رايانه‌اي و مخابرات صورت پذيرد.
صرفنظر از تعاريف متنوع و دامنه وسيع كاربرد فناوري اطلاعات و ارتباطات در بخشهاي مختلف زندگي بشري، دسترسي سريع به اطلاعات و انجام امور بدون در نظر گرفتن فواصل جغرافيايي و فارغ از محدوديتهاي زماني محوري ترين دستاورد اين فناوري است.
مي‌توان از ارتباطات مطمئن و در دسترس بصورت كارآمد، به عنوان بخشي از ابزار مطرح سازي مشكلات جهاني بهره‌گرفت. ممكن است فناوريهاي اطلاعاتي و ارتباطي به تنهايي گرسنه‌ها را سير نكند، گرسنگي را ريشه كن نكند، يا مرگ و مير كودكان را نكاهد، اما عواملي بيش از پيش و با اهميت هستند كه رشد اقتصادي و برابري اجتماعي را به حركت درمي‌آورند.
فناوري اطلاعاتي و ارتباطي؛ توليد، تنوع و توزيع كارآمد محصولات كشاورزي را مقدور مي‌سازد و امكان عرضه خدمات اوليه بهداشتي به افراد بسيار نيازمند مناطق محروم از تسهيلات بهداشتي را فراهم‌تر مي‌سازد. همچنين به آموزگاران اين امكان را مي‌دهد كه دانش خود را به دورافتاده‌ترين نقاط اين سياره برسانند. دسترسي به فناوري اطلاعات مي‌تواند ايجاد شركتهاي كوچك و گروه بندي فقيرترين و دورافتاده‌ترين مناطق جهان را تقويت كند و به آنها كمك كند و بخش عمده بازارهاي داخلي و جهاني را به هم پيوند دهد.
فناوري اطلاعات امكان جهش زير ساختهاي فقير را طوري فراهم ساخته كه دوري از بازارها ديگر عامل زيان نيست و كانالهاي توزيع ناكارآمد، ديگر از ميان رفته و به گذشته‌ها متعلق مي‌شوند.
فناوري اطلاعات و ارتباطات مي‌تواند تاثير بسيار زيادي در بهبود حكومت گرداني برجاي گذارد، مي‌تواند به مردمي كه دورافتاده، زبان بسته و غير قابل بروز بوده‌اند صدايي بدهد كه بتوانند صرف نظر از جنسيت و مكان زندگي خود سخن بگويند. با اين اوصاف با پذيرش قدرت فراوان فناوريهاي اطلاعاتي و ارتباطي در بهبود و اعتلاي اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي مردم، بايد آن را محور تمام راهبردهاي توسعه قرار دهيم.
بر همين اساس نظريه‌هايي مانند ايجاد دولتهاي الكترونيكي، شهرهاي الكترونيكي، آموزش الكترونيكي، و تجارت الكترونيكي مطرح گرديد و ظرف چند سال اخير در برخي از كشورها پيشرفتهاي قابل توجهي نموده است. مزاياي عملي شدن اين نظريه‌ها استفاده از فناوري اطلاعات و ارتباطات را به يك بحث جهاني و قابل توجه جوامع مختلف مبدل كرده كه يكي از آنها، بحث ايجاد دولتهاي الكترونيكي است.
تاريخچه فناوري اطلاعات و ارتباطات
نخستين گام‌ها براي استقرار نظام اطلاع‌رساني در ايران با تأسيس مؤسسه تحقيقات و برنامه‌ريزي علمي و آموزشي، و مراكز مدارك علمي و خدمات كتابداري وابسته به اين مؤسسه برداشته شد.
در سال ۱۹۶۶ با مشاركت اعضاي شوراي بين‌المللي مجامع علمي * فعاليت‌هاي بين‌المللي از سوي يونسكو با استقرار طرح ايجاد شبكه جهاني مبادله اطلاعات علمي(يوني سيست*) مورد بررسي قرار گرفت.
بعدها با شركت كارشناسان سازمان‌هاي بين‌المللي اطلاعات علمي‌‌مانند فدراسيون بين‌المللي اطلاع‌رساني*مباحث مطروحه در طرح يوني‌سيست مورد نقادي و موشكافي قرار گرفت و نتايج اين مباحث به صورت نشريه‌اي چاپ و منتشر شد.
از ۴ تا ۱۹ اكتبر ۱۹۷۱ از سوي يونسكو پس از مطالعات فراوان همايش يوني‌سيست در پاريس با شركت ۸۳ نماينده از كشورهاي جهان تشكيل شد.
در اين همايش هيئت نمايندگي ايران از سوي مؤسسه تحقيقات و برنامه ريزي علمي و آموزشي شركت كرد.
نخستين سند، گزارش دست نويسي از دكتر حسين دانشي و همكاران وي بود كه در سال ۱۳۵۱ براي تعيين وضعيت همايش يوني سيست تدارك شده بود.
به دنبال اين گزارش مقاله‌اي نسبتا مفصل زير عنوان «شبكه جهاني مبادله اطلاعات علمي» در نشريه فني مركز مدارك علمي به چاپ رسيد كه در آن در باره وضع كشورهاي در حال توسعه اظهار نظر شده بود:
پس از شركت هيئت نمايندگي ايران در همايش يونسكو (۱۹۷۱)، مركز مدارك علمي‌‌وابسته به مؤسسه تحقيقاتي و برنامه‌ريزي علمي و آموزشي، بررسي‌هايي را در زمينه امكانات اتخاذ سياستي هماهنگ در مورد گردآوري و اشاعه اطلاعات علمي‌‌و فني آغاز كرد .
قرار شد مركز مدارك علمي، گزارشي در اين مورد تهيه كند. اين گزارش در جلسه صاحب نظران مورد بررسي قرار گرفت و پس از انجام اصلاحات، به صورت نهايي چاپ و منتشر شد. در اين گزارش دو نكته اساسي به چشم مي‌‌خورد:
تعيين يكي از مراكز به عنوان واحد هماهنگ كننده فعاليت‌هاي مراكز مدارك ايراني و رابط اين مراكز با مجامع و شبكه‌هاي بين‌المللي اطلاع‌رساني و نظارت بر اشاعه درست اطلاعات و برقراري ارتباط كامل علمي و اطلاعاتي ميان واحدهاي نيازمند دولتي و دانشگاهي.
پيگيري سياست استقرار نظام واحد بازيابي اطلاعات در مراكز مدارك دولتي و استفاده از امكانات و تسهيلات خدمات ماشيني مملكت در جهت سازمان دادن به بازيابي و اشاعه اطلاعات و برقراري رابطه و استفاده از شبكه‌ها و بانك‌هاي اطلاعاتي از طريق نظام‌هاي پيوسته.
