01-05-2021, 12:14 PM
پرديس فناوري کيش طرح مشاوره متخصصين صنعت و مديريت گروه اجرائي و عمران
آشنايي با کاشی
مقدمه
هنگاميكه كلمه كاشي به گوش اكثرمردم مي رسد، بي درنگ واژه كاشي سراميكي درذهن آنها تداعي مي گردد.البته جاي تعجب نيست چراكه كاشي سراميكي بي شك رايج ترين پوشش مورداستفاده درهنرمعماري وتزئين اماكن مسكوني وتجاري محسوب مي شود.كاربردكاشي سراميكي از4000 سال قبل ازميلاد درمصرباستان تا استفاده درسفينه هاي فضايي درعصر حاضر ازتاريخچه اي طولاني برخورداراست. كاشي سراميكي با توجه به ايجاد نمايي زيبا وبه عنوان پوشش رايج، نقش كليدي درمعماري اماكن مسكوني دارد.
كاشي راميتوان درمنازل به عنوان تزئين ديوارها، روي پيشخوان آشپزخانه ورستورانها،محوطه هاي اطراف وان ودوش حمام،فضاي اطراف شومينه وغيره مورداستفاده قرارداد.كاشي سراميكي،فضاي خارج ازمنازل مانندتراس ها،ورودي ها وگذرگاه هاي اطراف منازل،استخرها،فضاهاي اطراف حوضچه هاي آب گرم وسونا،بام ها، ديوارباغ ها، سردرهاي منقوش منازل وحتي نقوش تزئيني روي ديوار خارجي منازل رامزين وباشكوه مي نمايد. طيف بسيار وسيع رنگ، طرح، اندازه ونقش دركاشي ها امكان طراحي وتزئين همه نوع بناهاي سنتي ومدرن را دراختيار نصابان قرارميدهد.
كاشي،به مفهومي وسيع تر،به هرواحد تقريبا كوچك ونازك با شكلي هندسي اطلاق مي شودكه درتعدادزيادجهت پوشش سطوح مورداستفاده قرارمي گيرد.اين بدان معني است كه كاشي لزوما ازجنس سراميك نيست. كاشي هاي انعطاف پذير وينيلي كف و پاركتهاي چوبي دومثال بارز دراين زمينه هستند.بسياري ازسنگهاي طبيعي نظير لوح هاي سنگي، سنگهاي مرمر و مرمر رگه دار نيز مانند كاشي مورداستفاده قرارمي گيرند.نام ديگر اين پوششها،سنگهاي پرداخت شده است.برخلاف سنگ فرش هاي شيارداربااشكال، ابعاد وضخامتهاي گوناگون،سنگهاي پرداخت شده رابا اره هاي مخصوص به ابعادمختلف وبه دوصورت صيقلي يا زبر درمي آورند.كاشي هاي سيماني نيزكه بسيارمشابه مدل سراميكي خودهستند،نوع ديگري ازكاشي ها محسوب مي شوند.
اولين نمونه هاي كاشي سراميكي به دوران ماقبل تاريخ بازمي گردند.اين كاشي هاي زمخت وطبيعي ازخاك رس طبيعي وبه شكل چهارگوش ساخته شده ودرزير نور خورشيد خشك مي شدند.بيش از6000سال قبل واحتمالا درمصر باستان،مردم پي بردندكه پختن كاشي هاي رسي دريك كوره آنها رامستحكم ترومقاوم تردربرابرجذب آب مي نمايد.درهمان دوره كاشي سازان مخلوطهاي متفاوتي ازخاك رس راموردآزمايش قراردادندوآنها راجهت بادوام ترنمودن بدنه كاشي(بيسكوئيت- Bisque) با موادي نظير سنگ گچ پودرشده، سنگ رست،تالك،ميكا يا ماسه مخلوط مي كردند.
مقاومت دربرابر رطوبت رادربعضي ازكاشي ها با افزودن لعاب، دوچندان مي كردندورنگدانه هايي نيزجهت خلق رنگهايي جديد به بدنه كاشي يا لعابها افزوده مي شد.
گرچه روشهاي سنتي توليدكاشي سراميكي طي قرنها همچنان دست نخورده باقي مانده است،ليكن بكارگيري انواع خاكهاي رسي،لعابها وديگر موادگوناگون،تنوع دماي پخت ونيزدفعات پخت باعث توليدكاشيهاي گوناگوني شده است. بايد اذعان داشت كه تركيبات، اندازه،رنگ، بافت ونقش كاشيها بسيارمتنوع وگوناگون است واين سردرگمي خريداررادوچندان مي كند.باوجوداين،اگرخريدارآگاهي كافي ازروشهاي طبقه بندي كاشيها وطرق نصب آنها داشته باشد،حوزه جستجو جهت يافتن بهترين كاشي بسيارمحدودترخواهدشد.
گونه هاي كاشي سراميكي كاشي سراميكي داراي انواع وگونه هاي متفاوت وبسياري است.اعمال يا عدم اعمال لعاب،مهم ترين عامل تمايز انواع كاشي بشمار مي آيد.ميزان تخلخل كاشي نيز دردرجه دوم اهميت قراردارد.
لعاب: رنگ دركاشي هاي لعاب خورده مي تواند دربافت كاشي واردشده باشد.اين رنگ مي تواند رنگ طبيعي خاك رس يا رنگدانه اي باشدكه قبل ازپخت كاشي به رس اضافه شده باشد.دربرخي موارددركاشي هاي لعاب خورده،رنگ(معمولا مخلوطي ازسيليكات سرب و رنگدانه ها) پس ازپخت بدنه برلعاب سطح اعمال مي شود. سپس كاشي را جهت ممزوج نمودن لعاب با بدنه، مجددا دركوره پخت قرارمي دهند.انواع كاشي هاي لعاب خورده ازبراق روشن تا مات كامل،داراي رنگها،طرحها وبافتهاي سطحي متنوع تري درمقايسه با نوع بدون لعاب هستند
تخلخل:ميزان تخلخل براساس مقدارآب جذب شده توسط كاشي تعيين مي شود.كاشي هاي غيرزجاجي ميزان جذب آبي حدود7درصد يابيشتر،كاشي هاي نيمه زجاجي بين 2تا7 درصد،نوع زجاجي بين6/0 الي 3درصد وگونه غيرجاذب كمتراز5/0 درصد دارند.عموما هرچه زمان پخت ودماي كوره بيشترباشد،كاشي نيززجاجي تر وميزان تخلخل آن كمتر مي گردد.موزائيكهاي زجاجي سراميكي،كاشي هاي گرانيتي وكاشي هاي پرسلاني ازجمله كاشي هاي زجاجي باميزان جذب آب ناچيز محسوب مي شوند.كاشي هاي پرسلاني نيز باهمان مواداوليه لازم براي چيني پرسلاني،جهت پوشش ديواروكف بسيارمناسب هستند.
بسياري ازكاشيهاي بدون لعاب وكاشيهاي Quarry نيز جزء گونه با زجاجي هستند.نوع غيرزجاجي شامل بدنه هاي سفيد،كاشيهاي ديواري لعاب خورده،برخي بدنه هاي قرمز،كاشيهاي دماي پخت پائين وسنگفرشهاهستند.
گرچه لعاب سطح هركاشي مقاوم دربرابرجذب آب است،ليكن كاشيهاي لعاب دارممكن است نسبت به نوع بدون لعاب مقاومت كمتري دربرابرآب ازخودنشان دهند.اين مسئله البته بستگي به ميزان مقاومت تخلخل بيسكوئيت كاشي وضخامت لعاب دارد.بااين وجود،آب ازطريق فاصله بين كاشيها كه با ملات پرمي شود،واردبدنه آنها مي گردد.هنگام انتخاب كاشي مناسب براي مكانهاي مرطوب (نظيراطراف دوش و وان،كف حمام واطراف دستشويي) مسئله تخلخل كاشي اهميت بيشتري پيدا مي كند،چراكه آب جذب شده توسط كاشي هاي متخلخل محل امني براي رشد باكتريها خواهدشدوسرانجام بانفوذبه لايه هاي زيرين باعث شل شدن اتصال بين كاشي وزمينه خواهد گرديد.
كاشي هاي غيرزجاجي يا نيمه زجاجي رانبايددرنماي بيروني مناطق سردسير مورداستفاده قرارداد،چراكه آب جذب شده دربدنه كاشي مرتب يخ زده وآب مي شود ودرنهايت باعث ترك خوردن كاشي مي گردد.گرچه فروشندگان كاشي معمولا كاشيها رابرحسب ميزان تخلخل طبقه بندي نمي كنند،ليكن دراين زمينه داراي اطلاعات كافي هستند.معمولا فروشندگان كاشي،كاشي سراميكي رابه سه دسته كاشي ديواري لعاب خورده،كاشي كف و كاشي موزائيكي طبقه بندي مي نمايند.
درهرطبقه،كاشيهارابراساس درجه مقاومتشان دربرابر شرايط محيطي ومواردي نظيرنفوذ آب،مقاومت دربرابر سايش وضربه گروه بندي مي كنند.اندازه،ضخامت وساختار سطح كاشي ازديگر عوامل مهم وموثردرانتخابي صحيح به شمارمي روند(براي مثال،بدنه هاي مقاوم دربرابر لغزندگي براي كاربردهاي كف مناسب ترهستند).كاشيهاي ديگري كه داراي ويژگيها وكاربردهايي مشابه كاشي هاي سراميكي هستند عبارتنداز:آجروكاشيهاي سيماني.گونه هاي متعددسنگ طبيعي نظيرسنگ مرمر،سنگ لوح،گرانيت و مرمر رگه دار نيز به شكل كاشي يافت مي شوند.اين سنگها وهمچنين كاشي هاي چوبي و وينيل درآينده موردبحث خواهندگرفت.
كاشي ديواري:
كاشي ديواري معمول ترين نوع كاشي سراميكي مورداستفاده عموم است كه دراندازه ها،رنگها وطرحهاي گوناگون يافت مي شود.بيشتركاشيهاي تزئين مرسوم ومنقوش بادست متعلق به اين دسته اند.كاشي هاي ديواري معمولا25/0 الي 375/0 ايچ ضخامت، 3*3 اينچ الي 6*6 اينچ ابعاد ودرشرايطي باابعاد واشكال بزرگتر و متفاوت تري به بازار ارائه مي شوند.ابعادمذكور اسمي والبته دربرگيرنده بندكشي نيزهستند.
معمولا،كاشيهاي ديواري نازك،سبك ومتخلخل بوده وبالايه نازكي ازلعاب(فقط مناسب استفاده روي ديوار)پوشانده شده اند.بااين وجود اين، مي توان آنها را روي پيشخوانها يا كفهايي باميزان ترددكم يارطوبت جزئي ماننداتاق خوابها ياحمامها مورداستفاده قرارداد.
كاشيهاي ديواري رامي توان درمحيطهاي مرطوب نظيراطراف وان ودوش نيز نصب كرد.درچنين شرايطي،معمولا يك لايه بتونه ضدآب راجهت محافظت درزها دربرابرنفوذ آب روي كاشي پخش مي كنند.البته درتعدادي ازكاتالوگها،كاشي هاي ديواري اينچنين طبقه بندي نشده وآنها رابانام طراحشان مي شناسندواغلب، شرايط وسطح مناسب براي نصب كاشي رامشخص ومعرفي مي نمايند.
كاشيهاي ديواري ورقه اي:
كاشي هاي ورقه اي درواقع كاشي هايي هستندكه بانظم وفاصله اي خاص كناريكديگروروي ورق كاغذي خاص،پلاستيك مشبك يايك لايه مشبك پارچه اي قرارمي گيرند.گاهي اوقات نيزبااستفاده ازمقاديركم وينيل،چسب سيليكن يا پلي يوريتاين (Polyurethane) بانام روكش نقطه اي به هم متصل مي گردند.اين صفحات معمولا دراندازه هاي12 اينچ مربع به بالا يافت مي شوند.گرچه كاشيهاي ديواري ورقه اي نيازي به كارپرزحمت درزبندي كاشيهاي تك ندارندودرنتيجه كارنصب رابسيارآسان مي كنند،ليكن به نسبت قيمت،ازكاشيهاي تك باهمان كيفيت گرانترهستند.همچنين ازلحاظ اندازه،رنگ وطرح درمقايسه باكاشيهاي تك محدودترهستند.بعضي ازكاشيها رامي توان روي كفها ياپيشخوانها مورداستفاده قراردادكه البته پس ازنصب، درزها بايدباملات پرشوند.
كاشيهاي داراي ورقه هاي ازپيش چيده:
ازانجاكه اين كاشيها نيازبه پرداخت باملاتهاي ويژه ندارند،لذا يك مرحله جلوترازكاشي هاي ديواري ورقه دارهستند.
ملات درواقع يك لايه انعطاف پذيرپلي يوريتاين،كلريدپلي وينيل يا بتونه سيليكن است كه احتياجي به بتونه وملاتهاي سيماني ندارد.خودورقه ها نيزانعطاف پذيري كافي براي خمش وكشش هنگام كاربرخوردارهستند.اين ويژگي خاص،به نصاب اين امكان رامي دهدتابااستفاده ازقطعات ويژه وكاشيهاي مخصوص لبه كار،عمل نصب رابه خوبي انجام دهد.لوله هاي حاوي بتونه سيليكن براي پوشش فواصل بين صفحات وكاشيهاي حاشيه اي مورداستفاده قرارمي گيرند.معمولا ،دوغاب رابايك ماده شيميايي بازدارنده رشدقارچها وكپكها مخلوط مي كنندتابتوان آن را درمحيط هاي مرطوب نظيرحمامها به كاربرد.
به خاطراستفاده ازاين نوع ماده شيميايي،FDA (انجمن موادغذايي و دارويي) كاربرداين صفحات راروي پيشخوانهاي آشپزخانه ها يا محل طبخ وآماده سازي غذا توصيه نمي نمايد. اين بتونه ها به رنگ سفيد يا ديگر رنگها دربازار موجودند.
كاشي موزائيكي:
هرنوع كاشي به اندازه 2 اينچ (5سانيمتر) مربع يا كوچكتر وتهيه شده ازشيشه يا خاك پرسلاني ريزدانه با مخلوطي ازرنگدانه ها،به عنوان كاشي موزائيكي محسوب مي شود.
اين كاشيهاي زجاجي با دانسيته بالا، ازمقاومت مناسبي درمقابل جذب آب،رنگ پذيري، ضربه،يخ زدگي وسايش برخورداربوده وبه همين دليل مناسب تمامي سطوح هستند.بافت سطوح نيز،داراي تنوع وسيعي متشكل ازصاف وبراق براي ديوارها وسطوح طرح دار(مقاوم دربرابر لغزندگي) براي كفها است.
اين نوع كاشيها به شكلهاي متنوع مربع،مستطيل،شش ضلعي،دايره،اشكي،برگي وگاهي اوقات ساچمه اي يافت مي شوند.بيشترموزائيكهاي سراميكي رابراي نصب راحت تر،برروي صفحه اي ازچسب،پلاستيك،كاغذ مخصوص يا يك شبكه نخي محكم مي چسبانند. به علت اندازه كوچك،مي توان به راحتي آنها را روي سطوح نامسطح وغيرمعمول،استخرها وحوضچه هاي داخل باغها وگلدانهاي مخصوص با شكلهاي موج داروتزئيني مورداستفاده قرارداد.
كاشي كف:
اين نوع كاشي شامل تمامي كاشيهاي مناسب محوطه هاي مسقف وروباز است.اكثركاشيهاي كف لعاب خورده مناسب استفاده برروي پيشخوانها وديگرسطوح افقي تحت فشار،درمعرض سايش ومحلهاي پرترددهستند.معمولا،كاشي هاي كف،سنگين ومناسب نصب روي ديوارنيستند.البته به كمك چسبهاي مناسب ودرشرايطي كه ديوارها براي تحمل وزن اضافي خاصي طراحي شده باشند مي توان ازاين نوع كاشيها روي ديواراستفاده كرد.
كاشيهاي كف معمولا ضخيم ترازكاشيهاي ديوار وبه ضخامت375/0 تا 75/0 اينچ هستند.ابعادكاشيها معمولا 4 الي 24 اينچ مربع است.البته فاصله بندكشي بين كاشيها دراين ابعاد لحاظ شده است.ازميان انواع شكلهاي اين نوع كاشي مي توان به اشكال مستطيلي،شش ضلعي،هشت ضلعي وجناغي اشاره كرد.
انواع رايج كاشي كف عبارتنداز: كاشي هاي بدون لعاب،سنگفرش بدون لعاب وكاشي كف لعاب دار.
كاشي بدون لعاب:
امروزه درصنعت، كاشيهاي كف بدون لعاب به بدنه هاي قرمز پخت وسخت باابعاد ثابت وضخامت حداقل 375/0 اينچ اطلاق مي شود.اين كاشيها با بدنه اي زجاجي يا نيمه زجاجي وسخت براي پوشش محيطهاي داخل وخارج ساختمان بسيارمناسب هستند.
بيسكوئيت نيزمعمولا به رنگ قرمزپررنگ آجري است كه البته بنابه نوع خاك رس دررنگهاي ديگر نيزيافت مي شود.گرچه اكثراين نوع كاشيها به رنگ رس طبيعي هستند،ليكن تعدادي از توليدكنندگان،پيش ازپخت، رنگدانه هايي رابه آن اضافه مي نمايند.سايه رنگهاي به دست آمده عبارتنداز: آبي،سبز،صورتي،كمرنگ،صورتي،ارغواني پررنگ، سفيدخاكستري وخرمايي روشن. كاشيهاي لعاب خورده دررنگهاي روشن ترنيزيافت مي شود.
سنگفرش بدون لعاب:
هرنوع كاشي كف كه درگره كاشي هاي بدون لعاب قرارندارند،بعنوان سنگفرش بدون لعاب شناخته مي شوند.البته عناوين متفرقه ديگري نيز به كارمي روند.سنگفرشهاي بدون لعاب شامل انواع پرسلاني غيرقابل نفوذ تاكاشي هايي بابدنه نرم،مكزيكي دست ساز غيرزجاجي وسنگفرشهاي پاسيو هستند.سايه رنگهاي متنوع وطبيعي سنگفرشها نام ديگري را براي اين كاشيها تحت عنوان سفال بدون لعاب(Terracotta) به ارمغان آورده كه مناسب پوشش كف ومحوطه هاي داخلي وخارجي هستند.امروزه،اكثر كاشيهاي مذكور درايتاليا،اسپانيا،فرانسه ومكزيك توليد مي شوند.
سنگفرشهاي غيردست ساز معمولا داراي بدنه اي سخت،نيمه زجاجي يا زجاجي با ابعادي يكسان وسطوحي تقريبا صاف هستند.ضخامتهاي اسمي آنها بين 25/0 الي 5/0 اينچ است.بيسكوئيت اين كاشيهاي لعابدار يا بدون لعاب ممكن است ازجنس خاك رس طبيعي، سنگ رست،پرسلان يا مخلوطهاي خاك رس وديگر كانيها باشد. سنگفرشهاي مذكور داراي تنوع رنگ و بافت سطحي وتخلخل بالايي هستند.بعضي از آنها بااستحكام بالامناسب گذرگاهها و مناطق پرتردد و برخي نيز زجاجي وبسيار مقاوم دربرابر يخ زدگي وانجماد هستند.
سنگفرشهاي دست ساز با طرحهاي روستايي، كاشيهاي رسي غيرزجاجي با پخت دماي پائين هستند كه با دست شكل داده شده،درقالبهاي چوبي قرارداده شده وسپس تكه هايي ازآنها بريده مي شوند.اكثراين نوع كاشيها اصلا متعلق به مكزيك هستند(وبه همين دليل به سنگفرشهاي مكزيكي معروفند)،ليكن تعدادي نيز از كشورهاي اطراف درياي مديترانه مي آينداين كاشيهاداراي سايه رنگهايي طبيعي واغلب داراي اندازه،ضخامت،شكل و طرح يكساني نيستند.لبه ها معمولا صاف نيستندوممكن است لب پريده يا ترك خورده باشند.طرحهاي سطوح شامل نقش انگشت،ردپاي حيوانات يا ديگر نقشهاي مشابه است.اين ويژگيها درواقع خالق زيبايي چنين سنگفرشهايي هستند،ليكن هنگام چيدن وآرايش كاشيها بايد مراقب بودتا ملات از درز بين كاشيها به بيرون تراوش نكند.از آنجا كه سنگفرشها وكاشيهاي پاسيو آب راجذب مي كنند ودراثر يخ زدن ترك برمي دارند،لذا مناسب محيطهاي خارجي نيستند.سنگفرشها وكاشيهاي كف بدون لعاب را بايد هنگام استفاده درمحيطهاي داخلي با بتونه پوشاند تا از جذب غبار ولكه ممانعت به عمل آيد.بعضي ازبتونه ها همچنين درخششي خاص به كاشيها داده و رنگ طبيعي انها را جلوه اي دوچندان مي بخشند.
معمولا دركارخانجات،به تعدادي ازكاشيهاي كف بدون لعاب بتونه مي زنند تا لايه محافظتي ايجاد شود. دراين شرايط،شما بايد باگذشت زمان لايه بتونه مجددي رابراي محافظت بيشتر كاشي به كارببريد. ازآنجا كه كاشيهاي بدون لعاب به راحتي كثيف مي شوند،معمولا استفاده ازيك لايه بتونه براي كاشيهاي مورداستفاده درسطوح مخصوص مخصوص طبخ و آماده سازي غذا نظير پيشخوانهاي آشپزخانه توصيه نمي گردد.
كاشيهاي كف لعاب خورده:
معمولا دركاتالوگهاي توليدكنندگان،اين نوع كاشي با عنوان كاشي كف لعاب خورده،سنگفرش لعاب خورده يا به سادگي كاشي كف لعابدار شناخته مي شود.اين طبقه بندي به نوع خاك رس استفاده شده بستگي دارد.اكثر كاشيهاي كف از خاك رس قرمز ساخته مي شوند،درحاليكه كاشيهاي ديوار داراي بيسكوئيت سفيدپخت هستند.رنگ دراين نوع كاشي شامل سايه رنگهاي خاكي مات ورنگهاي تيره،روشن، سرد وياطرحدار است.
معمولا،ازكاشي كف لعاب خورده براي پوششهاي داخلي استفاده مي گردد،چراكه بدنه ولعاب اين نوع كاشيها مناب شرايط بيروني نيستند.البته ،لعاب اين نوع كاشيها مناسب شرايط بيروني نيستند.البته،لعاب روي كاشي كف معمولا مقاوم تر از نوع لعاب روي كاشي ديواري است وبه همين دليل مقاومت بالاتري دربرابرسايش دارند.كاشي هاي كف لعب خورده بسيارمناسب پيشخوانهاي آشپزخانه ،ميزها وديگرسطوح افقي پرتردد وتحت فشار هستند.
تعدادي ازكاشيهاي كف لعاب خورده از سطحي مقاوم دربرابر لغزنگي برخوردارند.هنگان نصب اين نوع كاشي درحمام وديگر محيطهاي مرطوب وخيس،دقت كنيد كه كاشيها سطح لغزنده اي به وجود نياورند.بعضي ازاين نوع كاشيها داراي مقداري دانه هاي نرم كاربايد درلعاب هستند كه اين خودلغزنگي سطح كاشي راكاهش مي دهد.
كاشيهاي سيماني ماده اصلي تشكيل دهنده كاشي سيماني، به جاي خاك رس سيمان است.دونوع عمده اين كاشي عبارتنداز:كاشي مكزيكي سالتيو(saltillo) وكاشي اكسترودشده بابدنه سيماني.
كاشي سالتيو نام اين كاشي ازنام شهري درشمال مكزيك و محل ساخت آنها گرفته شده است. خاك رس نرم درمعرض خورشيد قرارگرفته واين كاشي ساخته مي شود.جاي انگشت،اثرپاي حيوانات، تركيدن حبابهاي درون آهك،حفرات وسوراخهاي كوچك ناشي ازخروج آهك ازرس همگي به اين نوع كاشي،ظاهري روستايي مي بخشند.
كاشي سالتيو به علت رنگهاي طبيعي،تقريبا لكه داربه نظر مي رسد.به علت داشتن تخلخل بالا،بايد ازبتونه هاي ويژه براي جلوگيري ازكثيف شدن كاشي استفاده كرد.دربعضي مناطق،كاشيهاهنگام تحويل نيز،بتونه اندودشده اند.اين نوع كاشي مناسب محوطه هاي داخلي مرطوب وخيس نيست.
كاشي اكسترود شده با بدنه سيماني
مخلوطي ازسيمان پرتلند،شن وبتون بسيارنرم و ريز دانه،تحت فشارريخته گري شده يااكسترودشده وسپس دركوره اي درمعرض بخار آب داراي با دانسيته بالا ومقاوم دربرابر خوردگي مي شوند.
اين نوع كاشي معمولا داراي ظاهري مشابه كاشي هاي كف بدون لعاب،سنگفرشها وقطعات سنگ وآجر است.رنگهاي مات وكدراين كاشي درسرتاسربدنه پخش شده است.نوع مخصوص كاربردهاي داخلي،دركارخانه با يك لايه بتونه پوشانده شده(به جاي لعاب) تا ظاهري تقريبا براق پيدا نمايد.براي پوشاندن درزهاي بين كاشيها،پس ازنصب مجددا آن محلهارابايك لايه ديگربتونه مي پوشانن. هريك يا دوسال بايداين عمل تكرارشود تا سطح كاشي ازبين نرود.گرچه ميزان تخلخل اين كاشي كمتراز نوع سالتيو است،ليكن اين نوع كاشي مناسب سطوح يا فضاهاي بسيار خيس يا مرطوب نيست.كاشيهاي اكسترودشده كه مناسب استفاده درمحيطهاي خارجي هستند،بايك لايه بتونه نافذ پوشش داده شده اند.اين كاشيها آب راجذب نمي كند،اما درصورت استفاده درمحيطهاي بيروني،بايد ازنوع مقاوم دربرابر يخ زدگي استفاده نمود.هردو مدل سالتيو و اكسترود شده دراندازه هاي استانداردكاشيهاي كف به بازار ارائه مي شوند.البته شكل آنها محدودبه مربع ومستطيل است. وزن آنها نيز مشابه كاشي هاي سراميكي كف با كاشي هاي آجري است.
كاشي آجري:
اين نوع كاشي بانام ديگر آجرهاي كف شامل كاشي هاي سراميكي بدون لعاب است كه از نظر شكل واندازه به آجر واقعي شباهت دارند.بعضي ازكاشيهاي سيماني نيز شبيه اين نوع كاشيهاي آجري هستند.كاشيهاي آجري واقعي وآجرهاي سيماني براي پوشش محوطه هاي اطراف آتشدانها وشومينه ها مورداستفاده قرارمي گيرند.درمحوطه هاي بيروني،ازآنها براي پوشش پاسيوها،اطراف منازل،ماشين روها وغيره استفاده مي شود.آجرهاي كف ازسنگ رست باكيفيت عالي وتحت فشار ساخته مي شوندوبه دليل داستن بدنه اي سخت،مناسب مكانهاي پرتردد نيزهستند.بعضي كاشيهاي سراميكي باظاهرآجر،برخلاف آجرهاي واقعي يا كاشيهاي سيماني درمقابل سايش مقاوم نبوده وبنابراين مناسب پوشش كف نيستند.دراين رابطه بايدازتوليد كننده،اطلاعات لازم رادريافت كرد.به دليل آنكه،اكثرآجرهاي كف(واقعي يامشابه) داراي تخلخل بالايي هستند،لذاپوشش مناسبي براي سطوح مرطوب وخيس به شمارنمي آيند.درصورت استفاده،بايدپيش ازنصب آنهارابالايه اي ازبتونه ضدآب پوشاند.
كاشيهاي ويژه:
اين كاشيهابا ويژگي هاي استانداردكاشي كف وديوار ،براي كاربردهاي خاص تهيه مي شوند.
كاشيهاي تزئيني كاشيهاي تزئيني كه جلوه هاي از قوه تخيل هنرمنداني متعددهستند،درطرحهاي بسيارمتنوعي به بازارعرضه مي شوند.توليدكنندگان بزرگ كاشي،كاشي هاي وارداتي و داخلي را كه منقوش به دست هستند،درمقاديرانبوه به بازار عرصه مي كنند.طرحهاي متنوع اين نوع كاشيها شامل طرحهاي سنتي دلفت(Delft)، Art Nouveau وطرحهاي مدرن ومعاصرهنري است.بسياري ازتوليدكنندگان بزرگ،هنرمنداني راجهت خلق كاشيهاي منقوش ودستي استخدام مي نمايند.اين عمل دركارگاههاي كوچك هنري نيز انجام مي گيرد.براي مثال،كاشيها راهمانندظروف چيني نقاشي كرده يااسامي خاندان معروفي رابرروي آنهاطراحي مي كنند.كاشيهاي نقاشي شده با دست ،به عنوان يك اثرهنري منحصربفردتلقي شده و براي تزئين پيشخوان آشپزخانه،محوطه اطراف دوش،آب نما، شومينه يا به عنوان نقاشي ديواري مورداستفاده قرارگيرند.تعدادي ازآنهاداراي سطوحي منقوش به تندسيهاهستندوتعدادي ديگربا برشهاي دستي به شكلهايي خاص وغيرمعمول درمي آيند. درصورت سفارشي ساخته شدن از20 الي 100دلاربه فروش مي رسند.البته،اگربه عنوان يك طرح هنري مورداستفاده قراربگيرند،تعدادمحدودي ازآنها مي توانندطرح بسيارزيبايي را به وجودبياورند.به دليل قيمت بالاي كاشيهاي منقوش به دست،عرصه كنندگان كاشي معمولا كاشيهاي تزئيني چاپي را باقيمتي ارزانتر به مشتريان عرضه مي نمايند.محصولات هنري معمولا درفروشگاههاي مصالح ساختماني عرضه نمي شوند.
كاشيهاي آنتيك مانندديگر آثار هنري وسنتي،كاشيهاي منقوش به دست و آنتيك به قرنهاومكانهاي متفاوتي تعلق دارند.گرچه تعدادي ازاين كاشيها با قيمتهاي بسيار بالا خريد وفروش مي شوند،ليكن اكثرآنها داراي قيمتهاي مناسبي هستند.تمام اين كاشيها درحال حاضر دركلكسيونها قراردارند.
درايالات متحده آمريكا،هنركاشي سازي دراواسط سال1800 شروع شد.كاشيهاي آنتيك شامل كاشيهاي دوره ويكتوريا،كاشيهاي دستي وانواع تزئيني هستند.
جمع آوري كاشيهاي آنتيك يك موضوع بسيارتخصصي و وراي بحث حاضراست.البته اگرعلاقمند به اين هنرهستيد، مي توانيدكتب راهنماي جامعي دراين زمينه بيابيد.بازارانتيك در واقع مكان مناسبي براي يافتن كاشيهاي آنتيك و بهترين راه يافتن كاشيهاي آنتيك،يافتن معامله گران متخصص دراين زمينه است.اگرموفق به يافتن كاشي مورد نظرتان نشده ايد،مي توانيد به شركتهاي متخصص در واردات كاشيهاي منقوش وتزئيني مراجعه كنيد.اگردرخانه اي قديمي ومفروش به كاشي زندگي مي كنيد،شمادرواقع مجموعه اي از كاشيهاي عتيقه و قديمي را دراختيار داريد.
اشكال مختلف كاشي كاشيهاي ميزان:
واحداستاندارد كاشي سراميكي براي پوشش يك سطح به كاشي ميزان معروف است.كاشيهاي ميزان با اشكال مختلف به تنهايي يا به صورت مجموعه براي خلق طرحهاي متنوع مورداستفاده قرارمي گيرند.هرچهارگوشه يك كاشي ميزان پرداخت نشده است. استانداردترين اندازه اين نوع كاشي براي پوشش ديوار 4.25*4.25 اينچ است. تلرانس ابعادآنها بسته به توليدكننده حدود125/.(+)(-) اينچ است. ضخامت اين نوع كاشي نيزهمين حالت رادارد.به همين علت،نمي توان از كاشيهاي گوناگون توايد كننده هاي مختلف استفاده كرد، چراكه درز بين كاشيها جفت نخواهد شد.ضخامتهاي متفاوت نيز به شما امكان ايجاد يك سطح صاف نمي دهد.
كاشيهاي حاشيه اي(مخصوص ليه سطوح
هركاشي كه ميزان نباشد،به عنوان كاشي حاشيه اي شناخته مي شود.ازاين نوع كاشيها براي پرداخت نهايي لبه ها و گوشه هاي ديگر كاشيها استفاده مي شود.توليدكنندگان دركاتالوگهاي كاشي،معمولا اندازه ها واشكال مختلفي ازاين كاشيها را ارائه مي نمايند.
كاشيهاي زاويه دار:چپ باز،راست باز،چپ بسته،راست بسته اين كاشيها،لبه كاررابه حالتي صاف و زاويه دار درمي آورند.
كاشيهاي پيش بندي كاشيهاي نيمه به نام پيش بندي براي پوشش سطوح باريك مانند قسمت جلوي پيشخوان مورداستفاده قرارمي گيرند.
كاشيهاي پايه:
كاشيهاي مخصوص گوشه هاي كف وحاشيه ها داراي لبه هاي پرداخت شده هستند.ازآنها درفضاهايي استفاده مي شودكه فقط كف،كاشيكاري شده است.
كاشيهاي محدب:
اين كاشيها كه گاهي به نام ربع گردي شناخته مي شوند،براي پرداخت نهايي لبه ها وگوشه هامورداستفاده قرارمي گيرند.اشكال آنها باريك وزاويه پوشش آنها مدور و 90 درجه است.
كاشيها با زاويه منفرجه:
اين نوع كاشيها،درواقع كاشيهاي ميزاني هستندكه يك لبه آنها پرداخت شده ومحدب است.معمولا براي پوشش يك رديف ودركنارنوع پيش بندي به كارمي روند.لبه و حاشيه كار درنهايت بسيارصاف ودقيق خواهدبود.دونوع بارزاين گونه كاشي عبارتنداز:كاشي منفرجه سطح( براي ملات نازك) وكاشي منفرجه شعاعي (براي ملات ضخيم(
كاشيهاي ويژه لبه پيشخوان وظرفشويي:
اين كاشيها برروي لبه بر روي لبه خارجي پيشخوان قرار مي گيرند.لبه برآمده كاشيهاي گلويي ازريختن آب به پايين جلوگيري مي كند.
كاشيهاي گلويي (مقعر(
اين نوع كاشي براي پوشش گوشه هاي زاويه دار صاف به كارمي رود.پوشش گوشه به سمت درون يا بيرون خواهدبود.كاشي گلويي،درواقع گوشه ها راهم سطح كف مي نمايد وخودنيز گوشه اي دريك زاويه ديگرمي سازد.كاشيهاي گلويي داراي لبه هاي پرداخت شده ومناسب پوشش زواياي آبريزگاهها هستند.بعضي ازاين نوع كاشيها داراي لبه هاي پرداخت شده نيستند.ازآنجاكه سطح داخلي اين نوع كاشي فرورفته و گود است،مي توان ازآنها براي گوشه هايغيرعمودي نيزاستفاده نمود.
كاشيهاي قوس دار:
دوقطعه كاشي قوس دار دركناريكديگر،زاويه اي بازبه شكل يك اتصال فارسي (كاملا جفت ومتصل به يكديگر)به وجودمي آورند.
كاشيهاي مدور:گوشه هاي بيروني و دروني:
اين كاشيها،زوايا وگوشه ها رابه شكل مدوروگرد درمي آورند.
كاشيهاي مخصوص حاشيه ولبه هاي استخر:
اين نوع كاشي براي پوشش حاشيه ها ولبه هاي مدور استخرها طراحي شده و بايد با لايه اي ضخيم ازملات مورداستفاده قرارگيرد.
كاشيهاي ويژه لبه پنجره:
اين نوع كاشي با لبه هاي پرداخت شده دريك سمت ولبه هاي مدور درسمت ديگر،مناسب پوشش لبه پنجره هاواتصال به لبه كاشي روي سطح ديوار است.بدون اين نوع كاشي، شما بايد براي اين عمل از دو كاشي استفاده كنيد: يك كاشي ميزان تخت براي لبه پنجره ويك كاشي محدب براي گردكردن حاشيه. كاشي لبه پنجره در واقع عمل نصب را راحت تر مي سازد
نقاشی موزاييک چيست ؟
هنر نقاشی موزاییک شامل قرار دادن قطعات سنگ ، شیشه ، سرامیک ،چوب ،فلز ،سنگهای قیمتی ُ کاشی و غیره در کنار یکدیگر و ایجاد اشکال منظم و یا نا منظم می باشد .
تاریخچه موزاییک :
موزاییک در دنیای باستان :
تاریخ پیدایش موزاییک به 4000 سال پیش باز می گردد.
در قرن 80 قبل از میلاد سنگ فرشهای رنگی وجود داشت، که از سنگهای رنگ شده مختلف برای ایجاد نقش استفاده میشد و معمولا بدون ساختار و طرح خاصی بودند .
این یونانیان بودند که در قرن 4 قبل از میلاد تکنیک سنگ فرش را به یک هنر ارتقا دادند . طرحهای آنان معمولا تصاویری از انسان و حیوانات و یا طرحهای هندسی منظم بود .
در سال 200 قبل از میلاد برای اولین بار از قطعات ریز مربعی مخصوصی استفاده شد که برای ارائه جزئیات ظریف و نمایش طیفی از رنگها در کارها به کار برده می شد .استفاده از این قطعات ریز ( که گاهی در ابعاد میلیمتری بودند ) امکان تقلید از نقاشی را فراهم می آورد . بسیاری از موزاییکهای باقی مانده از آن دوران ، مانند شهر پومپی ، کار هنرمندان یونان است .
شیشه برای موزاییکهای کف مناسب نبود . از این رو قطعات مربعی کوچک معمولا از جنس مرمر یا سنگهای دیگر بودند .گاهی از قطعات آجر نیز برای ایجاد طیف رنگین استفاده می شد .
گسترش امپراطوری رم هنر موزاییک را به سرزمینهای دورتر منتقل کرد .اگر چه به همان میزان از درجه مهارت و جنبه هنری آن نیز کاسته شد .اگر موزاییکهای بریتانیای تحت سلطه امپراطوری رم را با موزاییکهای ایتالیا مقایسه کنید ، متوجه خواهید شد که بریتانیایی ها به طرح و اصول کار وفادار نماندند .
موضوعات معمول رومی مناظر ، جشنهای خدایان ، وقایع روزمره و یا طرح های هندسی بود .
حاشیه کنار موزاییک که به شکل طنابهای در هم پیچیده است گو ئیلوچی (guilloche ) نامیده می شود .
موزاییکهای بیزانسی :
با رشد امپراطوری بیزانس از قرن پنجم میلادی به بعد با مرکزیت بیزانتیوم ( استانبول کنونی ) نقوش هنری دارای مشخصات جدیدی شد .اینها شامل تاثیرات شرقی در حالت و استفاده از قطعات شیشه ای کوچک مخصوصی بود که smalti"" نام گرفته و در ایتالیای شمالی ساخته می شد. smalti " " از لایه های ضخیم شیشه رنگی ساخته شده بود و یک سطح زبر داشت و حیابهای هوا را نیز در خود داشت .حتی گاهی ورقه های نقره و طلا نیز برای جلای بیشتر در زیر آن قرار داده می شد که باعث بازتاب و شکست بیشتر نور می گردید .
در حالیکه موزاییکهای رمی بیشتر بعنوان کف پوش استفاده می شدند ، موزاییکهای بیزانسی مخصوص پوشاندن دیوارها و سقف بودند . همچنین موزاییکهای رمی بیش از انواع بیزانسی آن در برگیرنده موضوعات مسیحیت بود .اگر چه تعدادی از این کارها تزئینی و تعدادی نیز شامل پرتره هایی از امپراطور و ملکه بود .
هنر موزاییک اسلامی :
در غرب اروپا در قرن هشتم میلادی ، مغربی ها هنر موزاییک و کاشی کاری را با خود به شبه جزیره ایبری ( اسپانیای قدیم ) بردند .این در حالی بود که در نقاط دیگر سرزمیهای اسلامی ، سنگ ، شیشه و سرامیک همه با هم در موزاییکها استفاده می شدند . بر خلاف تصاویر شبیه سازی شده هنر بیزانسی ،موتیفهای اسلامی عمدتا هندسی و منظم بودند .
نمونه هایی از این دست را می توان در اسپانیا در مسجد بزرگ کوردوبا و کاخ الحمرا دید .
در کشورهای عربی این حالت تزئینی اختصاصی "
zillij " نامیده می شود .این اشکال که با دست ساخته می شود به طور کامل در کنار هم قرار گرفته و امکان مفروش کردن کامل سطوح را فراهم می آورند .
سرامیک:
نام گروهی از خاک های شکل گرفته ای است که در گرمای 900 تا 2000 درجه پخته می شود و شکننده می باشد.سرامیک به دو نوع زمخت و ظریف می باشند. سرامیک های زمخت که تو پریشان کم است مانند:آجر بنایی، سفال پوشش بام و تن پوشه ی سرامیکی. سرامیک های زمخت که تو پریشان زیاد است، این نوع سرامیک ها در دمای عرق کردن پخته شده اند مانند: آجر ضد اسید، آجر پایدار در برابر ساییده شدن تنپوشه ی فاضلاب، تشت، تغار و ناودان.
سرامیک های ظریف با تو پری زیاد:
در گرمای عرق کردن پخته شده اند مانند: کاشی های یک رنگ و چند رنگ برای فرش کف،مقره های چینی، آسترآسیاب های گردنده ی ساچمه ای از چینی و از نسوزی که در گرمای عرق کردن پخته شده باشند.
سرامیک های ظریف با تو پری کم مانند: نیازمندی های بهداشتی پخته شده از خاک، گلدان، مجسمه و چیز های زینتی با ته لعاب سفید قلعی و... .
کاشی:
کاشی قطعه سنگی است مصنوعی به ابعاد مختلف و به ضخامت چند میلیمتر که یک روی آن دارای سطحی شیشه ای بوده و کاملاً صاف و صیقلی می باشد به همین علت به راحتی قابل تمیز کردن است؛ و اغلب در محل هایی از ساختمان به کار برده می شود که امکان رشد میکرب بیشتر بوده و در نتیجه احتیاج به نظافت بیشتر دارد، همانند: حمام ها، توالت ها، آشپزخانه ها و آب ریز گاه های عمومی و... .
اجزای کاشی:
از دو قسمت تشکیل شده است:1- قطعه ی سفالی که بخش اصلی استخوان بندی کاشی است. و 2- لعاب روی آن که ماده ای شیشه ای است.
مراحل تهیه ی کاشی:
تهیه ی مصالح اولیه.
ساختن گل.
قالب گیری.
خشک کردن.
پختن کاشی.
لعاب دادن روی کاشی.
ابعاد کاشی:
10*10 و 20*20 و 30*30 و 20*10 و 40*40 و 15*15 .
نسوز ها:
در کوره ی های فلز گدازی، سیمان پزی، سرامیک پزی و شیشه آب کنی و مانند این ها؛ از آن جایی که بدنه ی کوره در دمای بیش از 500 تا 600 درجه تغییر حالت داده و در دمای 1000 درجه به حد خمیری می رسد نیاز به مواد نسوزی داریم که دست کم حرارت 1500 درجه را تحمل کند؛ این مواد نسوز نامیده می شود.
نسوز هایی که در صنعت مصرف می شود: نسوز سیلیکاتی شاموت، نسوز سیلیکات، منیزیم، سیلیسی و کربناتی و دیگر نسوز ها هستند.
مصرف نسوز در ساختمان:
در امر تولید واحد های مسکونی 10 تا 12 طبقه و یا حتی بزرگتر جز در بعضی مکان ها چون داخل شومینه مصرف مستقیم ندارد؛ اما در ساختمان های عمومی چون بیمارستان ها و غیره، مثلاً برای پوشش داخلی کوره های زباله سوزی-دیگ های بخار-دیگ های شوفاژ و... از نسوز استفاده می گردد.
مراحل تهیه ی نسوز:
تهیه ی مواد اولیه.
آماده سازی مواد.
شکل دادن نسوز.
خشک کردن نسوز.
پختن نسوز.
مصرف نسوز های فرسوده:
در صورت نیاز می توان با آسیاب کردن نسوز های خرد شده و فرسوده آن را لا مقداری مواد اولیه از همان جنس مخلوط و تکرار مراحل پخت نسوز جدید تولید کرد که در واقع به نوعی صرفه جویی می باشد.
آشنايي با کاشی
مقدمه
هنگاميكه كلمه كاشي به گوش اكثرمردم مي رسد، بي درنگ واژه كاشي سراميكي درذهن آنها تداعي مي گردد.البته جاي تعجب نيست چراكه كاشي سراميكي بي شك رايج ترين پوشش مورداستفاده درهنرمعماري وتزئين اماكن مسكوني وتجاري محسوب مي شود.كاربردكاشي سراميكي از4000 سال قبل ازميلاد درمصرباستان تا استفاده درسفينه هاي فضايي درعصر حاضر ازتاريخچه اي طولاني برخورداراست. كاشي سراميكي با توجه به ايجاد نمايي زيبا وبه عنوان پوشش رايج، نقش كليدي درمعماري اماكن مسكوني دارد.
كاشي راميتوان درمنازل به عنوان تزئين ديوارها، روي پيشخوان آشپزخانه ورستورانها،محوطه هاي اطراف وان ودوش حمام،فضاي اطراف شومينه وغيره مورداستفاده قرارداد.كاشي سراميكي،فضاي خارج ازمنازل مانندتراس ها،ورودي ها وگذرگاه هاي اطراف منازل،استخرها،فضاهاي اطراف حوضچه هاي آب گرم وسونا،بام ها، ديوارباغ ها، سردرهاي منقوش منازل وحتي نقوش تزئيني روي ديوار خارجي منازل رامزين وباشكوه مي نمايد. طيف بسيار وسيع رنگ، طرح، اندازه ونقش دركاشي ها امكان طراحي وتزئين همه نوع بناهاي سنتي ومدرن را دراختيار نصابان قرارميدهد.
كاشي،به مفهومي وسيع تر،به هرواحد تقريبا كوچك ونازك با شكلي هندسي اطلاق مي شودكه درتعدادزيادجهت پوشش سطوح مورداستفاده قرارمي گيرد.اين بدان معني است كه كاشي لزوما ازجنس سراميك نيست. كاشي هاي انعطاف پذير وينيلي كف و پاركتهاي چوبي دومثال بارز دراين زمينه هستند.بسياري ازسنگهاي طبيعي نظير لوح هاي سنگي، سنگهاي مرمر و مرمر رگه دار نيز مانند كاشي مورداستفاده قرارمي گيرند.نام ديگر اين پوششها،سنگهاي پرداخت شده است.برخلاف سنگ فرش هاي شيارداربااشكال، ابعاد وضخامتهاي گوناگون،سنگهاي پرداخت شده رابا اره هاي مخصوص به ابعادمختلف وبه دوصورت صيقلي يا زبر درمي آورند.كاشي هاي سيماني نيزكه بسيارمشابه مدل سراميكي خودهستند،نوع ديگري ازكاشي ها محسوب مي شوند.
اولين نمونه هاي كاشي سراميكي به دوران ماقبل تاريخ بازمي گردند.اين كاشي هاي زمخت وطبيعي ازخاك رس طبيعي وبه شكل چهارگوش ساخته شده ودرزير نور خورشيد خشك مي شدند.بيش از6000سال قبل واحتمالا درمصر باستان،مردم پي بردندكه پختن كاشي هاي رسي دريك كوره آنها رامستحكم ترومقاوم تردربرابرجذب آب مي نمايد.درهمان دوره كاشي سازان مخلوطهاي متفاوتي ازخاك رس راموردآزمايش قراردادندوآنها راجهت بادوام ترنمودن بدنه كاشي(بيسكوئيت- Bisque) با موادي نظير سنگ گچ پودرشده، سنگ رست،تالك،ميكا يا ماسه مخلوط مي كردند.
مقاومت دربرابر رطوبت رادربعضي ازكاشي ها با افزودن لعاب، دوچندان مي كردندورنگدانه هايي نيزجهت خلق رنگهايي جديد به بدنه كاشي يا لعابها افزوده مي شد.
گرچه روشهاي سنتي توليدكاشي سراميكي طي قرنها همچنان دست نخورده باقي مانده است،ليكن بكارگيري انواع خاكهاي رسي،لعابها وديگر موادگوناگون،تنوع دماي پخت ونيزدفعات پخت باعث توليدكاشيهاي گوناگوني شده است. بايد اذعان داشت كه تركيبات، اندازه،رنگ، بافت ونقش كاشيها بسيارمتنوع وگوناگون است واين سردرگمي خريداررادوچندان مي كند.باوجوداين،اگرخريدارآگاهي كافي ازروشهاي طبقه بندي كاشيها وطرق نصب آنها داشته باشد،حوزه جستجو جهت يافتن بهترين كاشي بسيارمحدودترخواهدشد.
گونه هاي كاشي سراميكي كاشي سراميكي داراي انواع وگونه هاي متفاوت وبسياري است.اعمال يا عدم اعمال لعاب،مهم ترين عامل تمايز انواع كاشي بشمار مي آيد.ميزان تخلخل كاشي نيز دردرجه دوم اهميت قراردارد.
لعاب: رنگ دركاشي هاي لعاب خورده مي تواند دربافت كاشي واردشده باشد.اين رنگ مي تواند رنگ طبيعي خاك رس يا رنگدانه اي باشدكه قبل ازپخت كاشي به رس اضافه شده باشد.دربرخي موارددركاشي هاي لعاب خورده،رنگ(معمولا مخلوطي ازسيليكات سرب و رنگدانه ها) پس ازپخت بدنه برلعاب سطح اعمال مي شود. سپس كاشي را جهت ممزوج نمودن لعاب با بدنه، مجددا دركوره پخت قرارمي دهند.انواع كاشي هاي لعاب خورده ازبراق روشن تا مات كامل،داراي رنگها،طرحها وبافتهاي سطحي متنوع تري درمقايسه با نوع بدون لعاب هستند
تخلخل:ميزان تخلخل براساس مقدارآب جذب شده توسط كاشي تعيين مي شود.كاشي هاي غيرزجاجي ميزان جذب آبي حدود7درصد يابيشتر،كاشي هاي نيمه زجاجي بين 2تا7 درصد،نوع زجاجي بين6/0 الي 3درصد وگونه غيرجاذب كمتراز5/0 درصد دارند.عموما هرچه زمان پخت ودماي كوره بيشترباشد،كاشي نيززجاجي تر وميزان تخلخل آن كمتر مي گردد.موزائيكهاي زجاجي سراميكي،كاشي هاي گرانيتي وكاشي هاي پرسلاني ازجمله كاشي هاي زجاجي باميزان جذب آب ناچيز محسوب مي شوند.كاشي هاي پرسلاني نيز باهمان مواداوليه لازم براي چيني پرسلاني،جهت پوشش ديواروكف بسيارمناسب هستند.
بسياري ازكاشيهاي بدون لعاب وكاشيهاي Quarry نيز جزء گونه با زجاجي هستند.نوع غيرزجاجي شامل بدنه هاي سفيد،كاشيهاي ديواري لعاب خورده،برخي بدنه هاي قرمز،كاشيهاي دماي پخت پائين وسنگفرشهاهستند.
گرچه لعاب سطح هركاشي مقاوم دربرابرجذب آب است،ليكن كاشيهاي لعاب دارممكن است نسبت به نوع بدون لعاب مقاومت كمتري دربرابرآب ازخودنشان دهند.اين مسئله البته بستگي به ميزان مقاومت تخلخل بيسكوئيت كاشي وضخامت لعاب دارد.بااين وجود،آب ازطريق فاصله بين كاشيها كه با ملات پرمي شود،واردبدنه آنها مي گردد.هنگام انتخاب كاشي مناسب براي مكانهاي مرطوب (نظيراطراف دوش و وان،كف حمام واطراف دستشويي) مسئله تخلخل كاشي اهميت بيشتري پيدا مي كند،چراكه آب جذب شده توسط كاشي هاي متخلخل محل امني براي رشد باكتريها خواهدشدوسرانجام بانفوذبه لايه هاي زيرين باعث شل شدن اتصال بين كاشي وزمينه خواهد گرديد.
كاشي هاي غيرزجاجي يا نيمه زجاجي رانبايددرنماي بيروني مناطق سردسير مورداستفاده قرارداد،چراكه آب جذب شده دربدنه كاشي مرتب يخ زده وآب مي شود ودرنهايت باعث ترك خوردن كاشي مي گردد.گرچه فروشندگان كاشي معمولا كاشيها رابرحسب ميزان تخلخل طبقه بندي نمي كنند،ليكن دراين زمينه داراي اطلاعات كافي هستند.معمولا فروشندگان كاشي،كاشي سراميكي رابه سه دسته كاشي ديواري لعاب خورده،كاشي كف و كاشي موزائيكي طبقه بندي مي نمايند.
درهرطبقه،كاشيهارابراساس درجه مقاومتشان دربرابر شرايط محيطي ومواردي نظيرنفوذ آب،مقاومت دربرابر سايش وضربه گروه بندي مي كنند.اندازه،ضخامت وساختار سطح كاشي ازديگر عوامل مهم وموثردرانتخابي صحيح به شمارمي روند(براي مثال،بدنه هاي مقاوم دربرابر لغزندگي براي كاربردهاي كف مناسب ترهستند).كاشيهاي ديگري كه داراي ويژگيها وكاربردهايي مشابه كاشي هاي سراميكي هستند عبارتنداز:آجروكاشيهاي سيماني.گونه هاي متعددسنگ طبيعي نظيرسنگ مرمر،سنگ لوح،گرانيت و مرمر رگه دار نيز به شكل كاشي يافت مي شوند.اين سنگها وهمچنين كاشي هاي چوبي و وينيل درآينده موردبحث خواهندگرفت.
كاشي ديواري:
كاشي ديواري معمول ترين نوع كاشي سراميكي مورداستفاده عموم است كه دراندازه ها،رنگها وطرحهاي گوناگون يافت مي شود.بيشتركاشيهاي تزئين مرسوم ومنقوش بادست متعلق به اين دسته اند.كاشي هاي ديواري معمولا25/0 الي 375/0 ايچ ضخامت، 3*3 اينچ الي 6*6 اينچ ابعاد ودرشرايطي باابعاد واشكال بزرگتر و متفاوت تري به بازار ارائه مي شوند.ابعادمذكور اسمي والبته دربرگيرنده بندكشي نيزهستند.
معمولا،كاشيهاي ديواري نازك،سبك ومتخلخل بوده وبالايه نازكي ازلعاب(فقط مناسب استفاده روي ديوار)پوشانده شده اند.بااين وجود اين، مي توان آنها را روي پيشخوانها يا كفهايي باميزان ترددكم يارطوبت جزئي ماننداتاق خوابها ياحمامها مورداستفاده قرارداد.
كاشيهاي ديواري رامي توان درمحيطهاي مرطوب نظيراطراف وان ودوش نيز نصب كرد.درچنين شرايطي،معمولا يك لايه بتونه ضدآب راجهت محافظت درزها دربرابرنفوذ آب روي كاشي پخش مي كنند.البته درتعدادي ازكاتالوگها،كاشي هاي ديواري اينچنين طبقه بندي نشده وآنها رابانام طراحشان مي شناسندواغلب، شرايط وسطح مناسب براي نصب كاشي رامشخص ومعرفي مي نمايند.
كاشيهاي ديواري ورقه اي:
كاشي هاي ورقه اي درواقع كاشي هايي هستندكه بانظم وفاصله اي خاص كناريكديگروروي ورق كاغذي خاص،پلاستيك مشبك يايك لايه مشبك پارچه اي قرارمي گيرند.گاهي اوقات نيزبااستفاده ازمقاديركم وينيل،چسب سيليكن يا پلي يوريتاين (Polyurethane) بانام روكش نقطه اي به هم متصل مي گردند.اين صفحات معمولا دراندازه هاي12 اينچ مربع به بالا يافت مي شوند.گرچه كاشيهاي ديواري ورقه اي نيازي به كارپرزحمت درزبندي كاشيهاي تك ندارندودرنتيجه كارنصب رابسيارآسان مي كنند،ليكن به نسبت قيمت،ازكاشيهاي تك باهمان كيفيت گرانترهستند.همچنين ازلحاظ اندازه،رنگ وطرح درمقايسه باكاشيهاي تك محدودترهستند.بعضي ازكاشيها رامي توان روي كفها ياپيشخوانها مورداستفاده قراردادكه البته پس ازنصب، درزها بايدباملات پرشوند.
كاشيهاي داراي ورقه هاي ازپيش چيده:
ازانجاكه اين كاشيها نيازبه پرداخت باملاتهاي ويژه ندارند،لذا يك مرحله جلوترازكاشي هاي ديواري ورقه دارهستند.
ملات درواقع يك لايه انعطاف پذيرپلي يوريتاين،كلريدپلي وينيل يا بتونه سيليكن است كه احتياجي به بتونه وملاتهاي سيماني ندارد.خودورقه ها نيزانعطاف پذيري كافي براي خمش وكشش هنگام كاربرخوردارهستند.اين ويژگي خاص،به نصاب اين امكان رامي دهدتابااستفاده ازقطعات ويژه وكاشيهاي مخصوص لبه كار،عمل نصب رابه خوبي انجام دهد.لوله هاي حاوي بتونه سيليكن براي پوشش فواصل بين صفحات وكاشيهاي حاشيه اي مورداستفاده قرارمي گيرند.معمولا ،دوغاب رابايك ماده شيميايي بازدارنده رشدقارچها وكپكها مخلوط مي كنندتابتوان آن را درمحيط هاي مرطوب نظيرحمامها به كاربرد.
به خاطراستفاده ازاين نوع ماده شيميايي،FDA (انجمن موادغذايي و دارويي) كاربرداين صفحات راروي پيشخوانهاي آشپزخانه ها يا محل طبخ وآماده سازي غذا توصيه نمي نمايد. اين بتونه ها به رنگ سفيد يا ديگر رنگها دربازار موجودند.
كاشي موزائيكي:
هرنوع كاشي به اندازه 2 اينچ (5سانيمتر) مربع يا كوچكتر وتهيه شده ازشيشه يا خاك پرسلاني ريزدانه با مخلوطي ازرنگدانه ها،به عنوان كاشي موزائيكي محسوب مي شود.
اين كاشيهاي زجاجي با دانسيته بالا، ازمقاومت مناسبي درمقابل جذب آب،رنگ پذيري، ضربه،يخ زدگي وسايش برخورداربوده وبه همين دليل مناسب تمامي سطوح هستند.بافت سطوح نيز،داراي تنوع وسيعي متشكل ازصاف وبراق براي ديوارها وسطوح طرح دار(مقاوم دربرابر لغزندگي) براي كفها است.
اين نوع كاشيها به شكلهاي متنوع مربع،مستطيل،شش ضلعي،دايره،اشكي،برگي وگاهي اوقات ساچمه اي يافت مي شوند.بيشترموزائيكهاي سراميكي رابراي نصب راحت تر،برروي صفحه اي ازچسب،پلاستيك،كاغذ مخصوص يا يك شبكه نخي محكم مي چسبانند. به علت اندازه كوچك،مي توان به راحتي آنها را روي سطوح نامسطح وغيرمعمول،استخرها وحوضچه هاي داخل باغها وگلدانهاي مخصوص با شكلهاي موج داروتزئيني مورداستفاده قرارداد.
كاشي كف:
اين نوع كاشي شامل تمامي كاشيهاي مناسب محوطه هاي مسقف وروباز است.اكثركاشيهاي كف لعاب خورده مناسب استفاده برروي پيشخوانها وديگرسطوح افقي تحت فشار،درمعرض سايش ومحلهاي پرترددهستند.معمولا،كاشي هاي كف،سنگين ومناسب نصب روي ديوارنيستند.البته به كمك چسبهاي مناسب ودرشرايطي كه ديوارها براي تحمل وزن اضافي خاصي طراحي شده باشند مي توان ازاين نوع كاشيها روي ديواراستفاده كرد.
كاشيهاي كف معمولا ضخيم ترازكاشيهاي ديوار وبه ضخامت375/0 تا 75/0 اينچ هستند.ابعادكاشيها معمولا 4 الي 24 اينچ مربع است.البته فاصله بندكشي بين كاشيها دراين ابعاد لحاظ شده است.ازميان انواع شكلهاي اين نوع كاشي مي توان به اشكال مستطيلي،شش ضلعي،هشت ضلعي وجناغي اشاره كرد.
انواع رايج كاشي كف عبارتنداز: كاشي هاي بدون لعاب،سنگفرش بدون لعاب وكاشي كف لعاب دار.
كاشي بدون لعاب:
امروزه درصنعت، كاشيهاي كف بدون لعاب به بدنه هاي قرمز پخت وسخت باابعاد ثابت وضخامت حداقل 375/0 اينچ اطلاق مي شود.اين كاشيها با بدنه اي زجاجي يا نيمه زجاجي وسخت براي پوشش محيطهاي داخل وخارج ساختمان بسيارمناسب هستند.
بيسكوئيت نيزمعمولا به رنگ قرمزپررنگ آجري است كه البته بنابه نوع خاك رس دررنگهاي ديگر نيزيافت مي شود.گرچه اكثراين نوع كاشيها به رنگ رس طبيعي هستند،ليكن تعدادي از توليدكنندگان،پيش ازپخت، رنگدانه هايي رابه آن اضافه مي نمايند.سايه رنگهاي به دست آمده عبارتنداز: آبي،سبز،صورتي،كمرنگ،صورتي،ارغواني پررنگ، سفيدخاكستري وخرمايي روشن. كاشيهاي لعاب خورده دررنگهاي روشن ترنيزيافت مي شود.
سنگفرش بدون لعاب:
هرنوع كاشي كف كه درگره كاشي هاي بدون لعاب قرارندارند،بعنوان سنگفرش بدون لعاب شناخته مي شوند.البته عناوين متفرقه ديگري نيز به كارمي روند.سنگفرشهاي بدون لعاب شامل انواع پرسلاني غيرقابل نفوذ تاكاشي هايي بابدنه نرم،مكزيكي دست ساز غيرزجاجي وسنگفرشهاي پاسيو هستند.سايه رنگهاي متنوع وطبيعي سنگفرشها نام ديگري را براي اين كاشيها تحت عنوان سفال بدون لعاب(Terracotta) به ارمغان آورده كه مناسب پوشش كف ومحوطه هاي داخلي وخارجي هستند.امروزه،اكثر كاشيهاي مذكور درايتاليا،اسپانيا،فرانسه ومكزيك توليد مي شوند.
سنگفرشهاي غيردست ساز معمولا داراي بدنه اي سخت،نيمه زجاجي يا زجاجي با ابعادي يكسان وسطوحي تقريبا صاف هستند.ضخامتهاي اسمي آنها بين 25/0 الي 5/0 اينچ است.بيسكوئيت اين كاشيهاي لعابدار يا بدون لعاب ممكن است ازجنس خاك رس طبيعي، سنگ رست،پرسلان يا مخلوطهاي خاك رس وديگر كانيها باشد. سنگفرشهاي مذكور داراي تنوع رنگ و بافت سطحي وتخلخل بالايي هستند.بعضي از آنها بااستحكام بالامناسب گذرگاهها و مناطق پرتردد و برخي نيز زجاجي وبسيار مقاوم دربرابر يخ زدگي وانجماد هستند.
سنگفرشهاي دست ساز با طرحهاي روستايي، كاشيهاي رسي غيرزجاجي با پخت دماي پائين هستند كه با دست شكل داده شده،درقالبهاي چوبي قرارداده شده وسپس تكه هايي ازآنها بريده مي شوند.اكثراين نوع كاشيها اصلا متعلق به مكزيك هستند(وبه همين دليل به سنگفرشهاي مكزيكي معروفند)،ليكن تعدادي نيز از كشورهاي اطراف درياي مديترانه مي آينداين كاشيهاداراي سايه رنگهايي طبيعي واغلب داراي اندازه،ضخامت،شكل و طرح يكساني نيستند.لبه ها معمولا صاف نيستندوممكن است لب پريده يا ترك خورده باشند.طرحهاي سطوح شامل نقش انگشت،ردپاي حيوانات يا ديگر نقشهاي مشابه است.اين ويژگيها درواقع خالق زيبايي چنين سنگفرشهايي هستند،ليكن هنگام چيدن وآرايش كاشيها بايد مراقب بودتا ملات از درز بين كاشيها به بيرون تراوش نكند.از آنجا كه سنگفرشها وكاشيهاي پاسيو آب راجذب مي كنند ودراثر يخ زدن ترك برمي دارند،لذا مناسب محيطهاي خارجي نيستند.سنگفرشها وكاشيهاي كف بدون لعاب را بايد هنگام استفاده درمحيطهاي داخلي با بتونه پوشاند تا از جذب غبار ولكه ممانعت به عمل آيد.بعضي ازبتونه ها همچنين درخششي خاص به كاشيها داده و رنگ طبيعي انها را جلوه اي دوچندان مي بخشند.
معمولا دركارخانجات،به تعدادي ازكاشيهاي كف بدون لعاب بتونه مي زنند تا لايه محافظتي ايجاد شود. دراين شرايط،شما بايد باگذشت زمان لايه بتونه مجددي رابراي محافظت بيشتر كاشي به كارببريد. ازآنجا كه كاشيهاي بدون لعاب به راحتي كثيف مي شوند،معمولا استفاده ازيك لايه بتونه براي كاشيهاي مورداستفاده درسطوح مخصوص مخصوص طبخ و آماده سازي غذا نظير پيشخوانهاي آشپزخانه توصيه نمي گردد.
كاشيهاي كف لعاب خورده:
معمولا دركاتالوگهاي توليدكنندگان،اين نوع كاشي با عنوان كاشي كف لعاب خورده،سنگفرش لعاب خورده يا به سادگي كاشي كف لعابدار شناخته مي شود.اين طبقه بندي به نوع خاك رس استفاده شده بستگي دارد.اكثر كاشيهاي كف از خاك رس قرمز ساخته مي شوند،درحاليكه كاشيهاي ديوار داراي بيسكوئيت سفيدپخت هستند.رنگ دراين نوع كاشي شامل سايه رنگهاي خاكي مات ورنگهاي تيره،روشن، سرد وياطرحدار است.
معمولا،ازكاشي كف لعاب خورده براي پوششهاي داخلي استفاده مي گردد،چراكه بدنه ولعاب اين نوع كاشيها مناب شرايط بيروني نيستند.البته ،لعاب اين نوع كاشيها مناسب شرايط بيروني نيستند.البته،لعاب روي كاشي كف معمولا مقاوم تر از نوع لعاب روي كاشي ديواري است وبه همين دليل مقاومت بالاتري دربرابرسايش دارند.كاشي هاي كف لعب خورده بسيارمناسب پيشخوانهاي آشپزخانه ،ميزها وديگرسطوح افقي پرتردد وتحت فشار هستند.
تعدادي ازكاشيهاي كف لعاب خورده از سطحي مقاوم دربرابر لغزنگي برخوردارند.هنگان نصب اين نوع كاشي درحمام وديگر محيطهاي مرطوب وخيس،دقت كنيد كه كاشيها سطح لغزنده اي به وجود نياورند.بعضي ازاين نوع كاشيها داراي مقداري دانه هاي نرم كاربايد درلعاب هستند كه اين خودلغزنگي سطح كاشي راكاهش مي دهد.
كاشيهاي سيماني ماده اصلي تشكيل دهنده كاشي سيماني، به جاي خاك رس سيمان است.دونوع عمده اين كاشي عبارتنداز:كاشي مكزيكي سالتيو(saltillo) وكاشي اكسترودشده بابدنه سيماني.
كاشي سالتيو نام اين كاشي ازنام شهري درشمال مكزيك و محل ساخت آنها گرفته شده است. خاك رس نرم درمعرض خورشيد قرارگرفته واين كاشي ساخته مي شود.جاي انگشت،اثرپاي حيوانات، تركيدن حبابهاي درون آهك،حفرات وسوراخهاي كوچك ناشي ازخروج آهك ازرس همگي به اين نوع كاشي،ظاهري روستايي مي بخشند.
كاشي سالتيو به علت رنگهاي طبيعي،تقريبا لكه داربه نظر مي رسد.به علت داشتن تخلخل بالا،بايد ازبتونه هاي ويژه براي جلوگيري ازكثيف شدن كاشي استفاده كرد.دربعضي مناطق،كاشيهاهنگام تحويل نيز،بتونه اندودشده اند.اين نوع كاشي مناسب محوطه هاي داخلي مرطوب وخيس نيست.
كاشي اكسترود شده با بدنه سيماني
مخلوطي ازسيمان پرتلند،شن وبتون بسيارنرم و ريز دانه،تحت فشارريخته گري شده يااكسترودشده وسپس دركوره اي درمعرض بخار آب داراي با دانسيته بالا ومقاوم دربرابر خوردگي مي شوند.
اين نوع كاشي معمولا داراي ظاهري مشابه كاشي هاي كف بدون لعاب،سنگفرشها وقطعات سنگ وآجر است.رنگهاي مات وكدراين كاشي درسرتاسربدنه پخش شده است.نوع مخصوص كاربردهاي داخلي،دركارخانه با يك لايه بتونه پوشانده شده(به جاي لعاب) تا ظاهري تقريبا براق پيدا نمايد.براي پوشاندن درزهاي بين كاشيها،پس ازنصب مجددا آن محلهارابايك لايه ديگربتونه مي پوشانن. هريك يا دوسال بايداين عمل تكرارشود تا سطح كاشي ازبين نرود.گرچه ميزان تخلخل اين كاشي كمتراز نوع سالتيو است،ليكن اين نوع كاشي مناسب سطوح يا فضاهاي بسيار خيس يا مرطوب نيست.كاشيهاي اكسترودشده كه مناسب استفاده درمحيطهاي خارجي هستند،بايك لايه بتونه نافذ پوشش داده شده اند.اين كاشيها آب راجذب نمي كند،اما درصورت استفاده درمحيطهاي بيروني،بايد ازنوع مقاوم دربرابر يخ زدگي استفاده نمود.هردو مدل سالتيو و اكسترود شده دراندازه هاي استانداردكاشيهاي كف به بازار ارائه مي شوند.البته شكل آنها محدودبه مربع ومستطيل است. وزن آنها نيز مشابه كاشي هاي سراميكي كف با كاشي هاي آجري است.
كاشي آجري:
اين نوع كاشي بانام ديگر آجرهاي كف شامل كاشي هاي سراميكي بدون لعاب است كه از نظر شكل واندازه به آجر واقعي شباهت دارند.بعضي ازكاشيهاي سيماني نيز شبيه اين نوع كاشيهاي آجري هستند.كاشيهاي آجري واقعي وآجرهاي سيماني براي پوشش محوطه هاي اطراف آتشدانها وشومينه ها مورداستفاده قرارمي گيرند.درمحوطه هاي بيروني،ازآنها براي پوشش پاسيوها،اطراف منازل،ماشين روها وغيره استفاده مي شود.آجرهاي كف ازسنگ رست باكيفيت عالي وتحت فشار ساخته مي شوندوبه دليل داستن بدنه اي سخت،مناسب مكانهاي پرتردد نيزهستند.بعضي كاشيهاي سراميكي باظاهرآجر،برخلاف آجرهاي واقعي يا كاشيهاي سيماني درمقابل سايش مقاوم نبوده وبنابراين مناسب پوشش كف نيستند.دراين رابطه بايدازتوليد كننده،اطلاعات لازم رادريافت كرد.به دليل آنكه،اكثرآجرهاي كف(واقعي يامشابه) داراي تخلخل بالايي هستند،لذاپوشش مناسبي براي سطوح مرطوب وخيس به شمارنمي آيند.درصورت استفاده،بايدپيش ازنصب آنهارابالايه اي ازبتونه ضدآب پوشاند.
كاشيهاي ويژه:
اين كاشيهابا ويژگي هاي استانداردكاشي كف وديوار ،براي كاربردهاي خاص تهيه مي شوند.
كاشيهاي تزئيني كاشيهاي تزئيني كه جلوه هاي از قوه تخيل هنرمنداني متعددهستند،درطرحهاي بسيارمتنوعي به بازارعرضه مي شوند.توليدكنندگان بزرگ كاشي،كاشي هاي وارداتي و داخلي را كه منقوش به دست هستند،درمقاديرانبوه به بازار عرصه مي كنند.طرحهاي متنوع اين نوع كاشيها شامل طرحهاي سنتي دلفت(Delft)، Art Nouveau وطرحهاي مدرن ومعاصرهنري است.بسياري ازتوليدكنندگان بزرگ،هنرمنداني راجهت خلق كاشيهاي منقوش ودستي استخدام مي نمايند.اين عمل دركارگاههاي كوچك هنري نيز انجام مي گيرد.براي مثال،كاشيها راهمانندظروف چيني نقاشي كرده يااسامي خاندان معروفي رابرروي آنهاطراحي مي كنند.كاشيهاي نقاشي شده با دست ،به عنوان يك اثرهنري منحصربفردتلقي شده و براي تزئين پيشخوان آشپزخانه،محوطه اطراف دوش،آب نما، شومينه يا به عنوان نقاشي ديواري مورداستفاده قرارگيرند.تعدادي ازآنهاداراي سطوحي منقوش به تندسيهاهستندوتعدادي ديگربا برشهاي دستي به شكلهايي خاص وغيرمعمول درمي آيند. درصورت سفارشي ساخته شدن از20 الي 100دلاربه فروش مي رسند.البته،اگربه عنوان يك طرح هنري مورداستفاده قراربگيرند،تعدادمحدودي ازآنها مي توانندطرح بسيارزيبايي را به وجودبياورند.به دليل قيمت بالاي كاشيهاي منقوش به دست،عرصه كنندگان كاشي معمولا كاشيهاي تزئيني چاپي را باقيمتي ارزانتر به مشتريان عرضه مي نمايند.محصولات هنري معمولا درفروشگاههاي مصالح ساختماني عرضه نمي شوند.
كاشيهاي آنتيك مانندديگر آثار هنري وسنتي،كاشيهاي منقوش به دست و آنتيك به قرنهاومكانهاي متفاوتي تعلق دارند.گرچه تعدادي ازاين كاشيها با قيمتهاي بسيار بالا خريد وفروش مي شوند،ليكن اكثرآنها داراي قيمتهاي مناسبي هستند.تمام اين كاشيها درحال حاضر دركلكسيونها قراردارند.
درايالات متحده آمريكا،هنركاشي سازي دراواسط سال1800 شروع شد.كاشيهاي آنتيك شامل كاشيهاي دوره ويكتوريا،كاشيهاي دستي وانواع تزئيني هستند.
جمع آوري كاشيهاي آنتيك يك موضوع بسيارتخصصي و وراي بحث حاضراست.البته اگرعلاقمند به اين هنرهستيد، مي توانيدكتب راهنماي جامعي دراين زمينه بيابيد.بازارانتيك در واقع مكان مناسبي براي يافتن كاشيهاي آنتيك و بهترين راه يافتن كاشيهاي آنتيك،يافتن معامله گران متخصص دراين زمينه است.اگرموفق به يافتن كاشي مورد نظرتان نشده ايد،مي توانيد به شركتهاي متخصص در واردات كاشيهاي منقوش وتزئيني مراجعه كنيد.اگردرخانه اي قديمي ومفروش به كاشي زندگي مي كنيد،شمادرواقع مجموعه اي از كاشيهاي عتيقه و قديمي را دراختيار داريد.
اشكال مختلف كاشي كاشيهاي ميزان:
واحداستاندارد كاشي سراميكي براي پوشش يك سطح به كاشي ميزان معروف است.كاشيهاي ميزان با اشكال مختلف به تنهايي يا به صورت مجموعه براي خلق طرحهاي متنوع مورداستفاده قرارمي گيرند.هرچهارگوشه يك كاشي ميزان پرداخت نشده است. استانداردترين اندازه اين نوع كاشي براي پوشش ديوار 4.25*4.25 اينچ است. تلرانس ابعادآنها بسته به توليدكننده حدود125/.(+)(-) اينچ است. ضخامت اين نوع كاشي نيزهمين حالت رادارد.به همين علت،نمي توان از كاشيهاي گوناگون توايد كننده هاي مختلف استفاده كرد، چراكه درز بين كاشيها جفت نخواهد شد.ضخامتهاي متفاوت نيز به شما امكان ايجاد يك سطح صاف نمي دهد.
كاشيهاي حاشيه اي(مخصوص ليه سطوح
هركاشي كه ميزان نباشد،به عنوان كاشي حاشيه اي شناخته مي شود.ازاين نوع كاشيها براي پرداخت نهايي لبه ها و گوشه هاي ديگر كاشيها استفاده مي شود.توليدكنندگان دركاتالوگهاي كاشي،معمولا اندازه ها واشكال مختلفي ازاين كاشيها را ارائه مي نمايند.
كاشيهاي زاويه دار:چپ باز،راست باز،چپ بسته،راست بسته اين كاشيها،لبه كاررابه حالتي صاف و زاويه دار درمي آورند.
كاشيهاي پيش بندي كاشيهاي نيمه به نام پيش بندي براي پوشش سطوح باريك مانند قسمت جلوي پيشخوان مورداستفاده قرارمي گيرند.
كاشيهاي پايه:
كاشيهاي مخصوص گوشه هاي كف وحاشيه ها داراي لبه هاي پرداخت شده هستند.ازآنها درفضاهايي استفاده مي شودكه فقط كف،كاشيكاري شده است.
كاشيهاي محدب:
اين كاشيها كه گاهي به نام ربع گردي شناخته مي شوند،براي پرداخت نهايي لبه ها وگوشه هامورداستفاده قرارمي گيرند.اشكال آنها باريك وزاويه پوشش آنها مدور و 90 درجه است.
كاشيها با زاويه منفرجه:
اين نوع كاشيها،درواقع كاشيهاي ميزاني هستندكه يك لبه آنها پرداخت شده ومحدب است.معمولا براي پوشش يك رديف ودركنارنوع پيش بندي به كارمي روند.لبه و حاشيه كار درنهايت بسيارصاف ودقيق خواهدبود.دونوع بارزاين گونه كاشي عبارتنداز:كاشي منفرجه سطح( براي ملات نازك) وكاشي منفرجه شعاعي (براي ملات ضخيم(
كاشيهاي ويژه لبه پيشخوان وظرفشويي:
اين كاشيها برروي لبه بر روي لبه خارجي پيشخوان قرار مي گيرند.لبه برآمده كاشيهاي گلويي ازريختن آب به پايين جلوگيري مي كند.
كاشيهاي گلويي (مقعر(
اين نوع كاشي براي پوشش گوشه هاي زاويه دار صاف به كارمي رود.پوشش گوشه به سمت درون يا بيرون خواهدبود.كاشي گلويي،درواقع گوشه ها راهم سطح كف مي نمايد وخودنيز گوشه اي دريك زاويه ديگرمي سازد.كاشيهاي گلويي داراي لبه هاي پرداخت شده ومناسب پوشش زواياي آبريزگاهها هستند.بعضي ازاين نوع كاشيها داراي لبه هاي پرداخت شده نيستند.ازآنجاكه سطح داخلي اين نوع كاشي فرورفته و گود است،مي توان ازآنها براي گوشه هايغيرعمودي نيزاستفاده نمود.
كاشيهاي قوس دار:
دوقطعه كاشي قوس دار دركناريكديگر،زاويه اي بازبه شكل يك اتصال فارسي (كاملا جفت ومتصل به يكديگر)به وجودمي آورند.
كاشيهاي مدور:گوشه هاي بيروني و دروني:
اين كاشيها،زوايا وگوشه ها رابه شكل مدوروگرد درمي آورند.
كاشيهاي مخصوص حاشيه ولبه هاي استخر:
اين نوع كاشي براي پوشش حاشيه ها ولبه هاي مدور استخرها طراحي شده و بايد با لايه اي ضخيم ازملات مورداستفاده قرارگيرد.
كاشيهاي ويژه لبه پنجره:
اين نوع كاشي با لبه هاي پرداخت شده دريك سمت ولبه هاي مدور درسمت ديگر،مناسب پوشش لبه پنجره هاواتصال به لبه كاشي روي سطح ديوار است.بدون اين نوع كاشي، شما بايد براي اين عمل از دو كاشي استفاده كنيد: يك كاشي ميزان تخت براي لبه پنجره ويك كاشي محدب براي گردكردن حاشيه. كاشي لبه پنجره در واقع عمل نصب را راحت تر مي سازد
نقاشی موزاييک چيست ؟
هنر نقاشی موزاییک شامل قرار دادن قطعات سنگ ، شیشه ، سرامیک ،چوب ،فلز ،سنگهای قیمتی ُ کاشی و غیره در کنار یکدیگر و ایجاد اشکال منظم و یا نا منظم می باشد .
تاریخچه موزاییک :
موزاییک در دنیای باستان :
تاریخ پیدایش موزاییک به 4000 سال پیش باز می گردد.
در قرن 80 قبل از میلاد سنگ فرشهای رنگی وجود داشت، که از سنگهای رنگ شده مختلف برای ایجاد نقش استفاده میشد و معمولا بدون ساختار و طرح خاصی بودند .
این یونانیان بودند که در قرن 4 قبل از میلاد تکنیک سنگ فرش را به یک هنر ارتقا دادند . طرحهای آنان معمولا تصاویری از انسان و حیوانات و یا طرحهای هندسی منظم بود .
در سال 200 قبل از میلاد برای اولین بار از قطعات ریز مربعی مخصوصی استفاده شد که برای ارائه جزئیات ظریف و نمایش طیفی از رنگها در کارها به کار برده می شد .استفاده از این قطعات ریز ( که گاهی در ابعاد میلیمتری بودند ) امکان تقلید از نقاشی را فراهم می آورد . بسیاری از موزاییکهای باقی مانده از آن دوران ، مانند شهر پومپی ، کار هنرمندان یونان است .
شیشه برای موزاییکهای کف مناسب نبود . از این رو قطعات مربعی کوچک معمولا از جنس مرمر یا سنگهای دیگر بودند .گاهی از قطعات آجر نیز برای ایجاد طیف رنگین استفاده می شد .
گسترش امپراطوری رم هنر موزاییک را به سرزمینهای دورتر منتقل کرد .اگر چه به همان میزان از درجه مهارت و جنبه هنری آن نیز کاسته شد .اگر موزاییکهای بریتانیای تحت سلطه امپراطوری رم را با موزاییکهای ایتالیا مقایسه کنید ، متوجه خواهید شد که بریتانیایی ها به طرح و اصول کار وفادار نماندند .
موضوعات معمول رومی مناظر ، جشنهای خدایان ، وقایع روزمره و یا طرح های هندسی بود .
حاشیه کنار موزاییک که به شکل طنابهای در هم پیچیده است گو ئیلوچی (guilloche ) نامیده می شود .
موزاییکهای بیزانسی :
با رشد امپراطوری بیزانس از قرن پنجم میلادی به بعد با مرکزیت بیزانتیوم ( استانبول کنونی ) نقوش هنری دارای مشخصات جدیدی شد .اینها شامل تاثیرات شرقی در حالت و استفاده از قطعات شیشه ای کوچک مخصوصی بود که smalti"" نام گرفته و در ایتالیای شمالی ساخته می شد. smalti " " از لایه های ضخیم شیشه رنگی ساخته شده بود و یک سطح زبر داشت و حیابهای هوا را نیز در خود داشت .حتی گاهی ورقه های نقره و طلا نیز برای جلای بیشتر در زیر آن قرار داده می شد که باعث بازتاب و شکست بیشتر نور می گردید .
در حالیکه موزاییکهای رمی بیشتر بعنوان کف پوش استفاده می شدند ، موزاییکهای بیزانسی مخصوص پوشاندن دیوارها و سقف بودند . همچنین موزاییکهای رمی بیش از انواع بیزانسی آن در برگیرنده موضوعات مسیحیت بود .اگر چه تعدادی از این کارها تزئینی و تعدادی نیز شامل پرتره هایی از امپراطور و ملکه بود .
هنر موزاییک اسلامی :
در غرب اروپا در قرن هشتم میلادی ، مغربی ها هنر موزاییک و کاشی کاری را با خود به شبه جزیره ایبری ( اسپانیای قدیم ) بردند .این در حالی بود که در نقاط دیگر سرزمیهای اسلامی ، سنگ ، شیشه و سرامیک همه با هم در موزاییکها استفاده می شدند . بر خلاف تصاویر شبیه سازی شده هنر بیزانسی ،موتیفهای اسلامی عمدتا هندسی و منظم بودند .
نمونه هایی از این دست را می توان در اسپانیا در مسجد بزرگ کوردوبا و کاخ الحمرا دید .
در کشورهای عربی این حالت تزئینی اختصاصی "
zillij " نامیده می شود .این اشکال که با دست ساخته می شود به طور کامل در کنار هم قرار گرفته و امکان مفروش کردن کامل سطوح را فراهم می آورند .
سرامیک:
نام گروهی از خاک های شکل گرفته ای است که در گرمای 900 تا 2000 درجه پخته می شود و شکننده می باشد.سرامیک به دو نوع زمخت و ظریف می باشند. سرامیک های زمخت که تو پریشان کم است مانند:آجر بنایی، سفال پوشش بام و تن پوشه ی سرامیکی. سرامیک های زمخت که تو پریشان زیاد است، این نوع سرامیک ها در دمای عرق کردن پخته شده اند مانند: آجر ضد اسید، آجر پایدار در برابر ساییده شدن تنپوشه ی فاضلاب، تشت، تغار و ناودان.
سرامیک های ظریف با تو پری زیاد:
در گرمای عرق کردن پخته شده اند مانند: کاشی های یک رنگ و چند رنگ برای فرش کف،مقره های چینی، آسترآسیاب های گردنده ی ساچمه ای از چینی و از نسوزی که در گرمای عرق کردن پخته شده باشند.
سرامیک های ظریف با تو پری کم مانند: نیازمندی های بهداشتی پخته شده از خاک، گلدان، مجسمه و چیز های زینتی با ته لعاب سفید قلعی و... .
کاشی:
کاشی قطعه سنگی است مصنوعی به ابعاد مختلف و به ضخامت چند میلیمتر که یک روی آن دارای سطحی شیشه ای بوده و کاملاً صاف و صیقلی می باشد به همین علت به راحتی قابل تمیز کردن است؛ و اغلب در محل هایی از ساختمان به کار برده می شود که امکان رشد میکرب بیشتر بوده و در نتیجه احتیاج به نظافت بیشتر دارد، همانند: حمام ها، توالت ها، آشپزخانه ها و آب ریز گاه های عمومی و... .
اجزای کاشی:
از دو قسمت تشکیل شده است:1- قطعه ی سفالی که بخش اصلی استخوان بندی کاشی است. و 2- لعاب روی آن که ماده ای شیشه ای است.
مراحل تهیه ی کاشی:
تهیه ی مصالح اولیه.
ساختن گل.
قالب گیری.
خشک کردن.
پختن کاشی.
لعاب دادن روی کاشی.
ابعاد کاشی:
10*10 و 20*20 و 30*30 و 20*10 و 40*40 و 15*15 .
نسوز ها:
در کوره ی های فلز گدازی، سیمان پزی، سرامیک پزی و شیشه آب کنی و مانند این ها؛ از آن جایی که بدنه ی کوره در دمای بیش از 500 تا 600 درجه تغییر حالت داده و در دمای 1000 درجه به حد خمیری می رسد نیاز به مواد نسوزی داریم که دست کم حرارت 1500 درجه را تحمل کند؛ این مواد نسوز نامیده می شود.
نسوز هایی که در صنعت مصرف می شود: نسوز سیلیکاتی شاموت، نسوز سیلیکات، منیزیم، سیلیسی و کربناتی و دیگر نسوز ها هستند.
مصرف نسوز در ساختمان:
در امر تولید واحد های مسکونی 10 تا 12 طبقه و یا حتی بزرگتر جز در بعضی مکان ها چون داخل شومینه مصرف مستقیم ندارد؛ اما در ساختمان های عمومی چون بیمارستان ها و غیره، مثلاً برای پوشش داخلی کوره های زباله سوزی-دیگ های بخار-دیگ های شوفاژ و... از نسوز استفاده می گردد.
مراحل تهیه ی نسوز:
تهیه ی مواد اولیه.
آماده سازی مواد.
شکل دادن نسوز.
خشک کردن نسوز.
پختن نسوز.
مصرف نسوز های فرسوده:
در صورت نیاز می توان با آسیاب کردن نسوز های خرد شده و فرسوده آن را لا مقداری مواد اولیه از همان جنس مخلوط و تکرار مراحل پخت نسوز جدید تولید کرد که در واقع به نوعی صرفه جویی می باشد.