حسابداری پیمانکاری بلند مدت

[nilofarjorablo]

حسابداری قراردادهای بلندمدت پیمانکاری
پیمان بلندمدت استاندارد ایران، «پیمانی است که برای طراحی، تولید یا ساخت یک دارایی منفرد قابل ملاحظه یا ارائه خدمات (یا ترکیبی از دارایی‌ها یا خدمات توأماً یک پروژه را تشکل دهد) منتقل می‌شود و مدت زمان لازم برای تکمیل پیمان عمدتاً چنان بلندمدت تلقی می‌گردد که معمولاً مدت اجرای آن بیش از یکسال باشد. با این حال، مدت بیش از یکسال، مشخصه اصلی یک پیمان بلندمدت نخواهد بود. برخی پیمان‌ها با مدت کمتر از یکسال، چنان‌چه از نظر فعالیت دوره، دارای اهمیت نسبی باشد که عدم انعکاس درآمد و هزینه عملیاتی و سود مربوط به آن منجر به مخدوش شدن درآمد و هزینه عملیاتی و نتایج دوره و عدم ارائه تصویری مطلوب توسط صورت‌های مالی گردد، مشروط بر این‌که رویه متخذه در واحد تجاری از سالی به سال دیگر به طور یکنواخت اعمال گردد. باید به عنوان پیمان بلندمدت محسوب شود».
انعقاد قرارداد بین دو یا چند شخصیت حقیقی یا حقوقی، که به موجب آن طرفین قرارداد، قانونآً ملزم به رعایت عملی که در پیمان (اسناد و مدارک طبق شرایط عمومی) پیش‌بینی شده باشد را، پیمان‌نامه گویند.
طبق این قرارداد طرفین پیمان ملزم به اجرای توافقات بوده و عدم رعایت آن موجب زیان یکی از طرفین قرارداد می‌گردد.
* قرارداد: رابطه‌ای حقوقی است که بین طرفین بر اساس قانون منعقد شده و منشاء تعهد و التزام برای طرفین می‌باشد. مجموعه اسناد و مدارک غیرقابل تفکیک برای انجام خدمات موضوع قرارداد بین طرفین مبادله می‌شود را قرارداد گویند.
در هر نوع عملیات پیمانکاری طرفین قرارداد کارفرما و پیمانکار نامیده شده که هر کدام به طور جداگانه تعریف می‌شود:
* کارفرما: شخص حقیقی یا حقوقی است که یک طرف امضاکننده پیمان بوده و اجرای عملیات موضوع پیمان را به پیمانکار (ارائه دهنده خدمات یا سازنده کار) واگذار می‌نماید.[font=iran][۱] جانشینان و نمایندگان قانونی کارفرما در حکم کارفرما (واگذارنده کار) محسوب می‌شود.[/font]
* پیمانکار: شخص حقیقی یا حقوقی است که طرف پیمانکار با کارفرما بوده و اجرای عملیات موضوع پیمان را به عهده گرفته است.[font=iran][۲] جانشینان و یا نماینده قانونی پیمانکار در حکم پیمانکار[۳] محسوب می‌شود.[/font]
* مؤسسات مشاوره‌ای: کارفرما برای اجرای موضوع پیمان نیاز به خدماتی جهت مطالعات بنیادی و تحقیقاتی طرح، تهیه طرح و نظارت برای اجرای آن دارد، جهت دستیابی به این هدف، قرادادی برای اجرای این نوع خدمات با مؤسساتی که در این زمینه تخصص (مؤسسات مشاوره‌ای) دارند، منعقد نموده، اجرای این تعهدات به عهده مهندسان مشاور است.
* موافقت‌نامه: سندی است که در آن مشخصات اصلی پیمان (مشخصات طرفین، موضوع، مدت پیمان، حق‌الزحمه، تعهدات طرفین) در آن بیان شده به امضای طرفین قرارداد می‌رسد.
* برنامه زمانی کلی: حاوی برنامه‌ای است که تاریخ شروع، خاتمه، انجام بخش‌های مختلف خدمات هر قسمت یا مرحله از قرارداد را بر حسب ماه به طور جداگانه نشان داده و در اسناد و مدارک قرارداد پیمان درج می‌شود.
* برنامه زمانی تفصیلی: حاوی برنامه‌ای است که تاریخ شروع و خاتمه هر یک از فعالیت‌های درج شده در شرح خدمات را به تفصیل و در چارچوب برنامه زمانی کلی در هر قسمت یا مرحله به طور جداگانه نشان می‌دهد.
n انواع قراردادهای پیمانکاری
انواع قراردادهای پیمانکاری که بر اساس شرایط عمومی و اختصاصی پیمان تنظیم و منشأ تعهد و التزام بین طرفین می‌باشد، به قرار زیر طبقه‌بندی می‌شود:
[list=1]

[*][font=Arvo, Arial, Tahoma, sans-serif]قرارداد مقطوع: قرارداد بلند مدتی است که به موجب آن پیمانکار توافق می‌کند موضوع عملیات پیمان را با یک مبلغ مقطوع[font=Arvo, Arial, Tahoma, sans-serif][۴] یا نرخ ثابت برای هر واحد موضوع پیمان انجام دهد، در برخی موارد، مبلغ پیمان بر اساس مواردی خاص (مثل تغییر شاخص قیمت …) تعدیل می‌شود.[/font][/font]

[*][font=Arvo, Arial, Tahoma, sans-serif]قرارداد امانی (پیمان با حق‌الزحمه مبتنی بر مخارج[font=Arvo, Arial, Tahoma, sans-serif][۵]): «قرارداد بلندمدتی است که به موجب آن آن مخارج قابل قبول یا مشخص شده در متن پیمان به پیمانکار تأدیه و درصد معینی از مخارج مزبور یا حق‌الزحمه ثابتی نیز به پیمانکار پرداخت می‌شود». به عبارت دیگر، پیمانکار در قرارداد امانی طبق شرایط پیمان مخارج تعیین شده موضوع پیمان را پرداخت و در ازای آن علاوه بر مخارج پرداختی تعیین ضده درصد معینی بر مبنای مخارج یا حق‌الزحمه ثابت دریافت می‌کند.[/font][/font]

[*][font=Arvo, Arial, Tahoma, sans-serif]قرارداد بر اساس واحد بها: در قرارداد پیمانکاری بر اساس واحد بها (هر واحد کار) برای هر یک از واحدهای خروجی پیمان بر اساس واحدهای تولید شده به طور مثال مترمکعب خاکبرداری، دیوارکشی در صورت ثابت و همگن بودن خروجی پیمان مبلغ ثابتی پرداخت کند.[/font]

[*][font=Arvo, Arial, Tahoma, sans-serif]قرارداد بر اساس مواد و دستمزد: در این نوع قرارداد، پیمانکار ممکن است بر اساس ساعات کاری را که انجام می‌دهد، نرخ ثابتی را پیشنهاد و علاوه بر این درصد معینی از مواد و مصالح و سایر مخارجی که انجام داده است به نرخ دستمزد اضافه می‌شود، قراردادهای پیمان‌های بلندمدت مربوط به خدمات مهندسی (مهندسان مشاور)، مبنای انجام کار نیروی انسانی و کار مهندسی است، از این رو مناسب‌ترین عقد قرارداد بین طرفین (واگذارنده کار – مهندس مشاور) که گویای میزان کار انجام شده بر مبنای محاسبات باشد، قرارداد بر اساس دستمزد[font=Arvo, Arial, Tahoma, sans-serif][۶] گویند. این قرارداد بر اساس نرخ ساعتی دستمزد تنظیم می‌گردد.[/font][/font]

[*][font=Arvo, Arial, Tahoma, sans-serif]قرارداد مدیریت اجرا: قراردادیست که، پیمانکار مدیریت و نظارت اجرای طرح را به عهده گرفته، و در ازای خدمات انجام شده، مبلغ معینی به عنان حق‌الزحمه از کارفرما دریافت می‌دارد. در این نوع قرارداد تأمین هزینه‌های مستقیم (مواد و دستمزد) ماشین‌آلات و تجهیزات و سایر نیازهای اجرایی پیمان به استثنای هزینه مدیریت کار به عهده کارفرما می‌باشد.[/font]
[/list]n شرح وظایف و جایگاه سازمانی مشاور
کارفرما (واگذارنده کار) برای اجرای ساخت پروژه‌های بزرگ صنعتی و تخصصی (سدسازی، جاده‌سازی، هواپیماسازی، کشتی‌سازی، اسکله و بندرسازی، ایجاد بنا و بنیه، شهرسازی و …) قبل از شروع عملیات پروژه، نیاز به مطالعه و طراحی دارد، بدین منظور جهت نیل به این اهداف با شخص یا گروهی به عنوان مهندسان مشاور که هدف آنها ارائه خدمات فنی و مهندسی است، قراردادی به عنوان خدمات مشاوره‌ای منعقد می‌نماید.
خدمات مشاوره‌ای شامل انجام مطالعات بنیادی و تحقیقاتی طرح‌های عمرانی (ساخت دارایی)، تهیه اجرای طراحی و نظارت فنی بر اجرای عملیات طرح (خدمات مهندسی۹ است. موضوع این قرارداد  ارائه خدمات است که به طور مستقیم منجر به ایجاد یک دارایی شده، مراحل اجرای طرح‌های بلندمدت پیمانکاری به قرار زیر است:
مرحله اول – مطالعات مقدماتی طرح: در این مرحله، انجام این تحقیق به منظور شناخت، بررسی، مطالعه مورد لزوم به منظور تدوین گزارش جهت تصمیم‌گیری در مورد پذیرش یا رد طرح به کارفرماست. فعالیت‌های مختلف شناسایی طرح به قرار زیر می‌باشد:
[list=1]

[*][font=Arvo, Arial, Tahoma, sans-serif]تحقیق و بررسی‌های اولیه مربوط به تعیین هدف طرح،[/font]

[*][font=Arvo, Arial, Tahoma, sans-serif]شناخت اجزای تشکیل دهنده طرح،[/font]

[*][font=Arvo, Arial, Tahoma, sans-serif]بررسی امکانات فنی و اجرایی طرح (شامل نوع مصالح، ماشین‌آلات و تجهیزات مورد نیاز، نیروی انسانی، سایر امکانات و محدودیت‌ها)،[/font]

[*][font=Arvo, Arial, Tahoma, sans-serif]برآورد حجم سرمایه‌گذاری طرح،[/font]

[*][font=Arvo, Arial, Tahoma, sans-serif]برآورد مدت اجرای طرح،[/font]

[*][font=Arvo, Arial, Tahoma, sans-serif]تشخیص و بررسی اجمالی گزینه‌های احتمالی و توجیه فنی طرح از نظر اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی (امکان‌سنجی اولیه)[/font]
[/list]پس از اتمام و تصویب گزارش شناسایی طرح، فعالیت‌های مربوط به تهیه طرح مقدماتی به شرح زیر تقسیم‌بندی می‌شود:
[list=1]

[*][font=Arvo, Arial, Tahoma, sans-serif]تحقیق، بررسی، آزمایش‌های لازم به منظور طراحی اولیه و تهیه نقشه‌های مقدماتی،[/font]

[*][font=Arvo, Arial, Tahoma, sans-serif]تهیه مشخصات کلی طرح و انجام مطالعات برای توجیه فنی و انتخاب مناسب‌ترین گزینه،[/font]

[*][font=Arvo, Arial, Tahoma, sans-serif]برآورد حجم ابعاد کار، مخارج اجرای طرح، هزینه بهره‌برداری برای تصمیم‌گیری منطقی و توجیه فنی، اقتصادی و اجتماعی و زیست محیطی (امکان‌سنجی نهایی)[/font]
[/list]مرحله دوم – مطالعات تفصیلی طرح: بعد از پذیرش و تصویب مقدماتی طرح، مطالعات تفصیلی برای تهیه طرح نهایی به منظور تهیه نقشه‌های تفصیلی، تهیه اسناد و مدارک مناقصه شامل تهیه نقشه‌های تفصیلی، اسناد و مدارک مناقصه به شرح زیر تقسیم‌بندی می‌شود:

l مرحله تهیه نقشه‌های تفصیلی شامل:
[list=1]

[*][font=Arvo, Arial, Tahoma, sans-serif]بررسی، تحقیق، کاوش‌های سطحی و زیرسحطی و نقشه‌برداری،[/font]

[*][font=Arvo, Arial, Tahoma, sans-serif]طراحی دقیق، آزمایش‌های لازم به منظور تعیین مشخصات فنی طرح،[/font]

[*][font=Arvo, Arial, Tahoma, sans-serif]برآورد مقادیر، برنامه زمان‌بندی اجرای کار،[/font]

[*][font=Arvo, Arial, Tahoma, sans-serif]برآورد منابع و مصالح و تهیه نقشه‌های تفصیلی،[/font]

[*][font=Arvo, Arial, Tahoma, sans-serif]تهیه اسناد و مشخصات اجرایی طرح.[/font]
[/list]l مرحله تهیه اسناد و مدارک مناقصه شامل:
[list=1]

[*][font=Arvo, Arial, Tahoma, sans-serif]بررسی، تحقیق، کاوش‌های سطحی و زیرسطحی و نقشه‌برداری،[/font]

[*][font=Arvo, Arial, Tahoma, sans-serif]طراحی دقیق، آزمایش‌های لازم به منظور تعیین مشخصات فنی طرح،[/font]

[*][font=Arvo, Arial, Tahoma, sans-serif]برآورد مقادیر، برنامه زمان‌بندی اجرای طرح.[/font]
[/list]l مرحله تهیه اسناد و مدارک مناقصه شامل:
[list=1]

[*][font=Arvo, Arial, Tahoma, sans-serif]شرایط عمومی[font=Arvo, Arial, Tahoma, sans-serif][۷] و خصوصی[۸] پیمان،[/font][/font]

[*][font=Arvo, Arial, Tahoma, sans-serif]مشخصات فنی، عمومی و خصوصی،[/font]

[*][font=Arvo, Arial, Tahoma, sans-serif]برآورد مقادیر و قیمت‌های واحد و کل هزینه‌های اجرای طرح بر اساس آخرین فهرست بها،[/font]

[*][font=Arvo, Arial, Tahoma, sans-serif]استعلام از روی نقشه‌های کلی و تفصیلی، و[/font]

[*][font=Arvo, Arial, Tahoma, sans-serif]تهیه و تنظیم اسناد و مدارک مناقصه.[/font]
[/list]مرحله سوم – اجرای طرح: پس از تهیه اسناد و مدارک مناقصه (شامل مقادیر، قیمت واحد و برآورد کل هزینه‌های پیمان) و آماده بودن محل اجرای طرح، موضوع پیمان به روش‌های مختلف می‌تواند به پیمانکار ارجاع شود.
واگذاری اجرای عملیات موضوع پیمان از طریق عقد قرارداد به پیمانکار بستگی به نوع صنعت پیمانکاری دارد، که پس از انجام تشریفات مناقصه صورت می‌گیرد. نظارت بر اجرای عملیات مناقصه به عهده مهندس مشاور است، شروع مرحله مناقصه و نظارت بر اجرای آن با ابلاغ کتبی کارفرما صورت می‌گیرد، مرحله مناقصه و نظارت بر اجرای آن شامل قسمت‌هایی به شرح زیر می‌باشد:
اول – برگزاری مناقصه و تعیین پیمانکار و یا پیمانکاران.
دوم – نظارت بر اجرای عملیات موضوع پیمان (دستگاه نظارت)
جزئیات وظایف خدمات مهندسی مشاور در مرحله برگزاری مناقصه و نظارت بر اجرای آن به قرار زیر خواهد بود:
اول – برگزاری مناقصه و تعیین پیمانکار: مهندس مشاور پس از دریافت دستور کتبی از کارفرما مبنی بر شروع مرحله برگزاری مناقصه و نظارت بر اجرای آن با رعایت کلیه مقررات، تشریفات انتخاب و دعوت از پیمانکاران برای اجرای مناقصه را به عمل می‌آورد، بعد از برگزاری مناقصه بر اساس مقایسه نتایج حاصل از آن با تعیین برنده مناقصه گزارش توجیهی را تدوین و به اطلاع کارفرما می‌رساند. اقدامات مهندسان مشاور در مرحله انجام مناقصه و نظارت بر اجرای آن به قرار زیر خواهد بود:
[list=1]

[*][font=Arvo, Arial, Tahoma, sans-serif]همکاری در انتخاب پیمانکاران واجد صلاحیت از طریق تحقیق با سازمان برنامه و کارفرما،[/font]

[*][font=Arvo, Arial, Tahoma, sans-serif]ارسال دعوت‌نامه در مهلت مقرر به پیمانکاران برای شرکت در مناقصه،[/font]

[*][font=Arvo, Arial, Tahoma, sans-serif]تسیم نسخ کافی از اسناد و نقشه‌های مناقصه به پیمانکاران واجد شرایط (بهای فروش اسناد مناقصه از طریق مشاور با موافقت کارفرما می‌باشد)، و[/font]

[*][font=Arvo, Arial, Tahoma, sans-serif]شرکت در کار گروه مربوط به مناقصه، رسیدگی به پیشنهادها و مقایسه آنها، تهیه گزارش توجیهی و تسلیم آن به کارفرما،[/font]
[/list]n برگزاری مناقصه و تعین پیمانکار
بعد از آماده شدن اسناد و مدارک مناقصه، به روش‌های مختلف برای اجرای عملیات طرح‌های بلندمدت پیمانکاری از پیمانکاران دعوت به عمل می‌آید، روش‌های مختلف دعوت از پیمانکاران به قرار زیر است:
l مناقصه عمومی: در این روش از طریق درج آگهی در روزنامه مشخصات موضوع مناقصه (شرح مختصری از مشخصات موضوع پیمان، حجم و مقادیر کل، محل اجرای کار، مبلغ برآوردی کل موضوع پیمان، مدت اجرای موضوع پیمان، نام کارفرما، نام دستگاه برگزار کننده مناقصه، شرایط شرکت در مناقصه، مبلغ تضمین شرکت در مناقصه، زمان فروش و تحویل اسناد مناقصه، محل و هزینه خرید اسناد مناقصه، مهلت و محل تسلیم پیشنهادها، تاریخ و محل بازگشایی پیشنهادها، نوع تضمین کار، …) به اطلاع، شرکت‌های معتبر و واجد شرایط که مایل به شرکت در مناقصه عمومی باشند، می‌رسد.
پیمانکاران واجد شرایط که مایل به شرکت در مناقصه عمومی می‌باشند، اسناد و مدارک مناقصه (شامل مقادیر، قیمت واحد و برآورد کل هزینه پیمان) را از کارفرما یا مهندسان مشاور خریداری، در اختیار گروه فنی خود قرار داده، این گروه بر اساس مطالعات خود، در صورت عملی و اقتصادی تشخیص دادن پیمان با در گرفتن شرایط عمومی و خصوصی پیمان پیشنهاد خود را در پاکت لاک و مهر شده که حاوی دو پاکت جداگانه «الف» و «ب» است، در مدت مقرر به دستگاه منقاصه گذار تسلیم می‌نماید. مهم‌ترین اسناد و مدارکی که در پاکت «الف» قرار داده می‌شود، حاوی مدارک زیر می‌باشد:
[list=1]

[*][font=Arvo, Arial, Tahoma, sans-serif]ضمانت‌نامه شرکت در مناقصه،[/font]

[*][font=Arvo, Arial, Tahoma, sans-serif]نقشه‌های کلی و تفصیلی اجرایی،[/font]

[*][font=Arvo, Arial, Tahoma, sans-serif]مشخصات فنی خصوصی،[/font]

[*][font=Arvo, Arial, Tahoma, sans-serif]فهرست مقادیر و قیمت‌های واحد برآوردی کار، و[/font]
[/list]مدارک و اسنادی که در پاکت «ب» قرار داد، می‌شود، حاوی موارد زیر است:
[list=1]

[*][font=Arvo, Arial, Tahoma, sans-serif]قیمت پیشنهادی،[/font]

[*][font=Arvo, Arial, Tahoma, sans-serif]اوراق و جداول مربوط به تجزیه و تحلیل‌ها و[/font]

[*][font=Arvo, Arial, Tahoma, sans-serif]فرم تکمیل شده تعهد بیمه تمام یا قسمتی از کار مورد نظر کارفرما …[/font]
[/list]کارفرما پس از جمع‌آوری پیشنهادات پیمانکاران در موعد مقرر کمیسیون (کار گروه)  شناسایی برندگان مناقصه را برگزار می‌کند. در این جلسه نخست پاکت «الف» که حاوی مدارک مربوط می‌باشد را بررسی و در صورت کامل بودن مدارک لازم، پاکت «ب» را که حاوی مبلغ پیشنهادی قیمت می‌باشد، مورد بررسی قرار می‌دهد، کمیسیون مناقصه با رعایت مفاد آئین‌نامه انتخاب پیمانکاران، از بین پیشنهاد دهندگان مناسب‌ترین پیشنهاد با رعایت تمامی شرایط عمومی و اختصاصی پیمان و با در نظر گرفتن شرایط احراز بر اساس اولویت دو شرکت را انتخاب می‌‌نماید. پس از اعلام نتایج مناقصه، پیمانکارانی که پیشنهاد آنها در مناقصه مورد پذیرش قرار نگرفته است، بلافاصله ضمانت‌نامه شرکت در مناقصه آنها مسترد می‌گردد.
برنده مناقصه حداکثر تا هفت روز بعد از ابلاغ کارفرما، باید بر اساس قیمت پیشنهادی خود، با واگذاری تضمین اجرای تعهدات به انعقاد قرارداد مبادرت ورزد. در صورت عدم تمایل برنده مناقصه به عقد قرارداد ضمانت‌نامه شرکت در مناقصه بدون هیچ‌گونه تشریفات قانونی و هیچ‌گونه اعتراضی به نفع کارفرما ضبط می‌شود. از پیمانکار بعدی (برنده دوم) جهت عقد قرارداد دعوت به عمل می‌آید، چنان‌چه پیمانکار دوم نیز حاضر به عقد قرارداد نشود، تضمین شرکت در مناقصه به نفع کارفرما ضبط و مناقصه تجدید یا موقوع برای تصمیم‌گیری به کمیسیون ترک مناقصه ارجاع داده می‌شود.
l مناقصه محدود: در این روش دستگاه برگزار کننده مناقصه، برای پیمانکارانی که صلاحیت آنها برای انجام طرح موضوع پیمان تعیین صلاحیت شده، و شرایط احراز را دارا می‌باشند با توجه به مشخصات موضوع مناقصه (شرح مختصری از مشخصات موضوع پیمان و مقادیر کار، مبلغ برآوردی کار، محل اجرای موضوع پیمان، مدت اجرای کار، نام کارفرما، دستگاه نظارت، دستگاه برگزار کننده مناقصه، مبلغ تضمین شرکت در مناقصه، محل و هزینه خرید اسناد مناقصه، مهلت و محل نشانی تسلیم پیشنهادها، تاریخ و محل بازگشایی پیشنهادهای مناقصه محدود …) دعوت به عمل می‌آید. پیمانکاران مشارکت در مناقصه محدود، اسناد و مدارک پیمان را مطالعه، پیشنهادهای خود را تنظیم، در مدت مقرر به دستگاه برگزار کننده مناقصه تسلیم می‌نماید.
l ترک مناقصه: این روش زمانی کاربرد دارد که به علت وجود شرایطی خاص، مناقصه عمومی و محدود امکان‌پذیر نبوده و بنا به تشخیص هیئت ترک مناقصه، پیمانکار انتخاب می‌شود.
l نظارت بر اجرای عملیات موضوع پیمان (دستگاه نظارت)
مهندسان مشاور برنامه تأیید کارفرما به پیمانکار ابلاغ می‌گردد. نظارت بر اجرای موضوع پیمان از شروع عملیات موضوع پیمان و تا تحویل قطعی پیمان ادامه می‌یابد.
مهندسان مشاور علاوه بر نظارت بر اجرای موضوع پیمان، چنان‌چه دعاوی احتمالی بین کارفرمان و پیمانکار رخ دهد، مدارک دعاوی طرفین را مورد بررسی قرار داده، در حل و فصل دعاوی و اختلافاتی که ممکن است بر اجرای مفاد قراردادهای مربوط در حین اجرای عملیات به وجود آید، تشریک مساعی می‌نماید، نحوه نظارت بر موضوع پیمان در ادامه مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
n انواع تضمین قراردادهای بلندمدت پیمانکاری
انواع تضمین[font=iran][۹] قراردادهای خدمات مشاوره، مدیریت طرح، امور تحقیقاتی، امور پیمانکاری بلندمدت و … به قرار زیر می‌باشد:[/font]
الف) تضمین شرکت در مناقصه (وجه التزام): مبلغ تضمین شرکت در مناقصه برحسب درصدی از برآورد هزینه اجرای کار به شرح زیر تعیین می‌شود:[font=iran][۱۰][/font]
– میزان تضمین شرکت در مناقصه بر حسب آورد هزینه اجرای کار تا یکصد میلیون ریال ۵ درصد، مازاد بر یکصد میلیون ریال تا مبلغ ۱۰۰۰۰ میلیون ریال بعدی برابر ۵/۰ درصد، مازاد بر ۱۰۰۰۰ میلیون ریال تا ۱۰۰۰۰۰۰ میلیون ریال برابر برا ۳/۰ درصد، مازاد بر ۱۰۰۰۰۰۰ میلیون ریال معادل ۲/۰ درصد می‌باشد.
l تضمین انجام تعهدات: مبلغ تضمین انجام تعهدات معادل پنج درصد (۵٪) مبلغ اولیه پیمان است، که به صورت ضمانت‌نامه بانکی و سایر ضمانت‌نامه‌ها بر اساس شرایط عمومی پیمان تعیین می‌شود. انواع ضمانت‌نامه می‌تواند شامل.
ضمانت‌نامه بانکی، ضمانت‌نامه‌های صادر شده از سوی مؤسسات اعتباری غیربانکی، وجوه نقد، سفته با امضای صاحبان امضای مجاز با مهر شرکت، وثیقه ملکی معادل نود درصد (۹۰٪) ارزش کارشناسی رسمی، انواع اوراق مشارکت، سهام شرکت‌های سهامی عام پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار معادل هفتاد درصد (۷۰٪) ارزش روز آن، مطالبات تأیید شده قراردادها از سوی دستگاه‌های اجرای و ذیحسابان مربوط.
l ضمانت‌نامه‌های انجام تعهدات، پس از تحویل موقت همراه با صدور گواهی موقت و تصویب صورت وضعیت قطعی با رعایت شرایط عمومی پیمان آزاد می‌شود.
ج) تضمین پیش پرداخت: مبلغ پیش پرداخت در قراردادهای پیمانکاری معادل بیست درصد (۲۰٪) معادل اولیه پیمان است، که حداقل در سه قسط در ازای تضمین به نفع کارفرما بدون کسر کسورات قانونی پرداخت می‌شود:
– قسط اول معادل هشت درصد (۸٪) پس از تحویل کارگاه،
– قسط دوم معادل شش و نیم درصد (۵/۶٪) پس از تجهیز کارگاه لازم برای شروع عملیات،
– قسط سوم معادل پنج و نیم درصد (۵/۵٪) پس از انجام سی درصد (۳۰٪) مبلغ اولیه پیمان طبق صورت وضعیت‌های موقت بدون محاسبه مصالح پای کار.
پس از واریز اقساط اول و دوم پیش پرداخت، معادل چهارده نیم درصد (۵/۱۴٪) از مبلغ ناخالص تمام صورت وضعیت‌های موقت کسر می‌شود و برای واریز قسط سوم معادل هشت درصد (٪۸) علاوه بر چهارده نیم درصد (۵/۱۴٪) مذکور از صورت وضعیت‌ها به نحوی که مبلغ پیش پرداخت تا آخرین صورت وضعیت موقت مستهلک شود، کسر می‌گردد.
l ضمانت‌نامه پیش پرداخت، پس از استهلاک مبلغ آن به تناسب کسر مبلغ پیش‌پرداخت از محل صورت وضعیت‌های تاییده شده به پیمانکار بازگردانده می‌شود.
د) تضمین حسن انجام کار: کارفرما در هر پرداختی بابت مبلغ ناخالص صورت وضعیت‌های تایید شده به پیمانکار معادل ده درصد (۱۰٪) بابت حس انجام کار کسر و در حساب سپرده نگهداری می‌نماید. معادل هشتاد درصد (۸۰٪) مبالغ نقدی سپرده حسن انجام کار در ازای واگذاری تضمین به نفع کارفرما مطابق با ماده (۳۵) شرایط عمومی پیمان و تبصره‌های مرتبط با آن به پیمانکار می‌تواند، مسترد شود. در شرایط کلی، چنان‌چه پیمانکار وجه سپرده حسن انجام کار را در مقابل ضمانت‌نامه‌ها دریافت نکرده باشد، نصف این مبلغ بلافاصله پس از تحویل موقت و تصویب صورت وضعیت قطعی و نصف دیگر آن بلافاصله پس از تصویب صورت مجلس تحویل قطعی از طرف کارفرما به پیمانکار بازگردانده می‌شود (ماده ۳۵ شرایط عمومی پیمان).
ج – نظارت بر اجرای نظارت
کارفرما به منظور نظارت در اجرای عملیات پیمان نماینده‌ای اعم از شخص حقیقی یا حقوقی به عنوان دستگان نظارت در اجرای تعهداتی که پیمانکار طبق مفاد پیمان و اسناد و مدارک پیوست آن به عهده گرفته، تعیین و به صورت مکتوب به پیمانکار معرفی می‌نماید، پیمانکار موظف است کارها را بر طبق پیمان و اصول فنی در حدود مشخصات اسناد و مدارک پیوست پیمانی با نظارت مستقیم دستگاه نظارت اجرا کند. کارفرما یا دستگاه نظارت برای کنترل مستقیم در اجرای عملیات موضوع پیمان شخص حقیقی یا حقوقی به عنوان ناظر مقیم به پیمانکار معرفی نموده، ناظر مقیم حق دارد با توجه به مفاد پیمان در اجرای عملیات نظارت دقیق به عمل آورده، هرگاه عیب و نقصی در اجرای عملیات مشاهده کند به پیمانکار جهت رفع نقص آن اقدام نماید.
n مدیریت و نظارت بر کار
پیمانکار متعهد به اعمال مدیریت، کنترل و نظارت بر اجرای درست عملیات، به وسیله افراد واجد صلاحیت است، مسئولیت به کار گرفتن روش‌های اجرایی مناسب و رعایت توالی فعالیت‌ها به نحوی که کیفیت و پیشرفت کارها را طبق مفاد پیمان تأمین گردد، به عهده پیمانکار است.
پیمانکار ظرف مدت معینی از تاریخ شروع کار، باید شخص واجد صلاحیتی به عنوان رئیس کارگاه که همواره در کارگاه حضور داشته باشد، به کارفرما معرفی نماید. رئیس کارگاه پس از تأیید کارفرما، کار خود را شروع خواهد کرد.
رئیس کارگاه در طول مدت پیمان به عنوان نماینده پیمانکار ضمن مدیریت و سرپرستی کارگاه، بر عملیات اجرایی طبق اسناد و مدارک موضوع پیمان، کنترل و نظارت خواهد نمود.
n عملیات اجرایی طرح
پیمانکار بعد از عقد قرارداد بر اساس اسناد و مدارک موضوع پیمان در مدت مقرر اقدام به شروع عملیات اجرایی می‌نماید. بدین منظور برای تأسیس و احداث کارگاه انجام عملیات موضوع پیمان، کارفرما متعهد است که زمین مورد نیاز جهت تجهیز کارگاه بلاعوض در تاریخ‌هایی که در برنامه تفصیلی اجرایی منضم به پیمان پیش‌بینی شده است طبق صورت‌جلسه تحویل پیمانکار دهد (مانند ۲۸ شرایط عمومی پیمانی). هزینه مربوط به تجهیز کارگاه به عهده پیمانکار است، مدیریت اجرای عملیات پیمان، به عهده رئیس کارگاه می‌باشد که طی نامه‌ای مکتوب به کارفرما یا دستگاه نظارت معرفی می‌شود.