کاخ هشت بهشت اصفهان

[sara@ramezani]

کاخ هشت بهشت اصفهان کجاست

در میان تمام جاذبه‌های دیدنی اصفهان کاخ هشت بهشت جایگاه ویژه‌ای دارد. کاخی که یادگاری از دوران باشکوه صفویه است و گردشگران را به سفری جذاب و دیدنی در میان معماری، فرهنگ و هنر آن دوره دعوت می‌کند. در واقع باغی که عمارت را در خود جای داده است، در ابتدا بخشی از باغ بزرگ نقش جهان بوده که احداث آن در دوران شاه اسماعیل اول کلید خورده است، اما بنای عمارت آن به دوران شاه سلیمان صفوی برمی‌گردد و در حال حاضر به طور کلی حدود پنج هزار متر مساحت را به خود اختصاص داده است. واضح است که پیشینه و هنری که در این کاخ نهفته است را نمی‌توان در چند خط خلاصه کرد؛ بنابراین چنانچه علاقه‌مند به کسب اطلاعات بیشتر درباره کاخ هشت بهشت اصفهان هستید در ادامه این مطلب با ما همراه باشید.

ساعت بازدید کاخ هشت بهشت اصفهان

دیدن باغی که داخل یک بافت شهری مدرن توانسته ساختار قدیمی و منحصر به فرد خود را حفظ کند خالی از لطف نیست. کاخ هشت بهشت اصفهان که از یک طرف به شهرداری و از طرف دیگر به بازار طلا فروشی ختم می‌شود حالتی بسیار دلنشین برای رهگذرهایی به وجود آورده است که روزانه برای عبور از این خیابان‌ها باید از میان باغ آن عبور کنند. معماری و هنر به کار رفته در آن یکی دیگر از مواردی است که گردشگران را ملزم به بازدید از این باغ می‌کند. کاشی کاری‌های عمارت به شیوه‌ای بسیار هنرمندانه انجام شده‌اند و هر قسمت از آن در بر گیرنده داستان‌هایی خیالی است که نظر هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کنند. از سوی دیگر آینه کاری‌های اتاق‌های آن از جذابیت ویژه‌ای برخورداند و دیدن حوض‌های متعددی که در قسمت‌های مختلف کوشک قرار گرفته‌اند نیز از موارد جذاب برای گردشگران به شمار می‌آید. گردشگران می‌توانند هر روز هفته از ساعت 9 صبح تا 21 برای بازدید از کاخ به آن جا بروند و به مدت 1 ساعت در آن جا به گشت و گذار بپردازند. قیمت بلیط ورودی برای ایرانی‌ها 3000 تومان و برای اتباع خارجی 20,000 تومان است.

آدرس کاخ هشت بهشت اصفهان

عمارت تاریخی و معروف کاخ به عنوان نمادی از کاخ‌های محل سکونت آخرین پادشاهان سلسله صفوی در شهر اصفهان و ضلع غربی خیابان چهار باغ، رو به روی خیابان شیخ بهایی امروزی قرار گرفته است. این عمارت از قسمت شرق به خیابان متاخری و از جنوب به بازارچه بلند منتهی می‌شود. به عبارت دیگر شما تنها با 5 دقیقه پیاده‌روی از سی و سه پل به سمت چهار باغ عباسی می‌توانید در سمت راست خود به کاخ هشت بهشت دسترسی پیدا کنید. موقعیت جغرافیایی کاخ در شهر اصفهان به گونه‌ای است که علاوه بر دسترسی بسیار راحت با وسایل نقلیه شخصی و عمومی، امکان دسترسی به مکان‌های دیدنی و مراکز تفریحی و رفاهی نیز از آن جا بسیار راحت است. در نزدیکی این کاخ، مراکز خرید مختلف برای خرید سوغاتی، رستوران‌ها، هتل‌ها که از جمله مهم ترین آنها هتل عباسی اصفهان است و تنها 3 دقیقه با ماشین تا کاخ فاصله دارد، فست فودها و جاهای دیدنی مختلفی از جمله سی و سه پل و میدان نقش جهان وجود دارند که می‌توانید از آن‌ها دیدن کنید یا نیازهای خود را در طول سفر در مکان‌های گفته شده برآورده کنید.

از جمله مواردی که بازدید از کاخ هشت بهشت اصفهان را برای هر گردشگری که از اصفهان می‌گذرد ضروری می‌کند موقعیت مناسب و نزدیک بودن آن به دیگر جاهای دیدنی شهر است. همان طور که گفته شد تنها با 5 دقیقه پیاده‌روی می‌توان از سی و سه پل به آنجا دسترسی پیدا کرد و در عین حال فاصله اندکی با میدان نقش جهان و هتل چهار باغ دارد. کاخ در خیابان باغ گلدسته، پارک شهید رجایی واقع شده است که با استفاده از روش‌های مختلف می‌توان به آن دسترسی پیدا کرد. این کاخ و باغ زیبای آن با ایستگاه مترو امام حسین تنها 500 متر به صورت پیاده فاصله دارد و از ایستگاه اتوبوس باغ گلدسته 100 متر دور است. از طرفی پمپ بنزین طیب که 1.2 کیلومتر با کاخ هشت بهشت فاصله دارد نزدیک‌ترین پمپ بنزین به آن است.

تاریخچه عمارت هشت بهشت اصفهان

قدمت کاخ به سال 1080 هجری قمری یعنی دوران شاه سلیمان صفوی برمی‌گردد. این عمارت در ابتدا بخشی از باغ نقش جهان بوده که احداث آن توسط شاه اسماعیل اول انجام شد اما در دوران دیگر شاهان سلسله صفوی مخصوصا شاه عباس اول به بخش‌های مختلفی تقسیم شد. تا ابتدای دوران سلطنت شاه عباس دوم و شاه سلیمان، باغ به همان صورتی که بود باقی ماند اما در دوران سلطنت این دو پادشاه به تعداد درختان آن اضافه شد. به طور کلی بیشترین کاری که برای اصلاح و تکمیل هشت بهشت انجام شد مربوط به دوره شاه سلیمان بود؛ به همین دلیل هم عمارت را بیشتر به دوران سلطنت او نسبت می‌دهند که در سومین سال سلطنتتش به طور کلی تکمیل شد.

آن طور که گفته می‌شود شاه سلیمان این باغ را به 8 سوگلی خود اختصاص داده بود که نیمی از آن‌ها در همکف و نیمه دیگر در طبقه اول آن روزگار می‌گذراندند. پس از گذشت سال‌ها، ناصرالدین شاه قاجار، کاخ هشت بهشت اصفهان را به بانو افتخار الدوله واگذار کرد و به همین ترتیب به وارثان او منتقل شد و در هر دوره تغییراتی در آن ایجاد شد تا سال 1343 که وزارت فرهنگ و هنر آن را تحت نظارت و مالکیت خود قرار داد.

باغ هشت بهشت در دوره قاجار

متاسفانه بیشتر تغییرات اساسی که در وضعیت کاخ هشت بهشت نسبت به ساختار اولیه آن به وجود آمده مربوط به اواخر دوره قاجار است که در آن دوره مالکیت این مکان به شکل خصوصی درآمده است. در آن زمان ناصرالدین شاه قاجار هشت بهشت را به این شرط که در نهایت توجه و پاکیزگی از آن نگهداری شود و تغییری در آن داده نشود به بانو افتخار الدوله (دختر ناصرالدین شاه و عفت السلطنه) بخشید اما در نهایت پس از فوت ایشان، باغ به وارثان تعلق گرفت که تغییراتی اساسی در آن انجام دادند.

به این صورت که تمام تزیینات، شامل طلاکاری و آیینه کاری‌های محصول دوره صفویه را زیر گچ کاری‌هایی پنهان کردند. تا سال 1344 نیز وضعیت باغ به همین شیوه ادامه پیدا کرد تا این که در آن زمان مالکیت باغ به دست وزارت فرهنگ و هنر افتاد و اداره باستان شناسی تمام تلاش خود را به کار گرفت تا عمارت را به شکل اولیه خود بازگرداند و آن را به طور کلی ترمیم و تعمیر کند. آندره گدار باستان شناس و ایران شناس فرانسوی در این باره می‌گوید: متاسفانه امروزه اثری از نرده‌های چوبی زرنگار، قاب‌ها و جام‌های بلور و آلت‌های شیشه‌ای رنگارنگ بر جا نمانده است زیرا در دوره‌های پس از صفویه مخصوصا در عصر قاجار تغییراتی اساسی در آن‌ها به وجود آمده است. این تغییرات به حدی زیادند که برخی از گردشگران، این بنا را به دوره قاجار نسبت می‌دهند.

معماری کاخ هشت بهشت اصفهان

«هشت بهشت» یا «هشت به هشت» در واقع هر دو نام‌هایی هستند که به این عمارت زیبا اطلاق می‌شوند اما شاید معماری ویژه آن نیز در نام گذاری بی‌تاثیر نبوده است. چهار پایه اصلی‌ای که عمارت روی آن‌ها بنا شده و آن را به شکل هشت ضلعی درآورده‌اند، حوض هشت ضلعی در میانه آن و هشت اتاقی که چهار سوی بنا را در دو طبقه به خود اختصاص داده‌اند و در همه آن‌ها از به کار گیری عدد هشت پیروی شده است. هر کدام از اتاق‌های عمارت دارای بالکن کوچکی هستند که تمام آن‌ها از دید رو به باغ برخوردارند و در همه آن‌ها از تزئیناتی زیبا با ترکیب‌های رنگی منحصر به فرد استفاده شده است. در قسمت میانی تالار حوضی هشت ضلعی به نام حوض مروارید قرار دارد که روی آن سوراخ‌هایی وجود دارند و آب به شیوه‌ای بسیار زیبا به شکل دانه‌های مروارید از آن بیرون می‌آید. از طرفی در هر یک از اتاق‌ها حوضچه‌ها و شومینه‌هایی به عنوان تزئینات معماری قرار گرفته‌اند.

کاخ هشت بهشت اصفهان بیشتر به عنوان محلی اختصاصی کاربرد داشته است به این معنی که به عنوان اقامتگاهی برای نزدیکان و خانواده سلطنتی در نظر گرفته می‌شده و مواردی مانند پذیرایی از مهمان در آن انجام نمی‌شده است. در کاشی کاری‌های باغ، نقاشی‌های جالبی وجود دارند که هر یک از آن‌ها در بر گیرنده مضامین مختلفی هستند. برخی از آن‌ها داستان‌هایی پندآموز در خود جای داده‌اند، تعدادی نشانگر نمادهای ملی و حماسی هستند و عده‌ای شکار حیوانات مختلف را به نمایش می‌گذارند که در گروهی از آن‌ها جانورانی اسطوره‌ای مانند سیمرغ نیز دیده می‌شود. نقش عدد هشت در تمام موارد مربوط به کاخ بسیار پررنگ است از شکل کلی هشت ضلعی آن گرفته تا تعداد کلی اتاق‌ها که 8 عدد است و آجرهای کف پوش هشت ضلعی و از همه مهم‌تر هشت سوگلی پادشاه که در آن جا سکونت داشته‌اند.

امکانات رفاهی کاخ هشت بهشت اصفهان

به علت نزدیکی کاخ هشت بهشت به میدان نقش جهان، این مکان گردشگران بسیاری را به خود جذب می‌کند و معمولا گردشگران پس از خسته شدن از گشت و گذار در آن جا به باغ بسیار زیبای هشت بهشت می‌روند و در زیر سایه درختان آن استراحت می‌کنند. در عین حال شما می‌توانید در کنار حوض‌های کاخ لحظاتی به یاد ماندنی را با گرفتن عکس‌های زیبا به ثبت برسانید. علاوه بر این در نزدیکی کاخ انواع امکانات رفاهی از جمله رستوران‌ها، هتل‌ها و کافه‌ها وجود دارند.  از رستوران‌های نزدیک به کاخ می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

[list]
[*] بریانی شاد: با 6 دقیقه فاصله از کاخ، تا ساعت 23 برای مراجعه گردشگران باز است.
[*] رستوران شهرزاد: واقع در خیابان عباس آباد، 5 دقیقه فاصله از کاخ، تا 22:30 دقیقه شب باز است.
[*]رستوران جارچی باشی: واقع در خیابان حکیم، 9 دقیقه فاصله از کاخ و ساعت‌های کاری آن بعد از ظهر تا ساعت 16 و شب‌ها از ساعت 19:30 به بعد.
[*]رستوران رسالت: در خیابان کوالالامپور واقع شده است و با پیاده روی پنج دقیقه‌ای از کاخ می‌توانید به آن جا دسترسی پیدا کنید. این رستوران روزهای یکشنبه و دوشنبه به صورت 24 ساعته باز است.
[*]بریانی اعظم: اگر می‌خواهید یک بریانی اصفهانی خوش طعم را امتحان کنید بریانی اعظم در خیابان چهار باغ پایین حدودا 9 دقیقه با کاخ فاصله دارد.
[*]از دیگر رستوران‌های تقریبا نزدیک به کاخ می‌توان به رستوران‌های کوثر، شمال شهر، سی و سه پل، مادر بزرگ، نقش جهان، مارال و بریانی هشت بهشت اشاره کرد.
[/list]

علاوه بر این، از کافه‌های نزدیک به کاخ هشت بهشت اصفهان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

[list]
[*]کافه تئاتر: این کافه در خیابان چهار باغ واقع شده است که گردشگران کاخ هشت بهشت می‌توانند تنها با 1 دقیقه پیاده روی به آن دسترسی پیدا کنند و از محیط دنج و راحت آن لذت ببرند.
[*]کافه باغ شهر: کافه باغ شهر نیز یکی دیگر از کافه‌های نزدیک به کاخ است که در نزدیکی کافه تئاتر قرار گرفته است و می‌توانید تا ساعت 23:30 دقیقه شب به آن جا مراجعه کنید.
[*]کافه رادیو: شما تنها با سه دقیقه پیاده روی (250 متر فاصله) از کاخ می‌توانید به کافه رادیو دسترسی پیدا کنید.
[*]کافی شاپ دیوار: یکی دیگر از کافی شاپ‌های نزدیک به کاخ است که 350 متر از آن فاصله دارد.
[*]کافه آلند: این کافه 600 متر از کاخ فاصله دارد و از محیطی دنج و بی‌تکلف برخوردار است.
[/list]

مدرسه همایونی کاخ هشت بهشت

مدرسه همایونی کاخ اصفهان در سال 1300 به دستور ظل السلطان، حکمران وقت قاجار در اصفهان بنا شده است. میر سید علی جناب در صفحه 64 کتاب تاریخ الاصفهان خود در این باره می‌گوید که ریاست این مدرسه را علی خان ناظم العلوم برعهده داشته است. از طرفی می‌گوید که مدرسه همایونی با وجود دوام دو ساله‌اش توانست تاثیر خوبی از خود بر جای بگذارد. دیولافوا، باستان شناس فرانسوی در سفرنامه خود به کاخ هشت بهشت اصفهان، درباره مدرسه همایونی این چنین سخن گفته است: «هر گاه فرشی روی زمین افتاده باشد و چوب فلکی هم در کناری دیده شود می‌توان فهمید که این جا دیوان خان یا مکتب است.»

تزئینات کاخ هشت بهشت

تزئینات در کاخ به قدری متنوع است که هر گوشه آن از این نظر متفاوت از گوشه دیگر است و این یکی از ویژگی‌های جالبی است که چشم هر بیننده‌ای را به خود خیره می‌کند. انواع مقرنس‌ها، آیینه کاری‌ها، طلاکاری‌ها، گچ بری‌ها و کاشی‌کاری‌ها در جای جای عمارت از راهروها و اتاق‌ها گرفته تا بالکن‌ها دیده می‌شوند که هر کدام از زیبایی ویژه‌ای برخوردارند. در عین حال سقف قسمت‌های مختلف کاخ از موزاییک پوشیده شده است و رواق‌ها، طاق‌ها و پنجره‌ها از دیگر عناصری هستند که به زیبایی هر چه بیشتر کاخ افزوده‌اند.