باران های اسیدی و اثرات ان بر محیط زیست

[زهرا معظمی گودرزی]

مقدمه:
معضل باران اسیدي به عنوان یک مشکل جهانی زیست محیطی مطرح است، چرا که آلاینده هاي اصلی مسبب بارش اسیدي دارای  NOXوSOX هستند و در مدت انتقال، در محدوده طولانی انتقال اتمسفري توده هاي هواي حاوي این آلاینده ها در طی مسیر باران اسیدي تولید می نمایند . براي مثال بیشتر بارش هاي اسیدي که در نروژ ریزش می کنند اکسیدهاي ازت منتشره از کشورهاي اروپایی را در بر دارند. 

[font=dana-regular, Arial]تعریف و منشاء باران اسیدي:
پدیده باران اسیدی در سالهای پایانی دهه 1800 در انگلستان کشف شد، اما پس از آن تا دهه 1960 به دست فراموشی سپرده شد اسمیت  دانشمند انگلیسی در سال 1873 واژه باران اسیدی را برای اولین بار مطرح کرد. او پی برد که ترکیب شیمیایی باران تحت تاثیر عواملی چون جهت وزش باد ، شدت بارندگی و توزیع آن ، تجزیه ترکیبات آبی و سوخت می‌باشد. این محقق متوجه اسید سولفوریک در باران شد و عنوان نمود که این امر ، برای گیاهان و اشیا واقع در سطح زمین خطرناک است.[/font]

عوامل ایجاد باران اسیدی:

[font=dana-regular, Arial]پوشش گیاهی پوسیده و فوران آتشفشان ها برخی مواد شیمیایی را آزاد می کنند که می تواند باعث ایجاد باران اسیدی شود. اما اغلب باران های اسیدی به دلیل فعالیت های انسانی به وجود می آیند. بزرگ ترین مقصر هم سوزاندن سوخت های فسیلی در کارخانه ها و خودروها و در قالب نیروگاه هایی است که ذغال سنگ می سوزانند.[/font]

[font=dana-regular, Arial]اثرات باران اسیدي بر محیط زیست طبیعی :
[/font]

تأثیر بر خاکها و صخره ها: باران اسیدي بطور مستقیم سبب آبشویی عناصر مغذي نظیر پتاسیم، کلسیم، منیزیم و سدیم موجود در خاك می شود و خاك حالت اسیدیته پیدا می کند و عمدتا خاک هاي اسیدي، خاک هاي نامناسبی هستند که به واسطه اسیدها، عناصر غذایی مورد نیاز گیاهان را از دست داده اند.

تخریب جنگل ها و از بین رفتن درختان ومحصولات کشاورزی: جنگل ها قربانیان دیگر باران هاي اسیدي هستند، اسیدها تأثیرات متعددي بر درختان جنگلی می گذارند که شامل موارد زیر می باشد: 

• کاهش رویش دانه ها 

• کاهش کارایی فتوسنتز

• کاهش پایداري در مقابل بیماری هاي گیاهی

• افزایش زخم برگها 

• فرسایش کوتیکول حفاظت کننده برگ ها 

[font=dana-regular, Arial] همچنین تأثیر مهم دیگري که باران اسیدي بر گیاهان می گذارد این است که بر اثر کاهش PHریشه گیاهان بیمار شده و قادر به استخراج مواد مغذي از خاك نخواهد بود.

تاثیر باران اسیدی بر انسان ها: [/font]
[font=dana-regular, Arial]باران اسیدی بر انسان هم تاثیر گذار است و باعث عوارض جانبی سریعی می گردد.زمانی که باران اسیدی می‌بارد علاوه بر ذرات معلق موجود در هوا ذرات معلق ارتفاعات بالاتر که به کمک باران به لایه‌های پایین آمده و وارد ریه های انسان می شود  و به همراه تنفس دی اکسید گوگرد و اکسید‌های نیتروژن موجب تشدید بیماری تنفسی در افراد بیمار می گردد. اگر میزان حجم این مواد در هوا افزایش یابد افراد سالم نیز علاوه بر سردرد ممکن است عوارض تنگی نفس و یا برونشیت را از خود بروز دهند. سوزش چشم و عفونت ریه نیز از دیگر عوارض باران های اسیدی بر انسان است. [/font]

[font=dana-regular, Arial]راه های کنترل باران اسیدی :
مهمترین راه حل کنترل باران اسیدی کاهش آلودگی هوا می باشد. صاحبان صنایع و کارخانجات باید با رعایت ضوابط و قوانین زیست محیطی، ایجاد آلودگی را با پایین ترین حد ممکن برسانند. از طرفی مردم نیز باید به جای استفاده غیر ضروری از وسایل نقیله شخصی تلاش نمایند تا از خودروهای عمومی و مترو استفاده کنند که باعث کاهش آلاینده ها در جو می شود. همچنین دولت و مجلس با برنامه ریزی اصولی و ارائه برنامه های آموزش همگانی و همچنین بودجه مناسب برای افزایش سیستم حمل و نقل شهری و افزایش فضای سبز و کیفیت سوخت گامی بزرگ د[/font]ر جهت کاهش آلودگی هوا علی الخصوص در شهرهای صنعتی از جمله اهواز بردارند.