خانه مردم شناسی بومیان کیش

[neda96]

خانه مردم شناسی بومیان کیش: یکی از خانه های بسیار قدیمی در تور کیش، به منظور معرفی تاریخ، فرهنگ، آداب و رسوم، معیشت، صنایع دستی و هنری بومیان کیش، به خانه مردم شناسی بومیان کیش، تبدیل شده است.این خانه ضمن معرفی جزیره و بومیان، برای اهالی محله نیز اشتغال ایجاد کرده است. در واقع این خانه را می توان نمادی از اصالت مهمان نوازی مردمان جزیره کیش، دانست. اگر قصد سفر به کیش را دارید می توانید به صفحه تور لحظه آخری کیش مراجعه کنید و به مقایسه قیمت تورها بپردازید.
تاریخچه خانه مردم شناسی بومیان کیش
خانه مردم شناسی بومیان کیش، در یک بنایی که 200 سال قدمت دارد و در یکی از قدیمی ترین محله های جزیره کیش (سفین قدیم) قرار گرفته است. این خانه قدیمی حدود هزارو دویست متر مساحت دارد که دارای 15 اتاق و دو حیاط مجلسی و خانوادگی است که معماری کاملا بومی در طراحی آن به کار رفته است.
مرحوم حاج عبدالله بن شاهین، صاحب اصلی این خانه قدیمی است. وی از معروف ترین و محبوب ترین شخصیت های کیش در 80 سال گذشته است که در واقع تاجر مروارید و صاحب یکی از بزرگترین لنج های بادبانی در آن زمان بوده است. مرحوم حاج عبدالله بن شاهین، به حرفه نجاری و گلافی (لنج سازی) نیز مهارت داشت و این خانه از از سه نسل قبل خود به ارث برده بود.



خانه مردم شناسی بومیان کیش، با هدف معرفی تاریخ، فرهنگ، آداب و رسوم، معیشت و صنایع دستی بومیان کیش، پس از موافقت صاحب آن و اخد مجوز لازم  از سازمان منطقه آزاد کیش، در سال 1393 با هدف اشتغال زایی برای بومیان محله تاسیس شد. تمامی مجموعه که شامل اتاق و حیاط و .. با حفظ معماری سنتی و با استفاده از مصالح بومی بازسازی شد تا سبک زندگی بومیان کیش در 80 سال گذشته را به تصویر بکشاند.
خانه مردم شناسی برای بومیان نسل گذشته دارای جایگاه و منزلت ویژه ای است چرا که بسیاری از آن ها اغلب دوره های مکتب خانه و فراگیری قرآن را در این خانه گذرانیده اند، در واقع این خانه در قدیم حکم مدرسه محله سفین را در گذشته داشته است.
در خانه مردم شناسی بومیان کیش، شیوه زندگی و کار بومیان کیش در دوران قدیم، به گردشگران معرفی می شود . همچنین تعدادی از ابزار و وسایل قدیمی پخت و پز و صید مروارید، ابزارآلات ماهیگیری، مکان نگه داری خرما و تهیه شیره خرما به صورت سنتی، دو حلقه چاه آب برای تامین آب شرب ساکنان خانه به علاقه مندان نمایش داده می شود.
اتاق های خانه مردم شناسی بومیان کیش
خانه بومیان کیش دارای دو حیاط مجلسی و حیاط خانوادگی است. حیاط مجلسی در واقع به مهمانان به خصوص مرد نامحرم و غریبه ها اختصاص دارد. در این حیاط یک اتاق تابستانی( مجلس) و یک اتاق زمستانی و تعدادی انبار و یک حلقه چاه وجود دارد. حیاط خانوادگی این خانه مخصوص خانواده است  و مردم غریبه و نامحرم حق ورود به این قسمت را نداشتند. اتاق خواب های زمستانه و تابستانه، مکتب خانه، آشپزخانه، اتاق مهمان زنان، انبار علوفه، انبار خرما، محل نگهداری گاو و گوسفند و یک حلقه چاه نیز در این قسمت از حیاط وجود دارد. دارای درب ورودی مخصوص خانواده است.

 


خانه مردم شناسی بومیان کیش، دارای 15 اتاق است که شامل اتاق مردان، اتاق زمستانی، انبار خرما و محل استحصال شیره خرما، اتاق تابستانی، آشپزخانه، اتاق خواب، اتاق مهمان زنان، مکتب خانه و حجله می باشد.
مجلس(اتاق مهمان آقایان):
مجلس یا اتاق آقایان یک اتاق تابستانی است که بادگیرهای تاقچه ای در بخش حیاط مجلسی خانه وجود دارد، این اتاق مختص مردانی است که به خانه می آمدند. در نظر گرفتن این اتاق اختصاصی برای مهمانان، مرد نشان دهنده توجه ویژه بومیان به مهمان و مهمان نوازی مردمان این منطقه است. بومان کیش معتقدند که مهمان حبیب خداست و استقبال از مهمان را جزو وظایف شرعی و دینی خود می دانند. جلوی این اتاق ها، سایبان هایی از برگ های نخل وجود دارد که در تابستان و برای ایجاد سایه و خنک کردم محیط استفاده می شده است. به علت ارزش بالای مهمان در نزد صاحب خانه و جایگاه ویژه صاحب این خانه در اجتماع که به کرم و مهمان نوازی معروف بوده است، تقریبا در تمامی ایام سال در این خانه از مهمانان دور و نزدیک پذیرایی می شد.
مصیف یا اتاق تابستانی
درکیش به اتاقی که جهت استفاده در تابستان که با سبک خاصی ساخته می شود را، مصیف ( اتاق تابستانه ) می گویند. این اتاق بر روی سکویی با ارتفاع 5/1 متری نسبت به سطح زمین ساخته می شود و دور تا دور آن پنجره و بادگیرهای تاقچه ای می ساختند و در هنگام تابستان بادگیرها و پنجره ها را باز می کردند تا هوا در آن جریان پیدا کند و باعث خنک شدن اتاق می شود. این اتاق تنها در تابستان استفاده می شد و زمستان بادگیرهای آن با سنگ و چوب و گل پوشانده می شد تا از نفوذ سرما به داخل آن جلوگیری شود.
چندول (انبار خرما و محل استحصال شیره خرما)
فناوری استحصال خرما فقط و فقط مخصوص بومیان کیش بوده است با توجه به آثاری که از شهر تاریخی حریره به جا مانده نشان می دهد که این فناوری حدود 600 سال سابقه دارد به طوری که تا به حال در هیچ جای ایران یافت نشده است.
چندول به اتاقی با ابعاد 2در 2  یا بزرگتر گفته می شود که محل نگه داری چند صد کیلو خرما بوده است. انبار کردن خرما در واقع آن را از معرض باد دور می کند، چرا که خرما در هنگام تماس با باد سریعا خشک می شود. بنابراین چندول را در گوشه ای از حیاط احداث می کردند و در آن خرما ها در زنبیل های حصیری قرار داده و و شیره خرما پس از مدتی از سبدها تراوش می کرد. برای استفاده از شیره کف انبار را با استفاده از ساروج نفوذ ناپذیر می کردند و کف را معمولا به صورت وی و پشته درست می کردند. جوی ها با شیب ملایم وجود داشت که شیره خرما را به چند حفره درون چندول هدایت می کردند شیره در این حفره ها جمع می شد و هر چند روز یک بار جمع آوری می شد. با توجه به بالا بودن مصرف خرما که صرف مصارف خانگی، مهمانان، خدمه و جاشوهای لنج می شده است، در این خانه دو انبار چندول وجود دارد که می توان آثار شیره و هسته های خرما را از 60 سال پیش در یکی از این انبارها مشاهده کرد.
مطبخ خانه:
بومیان کیش، قسمتی از حیاط را مسقف می کردند و دریچه هایی برای خروج دود پخت و پز نیز در نظر می گرفتند. این نوع آشپزخانه معمولا دری نداشتند و برای پخت و پز در فصل تابستان و پخت نان محلی و انجام کلیه امور آشپزخانه در این قسمت صورت می گرفت. در واقع بومیانی هم که بضاعت مالی کمی داشتند از برگ های بافته شده خرما برای ساخت آشپزخانه استفاده می شد. امروزه این آشپزخانه با همان سبک قدیم بازسازی و مرمت شده است. ابزار و وسایل قدیمی پخت و پز به همان صورت درون آن قرار داده شده است، حتی می توان برنج و نشاسته و نمک چهل سال پیش را مشاهده کرد.
بیت العود ( اتاق خواب):
اتاق خواب اصلی با نام بیت العود بود که مخصوص صاجب خانه بود و درون آن تزییناتی مانند آینه های کوچک و بزرگ و ظروف چینی و اشیای زینتی به چشم می خورد. صندوق های چوبی، تلویزیون و رادیوهای قدیمی که تقریبا 40 سال قدمت دارند، یک تخت چوبی  با قدمتی 85 ساله که گفته می شود صاحب خانه در سفر به هندوستان آن را خریداری نموده بود هم، در این اتاق به چشم می خورد. این اتاق نیز مانند سایر اتاق ها دارای حمام مخصوصی است. در واقع اتاق بیت العود از قدیمی ترین اتاق های این مجموعه محسوب می شود و از ساروج برای استحکام بیشتر آن استفاده شده است.
بیت الافروخ یا مکتب خانه:
بیت الافروخ یا خانه پسران اصطلاحی است که درباره مکتب خانه و یا محل آموزش قرآن به کار می رود. خانه مردم شناسی بومیان کبیش در گذشته به منزله مدرسه روستای سفین استفاده می شد و بومیان این منطقه تا 40سال پیش در اینجا به یادگیری قران می پرداختند. به همین دلیل این خانه منزلت و جایگاه بسیار بالایی در بین اهالی این منطقه داشته و به نوعی یاد آور دوران کودکی آن ها می باشد.
بیت القهوه:
بیت القهوه اتاقی بود مخصوص خانم ها زمانی که به مهمانی می آمدند از این اتاق استفاده می کردند البته بیت القهوه از آن جهت به این نام معروف شده است که در این قسمت اتاقی مخصوص تهیه قهوه و چای  برای مهمانان در نظر گرفته شده بود .
الفرشه (حجله):
در این خانه اتاقی موسوم به الفرشه به عنوان حجله برای عروس و داماد وجود دارد که در آن آداب و رسوم ازدواج را به نمایش می گذارند. این اتاق با پارچه ها و روبان های رنگی تزیین می شده و آینه های بزرگ و کوچک برای زیبایی بیشتر آن در اتاق قرار می دادند. و عروس و داماد زندگی مشترک خود را در این اتاق شروع می کردند.
بخار( انبار مواد غذایی)
در جزیره کیش با توجه به اقتصاد خود مصرفی بومیان و شرایط جزیره ای این منطقه، خانه ها و منازل باید قابلیت نگه داری انواع مواد غذایی را در طول سال داشته باشند. در واقع به انبار مواد غذایی بخار می گویند که در آن موادی مانند برنج، آرد ماهی شور و ماهی های خشک در آن نگهداری می شد.
بخار( ابزار شناور ها و صید ):
صاحب این خانه خود یکی از بزرگترین لنج های بادبانی را در 80 سال پیش داشته که برای سفر به هند و آفریقا و صید مروارید از آن استفاده می شد. در این خانه دو اتاق بزرگ به انبار صید و شناور ها و تمامی تجهیزات لنج اختصاص داده شده است که ابزار مورد نیاز برای صید مروارید غواصی و ماهیگیری  در آن وجود دارد.
بخار الهوش انبار علوفه گاو و گوسفند:
یکی از مشاغلی که در بین بومیان رواج داشته، پرورش گاو و گوسفند بوده است که جهت استفاده از گوشت و لبنیات آن ها پرورش می دادند. همچنین اهالی این منطقه به  قربانی دادن و نذر و نذورات و عقیقه بسیار اعتقاد داشتند از این رو دام نگه داری می کردند . به همین دلیل  وجود انباری برای نگه داری علوفه در این خانه ها ضروری بوده است.
سیم ( تخت خواب تابستانی)
سیم همان تخت خواب تابستانی است که با چوب هایی از چندل و دعن (شاخ های به هم بافته  نخل) با ارتفاع یک و نیم متر درست می شوند. و در تابستان هنگام شب، برای خوابیدن از آن استفاده می کنند. در این خانه از قدیم دو سیم مانده که یکی از آن ها به همان سبک قدیم مرمت شده است و برای علاقه مندان به نمایش در می آید.
زریبه یا باغچه منزل:
بومیان کیش همواره در بخشی از حیاط خانه خود زمینی را به باغچه اختصاص می دادند و صیفی جاتی مانند هندوانه، خربزه، پیاز، تربچه و سبزی جات مختلفی کاشته می شود. همیشه در کنار این زمین یک حلقه چاه نیز برای آبیاری محصولات احداث می شد. زریبه این خانه بازسازی شده و تمامی وسایل و ابزار آلات کشاورزی به نمایش گذاشته شده است.
بومیان کیش معمولا دارای نژاد دراویدی، سومری، نوردیک، سامی، سیاه پوست و سفید پوست هستند. در این خانه زنان هنرمند بومی، نقش هایی را با حنا بر روی دست گردشگران رسم می کنند و با شیرینی های محلی که می پزند، از آن ها پذیرایی می کنند.
اگر از طرفداران تور ارزان کیش هستید، بازدید از این خانه زیبا و تاریخی را فراموش نکنید. این خانه فرصت خوبی است تا با شیوه زندگی و آداب و رسوم بومیان این منطقه آشنا شوید و پی به خونگرم  بودن اهالی این منطقه ببربد.