17-03-2022, 03:54 AM
[color=var(--wd-title-color)]هنر خاتم کاری چیست؟[/color]
[color=var(--wd-title-color)]مراحل ساخت لوازم خاتم کاری[/color]
برای مطالعه درباره اینکه خاتم کاری چیست این مقاله از سایت آرامان را از دست ندهید.
خاتم کاری به نوعی هنر گفته می‌شود که در آن از چند ضلعی‌های منظم در رنگ‌های متفاوت استفاده می‌شود. این چند ضلعی‌ها بر مبنای طرح‌های هندسی (معمولا مثلثی) به صورت موزاییک‌وار کنار یکدیگر قرار داده می‌شوند. در نهایت یک طرح منظم زیبا و چشم‌نواز خلق می‌گردد. مثلث‌های به کار رفته در خاتم معمولا از انواع چوب، فلز یا استخوان حیوانات ساخته می‌شوند. در بعضی از خاتم کاری‌ها از قطعات طلا و نقره و همچنین عاج فیل نیز استفاده می‌شود. از آن‌جا که هر چه مثلث‌ها ریز‌تر باشد، کار نیاز به دقت و زمان بیشتری دارد، طرح خاتم کاری مرغوب‌تر است.
در ساخت یک طرح خاتم، برای ساخت کوچک‌ترین طرح هندسی نیاز به سه مثلث است و برای ساخت بزرگترین طرح هندسی، حدود چهارصد مثلث لازم است.
اکثر کارشناسان این حوزه، محل پیدایش و خواستگاه این هنر را شهر شیراز می‌دانند. اما با توجه به علاقه و احترامی که شاهان صفوی برای هنر قائل بوده‌اند، هنر خاتم کاری نیز مانند بسیاری از هنر‌های دیگر در شهر اصفهان رواج پیدا کرده و بسیار مورد استقبال قرار گرفته است.
[color=var(--wd-title-color)]مراحل ساخت لوازم خاتم کاری[/color]
برای ساخت وسایل خاتم کاری ابتدا چوب رنگی مورد نظر (یک یا چند مدل از چوب‌هایی که در بالا به آن اشاره شده) را به صورت نوار‌هایی به طول شصت سانتی متر در می‌آورند و اجازه می‌دهند تا آب داخل آن کامل خشک شود. در کار‌های با کیفیت‌تر از انواع استخوان حیوانات نیز استفاده می‌کنند. اگر قرار باشد از استخوانی برای ساخت وسایل هنر خاتم کاری استفاده شود؛ ابتدا باید سه ماه در آب آهک قرار گیرد تا رنگ آن کاملا سفید شود.
در مرحله بعد، نوار‌های چوب و استخوانی که از قبل آماده شده را برش داده و سوهان کاری می‌کنند تا به سطح مقطع مثلثی منظم برسند که در اصطلاح سنتی به آن شش ضلعی می‌گویند. این قطعات آماده شده در کنار همدیگر قرار می‌گیرند تا شکل هندسی منظمی تشکیل دهند. البته اگر قرار باشد از فلز نیز در ساختار این کار استفاده شود، حتما آن را حدیده می‌کنند تا شبیه به قطعات استخوانی و چوبی شود. در نهایت این قطعات با چسب سریش کنار یکدیگر قرار می‌گیرند.
ساخت لنگه
برای اینکه شش ضلعی‌ها با انواع متریال کنار یکدگیر قرار گیرند از یک نخ بسته استفاده می‌کنند و یک گل با ارتفاع شصت سانتی‌متر از آن می‌سازند. بعد از آماده شدن چند گل، آن‌ها را روی یک تخته قرار می‌دهند و لابه‌لای آن را با چسب سریش پر می‌کنند. محصول نهایی یک تخته خاتم کاری است که به آن قامه می‌گویند.
پیاده سازی خاتم بر وسایل چوبی
استادان هنر خاتم کاری با استفاده از اره مویی لایه‌هایی به ضخامت یک تا یک و نیم میلی‌متر از سطح قامه را برش می‌دهند که به آن لنگه می‌گویند. پس از آماده زیر ساخت خاتم توسط نجار، با استفاده از چسب و اعمال حرارت، لنگه روی کار نصب می‌شود. بعد از بتانه کاری و ساییدن و ترمیم سطح، کار خاتم آماده می‌شود. در نهایت کار با لایه‌ایی از سیلر کلیر پوشانده می‌شود.
هر چقد وسایلی که با استفاده از هنر خانم کاری ساخته می‌شود، ظریف‌تر، مقاوم‌تر باشد، ارزش آن بالاتر خواهد بود. البته جنس متریال به کار رفته در خاتم، مهم‌ترین موضوع در تعیین قیمت اثر است.
برای مطالعه درباره اینکه خاتم کاری چیست این مقاله از سایت آرامان را از دست ندهید.