خطرات برق گرفتگی

[علیرضا پورحبیب]

 

---

اهداف مبحث خطرات برق گرفتگی :

عوامل موثر در میزان برق گرفتگی
شدت جریان برق گرفتگی
مدت زمان برق گرفتگی
میزان مقاومت بدن انسان در مقابل برق گرفتگی
ویدئوی آموزشی محافظ جان

---

 

با ظهور تجهیزات برقی و استفاده گسترده آن ها در زندگی انسان شوک الکتریکی و خطرات برق گرفتگی به یکی از خطرناک ترین و رایج ترین حوادث در حین کار با این تجهیزات تبدیل شده است. وقتی بخشی از بدن انسان با هر منبع برق تماس پیدا کند و جریان قابل توجهی از فرد عبور کند دچار برق گرفتگی یا شوک الکتریکی می شود. تماس با هادی های برق دار یا بدنه برقدار وسایل الکتریکی بسته به میزان ولتاژ آن ممکن است صدمه ای به بدن انسان نرساند. ولی ولتاژ بالا ممکن است باعث آسیب به بدن، سوختگی یا حتی مرگ شود. 

 
[list]

[*]عوامل موثر در میزان برق گرفتگی
[/list]

شدت جراحت ناشی از برق گرفتگی به دو عامل بستگی دارد:

[list]

[*]مقدار جریان الکتریکی

[*]طول مدت عبور جریان از بدن 
[/list]

برای مثال، عبور الکتریسیته با شدت ۰٫۱ آمپر به مدت ۲ ثانیه برای مرگ کافی است. مقدار جریان داخلی که یک شخص می تواند تحمل و قادر به کنترل عضلات بازو و دست باشد کمتر از ۱۰ میلی آمپر است.

جریان های بیش از ۱۰ میلی آمپر می توانند عضلات را فلج یا خشک کنند وقتی چنین حالتی اتفاق می افتد، شخص قادر به رها کردن ابزار، سیم یا هر شی دیگری نخواهد بود. در حقیقت، اشیاء برق دار ممکن است حتی سفت تر و محکم تر نگه داشته شده و منجر به مواجهه طولانی تر و شوک الکتریکی شوند.

برای جلوگیری از خطرات شوک الکتریکی ابزارهایی که در دست نگهداشته می شوند بخاطر اینکه باعث چنین شوکی می شوند می توانند خیلی خطرناک باشند. اگر فرد نتواند ابزار را رها کند، عبور مداوم جریان از بدن برای مدت طولانی، می تواند منجر به فلج دستگاه تنفسی شود (عضلاتی که تنفس را کنترل می کنند نمی توانند حرکت کنند. افرادی که تنفس آن ها در اثر شوک ناشی از جریان متوقف شده است از ولتاژهای پائین در حد ۴۹ ولت بوده است. معمولا جریان ۳۰ میلی آمپر سبب فلج دستگاه تنفسی می شود. جریان های بیشتر از ۷۵ میلی آمپر موجب فیبریلاسیون بطنی (ضربان قلب خیلی سریع و غیر مؤثر) می شوند.

این شرایط در کمتر از چند دقیقه موجب مرگ خواهد شد مگر اینکه از دستگاه ویژه ای که، defibrillator نامیده می شود، استفاده گردد که قربانی را نجات دهد. فلج قلب در ۴ آمپر اتفاق می افتد به این معنی که قلب نمی تواند عمل پمپاژ را انجام دهد. بافت با جریان های بیش از ۵ آمپر (amp) می سوزد. توجه کنید که ولتاژ پائین به معنای خطر کوچک نیست.

 

 
[list]

[*]شدت جریان برق گرفتگی
[/list]

میزان شدت جریان برق گرفتگی اثر مستقیمی بر روی خطرات برق گرفتگی و شدت جراحت دارد. جدول نشان می دهد که معمولاً برای گستره ای از جریان (حداقل در مدت یک ثانیه) در ولتاژهای خانگی چه اتفاقی می افتد. با طولانی تر شدن زمان مواجهه، خطرات برق گرفتگی افزایش می یابد. برای مثال، جریان ۱۰۰ میلی آمپر برای مدت ۳ ثانیه به اندازه جریان ۹۰۰ میلی آمپر در کسری از ثانیه (۰٫۰۳ ثانیه) خطرناک است و ساختار عضله ای اشخاص متفاوت است.