آرت دکو از سبک های رشته طراحی صنعتی

[علی خانی]

پردیس فناوری کیشـطرح مشاوره متخصصین صنعت و مدیریت-گروه حسابداری و مالی
آرت دکو Art Deco

نام آرت دکو نام سبک تزئینی فرانسه در دهه ۱۹۲۰ است که در زمان خود به نام های Jazz Modern یا Art Modern معروف بود. نام آرت دکو از دهه ۱۹۶۰ به بعد برای این سبک به کار رفت که برگرفته از نمایشگاه بین المللی هنرهای تزئینی و صنعتی ۱۹۲۰ در پاریس (Exposition Internationale des Arts Décoratifs et Industriels Modernes) بود.

فرهنگ های مختلف، مخصوصا فرهنگ اروپا قبل از جنگ جهانی اول، روی آرت دکو اثر داشتند و برخلاف سبک فانکشنالیزم و زیبایی شناسی باهاوس،  آرت دکو از تئوری های ضد تزیین (آنتی ارنمنتال - Anti Ornamental) که توسط افرادی چون آدولف لوز (Adolf Loos) مطرح شده بود تأثیر نپذیرفت.

موتیف های رایج در آرت دکو

در واقع آرت دکو به عنوان پاسخی به تغییرات فراوان فنی و اجتماعی در شروع قرن بود و می توان گفت واکنشی به زیاده روی های سبک پیشین (آرت نوو) بود. شهر پاریس در فرانسه به عنوان مرکز این جنبش شناخته شده بود و بسیاری از هنرمندان آرت دکو دراین شهر زندگی می کردند. از جمله: ژاک امیل روهلمان (Jacques-Emile Ruhlmann) که یکی از معروف ترین مبل سازهای آرت دکو بود. ادگار براندت (Edgar Brandt)، ژان دوناند(Jean Dunand) در این سبک کارهای آهن و قفل سازی می کردند. در شیشه کاری موریس مارینو(Maurice Marinot) و در جواهر و ساعت سازی کارتیه (Cartier) طراحان مشهور این سبک بودند.  رنه لالیک (René Lalique) که در سبک آرت نوو به عنوان هنرمند کارهای شیشه ای شناخته می شود، آثاری به سبک آرت دکو دارد.

   
آینه با موتیف SunBurst و رادیو به سبک آرت دکو

هنرمندان آرت دکو را می توان در دو دسته کلی شناخت. روهلمن با پشتوانه طرح های فرانسوی خود معمولا از شیوه های قدیمی و مایه های اصلی تزئینی و نئوکلاسیک قرن هجدهم و نوزدهم بهره می گرفت. روهلمن(Ruhlmann)، فلوت(Follot)، جولسیوس دومینک(Dominique) و لئولو(Lelou) را می توان گروه محافظ کار و سنتی تر آرت دکو دانست.

دسته دوم طراحان آوانگاردی بودند که آثارشان متاثر از هنر آفریقایی و کوبیسم بود. افرادی همچون پی یر لگرین(Legrain)، جی ام فرانک(Frank)، الین گری(Gray) و مارسل کرد(Courd) از این دسته به شمار می آیند.

به کارگیری مواد گران قیمت و عجیب از خصوصیات آرت دکو است. اجناسی مثل آلومینیوم، ورشو، لاک و الکل، چوب کاری، پوست کوسه و گور خر، عاج، ورقه های طلا، صدف، پوست لاک پشت و مار و چرم در تزئینات آرت دکو به چشم می خورد. در آرت دکو از فرم های زیگزاگ، پله ای، دایره آفتاب (sunburst motif - آینه در تصویر بالا) و قوس های بلند هم زیاد استفاده شده است. به خاطر تجملی بودن ذاتی این سبک، در فضا های مدرن مثل سینما، برج ها ی بلند و کشتی ها مسافربری از طرح های آرت دکو استفاده می شده است.

صندلی به سبک Art Deco از روهلمن Rulmann

هنرمندانی که در این سبک کار می کردند تا سال ۱۹۶۰، به عنوان یک گروه یا سبک خاص، شناخته نمی شدند. در سال های نخست، آرت دکو  به عنوان یک حرکت در جنبه نوین گرایی (مدرنیسم) شناخته می شد(Art Modern) که تحت تأثیر هنرهای سنتی ممالک دیگر مثل کشورهای آفریقایی، مصر یا مکزیک بود.

سقوط Art Deco:
با رشد کارکرد گرایی مدرن (Functionalism)  و ورشکستگی اقتصادی ۱۹۲۹، آرت دکو به عنوان یک سبک تجملی مصنوعی شناخته شد و در غرب پشتوانه اش را از دست داد. با شروع جنگ جهانی دوم عملا آرت دکو در غرب شکست خورد، اما در کشورهای دیگری ادامه پیدا کرد. از جمله در هندوستان به عنوان یک نشانه مدرن شناخته شد و تا سال ۱۹۶۰ ادامه داشت. در دهه ۱۹۸۰ آرت دکو مجددا مورد توجه قرار گرفت و در رابطه با فیلم نوآر (film noir) و زرق و برق دهه ۱۹۳۰ از آن در تبلیغات جواهر و مد استفاده شد.

تهیه شده در: https://www.newdesign.ir/content/?id=64&rnd=663