عمارت شاپوری شیراز

[sara@ramezani]

تا اسم سفر به شیراز و دیدنی‌های این شهر دلنشین می‌آید، ذهن‌مان به سمت آرامگاه سعدی و بوستان و گلستانش رفته و دل‌مان هوس فالوده‌های شیرازی وسط اردیبهشت می‌کند. نهایتا اگر خیلی اهل طبیعت‌گردی باشیم، سری به باغ ارم و نارنجستان بزنیم و از بازار وکیل، سوغاتی بخریم.
اما برای یک بار هم که شده در سفرهایتان از جاهایی بازدید کنید، که کمتر اسم و عنوانی از آن ذکر شده ولی با این حال، حس و حال این مکان‌ها به قدری جذب‌تان می‌کند که لذت سفر به جان‌تان می‌نشیند. می‌خواهیم به یکی از همین مکان‌ها سر بزنیم. جایی که اگر چه در سفر به شیراز کمتر از آن بازدید می‌شود، اما ابهت بنای تاریخی‌اش، سفرتان را دلنشین می‌کند و خاطره جذابی برایتان می‌سازد.
از طرفی، سبک زندگی امروزه ما و خانه‌های کبریتی که جای عمارت‌های دلباز زمان قدیم آمده است، نه تنها دل مادربزرگ و پدربزرگ‌هایمان را برای روزگار قدیم تنگ می‌کند، بلکه خود ما هم با دیدن یکسری از این خانه‌های قدیمی که زمانی برای خود عمارتی محسوب می‌شده و برو و بیایی داشته، هوس زندگی در این بناها می‌کنیم. به خصوص اگر جزو تاریخ دوستان اهل دل هم که باشید، با یک دوربین عکاسی به جان جز به جز این خانه‌ها افتاده‌ و عکاسی می‌کنید. عمارت شاپوری شیراز یکی از جاهای دیدنی شیراز است. جایی که از همان ابتدا، با بنای سلطنتی عمارت، حوض چند گوشه روبرو و باغ دلبازی که دارد، شما را برای حداقل چند ثانیه سرجایتان میخکوب می‌کند.
معرفی عمارت شاپوری شیراز


قدمت بنایی که در آن پا گذاشتید، به دوره اول پهلوی می‌رسد. بنایی که می‌بینید متعلق به یکی از تجار بزرگ شیرازی بود که در دهه 70 به ثبت آثار باستانی رسید. شاهکار هنر معماری معاصر را در این بنا لمس می‌کنید که تفاوت زیادی با خانه‌های تاریخی دیگر دارد و بیشتر به سبک معماری اروپایی ساخته شده است. اگرچه بعدها از این سبک، بسیار تقلید شد، اما جزو لاکچری‌ترین خانه‌های زمان خود بود.
از بدو ورودتان به عمارت، تزئینات و کاشی‌کاری عمارت با آن ستون‌های پر شکوه و حوض چندپر خاصی که در وسط باغ است، شما را وادار می‌کند چند ثانیه‌ای به تصویر مقابل‌تان خیره بمانید. به باغ شاپوری شیراز خوش آمدید!
اگر زمان بازدیدتان از عمارت، شب است، بهترین زمان را برای بازدید انتخاب کردید. نورپردازی این عمارت منحصر به فرد با معماری اروپایی‌اش، و انعکاس تصویری که در حوض مقابلش می‌اندازد، حال و هوای دیگری دارد که از سفرتان به این شهر به یادگار خواهید برد. سبک و سیاق این عمارت، با عمارت و باغ‌های دیگر شیراز کاملا متفاوت است و حس جدیدی از قرار گرفتن در یک محیط تاریخی و قدیمی به شما می‌دهد که ترکیب معماری اروپایی با جزئیاتی از معماری ایرانی است که عمارت مایل آن، حکایت از ذهن مبتکرانه و هنرمندانه معمارش دارد.
بخش‌های مختلف باغ و عمارت شاپوری

عمارت شاپوری، فقط یک باغ جمع و جور و یک ساختمان قدیمی نیست. امروزه گردشگران زیادی به دیدن این بنای تاریخی می‌آیند و می‌توانند از رستوران و کافی شاپ عمارت استفاده کرده و نفسی تازه کنند. درست در سمت راست عمارت، در طبقه دوم می‌توانید به رستوران رفته و کنار شیشه‌های رنگی ساختمان، زیر سقف سفید و تزئین شده، با چشم‌انداز زیبای باغ عمارت، غذاهای خوشمزه و محلی میل کنید، البته پیشنهاد می‌کنم چشم‌تان را روی قیمت‌ها ببندید. سپس، همراه با همسفرهایتان، خودتان را به یک نوشیدنی خنک در کافه عمارت واقع در طبقه اول دعوت کنید. بعد از آن هم سری به نمایشگاه صنایع دستی و آثار هنری زده و از این همه هنر، روح‌تان تازه شود.
عمارت شاپوری شامل بخش‌های مختلفی از جمله محوطه خوش آب و هوای باغ و عمارت اصلی، عمارت کالسکه خانه با حیاط، عمارت اندرونی با حیاطش و عمارت ورودی بود. منتها به جز قسمت باغ و عمارت اصلی است که در حال حاضر می‌توانید از آن دیدن کنید. بقیه بخش‌ها به وراث خاندان شاپوری رسید و از ملک اصلی جدا شد، اما تا قبل از آن، در سمت شمالی عمارت اصلی قرار گرفته بودند.
کالسکه خانه برای نگهداری کالسکه و استقرار سورچی‌ها استفاده می‌شد. رفت و آمد اعضای خانه بین این بخش‌ها از طریق دری بود که در بین حیاط‌های هر بخش، قرار داشت. این عمارت با صفا، دارای قسمت‌های دیگری مانند آشپزخانه، گلخانه و حلقه چاه نیز بود که منتها در حال حاضر به جز قسمت‌های مخروبه‌ای از آن چیزی نمی‌بینید. در عوض باغ عمارت از درختان سرسبز کاج، سرو، افرا و درختان میوه با برکتی همچون انار، انجیر، نارنج و.. شما را وامی‌دارد که زیر سایه آن‌، هوای تازه استشمام کنید.
و اما جایی که از همان بدو ورود توجه‌تان را جلب می‌کند، حوض این عمارت است. البته در صورتی که خوش شانس باشید و در زمان بازدیدتان، حوض پر از آب باشد و فواره‌هایش روشن باشد، صحنه زیباتری در مقابل‌تان خواهید دید. حوض میانی عمارت، حوضی با طراحی پنج پر و منحنی است که نمونه آن را در هیچ کدام از خانه‌های تاریخی شیراز نخواهید دید. حوض دیگری در جنوب غربی باغ قرار گرفته است، که طرح قلب دارد. گویا معمار این عمارت، هنر و احساساتش را در خشت به خشت معماری‌اش به کار گفته است.
تاریخچه باغ و عمارت شاپوری شیراز
سن خانه نزدیک به یک قرن می‌رسد. باغ شاپوری شیراز یکی از زیباترین باغ‌های شیراز است که متعلق به بزرگترین تاجر شیرازی به نام عبدالصاحب شاپوری بوده و طی بازه 5 ساله از سال 1310 تا 1315 توسط معمار خوش ذوق معروف «ابوالقاسم مهندسی» ساخته شد. معمار خوش ذوق، معماری ساختمان قدیمی دانشگاه شیراز را نیز بر عهده داشت. ساکنین خانه تا دهه‌های 70 در اینجا زندگی می‌کردند اما بعد از آنکه خانه، سال‌ها به شکل متروکه درآمد، در سال 1378 توسط میراث فرهنگی خریداری شد و در لیست بناهای با ارزش میراث فرهنگی قرار گرفت. بعد از آن هم یک سرمایه گذار خصوصی آن را خریداری و مرمت کرد و این بنا تبدیل به یکی از جاذبه‌های جذاب گردشگری شیراز شد.
معماری و پلان عمارت شاپوری شیراز

اوایل دوره پهلوی، کم کم بناها از معماری ایرانی به معماری روپایی تبدیل شد. عمارت شاپوری با وجودی که حدود چند سال به حالت متروکه درآمده بود، اما در زمان خود و حتی زمان فعلی، از جمله خانه‌هایی بود که سبک و معماری‌ ویژه و جدیدش، برای همه عجیب و غریب جلوه ‌کرد. طراحی عمارت شاپوری، با وجود تاریخی بودن آن، طراحی کاملا غیر ایرانی است که همین امر، آن را منحصر به فرد کرده است.
از شکل حوض گرفته تا طراحی باغچه‌هایی که درختانش تقارنی با هم ندارند و کاملا باز طراحی شده است، حتی قرارگیری عمارت در وسط باغ که باید 90 درجه از محور شمالی حرکت کنید تا به ساختمان اصلی برسید، تفاوت آن را با باغ‌های ایرانی نشان می‌دهد. همین امر باعث شده در زمان خود یکی از بدیع‌ترین و نوآورانه‌ترین بناهای شیراز باشد.
بنای اصلی، ساختمانی دو طبقه با سقف شیروانی است که با ستون‌های سفید سرپا نگه داشته شده است. دور تا دور ایوان عمارت، 14 ستون قرار گرفته که به شکوه بنا اضافه کرده است. البته این شکوه در شب، با نورپردازی‌های عمارت و تزئینات، جلوه دیگری دارد که پیشنهاد می‌کنیم آن را از دست ندهید. این ستون‌های متقارن با سه بخش پایه، ساق و ستون در کنار هم قرار گرفتند.
بالکن طبقه اول با میز و صندلی‌ و سقف سرپوشیده، فضا را برای استراحت‌تان فراهم کرده است. کافه در همین قسمت قرار گرفته است. روی صندلی‌ها به تماشای باغ بنشینید و از عطر شکوفه‌‌های باغ، سرمت شوید. از در ورودی که وارد عمارت می‌شوید راه پله‌ای در مقابل‌تان قرار دارد که شما را به سمت اتاق‌های طبقه بالا هدایت می‌کند. این ویژگی معماری اروپایی است. چرا که آن زمان، برای دسترسی به طبقه بالا در معماری ایرانی، پلکان در حاشیه بنا و در بیرون ساختمان قرار داشت و جز بخش‌های فرعی محسوب می‌شد. در حالی که در این بنا، پلکان در داخل خانه و جز یکی از بخش‌های اصلی عمارت است.
در عمارت شاپوری، هر اتاق کاربری خاص خود را داشت. اتاق مهمان، اتاق بچه، اتاق پذیرایی، اتاق کار و… ویژگی که در خانه‌های قدیمی ایرانی وجود ندارد.
در قسمت بهار خواب خانه، بالکن‌های دلباز و عریض، از روزهای دلنشینی حکایت دارد که منظره زیبای عمارت را از آن بالا در ایوان، در مقابل چشمان بیننده قرار داده است.
کاشی‌کاری‌های خوش آب و رنگ عمارت، توجه‌تان را جلب می‌کند. به خصوص سر در عمارت که مردی با دو بال، شبیه به طرحی از هخامنشیان در پاسارگاد، ایستاده و در دو گوشه آن، نقش حافظ و سعدی به چشم می‌خورد. ایوان و ستون‌های گچی با نقش‌های برجسته از گل و گیاه تزئین شدند. کاشی‌کاری‌های شبیه به گل و گیاه، آجرهای تراش نما، سربازهای هخامنشی و مناظر زیبایی که روی سقف و دیوار طراحی شده است، همه به زیبایی و زینت این بنای تاریخی اضافه کرده است.

آدرس و مسیرهای دسترسی به عمارت شاپوری شیراز
این عمارت زیبا با 840 متر زیر بنا، با باغ سرسبز و پر گل و گیاهی که به اندازه 4635 متر مربع است، در محله انوری شیراز و در خیابان کریم خان قرار گرفته است. به راحتی با وسایل نقلیه عمومی می‌توانید خود را به این محل برسانید. اگر قصد دارید با مترو به این مکان دیدنی بیاید، در ایستگاه مترو زندیه که پیاده شوید، 500 متر در خیابان انوری حرکت کنید. بعد از حدود 7 دقیقه پیاده‌روی به مقصد می‌رسید.
اگر اتوبوس را انتخاب کردید، خط پایانه ولیعصر نمازی را سوار شده ایستگاه زند پیاده شوید. بعد از کمی پیاده‌روی به خانه شاپوری خواهید رسید.
فراموش نکنید که اگر قصد سفر به شیراز را دارید به راحتی میتوانید با رزرو هتل در رهی نو، در بهترین هتل های شیراز اقامت داشته باشید. 
ساعت بازدید از عمارت شاپوری
بعد از گشت و گذرتان در خیابان‌های تاریخی و گرم شیراز، بازدید از سعدیه و مقبره حافظ شیرازی و خواندن چند بیت شعر، سپس بازدید از خانه‌های قدیمی، خرید از بازار وکیل، بازدید از مسجد و حمام وکیل و گرفتن عکس‌های به یادماندنی، دیدن ارگ زیبای کریم خان زند و آرامگاه شاهچراغ، در همین حوالی می‌توانید به عمارت شاپوری سر بزنید. این عمارت از ساعت 8 صبح تا 12 شب از مهمانان خود پذیرایی می‌کند. بنابراین از نظر زمان، محدودیتی نخواهید داشت.