انواع تابلو برق ساختمان

[علیرضا پورحبیب]

اهداف مبحث انواع تابلو برق ساختمان :
تابلو برق اصلی ساختمان
ورودی تابلو برق اصلی
کنتور تابلو برق اصلی
خدمات تابلو برق اصلی

تابلو های برق در صنعت و ساختمان ها به دسته های مختلفی تقسیم می شود. اما وظیفه اصلی تابلو برق ها حفاظت از مدار ها و کنترل و فرمان آن ها و مدیریت توزیع برق در ساختمان و تجهیزات برقی است. این مدار ها شامل المان های حفاظتی و کنترلی نظیر کلید های اتوماتیک، کلید های مغناطیسی، محافظ جان، رله های کنترلی و نمایشگر هاست و از مدار های برق در برابر اتصال کوتاه، اضافه بار، آتش سوزی و برق گرفتگی جلوگیری می کند و راه اندازی و کنترل تجیهزات برقی را برای ما آسان تر می سازد. در ادامه انواع تابلو برق ساختمان را بررسی می کنیم.

[list=1]

[*] تابلو برق اصلی MDP

[*] تابلو مشاعات GDB یا GDP

[*]تابلو واحدها تابلو مینیاتوری (SDP یا SDB)

[*]تابلو جریان ضعیف

[*]تابلو آسانسور
[/list][list]

[*]تابلو برق اصلی 
[/list]

   کابل اصلی برق پس از ورود به داخل ساختمان وارد تابلویی می شود که این تابلو، برق تمامی واحدهای ساختمان و همچنین برق فضاهای مشاعات را تأمین می کند. به این تابلو، تابلوی برق اصلی یا تابلوی کنتور یا MPD گفته می شود. تابلو برق اصلی که یکی از انواع تابلو برق ساختمان است سه قسمت دارد:

[list=1]

[*]قسمت ورودی برق (مربوط به شرکت برق است).

[*]قسمت کنتور

[*]قسمت خدمات
[/list][list]

[*]ورودی تابلو برق اصلی
[/list]

ورودی تابلو برق اصلی یک کابل ۴ رشته ای با سطح مقطع ۱۶ میلی مترمربع است که سه رشته آن مربوط به فاز و یک رشته آن مربوط به PEN است. سه فاز به ورودی کلید اتوماتیک متصل می شود.

خروجی کلید اتوماتیک دو قسمت زیر را تغذیه می نماید.

[list=1]

[*]ورودی فیوز شیشه ای جهت حفاظت چراغ سیگنال و مولتی متر سه فاز مجموعه دیجیتال

[*] ورودی فیوز سکسیونری
[/list]

خروجی هر فیوز شیشه ای به یک چراغ سیگنال وصل و سر دیگر چراغ سیگنال به نول وصل می شود. خروجی های فیوز سکسیونری هر کدام روی شینه فاز جداگانه ای قرار می گیرد تا بتوان ورودی هر یک از کنتورها را، به این شینه ها متصل کرد.به عبارت دیگر بعد از حفاظت و برای انشعاب گرفتن نیاز به باس بار داریم که شامل یک تسمه فلزی که بر روی آن سوراخ هایی موجود است، می باشد.

توسط کابلشو سیم های ورودی و خروجی روی آن بسته می شوند و توسط مقره هایی عایق، از تماس باس بار با بدنه تابلو محافظت می شود. این قسمت تابلو توسط اداره برق پلمپ می شود و مسئولیت آن با اداره برق است.سیم چهارم نیز که به عنوان هادی حفاظتی-خنثی است ابتدا باید روی شینۀ زمین متصل شود و سپس به شینه نول جمپر شود.

 
 
[list]

[*]کنتور تابلو برق اصلی
[/list]

مدارهای برق رسانی به واحدها در قسمت وسط قرار تابلو قرار دارد. در این قسمت کنتاکتور ها نصب می شوند به طوری که خروجی هر کلید فیوز وارد کنتور می گردد. لازم به ذکر است که در هنگام اتصال فاز به کنتور ها باید تعادل بار بر روی فازها برقرار شود و با استفاده از برچسب، نام فاز در کنار هر خط ورودی به کنتور متصل گردد. به همین دلیل در بعضی از تابلو ها از رله کنترل فاز استفاده می شود. 

رله کنترل فاز رله ای برای محافظت از مدار در برابر اضافه ولتاژ، افت ولتاژ، عدم تقارن و توالی فاز است که در ابتدای مدار بعد از فیوز نصب می شود.

لازم به ذکر است که شینه نول باید بر روی مقره (پایه های عایق) قرار گیرد. در تابلوی برق اصلی برای هر واحد باید یک شینه نول نصب شود، در غیر اینصورت باید از محافظ جان یا RCD در تابلو مینیاتوری واحد استفاده شود.

در این حالت سیم و کابل باید به صورت پیچی به شینه نول وصل شوند. می توان با استفاده از شینه های فاز با استحکام کافی و بدون عایق بندی ولی با حفظ رنگ آمیزی برای فازها، اتصال فاز به تجهیز مربوطه را انجام داد.

شینه زمین مستقیماً بر روی تابلو نصب می شود و باید محل نصب شینه فاقد از هر گونه رنگی باشد. به عبارت دیگر اگر تابلو رنگ شده باشد باید رنگ قسمت اتصال شینه زمین به تابلو تراشیده شود.

عدم تراشیدن قسمت رنگی، سبب عدم اتصال مناسب به دلیل عایق بودن رنگ تابلو می شود. بدنه تابلوهای فلزی حتماً باید زمین شود.

خروجی کنتورها به کلید مینیاتوری هر واحد وصل می شود. از خروجی کلیدهای مینیاتوری هر واحد به محافظ جان ۳۰ میلی آمپری آن واحد اتصال برقرار می شود. خروجیRCD  ۳۰میلی آمپری به ترمینال های RCT وصل و از خروجی ترمینال ها به تابلوی طبقات اتصال برقرار می شود. کلید سه فاز، برای تابلو مشاعات است و خروجی آن به تابلو مشاعات وصل می شود.

پس از اتصال سیم ها به شینه، سیم ها فرم بندی می شوند. برای اینکه سیم کشی داخل تابلو به طور منظم انجام شود از داکت و در بعضی موارد خاص از بست کمربند پلاستیکی استفاده می شود. کابل ها و سیم ها زمان سیم کشی برچسب گذاری شوند.

 
 

                                                                                                       تابلو برق واحدهای ساختمان
 
[list]

[*]خدمات تابلو برق اصلی
[/list]

اجرای قسمت خدمات در تابلو الزامی نیست، به همین دلیل بعضی از تابلو ها شامل این بخش نیستند. در این قسمت می توان مواردی نظیر ترانس آیفون، خط تلفن و … را نصب نمود.

در بعضی موارد کلیدهای مینیاتوری مشاعات نیز در این بخش نصب می شوند و به عنوان تابلو مشاعات استفاده می گردد. در این صورت، باید توجه شود که برق فشار ضعیف، نویزی روی قسمت جریان ضعیف (تلفن و آیفون) ایجاد ننماید. اگر حجم سیم کشی مشاعات بالا باشد توصیه می شود که تابلوی مجزایی برای مشاعات نصب شود.

تعداد خط های تلفن توسط مالک مشخص و سپس به مخابرات اعلام می شود. ترمینال مخابراتی (شانه تلفن) با پیچ به بدنه تابلو وصل می شود و کابل زوج مخابراتی اصلی به ورودی آن و کابل های زوج واحدها به ترتیب از پایین به بالا و مطابق با رنگ بندی زوج ها به خروجی آن متصل می شود. ترمینال مخابراتی در دو نوع در بازار موجود است.