جراحی دندان عقل؛ علل، نکات و خطرات جراحی آن

[m.shamsi]

چرا جراحی دندان عقل انجام می‌شود؟

دندان‌های عقل پس از اینکه سایر دندان‌ها شکل گرفته و رشد کردند خودنمایی می‌کنند. این یعنی در اغلب مواقع فک افراد جای کافی برای رشد این دندان ندارد و همین موجب می‌شود هنگام رویش دندان های عقل به سایر دندان‌ها فشار وارد شده و موجب درد، عفونت و مشکلات دیگر شود. در چنین شرایطی برای اینکه آسیب به دندان‌ها وارد نشود و مهم‌تر اینکه فشار وارد شده به دندان‌ها موجب کج شدن و فرم نامتناسب گرفتن آن‌ها نشود، دندانپزشک جراحی دندان عقل را پیشنهاد می‌کند.

علاوه بر اینها، یکی از مشکلات ناشی از رویش این دندان‌ها، نهفته بودن آن‌هاست که در بسیاری از افراد دیده می‌شود. نبود جای کافی برای رشد گاهی موجب می‌شود دندان عقل به شکلی نهفته رشد کند، این یعنی یا در جای خود چرخیده و به صورت افقی داخل لثه رشد می‌کند یا به شکلی کج از سوی دیگر لثه سر بیرون می‌آورد. در چنین حالتی جراحی دندان عقل نهفته با شرایط متفاوت‌تر از دندان عقل انجام می‌گیرد که کمی پیچیده‌تر از یک جراحی معمولی خواهد بود اما از جمله مواردی است که باید سریع‌تر نسبت به انجام آن اقدام شود چرا که دندان عقل نهفته بیش از دندان عقل معمولی به فک و دندان‌ها آسیب می‌رساند.

اما شاید این سوال برایتان بوجود بیاید که آیا همه افراد لازم است دندان عقلشان را جراحی کنند؟ جالب است که بدانید فقط ۱۵% از افراد در طول زندگیشان نیازی به این جراحی و بیرون کشیدن این چهار دندان ندارند. در سایر مواقع حتی اگر دندان عقل سالم بیرون بیاید و نهفته نباشد، فشاری که به سایر دندان‌ها وارد کرده موجب درد شدیدی می‌شود که این درد به مرور زمان فرد را مجبور به انجام این جراحی خواهد کرد.

جراحی دندان عقل در شرایطی که این علائم را داشته باشید ضروری خواهد بود:

[list]
[*]درد در فک
[*]احساس تورم در فک
[*]لثه‌های متورم و ملتهب
[*]خونریزی لثه
[*]بوی بد دهان
[*]آسیب دیدن لثه یا استخوان
[/list]

اگر هر یک از این علائم را داشتید به پزشک مراجعه کنید، در نهایت تشخیص متخصص می‌تواند به شما کمک کند آیا نیاز به جراحی دندان عقل نهفته خواهید داشت یا با یک جراحی معمولی مشکل درد فک و دندانتان برطرف می‌شود.

مراحل انجام جراحی دندان عقل

همه چیز درباره دندان عقل را گفتیم و فقط لازم است بدانید این یک جراحی ساده است که در کلینیک دندانپزشک و به اصطلاح سرپایی انجام می‌گیرد. این یعنی نیازی به بستری شدن وجود ندارد. بنابراین پس از انجام جراحی به راحتی می‌توانید به خانه بازگردید و مراحل مربوط به مراقبت های آن را انجام دهید. برای انجام این جراحی مراحل زیر طی می‌شود:

[list=1]
[*]در مرحله اول، با توجه به تشخیص پزشک برای بی‌حسی دندان از یکی از روش‌های زیر استفاده می‌شود:
[/list][list]
[*]بی حسی موضعی: جراح فقط ناحیه‌ای که قرار است جراحی شود را با یک یا دو آمپول بی حس می‌کند. این بی حسی به قدری قوی است که طی جراحی هیچ دردی احساس نکنید.
[*]بی حسی با آرامبخش: جراح یا دندانپزشک، ماده بی حسی را به شکل وریدی یا IV به بازوی بیمار تزریق می‌کند. در این حالت او در تمام طول جراحی کاملا هشیار است اما دردی احساس نخواهد کرد. معمولا هرچه جراحی با پیچیدگی بیشتری همراه باشد، همانند جراحی دندان عقل نهفته نیاز به بی حسی آرام‌بخشی بیشتر احساس خواهد شد. با اینحال در این روش، همچنان لثه‌ها به طور جداگانه با بی حسی موضعی، بی حس می‌شوند.
[*]بی حسی عمومی (بیهوشی): در شرایط خاص و مواقعی که ممکن است دندان عقل نهفته به استخوان فک آسیب رسانده باشد و جراحی با دشواری و پیچیدگی بیشتری همراه باشد، بیهوشی توصیه می‌شود.
[/list][list=1]
[*]در مرحله بعد دندانپزشک کارش را با ایجاد یک برش کوچک در لثه آغاز می‌کند و پس از باز کردن بافت لثه به دندان می‌رسد.
[*]در اغلب مواقع در جراحی دندان عقل جراح مجبور به خرد کردن دندان می‌شود، بخصوص اگر این دندان به شکلی کج و داخل لثه رشد کرده باشد. بنابراین جراحی و جدا کردن آن با خرد کردن آسان‌تر خواهد بود.
[*]پس از اینکه دندان عقل به طور کامل از جای خود خارج شد، ناحیه جراحی شده کاملا تمیز می‌شود تا هیچ خرده دندانی در لثه باقی نماند.
[*]برای درمان سریع‌تر ناحیه جراحی شده، لثه بخیه زده می‌شود. هرچند این مرحله ممکن است از پزشکی تا پزشک دیگر متفاوت باشد.
[*]برای کنترل خونریزی و جلوگیری از عفونت، ناحیه جراحی شده پانسمان می‌شود.
[/list]

با توجه به پیچیدگی مراحل این جراحی ممکن است ۱ ساعت یا کمتر طول بکشد. هرچند اگر دندان عقل به صورت نهفته رشد کرده باشد ممکن است این مدت زمان افزایش پیدا کند. اما به طور کلی جراحی دندان عقل خیلی طولانی نخواهد بود.

خطرات جراحی دندان عقل

همانند تمام جراحی‌ها، جراحی دندان عقل نیز ممکن است خطرات و عوارضی داشته باشد. از جمله آن‌ها که بسیار نادر هستند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

[list]
[*]عفونت
[*]طول کشیدن درمان
[*]احساس درد و خواب رفتگی در لثه و فک
[*]آسیب به اعصاب که ممکن است موجب احساس خواب رفتگی در زبان شود
[/list]

در نظر داشته باشید خطرات ناشی از این جراحی بسیار نادر هستند و در اغلب مواقع در صورتیکه بیمار در طول مرحله مراقبت های جراحی دندان عقل سیگار بکشد یا به مراقبت‌های توصیه شده عمل نکند رخ خواهد داد. در صورت بروز چنین مشکلاتی، خوشبختانه اغلب موقت هستند و خطری که بخواهد طولانی مدت به روی سلامت بیمار تاثیر بگذارد مشاهده نشده است.

با اینحال اگر در هفته اول پس از جراحی با هر یک از علائم زیر مواجه شدید سریعا با پزشک خود تماس بگیرید:

[list]
[*]مشکل در بلع یا تنفس
[*]خونریزی بیش از حد
[*]تب
[*]درد بیش از اندازه که با دارو نیز برطرف نمی‌شود
[*]مزه بد دهان
[*]تورم ناحیه جراحی شده طی دو یا سه روز پس از جراحی
[*]احساس بی حسی در لثه
[*]وجود خون یا چرک در ترشحات بینی
[/list]

مراقبت‌ های جراحی دندان عقل

اگرچه این جراحی بسیار ساده و کوتاه پیش می‌رود اما مراقبت های جراحی دندان عقل مرحله بسیار مهمی خواهد بود چرا که همانند هر جراحی دیگری روزهای پس از عمل بسیار مهم هستند. بنابراین این نکات را رعایت کنید:

[list]
[*]خونریزی محل جراحی شده در روز اول پس از کشیدن طبیعی است. با توجه به دستور دندانپزشک هر چند ساعت یکبار پانسمان را عوض کنید تا خون در دهانتان بوی بد ایجاد نکند.
[*]همچنین طبیعی است که در روزهای اول درد داشته باشید. برای کنترل این دردها مسکن‌های توصیه شده توسط پزشک را طبق دستور مصرف کنید و از مصرف داروهای بیشتر و تجویز نشده خودداری کنید.
[*]برای کاهش تورم ناحیه جراحی شده از کیسه یخ استفاده کنید. ممکن است طی دو سه روز اول این تورم همراه با کمی کبودی وجود داشته باشد.
[*]پس از این جراحی بهتر است یک یا دو روز اول را استراحت کنید و فعالیت خاصی نداشته باشید. فعالیت‌های روزمره خود را به روزهای بعد موکود کنید اما حداقل تا یک هفته از انجام هر فعالیت سنگین، نظیر ورزش کردن خودداری کنید.
[*]آب زیادی بنوشید اما از خوردن مایعات الکل دار، کافئین دار و نوشیدنی‌های داغ حداقل طی ۲۴ ساعت پس از جراحی اجتناب کنید.
[*]در ۲۴ ساعت اول پس از جراحی غذاهای نرم نظیر ماست، سوپ یا هر غذایی که نیاز به جویدن ندارد بخورید.
[*]دهان و دندانتان را در ۲۴ ساعت اول پس از جراحی دندان عقل نشویید. بهتر است به ناحیه جراحی شده آب و دهانشویه برخورد نکند. پس از طی کردن روز اول می‌توانید همه چیز را به شکل قبل ادامه دهید اما حین مسواک زدن به دندان و لثه فشاری وارد نکنید.
[*]تا ۷۲ ساعت پس از جراحی نباید سیگار بکشید و در صورت امکان سیگار کشیدن را در هفته اول پس از جراحی به حداقل برسانید چرا که تنباکو موجب تاخیر در درمان شده و ریسک بروز مشکلات و خطرات پس از جراحی را افزایش می‌دهد.
[/list]