نشوز چیست

[heyvalaw]

نشوز، به معنای عدم انجام وظایف زناشویی و ناسازگاری زن و شوهر، در زندگی مشترک می باشد. عدم تمکین زن از شوهر خود، سبب ایجاد نشوز زن و استنکاف مرد از انجام وظایف زوجیت، سبب ایجاد نشوز مرد می شود. نشوز زن و شوهر، آثار مالی و غیر مالی، مانند قطع پرداخت نفقه و ایجاد حق طلاق، برای آنها به دنبال خواهد داشت.


نشوز، به معنای عدم سازگاری زن و مرد در زندگی زناشویی و عدم انجام وظایفی است که به واسطه نکاح، بر عهده آنها قرار گرفته است. وظیفه ریاست خانواده، به موجب قانون، بر عهده مرد قرار گرفته است که این سبب می شود، زن موظف به تمکین از مرد و پیروی از او بشود. مرد نیز، در مقابل زن وظایفی دارد و باید نیازهای مالی و غیر مالی او را بر طرف ساخته و با حسن معاشرت با او رفتار کند.
اما گاهی، پیش می آید که زن و شوهر در زندگی زناشویی، با اختلافاتی مواجه می شوند که در جریان این اختلافات، هر دو یا یکی از آنها از انجام وظایف خود، کوتاهی می ورزد. به این وضعیت در قانون ایران، نشوز گفته می شود. نشوز زن و شوهر آثار مالی و غیر مالی برای آنها به دنبال خواهد داشت.
با توجه به اهمیت بحث نشوز، در این مقاله، قصد داریم، در ابتدا، به این سوال پاسخ دهیم که نشوز چیست؟ سپس در ادامه، نشوز زن و شوهر، ارتباط آنها با یکدیگر و آثار آن را مورد بررسی قرار دهیم. اگر در خصوص نشوز سوالاتی دارید، در این مقاله همراه ما باشید.


منظور از نشوز چیست

در پاسخ به این سوال که نشوز چیست؟ باید گفت، نشوز در لغت، به معنای ناسازگاری کردن شوهر با زن یا زن با شوهر است. معنای نشوز، در اصلاح حقوقی، از تعریف لغوی آن دور نبوده و به معنای عدم انجام وظایف زوجیت، از جانب زن یا شوهر می باشد. به موجب قانون مدنی، بعد از انعقاد عقد نکاح، یک سری حقوق و تکالیف، بر عهده زن و شوهر قرار می گیرد که آنها باید به این وظایف، متعهد بوده و ناسازگاری کردن و عدم انجام آنها، آثاری را برای زوجین به بار خواهد آورد.

زن و شوهر، باید با حسن معاشرت باهم رفتار کنند و هر دو باید به نحو متعارف، نیازهای زناشویی یک دیگر را بر طرف سازند. به موجب قانون مدنی، وظیفه ریاست خانواده بر عهده شوهر است که این موضوع سبب می شود که وظایف مهمی مانند پرداخت نفقه، همکاری در تربیت فرزندان، ایجاد فضای امن برای زندگی و غیره بر عهده او قرار بگیرد؛ زن نیز باید در زندگی، ریاست شوهر را بپذیرد و در انجام وظایف خود کوتاهی نکند.
حتما بخوانید: تمکین چیست و عدم تمکین به چه معناست

منظور از نشوز زن چیست

به موجب ماده 1102 قانون مدنی: " همین که نکاح به طور صحت واقع شد، روابط زوجیت بین طرفین، موجود و حقوق و تکالیف زوجین در مقابل همدیگر برقرار می شود." یکی از وظایفی که به موجب ازدواج، بر عهده زن قرار می گیرد. تمکین از شوهر است. تمکین در قانون ایران، شامل دو معنای عام و خاص می شود.

تمکین عام : مطابق ماده 1105 قانون مدنی، ریاست خانواده بر عهده شوهر است. تمکین عام، عبارت است از اینکه زن، ریاست مرد بر خانواده و آثار آن را بپذیرد. پذیرش ریاست شوهر بر خانواده، دارای آثاری بوده، از جمله اینکه زن باید در منزلی که شوهر اختیار کرده است سکونت کند. همچنین، براساس ماده 1117 قانون مدنی، مرد می تواند زن را از اشتغال به حرفه ای که مخالف مصلحت خانواده است منع کند. زن باید از از شوهر پیروی کرده و با حسن معاشرت با او رفتار کند.

تمکین خاص: یعنی زن در حدود متعارف با شوهر خود، رابطه زناشویی برقرار کند. بنابراین، تمیکن دارای معنای گستره ای است که به طور همه جانبه، تمامی ابعاد روابط زن و شوهر را در بر می گیرد. لذا به طور کلی، تمکین، عبارت است از انجام دادن تمام وظایفی که قانون، در روابط زن و شوهر، بر عهده زن قرار داده است.
بیشتر بخوانید: نشوز زوجه

منظور از نشوز شوهر چیست

در پاسخ به این سوال که نشوز شوهر چیست؟ باید گفت، وظایف زوجیت به موجب انعقاد عقد نکاح، بر عهده زن و شوهر قرار می گیرد. یکی از وظایفی که به موجب انعقاد عقد نکاح، بر عهده مرد قرار می گیرد، پرداخت نفقه به همسر خود می باشد. به موجب ماده 1106 قانون مدنی، پرداخت نفقه در عقد دائم، بر عهده شوهر است.

به موجب قانون مدنی، زن باید از همسر خود تمکین کند تا مستحق دریافت نفقه باشد. بنابراین، در صورت اثبات عدم تمیکن زن، مرد تکلیفی به پرداخت نفقه ندارد. اما اگر به موجب ماده 1111 قانون مدنی، با وجود تمکین زن، شوهر از از دادن نفقه استنکاف ورزد، "زن می تواند به محکمه رجوع کند. در این صورت، محکمه میزان نفقه را معین و شوهر را به دادن آن محکوم خواهد کرد."

علاوه بر وظایفی که مرد در خصوص حقوق مالی زن دارد، او دارای وظایف دیگر، در حوزه غیر مالی نیز هست. به این معنا که مردان به موجب ماده 1103 قانون مدنی، باید با حسن معاشرت با همسر خود رفتار کنند و در تربیت فرزندان با همسر خود همکاری کنند. مردان، باید تا اندازه متعارف، نیازهای زناشویی زوجه خود را بر طرف سازند. آنها نباید زندگی مشترک را ترک کنند و به هیچ وجه، نباید در زندگی مشترک به گونه ای رفتار کنند که اسباب سختی و عسر و حرج، در زندگی برای زن ایجاد شود.
بیشتر بخوانید: اثبات عدم تمکین مرد

آثار نشوز شامل چه مواردی می باشد

 ممکن است این سوال پیش بیاید؛ که آثار نشوز زن و شوهر چیست؟ به دلیل ارتباط نفقه و تمکین ، در صورتی که زن از تمکین در مقابل شوهرش خودداری کند و همچنین، مرد در انجام وظایف زوجیت خود، کوتاهی ورزد، ناشزه محسوب می شوند، که این موضوع، در حقوق و تکالیف مالی آنها مانند دریافت مهریه و نفقه و همچنین حقوق و تکالیف غیر مالی آنها، اثرگذار بوده که در ادامه، به بررسی این آثار می پردازیم:

دریافت نفقه: در صورت نشوز زن، به موجب ماده 1108 قانون مدنی، مرد نیز دیگر تکلیفی جهت پرداخت نفقه به وی نخواهد داشت و زوجه به علت امتناع از انجام وظایف زوجیت، دیگر مستحق دریافت نفقه نخواهد بود. اگر زن در انجام وظایف زوجیت خود کوتاهی نکند، اما مرد، از پرداخت نفقه ممانعت ورزد، به موجب ماده 1111 قانون مدنی: "زن، می تواند در صورت استنکاف شوهر از دادن نفقه، به محکمه رجوع کند. در این صورت، محکمه، میزان نفقه را معین و شوهر را به دادن آن محکوم خواهد کرد." 

مهریه: به موجب ماده 1085 قانون مدنی، زن می تواند تا زمانی که مهریه اش را دریافت نکرده، از ایفای وظایفی که در مقابل شوهر دارد خودداری کند، مشروط بر این که مهر او حال باشد و این اقدام او، سبب از بین رفتن حق دریافت مهریه زن، نخواهد بود. اما اگر زن قبل از گرفتن مهریه، به ایفای وظایفش اقدام کند، دیگر نمی تواند از چنین حکمی استفاده کند، اما حق مهریه او همچنان پابرجا است. بنابراین نشوز زن، سبب اسقاط حق مهریه او نمی شود.

طلاق: اگر نشوز مرد، زن را در عسر حرج قرار دهد، زن، به موجب ماده 1130 قانون مدنی، می تواند به محکمه رجوع کرده و تقاضای طلاق نماید. علاوه بر این، نشوز زن، مانع حق زن برای درخواست طلاق خلع نمی شود. زیرا در این نوع طلاق، زن به سبب کراهتی که نسب به مرد دارد، می تواند در مقابل مالی که به شوهر می دهد، طلاق بگیرد. 

ازدواج مجدد مرد: به موجب قانون، در صورتی که مرد، دارای همسر باشد نمی تواند اقدام به ازدواج مجدد کند. اما در ماده 16 قانون حمایت از خانواده مصوب 1353، قانون گذار به صورت حصری، به چند مورد اشاره کرده است که یکی از موارد آن، عدم تمکین زن از شوهر است. بنابراین، در صورت نشوز زن، شوهر او می تواند با اجازه دادگاه، اقدام به ازدواج مجدد کند.

تنصیف اموال: از آثاری که نشوز، برای زوجین به دنبال دارد، عدم اجرای شرط تنصیف اموال در زمانی است که مرد برای طلاق اقدام می کند. ممکن است زن و شوهر، در هنگام انعقاد عقد نکاح، ضمن عقدنامه خود، شرط تصنیف اموال کنند. اگر زن در طول زندگی زناشویی، به علت ترک منزل یا هر دلیل دیگری، ناشزه محسوب بشود، در هنگام طلاق، مرد دیگر ملزم به اجرای شرط تنصیف اموال که در عقد نامه درج شده است، نخواهد بود.

در ادامه بخوانید: آثار نشوز زوجه

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد نشوز در کانال تلگرام حقوق خانواده عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاور حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاور حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون نشوز پاسخ دهند .

سوالات متداول

1- نشوز چیست؟
نشوز به معنای عدم سازگاری زن و مرد و عدم انجام وظایفی است که به موجب انعقاد عقد نکاح بر عهده آنها قرار گرفته است که این موضوع در متن مقاله به صورت کامل توضیح داده شده است.

2- نشوز زن چیست؟
نشوز زن به معنای عدم تمکین او از شوهر می باشد که این موضوع در متن مقاله به صورت کامل بررسی شده است.

3- نشوز چه آثاری را برای زوجین به دنبال دارد؟
نشوز سبب ایجاد آثار مالی و غیر مالی مانند ایجاد حق طلاق یا ازدواج مجدد برای زوجین می شود که این آثار در متن مقاله به تفصیل شرح داده شده است.
منبع : نشوز چیست