تحلیل از وضعیت مناطق چهارگانه در روند عمومی تخریب طبیعت

[مهسا زیدابادی نژاد]

•در دهه اخیر بازتاب تردید و ناباوری مسئولین ذیربط نسبت به ارزشهای غیرقابل جانشین و چند جانبه این مناطق بی اعتنائیهای فراوانی را نسبت به حفاظت از آنها برانگیخته و حتی موجودیت و بقاء آنها را نیز به مخاطره انداخته است.

•انتظار می رفت که با منابع طبیعی کشور بطور عام و الگوهای حفاظت شده بطور خاص که نمونه ها ی برجسته ای ازتنوع اجتماعات زیستی کشور محسوب شده و طبق قانون توجهی از تنوع بیولوژیک این سرزمین را در بر می گیرند.

• بعد از انقلاب رفتاری به مراتب شایسته تر ا زسابق صورت گیرد و موقعیت این منابع حیاتی و شاخص به عنوان نگهدارنده ذخائر توارثی کشور در حالت طبیعی برای بهره برداری چند جانبه علمی‘ آموزشی و پژوهشی ‘ از نظر حمایتی‘ تثبیت شده و با جبران کاستی های گذشته از نظر فرایند شکل گیری‘ نحوه مدیریت و حفاظت ‘ وضع مطلوب تری را کسب نمایند.

•ولی بررسی ها وشواهد عینی زیادی در دست هست که نشان می دهد الگوها ی حفاظت شده به موازات تشدید روند تخریب در سراسر عرصه محیط طبیعی کشور از یک سو و ضعف سازمان حفاظت محیط زیست د رمدیریت‘ کنترل و نظارت فعالیتهای مخرب انسانی از سوی دیگر به شدت دگرگون شده ‘ ویژگیهای بارز و ارزشهای غیر قابل جانشین خود را در دهه اخیر به تدریج از دست داده و از وضعیت مطلوب گذشته خود بطور انکارناپذیری دور شده اند.
• در صورت ادامه روند تخریب طبیعت و شتاب فزاینده آن ‘ مناطق چهار گانه به سرعت به جزایر مجزایی در متن یک طبیعت عاری از حیات بدل خواهند شد که مالا از یک سو تحت تأثیر عوامل اخلال گر محیط پیرامونی خودقرار گرفته و از سوی دیگر متأثر از برخی نارسائی های فنی شکل گیری خود و فعالیتهای ناسازگار با مدیریت درونی خود به تخریب کشیده خواهند شد.

•در چنین شرایطی دستیابی به حداقل اهداف حفاظت نه تنها مقدور نیست ‘ بلکه این مناطق حتی قادر به حفظ موجودیت و ارزش های خود در کوتاه مدت نبوده است.

•بزودی به سیستم های ناپایدار و شکننده ای تبدیل خواهند شد.

 دراین صورت نه تنها تمامی تلاش ها و سرمایه گذاری های انجام گرفته درسه دهه اخیر به هدر خواهد رفت بلکه نسل آتی از غنای زیستی سرزمین خود نیز محروم خواهد شد.