الکتروموتور دالاندر

[علیرضا پورحبیب]

اهداف مبحث الکتروموتور دالاندر :
موتور دالاندر
راه اندازی الکتروموتور دالاندر
طراحی الکتروموتور دالاندر چپگرد و راستگرد

---

 
[list]

[*]موتور دالاندر
[/list]

موتور دالاندر به موتور های القایی دو سرعته گفته می شود که معمولاً یکی از این سرعت ها دو برابر دیگری است، یعنی اگر سرعت دور کند ۱۵۰۰ rpm باشد سرعت دور تند ۳۰۰۰ rpm است.

                                       الکتروموتور دالاندر
 

یکی از راه های شناخت الکتروموتور دالاندر توجه به سرعت و همچنین تعداد قطب هایی است که روی پلاک نوشته شده است که باز هم نسبت فوق در آن صادق است فقط قطب ها با سرعت نسبت عکس دارند.یعنی تعداد قطب های کم مربوط به سرعت بالا و تعداد قطب های زیاد مربوط به سرعت کم می باشد. همچنین در برخی موارد بر روی پلاک موتور حالت גג/∆ نشان داده شده که بیان کننده این است که موتور دالاندر است. بنابراین موتور های داﻻﻧﺪر ﺑﻪ ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎﻳﻲ اﻃﻼق ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﺘﻮان ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ در اﺗﺼﺎﻻت ﺳﻴﻢ ﭘﻴﭽﻲ آن از دو دور اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد ﻛﻪ دور ﺗﻨﺪ را اﺻﻄﻼﺣﺎ ﺳﺘﺎره دوﺑﻞ ﻣﻲﻧﺎﻣﻨﺪ و به دور ﻛﻨﺪ مثلث گفته می شود .

                                                                                                                    مدار الکتروموتور دالاندر

 

اﻳﻦ ﻓﻘﻂ ﻧﺤﻮه ﭼﻴﺪﻣﺎن اتصالات در سیم پیچی هاست. با توجه به شکل حالت ستاره دوبل (גג) خواهید دید سیم پیچی ها از دو نقطه به هم وصل می شوند. چرا که ما شش گروه سیم پیچ خواهیم داشت بنابراین از آنجا که سیم پیچ ها به هم متصل می باشند بنابراین ما شش سر کلاف خواهیم داشت که در حالت ستاره دوبل سه سر کلاف با کنتاکتور با هم اتصال کوتاه می شوند و سه سر کلاف دیگر توسط کنتاکتور دیگری به برق وصل می شوند.

 
 

---

[list]

[*]راه اندازی الکتروموتور دالاندر
[/list]

در ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺜﻠﺚ ﻛﺎﻓﻴﺴﺖ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻜﻲ از از ﺳﻪ ﺳﺮ ﻛﻼف ﻫﺎ را ﺑﻪ ﺑﺮق وﺻﻞ ﻧﻤﺎﺋﻴﺪ و ﺳﻪ ﺳﺮ دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﺟﺎﻳﻲ وﺻﻞ ﻧﺸﻮﻧﺪ. ﭘﺲ می توان ﺣﺪس زد ﻛﻪ در ﻣﺪار ﻗﺪرت ﻳﻚ ﻣﻮﺗﻮر داﻻﻧﺪر ﺳﻪ ﻛﻨﺘﺎﻛﺘﻮر استفاده می شود، ﭘﺲ ﺳﻪ ﻛﻨﺘﺎﻛﺘﻮر ﺑﺮاي ﻳﻚ ﻣﺪار داﻻﻧﺪر ﻻزم اﺳﺖ. ﻫﻤﭽﻴﻦ ﻳﻚ ﻓﻴﻮز در ﺳﺮ راه ﻓﺎز ورودي ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ و دو ﻋﺪد بی متال، چرا که در حالت ستاره دوبل دو کنتاکتور در مدار خواهند بود و در مسیر خروجی کنتاکتور k1 یک بی متال قرار می دهیم. همچنین یک بی متال دیگر در مسیر خروجی کنتاکتور K3 قرار خواهیم داد که در شکل ۱ مدار قدرت به نمایش در آمده است. در مدار فرمان اگر چنانچه انتخاب آزاد باشد یعنی اجبار نباشد اول دور کند وارد مدار شود و بعدا دور تند و یا بالعکس و حتماً نباید اول دور کند راه اندازی شود و بعد تند وارد مدار شود.

                                مدار قدرت راه انداز الکتروموتور دالاندر

  

می توان مدار را طوری طراحی نمود که کنتاکتور K1 به منظور دور کند (مثلث) که با شاستی S1 وارد می شود و کنتاکتورهای K2 و  K3 به منظور دور تند (ستاره دوبل) که با شاستی S2 وارد می شود. به طراحی فوق راه اندازی موتور دالاندر به صورت انتخاب آزاد می گویند و نکته ای که نباید در این مدار فراموش کنیم این است که کنتاکتورهای حالت ستاره دوبل و مثلث به هیچ وجه با هم وارد مدار نشوند به همین دلیل بسته هر یک را در سر راه یکدیگر قرار می دهیم. اما در تحلیل مدار راه اندازی موتور دالاندر به صورت ترتیبی (ابتدا دور کند سپس دور تند) باید این نکته مدنظر باشد که حتما اول دور کند وارد مدار شود و سپس دور تند. همانطور که در مسیر عبور جریان کنتاکتور K1 (مثلث) مشاهده می نمایید با زدن شاستی دوبل S1 موتور با دور کند شروع به حرکت می نماید و توسط نگه دارنده ای که موازی با مجموعۀ شاستی دوبل S1 قرار دارد به کار خود ادامه می دهد.

همچنین مسیر کنتاکتور کمکی K11 نیز مهیا می نماید تا با استارت شاستی دوبل S2 مسیر عبور جریان کنتاکتور کمکی K11 برق دار شود. پس از قطع، کنتاکتور K1 به طور همزمان مسیر عبور جریان کنتاکتور K2 و K3 را برای حالت دور تند آماده می کند. موتور شروع به حرکت می نماید برای قطع مسیر حتما می بایست شاستی S0 زده شود.

 

ی کند ؟
اهمیت استفاده از بی متال در مدار
نحوه محافظت از مدار توسط فیوز و مینیاتوری

[list]

[*]طراحی الکتروموتور دالاندر چپگرد و راستگرد
[/list]

برای طراحی الکتروموتور دالاندر چپگرد و راستگرد، دو ﻛﻨﺘﺎﻛﺘﻮر ﺑﺮاي ﭼﭙﮕﺮد و راﺳﺘﮕﺮد ﻻزم اﺳﺖ و ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ ﻣﻮﺗﻮر ﺑﻪ ﺻﻮرت داﻻﻧﺪر ﻋﻤﻞ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺳﻪ ﻛﻨﺘﺎﻛﺘﻮر ﺑﺮاي داﻻﻧﺪر و دو ﺳﺮي ﻛﻠﻴﺪ ﺣﺮارﺗﻲ در ﻣﺴﻴﺮ ﻛﻨﺘﺎﻛﺘﻮرﻫﺎي ﺳﺘﺎره دوﺑﻞ و ﻣﺜﻠﺚ و یک سری فیوز در مسیر فاز اصلی ورودی می باشد. کنتاکتور K1 و  K2 برای حالت چپگرد و راستگرد مورد استفاده قرار می گیرند.

                                        مدار قدرت راه اندازی الکتروموتور دالاندر چپگرد و راستگرد
 

در واقع جای دو فاز در خروجی آنها تغییر یافته است و به عنوان ورودی دیگر کنتاکتورها می باشند. کنتاکتور K3  برای حالت مثلث و کنتاکتورهای K4 و K5 برای حالت ستاره دوبل مورد استفاده قرار می گیرند. نحوۀ طراحی و سیم بندی آنها در شکل ۱۵ به نمایش درآمده است. در طراحی مدار فرمان کافیست ابتدا مجموعۀ چپگرد و راستگرد که قبلا طراحی نمودیم را طراحی کنید و مجموعه کنتاکت های باز K1 و K2 را که به صورت موازی می باشند را در مسیر مدار فرمان موتور دالاندر قرار دهید. شکل زیر مدار فرمان الکتروموتور دالاندر چپگرد و راستگرد اتوماتیک را نمایش می دهد.

 

                                                                                        مدار فرمان راه انداز الکتروموتور دالاندر چپگرد و راستگرد