نرم‌افزارهای سیستمی
[list]
[*] سیستم‌عامل: بهترین مثال برای نرم‌افزارهای سیستمی، سیستم‌عامل است.این نرم‌افزار با سخت‌افزار ارتباط برقرار می‌کند و قابلیت اجرای انواع مختلف برنامه‌ها را فراهم می‌کند.در کامپیوترهای شخصی (Desktop) می‌توان به سیستم‌عامل‌هایی نظیر ویندوز، لینوکس، MacOS و... اشاره کرد. سیستم‌عامل‌های اندروید، آی‌او‌اس، بلک‌بری و... نیز از جمله سیستم‌عامل‌های موبایل هستند.سیستم‌عامل‌ها انواع مختلفی دارند که با توجه به نوع کاربرد و سخت‌افزار مورد استفاده، به سیستم‌عامل‌های زمان‌واقعی (real time)، سیستم‌عامل‌های توزیعی (distribute)، سیستم‌عامل‌های جاسازی‌شده (embedded) و غیره تقسیم می‌شوند. قبل از تصمیم‌گیری در مورد سیستم‌عامل، باید مشخصات سخت‌افزاری مورد بررسی قرار گیرد.
[*] ترجمه‌کننده‌های زبان: اسمبلرها (Assemblers)، کامپایلرها (Compilers) و مترجم‌ها (Trasnlators) جزء این دسته قرار می‌گیرند.این برنامه‌ها برای زبان‌های برنامهنویسی مانند C، Cobol، Pascal و غیره طراحی شده‌اند. زبان ماشین به کمک یک اسمبلر به کد ماشین تبدیل می‌شود.کامپایلر کد را که در زبان سطح بالا نوشته شده است، به زبان سطح پایین‌تر ترجمه می‌کند.یک مترجم قادر به اجرای برنامه‌ها به‌طور مستقیم است و برنامه را به‌صورت خطی اجرا می‌کند.
[*] ابزارهای عمومی: این برنامه‌ها به طور خاص برای مدیریت دستگاه رایانه و منابع آن طراحی شده‌اند؛ مانند ابزارهای ارتباطی. این ابزارها بیشتر بر عملکرد زیرساخت‌های کامپیوتر متمرکز هستند.به عنوان مثال آنتی‌ویروس یک نوع از برنامه‌های ابزار عمومی است که محافظت از سیستم را در مقابل مهمانان ناخواسته مانند تروجان‌ها و ویروس‌ها برعهده دارد.
[/list]
نرم‌افزارهای کاربردی
[list]
[*] پردازشگر لغت: این برنامه‌ها برای ایجاد اسناد استفاده می‌شود. این نرم‌افزارهاعلاوه بر فعالیت اصلی یعنی ایجاد یک سند، آن را ذخیره و در چاپ آن نیز کمک می‌کنند. تغییرات در سند را می‌توان به راحتی از طریق این پردازشگرهای لغات انجام داد. یک نمونه از پرطرفدارین نرم‌افزارهای پردازشگر لغت، نرم‌افزار Microsoft Word است که همگی با آن آشنایی داریم.
[*] نرم‌افزارهای پایگاه داده: این نرم‌افزارها قادر به ایجاد پایگاه‌های داده هستند.علاوه بر این، به کمک این نرم‌افزارها می‌توان داده‌ها و یا اطلاعات را در پایگاه‌های داده مدیریت کرد. این نرم‌افزارها به عنوانDBMS نیز شناخته می‌شوند.آنها در سازماندهی داده‌ها کمک می‌کنند. برخی از نمونه‌های نرم‌افزار پایگاه‌داده عبارتند از Access،Oracle و Sysbase .
[*] نرم‌افزارهای چندرسانه‌ای: این نرم‌افزارها برای کار با انواع مختلف رسانه‌ها که با یکدیگر ارتباط دارند، طراحی شده است. نرم‌افزارهای چندرسانه‌ای معمولا در نمایش محتواهای چندرسانه‌ای استفاده می‌شوند.
[*] نرم‌افزارهای آموزشی و مرجع: این نرم‌افزارها به‌منظور کمک به یادگیری در مورد هر چیز خاصی طراحی شده‌اند.انواع مختلفی از برنامه‌های آموزشی وجود دارد که تحت این دسته قرار می‌گیرند.بسیاری از این برنامه‌های نرم‌افزاری برای کمک به یادگیری کودکان طراحی شده‌اند. نرم‌افزارهای آموزشی دانشگاهی نیز جزء این دسته از نرم‌افزارها قرار می‌گیرند.
[*] نرم‌افزارهای گرافیکی: این نرم‌افزارها به کارهای گرافیکی کمک می‌کنند و کاربر را قادر می‌سازند تا تصاویر را ویرایش و یا دستکاری کند. نرم‌افزارهایAdobe Photoshop وCorel Photo Paint دو نمونه محبوب از نرم‌افزارهای گرافیکی هستند. این نوع نرم‌افزارها معمولا بر روی تصاویر یا بصورت بیت‌مپ یا برداری کار می‌کنند.
[*] مرورگر وب: این نرم‌افزارها برای یافتن و بازیابی فایل‌ها یا منابع، در وب جهانی استفاده می‌شوند. اینترنت اکسپلورر، گوگل کروم و موزیلا فایرفاکس نمونه‌هایی از این نرم‌افزارها هستند
[/list]
این نرم‌افزارها معمولا در فرآیندهای پس زمینه مشغول به کار هستند.این نرم‌افزارها، کار سخت‌افزار و دیگر برنامه‌ها را هماهنگ می‌کنند.در واقع به عنوان یک لایه، میان سخت‌افزار و برنامه‌های کاربردی قرار می‌گیرند.
بعضی از انواع نرم‌افزارهای سیستمی عبارتند از:[list]
[*] سیستم‌عامل: بهترین مثال برای نرم‌افزارهای سیستمی، سیستم‌عامل است.این نرم‌افزار با سخت‌افزار ارتباط برقرار می‌کند و قابلیت اجرای انواع مختلف برنامه‌ها را فراهم می‌کند.در کامپیوترهای شخصی (Desktop) می‌توان به سیستم‌عامل‌هایی نظیر ویندوز، لینوکس، MacOS و... اشاره کرد. سیستم‌عامل‌های اندروید، آی‌او‌اس، بلک‌بری و... نیز از جمله سیستم‌عامل‌های موبایل هستند.سیستم‌عامل‌ها انواع مختلفی دارند که با توجه به نوع کاربرد و سخت‌افزار مورد استفاده، به سیستم‌عامل‌های زمان‌واقعی (real time)، سیستم‌عامل‌های توزیعی (distribute)، سیستم‌عامل‌های جاسازی‌شده (embedded) و غیره تقسیم می‌شوند. قبل از تصمیم‌گیری در مورد سیستم‌عامل، باید مشخصات سخت‌افزاری مورد بررسی قرار گیرد.
[*] ترجمه‌کننده‌های زبان: اسمبلرها (Assemblers)، کامپایلرها (Compilers) و مترجم‌ها (Trasnlators) جزء این دسته قرار می‌گیرند.این برنامه‌ها برای زبان‌های برنامهنویسی مانند C، Cobol، Pascal و غیره طراحی شده‌اند. زبان ماشین به کمک یک اسمبلر به کد ماشین تبدیل می‌شود.کامپایلر کد را که در زبان سطح بالا نوشته شده است، به زبان سطح پایین‌تر ترجمه می‌کند.یک مترجم قادر به اجرای برنامه‌ها به‌طور مستقیم است و برنامه را به‌صورت خطی اجرا می‌کند.
[*] ابزارهای عمومی: این برنامه‌ها به طور خاص برای مدیریت دستگاه رایانه و منابع آن طراحی شده‌اند؛ مانند ابزارهای ارتباطی. این ابزارها بیشتر بر عملکرد زیرساخت‌های کامپیوتر متمرکز هستند.به عنوان مثال آنتی‌ویروس یک نوع از برنامه‌های ابزار عمومی است که محافظت از سیستم را در مقابل مهمانان ناخواسته مانند تروجان‌ها و ویروس‌ها برعهده دارد.
[/list]
نرم‌افزارهای کاربردی یک کار خاص را در سیستم انجام می‌دهند.انواع مختلفی از نرم‌افزارهای کاربردی وجود دارد. آنها فقط برای انجام نیازهای خاصی کار می‌کنند و هدف مشخصی دارند.
بعضی از انواع نرم‌افزارهای کاربردی عبارتند‌از:[list]
[*] پردازشگر لغت: این برنامه‌ها برای ایجاد اسناد استفاده می‌شود. این نرم‌افزارهاعلاوه بر فعالیت اصلی یعنی ایجاد یک سند، آن را ذخیره و در چاپ آن نیز کمک می‌کنند. تغییرات در سند را می‌توان به راحتی از طریق این پردازشگرهای لغات انجام داد. یک نمونه از پرطرفدارین نرم‌افزارهای پردازشگر لغت، نرم‌افزار Microsoft Word است که همگی با آن آشنایی داریم.
[*] نرم‌افزارهای پایگاه داده: این نرم‌افزارها قادر به ایجاد پایگاه‌های داده هستند.علاوه بر این، به کمک این نرم‌افزارها می‌توان داده‌ها و یا اطلاعات را در پایگاه‌های داده مدیریت کرد. این نرم‌افزارها به عنوانDBMS نیز شناخته می‌شوند.آنها در سازماندهی داده‌ها کمک می‌کنند. برخی از نمونه‌های نرم‌افزار پایگاه‌داده عبارتند از Access،Oracle و Sysbase .
[*] نرم‌افزارهای چندرسانه‌ای: این نرم‌افزارها برای کار با انواع مختلف رسانه‌ها که با یکدیگر ارتباط دارند، طراحی شده است. نرم‌افزارهای چندرسانه‌ای معمولا در نمایش محتواهای چندرسانه‌ای استفاده می‌شوند.
[*] نرم‌افزارهای آموزشی و مرجع: این نرم‌افزارها به‌منظور کمک به یادگیری در مورد هر چیز خاصی طراحی شده‌اند.انواع مختلفی از برنامه‌های آموزشی وجود دارد که تحت این دسته قرار می‌گیرند.بسیاری از این برنامه‌های نرم‌افزاری برای کمک به یادگیری کودکان طراحی شده‌اند. نرم‌افزارهای آموزشی دانشگاهی نیز جزء این دسته از نرم‌افزارها قرار می‌گیرند.
[*] نرم‌افزارهای گرافیکی: این نرم‌افزارها به کارهای گرافیکی کمک می‌کنند و کاربر را قادر می‌سازند تا تصاویر را ویرایش و یا دستکاری کند. نرم‌افزارهایAdobe Photoshop وCorel Photo Paint دو نمونه محبوب از نرم‌افزارهای گرافیکی هستند. این نوع نرم‌افزارها معمولا بر روی تصاویر یا بصورت بیت‌مپ یا برداری کار می‌کنند.
[*] مرورگر وب: این نرم‌افزارها برای یافتن و بازیابی فایل‌ها یا منابع، در وب جهانی استفاده می‌شوند. اینترنت اکسپلورر، گوگل کروم و موزیلا فایرفاکس نمونه‌هایی از این نرم‌افزارها هستند
[/list]