خدمات الکترونیک

[gholamrezakaroubi]

اواخر دهه 1990 میلادی، مفهومی به نام «دولت الکترونیک» با هدف ارائه خدمات مجازی دولت به شهروندان پا به عرصه وجود گذاشت و در مدت دو دهه از زمان پیدایش توانست به یکی از مسائل روزمره زندگی تبدیل شود.
گزارش دولت الکترونیک اتحادیه اروپا در سال 2014

یازدهمین گزارش محک دولت الکترونیک اتحادیه اروپا که براساس بسته محک دولت الکترونیک 2015ـ2012 به بررسی خدمات عمومی آنلاین پرداخته است، نشان می‌دهد دسترسی و قابلیت استفاده آنلاین از کانال‌های الکترونیک موجود برای ارائه خدمات عمومی در دوره مورد بررسی به طور متوسط در 72 درصد از اتحادیه اروپا وجود دارد و نتایج بررسی قابلیت استفاده آنلاین نیز که از طریق سرویس‌های پشتیبابی و کمک و بازخوردها، به ارزیابی تجربه استفاده آسان و سریع کاربر می‌پردازد، حاکی از آن است که میزان قابلیت استفاده از وبگاه‌های دولتی برابر با 78 درصد و سهولت و سرعت استفاده با 20 درصد کمتر برابر با 58 درصد است.

گزارش ارزیابی دولت الکترونیک ملل متحد در سال 2014

برنامه مدیریت عمومی ملل متحد در سال‌های 2003، 2004، 2005، 2008، 2010، 2012 و 2014 به ارزیابی دولت الکترونیک در 193 کشور عضو سازمان ملل متحد پرداخته و پیشرفت این کشورها را در ارائه خدمات دولت الکترونیک با توجه به دو شاخص «توسعه دولت الکترونیک» و «مشارکت الکترونیک» (e-Participation) طبقه‌بندی کرده است.

با نگاهی اجمالی به این گزارش می‌توان به رشد جهانی این حوزه پی برد و در پایان، به ارزیابی کارنامه ایران در حوزه خدمات دولت الکترونیک در دوره زمانی 2012 تا 2014 پرداخت.

در تازه‌ترین دوره این طبقه‌بندی، کره جنوبی همچنان رتبه اول را در عرصه دولت الکترونیک به خود اختصاص داده است و پس از آن، کشورهای استرالیا و سنگاپور (هر دو با ارتقای رتبه نسبت به دوره قبل) در رده‌های دوم و سوم قرار گرفتند. این رده‌بندی نشان می‌دهد 25 کشور از بالاترین سطح خدمات دولت الکترونیک برخوردارند و با نگاهی به گزارش دوره قبل مشاهده می‌شود که از این تعداد 20 کشور در رده‌بندی سال 2012 نیز حضور داشته‌اند.

از میان 25 کشور برتر در ارائه خدمات دولت الکترونیک، 16 کشور در اروپا، پنج کشور در آسیا، دو کشور در قاره آمریکا و دو کشور در قاره اقیانوسیه قرار دارند.

جایگاه ایران در گزارش ارزیابی توسعه دولت الکترونیک ملل متحد 2014

در این ارزیابی، قاره آسیا به مناطق غرب، مرکز، جنوب، شرق و جنوب شرق گروه‌بندی شده و ایران در کنار کشورهای افغانستان، بنگلادش، بوتان، هند، مالدیو، نپال، پاکستان و سریلانکا در منطقه جنوب آسیا مورد بررسی قرار گرفته است.

برپایه این ارزیابی، ایران در سال 2014 در سطح جهانی با کسب ارزش عددی EGDI برابر با 0.4507 در رتبه 105 جهان ایستاد. این در حالی است که در گزارش دوره قبل، کشورمان به رقم 0.4876 در شاخص توسعه دست یافته و با دو پله رشد نسبت به سال 2010 در رتبه صد جدول قرار گرفته بود.

شاخص خدمات آنلاین برای ایران برابر با 0.3701 است، در حالی که این رقم برای فرانسه به عنوان پیشتاز در این بخش معادل با 1.0000 است. شاخص زیرساخت‌های مخابراتی برای ایران برابر با 0.2940 و برای کشور موناکو به عنوان پیشتاز جهانی در این حوزه برابر با 1.0000 است. در بخش شاخص مشارکت الکترونیک، سهم ایران تنها برابر با 2941/0 و سهم هلند به عنوان پیشتاز در این بخش برابر با 1.0000 است. همچنین در مورد شاخص سرمایه انسانی، امتیاز 0.6882 برای ایران، 1.0000 برای نیوزیلند به عنوان پیشتاز جهانی در این بخش به ثبت رسیده است.

در مجموع به نظر می‌رسد روند رو به رشد ایران در بحث توسعه دولت الکترونیک هر چند راهی طولانی در پیش دارد، اما با شیب مطلوبی حرکت خود را آغاز کرده و در صورت پیشرفت در به سرانجام رسیدن سیاست‌های فعلی در حوزه فناوری‌های مجازی تا چند سال آینده شاهد بهبود رتبه ایران در ارزیابی‌های بین‌المللی توسعه دولت الکترونیک خواهیم بود.