12-12-2019, 02:42 PM
عوارض ناشي از كار با رايانه:
- مشكلات بينايي:
يكي از شايعترين مشكلاتي كه در اثر كار با رايانه ايجاد مي گردد،بروز درد در ناحيه چشم و ضعف بينايي مي باشد كه در دراز مدت مي تواند منجر به كاهش بينايي،خستگي چشم ،سوزش چشم و انحراف درمحور چشم گردد. بدون ترديد كاركردن نامناسب و يا نقص در ديدنصفحات نمايشگر و يا استفاده از نمايشگرهاي نامناسب و عدم چيدمان صحيح آن ميتواند اثرات ناشي از اين عوارض را تشديد نمايد . بنابراين به كاربران توصيه مي گردد علي رغم رعايت كليه نكاتي كه در بخشهاي بعدي ذكر خواهد شد در فواصل زماني معين توسط متخصص چشم پزشكي مورد معانيه قرار گيرند و آزمايشاتي در زمينه نزديك بيني،دور بيني، تشخيص رنگ ،هماهنگ بودن حركات چشم و همچنين آزمايشاتي در زمينه ابتلا چشم به آب مرواريد انجام دهند .
براي كاهش آسيب هاي چشمي ناشي از كار با صفحات نمايشگر و ايجاد يك ديد صحيح و مناسب توصيه مي گردد از عينك هاي مخصوص كار با رايانه (عينك پايانه[1] ) ويا صفحات و فيلترهاي خارجي مناسب روي صفحات نمايشگر استفاده گردد. عليرغم اينكه سعي گردد در موارد غير ضروري استفاده از رايانه محدود گردد.
-ضايعات عضلاني و اسكلتي ناحيه اي[2]
اين ضايعات مي تواند ناشي از طراحي و استفاده نامناسب ازميزكار و صندلي باشد. كه در اثر عدم تطابق و هماهنگي آنها با كاربر مي تواند وضعيت بدني نامناسب را براي وي ايجاد نمود و باعث گردد عضلات وي دائماتحت تأثير يك فشار استاتيك غير ضروري باشند اين ضايعات مي تواند به صورت درد در مفاصل و عضلات در كاربراني كه با حركات سريع ومداوم اطلاعات را از طريق صفحه كليد به رايانه وارد مي نمايند( تايپيستها) ايجاد گردد كه اصطلاحاً به آن ضايعات تروماي تجمعي (CTD[3]) مي گويند. CTD مخصوص كاربران رايانه نيست و ممكن است در كاركناني كه از ماشين تايپ مكانيكي استفاده مي كنند نيز ديده مي شود. كاربران مبتلا به ضايعات عضلاني و اسكلتي كه داراي ناراحتي در نواحي مفاصل انگشتان ،مچ دست،گردن وكمر،…. مي باشد پس از مراجعه به پزشك و تشخيص علت بروز ضايعات مي توانند با كمك مهندسين بهداشت حرفهاي نسبت به طراحي ارگونوميكي محيط كار و حذف عوامل زيان آور آن اقدام نمايند.
- آثار پرتوهاي ناشي از صفحات نمايشگر
امروزه نگراني اغلب كاربران رايانه در مورد گزارشاتي است كه بيان مي كنند تششعات ناشي ازصفحات نمايشگر ميتواند عوارض زيانباري را براي آنها ايجاد نمايد .مطالعات انجام شده تاكنون قطعيت اين مطلب را اثبات نكرده و تماماً درحد فرضيه مي باشد .گروهي معتقدند چون تششعات ناشي از صفحات نمايشگر در طيف امواج الكترومغناطيسي بوده ، مضر مي باشند. جهت رفع ابهام و نگراني كاربران ذكر چندين نكته را ضروري ميدانيم. جهت بروز عوارض ناشي از كار در محيط هاي شغلي علاوه وجودعوامل زيان آور مقدار و مدت زمان تماس با آن عامل نيز در ميزان بيماري زايي آن مؤثر ميباشد . به عنوان مثال جهت ايجاد مشكلات شنوايي در يك شخص در محيط كار تماس حداقل 8 ساعت در روز با صداي بالايdB 85 ضروري است. در واقع براي كليه عوامل زيان آورمحيط هاي شغلي اعم از فيزيكي،شيميايي و..…. حدود آستانه مجاز(TLV)[4] تعريف مي گردد. اين حدود مجاز با توجه به ميزان آلاينده ومدت زماني است كه فرد در معرض آن قرار مي گيرد. بنابراين هر چه غلظت آلاينده بيشتر باشد زمان تماس با آن بايد كاهش يابد .مثلأ اگر حد آستانه مجاز براي صدا dB85 در 8 ساعت باشد.در محيط هايي كه تراز صدا در آن dB90 باشد كاركنان بايد حداكثر4 ساعت در روز كار كنند تا از عوارض شنوايي ناشي از صدا در امان باشند. اين قاعده در مورد تششعات ناشي از صفحات نمايشگر كه جزئي از عوامل فيزيكي زيان آور هستند،نيز صادق است.
در واقع ميزان پرتو ايكس ، پرتو فرابنفش و مادون قرمز كه از صفحه نمايشگر تابيده مي شود به اندازه اي ناچيز است كه قابل اندازه گيري نبوده و به طور كلي به عنوان خطر بهداشتي دانسته نمي شوند. فرضيه بروز عارضه آب مرواريد در چشم در اثر اشعه X نيز قطعيت لازم را ندارد . داده هاي موجود بيانگر اين است كه حداقل ميزان اشعه X كه مي تواند در چشم انسان عارضه آب مرواريد ايجاد نمايد200 الي 500 راد[5] مي باشد درصورتي كه ميزان پرتو X تابش شده از صفحه نمايش كه به ميزان 01/0 ميلي راد در ساعت مي باشد بنابراين در مدت 40 سال كمتر از يك راد پرتو Xجذب خواهد شد .
همچنين باور براين است كه ميزان پرتوهاي يونساز كه درصد آسيب هاي زايماني(سقط جنين ،تولد نارس يا ناقص) را به ميزان چشمگيري افزايش مي دهند بيشتر از يك راد در تماس حاد(پرتوگيري شديد) است. درصورتي كه كاربر رايانه در مدت چندين ماه فقط 14 ميلي راد جذب خواهد كرد.
تحقيقات نشان داده است زنان نسبت به مردان در مقابل تششعات حساسترند.
به طور كلي جهت رفع خطر احتمالي ناشي از تششعات صفحات نمايشگر علاوه بر رعايت حدود آستانه مجاز و كاهش زمان كار با رايانه مي توان از فناوري كريستالهاي مايع در ساخت نمايشگر و نمايشگرهاي پلاسمايي غير كاتوديك تحت فشار بهره برد.
- صرع ناشي از حساسيت به نور :
برخي پژوهشهاي پزشكي نشان داده است كه استفاده از صفحات نمايشگر رايانه اي حساسيت به بروز حملات صرع را افزايش مي دهد.تقريباً 5% مردم جهان به عارضه صرع مبتلا هستند كه حدود 3% آنها به لرزش ها يا تكان خوردن نور به صورت مداوم ،حساسيت دارند و به عبارتي نور باعث بروز حملات صرع در آنها مي گردد. بنابراين به كليه افراد مشكوك به حساسيت در قبال نور و داراي سابقه صرع توصيه ميگردد قبل از شروع كار با صفحات نمايشگر با پزشك مشورت نمايند.
- عوارض پوستي
گزارش هايي نشان داده است كه كاربران رايانه در اثر كار با صفحات نمايشگر دچار ضايعات پوستي از قبيل خشكي پوست و لكه لكه شده پوست دست و صورت گرديده اند. گروهي اين عوارض را مرتبط با تششعات ناشي از صفحات نمايشگر ها مي دانند و برخي معتقند القاي الكتريسته ساكني كه بر روي صفحات نمايشگرجمع مي شود ، مي تواند اين عوارض را ايجاد نمايد.
- آلودگي هوا
خطرات بهذاشتي مربوط به آلودگي هوا را نمي توان از عوارض شغلي ناشي از كار با صفحات نمايشگر دانست ولي چون كار با رايانه در محيط هاي بسته اداري و در مجاورت ساير تجهيزات مثل پرينترها، دستگاههاي فتوكپي و……انجام ميگيرد،آلودگي هواي ناشي از اين تجهيزات مي تواند بر ميزان كارآيي پرسنل تأثير گذار باشد. منشأ اين آلودگي هاي مي تواند آلاينده هاي موجود در هواي شهرها،دود سيگار، آلودگي ناشي از مصالح ساختماني به كارفته مثل آزبست، منواكسيدكربن و موا د [6]P.C.Bموجود در تجهيزات الكتريكي ، ازن ناشي از دستگاههاي فتوكپي و بخارات ناشي از حلالها و ضدعفوني كننده ها شيميايي باشد .
توصيه هاي كلي براي كاربران رايانه و كارمندان اداراي:
1- نشستن مداوم پشت ميز وانجام كارهاي اداري يكنواخت موجب مي گردد فشارهاي استاتيكي ناخواسته اي به ستون فقرات ، پاها ،گردن و… وارد گردد. براي كاهش اثرات مضر اين فشارها لازم است. چندين بار در طول ساعات كار بدن از حالت نشسته خارج شود. توصيه مي گردد برخي ملزومات اداري و پرونده ها و...را در فواصلي از خود قرار دهيد كه جهت دستيابي به آنها مجبور باشيد از جاي خود بلند شده و حداقل چند قدم راه برويد.اينكار علي رغم اينكه زمان استراحت مناسبي را به وجود مي آورد . باعث مي شود فشار استاتيكي عضلات در اثر حركتهاي ديناميكي (راه رفتن) از بين برود. علاوه بر اين مي توانيد از حركات نرمشي ساده و سبك در فواصل معيني از زمان كاري استفاده نمائيد.
2-مهمترين نكته بهداشتي در كار با رايانه ،چگونه و چقدراستفاده كردن از آن است . محيط كارمناسب ، محل استقرار مناسب رايانه ،ارتفاع ميز و صندلي و صفحه كليد ،… چگونگي كار با رايانه را مشخص مي كند. همچنين سعي گردد در طول روز تا استفاده از رايانه به طور تناوبي و در خلال انجام ساير كارهاي اداري انجام گيرد.
3- استفاده از زمان استراحت در طول كار با رايانه مي تواند باعث كاهش خستگي چشم و ساير اثرات مضر آن گردد. مدت زمان استراحت براي كارهاي سخت و توأم با حركات سريع و دقيق در هر ساعت 15 دقيقه و در كارهاي ساده براي هر2 ساعت 15 دقيقه مي باشد.
توصيه هاي ايمني و بهداشتي محيط كار با رايانه:
علاوه بر مشكلات ياد شده كه مي تواند ناشي از كار با رايانه باشد محيط هاي كاري كه رايانه در آن قرار گيرد در صورت نامناسب بودن و عملكرد نادرست مي تواند عوارضي را براي كاربران ايجاد نمايد .عواملي مثل ميزان روشنايي،سروصدا،رطوبت ،آلودگي هوا،…. از جمله عواملي هستندكه بايد مورد نظر قرار گيرند،چون هم اثرات آنها بروي كاربران حائز اهميت است و هم با توجه به ورود ميكرالكترونيك ها به سيستم هاي رايانه اي لازم است شرايطي نظير دماي هوا،رطوبت ،…. تحت كنترل باشد.
ـ روشنايي:
كليه محيط هاي كاري از جمله محيط هاي كا ربا رايانه بايد از نظر ميزان روشنايي ، كيفيت روشنايي و درخشندگي وضعيت قابل قبولي داشته باشند. بطور كلي در محيط هاي كار اداري و محيط هاي كار با رايانه بسته به ميزان حساسيت كار بين 500-300 لوكس روشنايي لازم است . اين ميزان روشنايي بايد آميزه اي از نور مصنوعي و مناسب جهت صفحه نمايشگر و يك نور عمومي جهت محيط كار با رايانه مي باشد .تأمين روشنايي بايد به نحوي باشد كه نورطبيعي به صورت مستقيم وارد محيط نگردد.بدين منظور مي توان پنجره ها و منافذ را با پوششها و بر چسب ها مناسب پوشانيد. جهت تأمين روشنايي مصنوعي بهتر است از منابع روشنايي فلورنست به نحوي استفاده كرد كه منابع ياد شده به صورت موازي(از نظر محل استقرار)در دو طرف كاربرقرار گيرند ، نه در جلو يا پشت سر. همچنين بهتر است منابع از فازهاي متفاوت تغذيه شوند تا اثرات پديده استروسكوپيك (سوسوزدن) كاهش يابد. زاويه مناسب جهت نصب منابع روشنايي به‌خصوص‌منابعي‌كه داراي‌حباب‌يا صفحات پخش كننده نميباشند، تا نقطه ديد كاربر بايستي كمتر از 50 درجه باشد.
«شكل (1)»
كاهش خيرگي چشم
جهت بررسي خيرگي چشم و كاهش آن ضروري است اصطلاحات درخشندگي و تباين تعريف گردد. در واقع درخشندگي يك اصطلاح عمومي است كه روشنايي غيرطبيعي يك منبع نوري را در مقابل ميزان ديد بيان ميكند و تباين در واقع اختلاف درخشندگي بين سطوح مختلف ميباشد. هر چه تباين بيشتر باشد ميزان ديد بهتر است. تباين بين 1و0 بيان ميشود. كه درخشندگي زياد منابع نوراني و صفحه نمايشگر نامناسب مي باشد .اگر شدت نور منابع روشنايي از شدت نور صفحه نمايشگر بيشتر باشد ميتواند باعث اشكال در خواندن مطالب از روي صفحه نمايشگر و باعث تلاش بيشتر چشم جهت بهتر خواندن مطالب گردد كه اين تلاش اضافي ميتواند باعث خستگي چشم گردد. در اصطلاح پزشكي به اين ميزان درخشندگي،«درخشندگي ناتوان كننده» ميگويند. به طور كلي درخشندگي ميتواند، مستقيماً از طريق پنجرهها ، منابع روشنايي ، پخش نامناسب نور از منابع روشنايي و يا بازتابش از سطوح اطراف ايجاد شود، بنابراين جهت كاهش درخشندگي نامناسب و كاهش خيرگي چشم موارد ذيل اعمال گردد:
1- پنجرهها بايد به نحوي با محيط كار تنظيم گردد كه از ورود نورهاي خيرهكننده جلوگيري نموده و متناسب با نور محيط از نورهاي مات استفاده شود براي اين منظور ميتوان از پردههاي پارچهاي به صورت عمودي يا افقي و يا برچسبهاي نازك پلاستيكي تيره رنگ استفاده كرد.
2- صفحه نمايشگر بايد با زاويه 90 درجه وبافاصلهاي مناسب كه ايجاد خيرگي نكند ، از پنجرهها فاصله داشته باشد.
3- زاويه ديد هر پنجره با كاربر بايد حدود 50 درجه باشد.
4- صفحات نمايشگر روبروي پنجره و پشت به پنجره قرار نگيرد.
5- منابع روشنايي صحيح انتخاب نموده و در محل مناسب نصب گردد.
6-از سيستم روشنايي هدايت شده استفاده گردد.(شكل2)
7-با چرخاندن صفحه نمايشگر مي توان ميزان باز تابش منابع روشنايي را از روي نمايشگر كنترل كرد(تغيير زاويه)
8-استفاده از« تصوير معكوس» يعني نويسه هاي تيره به روي زمينه اي روشن(ايجادتباين مناسب) كه باعث كاهش ميزان بازتابش مي گردد.
9-استفاده از ميز كار و صفحه كليد مناسب از نظر ميزان انعكاس نور.(از نظر رنگ)
10-استفاده از فيلتر هاي مناسب بروي صفحه نمايشگر. انواع اين فيلترها شامل: فيلترهاي پولازيزه كننده[7] (كاهش بازتابش از طريق كاهش درخشندگي) ، فيلترهاي مات كننده[8](مات يا بي رنگ كردن تشعشعات رنگي) ، فيلترهاي رنگي[9](مات يابي رنگ كردن رنگي تشعشعات رنگي رنگهاي موجود در طيف نور مرئي و كاهش توزيع نورهاي بازتابشي)فيلترهاي جهت دار،[10]….
شكل2- با استفاده از اين دو شكل ميتوان محل مناسب جهت استقرار منابع روشنايي و ميزكاربر را انتخاب كرد.
موقعيتها
اقدامات
در منبع روشنايي
1-پوشاندن جزئي پنجره ها
2-چيدمان مناسب منابع روشنايي
3-استفاده از روشنايي هدايت كننده
در ايستگاه كاري
4-تغيير محل ايستگاه كار
5-چرخاندن صفحه نمايش در زاويه مناسب
6-استفاده از فيلتر به روي صفحه نمايشگر
7-استفاده از تصوير معكوس
ميان منابع روشنايي و ايستگاه كار
8-ايستانيدن يا آويزان كردن ديوارهاي جدا كننده
«هشت شيوه كاهش باز تابش نور از روي صفحه نمايش گر»
ـ محل كار (طراحي ميز و صندلي مناسب):
يكي از عوامل مهم در تأمين سلامتي و كاهش ريسكهاي بهداشتي محيط كار با رايانه طراحي و نحوه قرار گرفتن ملزومات و تجهيزات در محيط كار مي باشد. ناهماهنگي و چيدمان نادرست تجهيزات(محل قرار گرفتن ميز و صندلي،استقرار نامناسب صفحه نمايشگر،محل نامناسب اسناد و پيش نويس ها،… ) مي تواند حالاتهاي بدني نامناسبي را براي كاربران ايجاد نموده كه اين وضعيت ها منجر به بروز ضايعات عضلاني و اسكلتي از قبيل درد در ناحيه كمر،گردن،انگشتان،… و تشديد مخاطرات بينايي مي گردد.
شكل«3»
در طراحي ميزو صندلي براي كاربران رايانه نكات اساسي ذيل مورد نظر قرا گيرد.
-قابل تنظيم بودن :
قابل تنظيم بودن صندلي و ميز كار به همان اندازه مهم است كه قابل تنظيم بودن صفحه نمايشگر و صفحه كليد اهميت دارد. با توجه به اختلاف ابعاد فيزيكي و آنتروپومتريك كاربران رايانه لازم است ميز و صندلي به گونه اي طراحي گردد كه قابليت تنظيم براي افراد با ابعاد آنتروپومتري بزرگ و ابعاد آنتروپومتري كوچك را داشته باشد. كاربران بايد از قابليت تنظيم و نحوه تنظيم تجهيزات مطلع باشند تا بتوانند از اين اصلاحات درجهت راحتي خود و ارتقاي راندمان كاري استفاده نمايند.
-اساس مديريت تنظيم محل كار:
وسايل و تجهيزات بايد به گونه اي تنظيم شوند كه شخص كاربر از لحاظ ارگونوميكي احساس آرامش نمايد:
- پاها بايد با كف زمين در تماس باشد در غير اين صورت از زير پايي با ارتفاع مناسب استفاده گردد.
- فضاي زير ميز جهت قرار گرفتن پاها مناسب بوده و مانع از حركت افقي وعمودي پاها نگردد(از محدود كردن فضاي حركتي زير ميزها از طريق گذاشتن لوازم اضافي مثل كيف،كارتن هاي خالي و..… خودداري گردد)
- صندلي و تكيه گاه به اندازه كافي مستحكم باشد.
- جنس رويه صندلي و طراحي آن به گونه اي باشد كه امكان تبادل هوا بين بدن و محيط بيرون وجود داشته و مانع از عرق كردن شود.
- صفحه نمايش از نظر ارتقاع به گونه اي نصب شود كه هنگام نگاه كردن سر در زاويه مناسب قرار گيرد.
- فاصله چشم كاربر تا صفحه نمايش در حدي باشد كه محل ديدن به راحتي انجام شود(طبق توصيه متخصص چشم پزشكي اين فاصله حدودcm70 مي باشد)
- ارتفاع ميز كار و صفحه كليد بايد به اندازه اي باشد كه بيشترين باز دهي را براي ماهيچه هاي جمع كننده دست ومچ (در جهت بالا و پايين) داشته باشد.
- محل قرار گرفتن پيش نويس ها يا مدرك تايپي(روي منشي يار)[11] بايد طوري باشدكه به منظور ايجاد شعاع مناسب با صفحه نمايشگر و صفحه كليد به كاربر با كمترين حركت موقعيت گردن سرخود را تغيير دهد.
- به منظور استراحت دست كاربر ، صندلي داراي دسته مناسب باشد.
- در صورت نياز از تكيه گاه مچ براي صفحه كليد استفاده گردد.
كليه توصيه هاي ارگونومي مطرح شده بر اساس مطالعات و پژوهش هاي انجام شده بروي ابعاد فيزيكي بدن كاربران ميباشد. اشكال 4،5 تعريفي از اندازه ها و اصطلاحات ارگونومي را مشخص مي كند.
«شكل4»
«شكل5»
- مشخصات ميز كار مناسب:
ارتفاع مناسب ميز كار يك عامل عامل مهم در زمينه كاهش تنشهاي ارگونوميكي كار با رايانه است. ميز بايد به گونهاي طراحي شود كه قسمت مجزا و قابل تنظيم (از نظر ارتفاع) براي صفحه كليد داشته باشد. بدين ترتيب هر كاربر قادر است با توجه به ابعاد بدن خود محل مناسب صفحه كليد را تنظيم نمايد. اگر از ميزي استفاده گردد كه ارتفاع آن قابل تنظيم نيست ارتفاع آن بايد در حدودcm 70 بوده و ساير تجهيزات مثل صندلي قابل تنظيم باشند. ضخامت ميز بايد حدودcm 2 و عرض آن به اندازهاي باشد كه فضاي كافي براي استقرار صفحه نمايشگر، صفحه كليد و ... وجود داشته باشد (حدود cm90 ). طول ميز با توجه به نوع كار بايد به اندازهاي باشد كه از شلوغي و
ناهماهنگي بين ملزومات اداري روي ميز جلوگيري نمايد (حدود cm150 ). همچنين رنگ ميز بايد به گونهاي انتخاب شود كه علاوه بر ايجاد احساس رواني مناسب در كاربر منابع از انعكاس نور باشد.
ـ مشخصات صندلي مناسب:
صندلي كاربر بايد داراي كيفيت و استحكام مطلوب بوده و داراي روكش پارچه اي مناسب و 5 چرخ قابل تنظيم باشد. پشتي صندلي نيز از لحاظ شيب و ارتفاع بايد قابل تنظيم باشد. توصيه مي گردد از صندليهايي كه داراي پشتي يكسره از ناحيه كف صندلي هستند استفاده گردد.
توصيه مي گردد ارتفاع صندلي mm500 –385 وپشتي آن بين خط عمود بر صندلي و زاويه 120 درجه قابليت تنظيم داشته باشد .(يعني 30درجه بين 120-90). زاويه پشتي به هيچ وجه نبايد از 90 درجه كمتر باشد.
كف صندلي بايد داراي شيب مناسب(حدود 5درجه) به سمت عقب و ارتفاع آن بين mm300 –220 از خط مياني صفحه كليد و كف صندلي قابل تنظيم باشد.
(شكل 6)
«شكل7»
ـ فاصله ديد:
اين فاصله متناسب با خصوصيت فيزيكي بدن كاربران مي باشد وبايد بين چشم كاربر تا صفحه نمايش كمان20 درجه را تشكيل دهد. براي كارهايي كه لازم است دائمأ اطلاعات وگزارشات از صفحه نمايشگر خوانده شود اين فاصله بين mm700 –450 ودر كابران معمولي بين mm600-500 مي باشد.
ـ زاويه ديد:
كاربر بايد سر خود را هنگام كار به راحتي خم يا متمايل نمايد. خم كردن سر مي بايست عمود و زاويه بين 10 الي 25 درجه داشته باشد. خط ديد نسبت به بالاترين قسمت صفحه نمايشگر بالا زاويه 90 دجه داشته باشد .
«شكل8»
پيش نويس ها نگهدارنده پيش نويس(منشي يار)
ارتباط كاربر با محل پيش نويسها‌‌يا‌نگهدارنده پيش‌نويس‌ها از اهميتي نظير ارتباط با صفحه نمايشگر برخوردار است .
روشنايي‌محل‌نصب‌پيش‌نويس‌ها‌مهم‌است‌ومحل قرار‌گرفتن آنها نبايد از رنگ يا جنسي باشد كه باعث درخشندگي شود.
موقعيت استقرار منشي يار بايد به گونه اي باشد كه ارتباط بينايي بين صفحه نمايشگر ،صفحه كليد ومنشي يار به راحتي و بدون هيچ تلاش اضافي با تغيير جزئي در زاويه ديد برقرار گردد. در مواردي كه كاربر به صفحه نمايش ومنشي يار به صورت پي در پي نگاه مي كند بهتر است منشي يار بين صفحه نمايشگر و صفحه كليد قرار گيرد.
همچنين نوشته ها و حروف بايد به گونه اي باشد كه خواندن آنها راحت باشد .حداقل اندازه كوچكترين حرف نبايد كمتر ازmm2 باشد. از نوشتن پيش نويس بروي صفحات شفاف خودداري گردد.
«شكل9»
«شكل 10»
توصيه هاي ايمني وبهداشت تجهيزات رايانه اي:
-ايمني تجهيزات برقي:
رايانه،صفحه نمايشگر و همه وسايل جانبي آن با منبع انرژي برق تغذيه شوند . بنابراين ضروري است موارد ايمني و حفاظت از خطرات برق گرفتگي در مورد آنها رعايت گردد. مثلاً كابل صدمه ديده مي تواند موجب برق گرفتگي شود.سيستم هايي ارت مراكز كامپيوتر بايد بصورت اصولي طراحي شده و مرتبأ مورد بازرسي قرار گيرندتمام تجهيزات رايانه اي بايد بر اساس استانداردهاي بين الملل داراي عايق (عايق بندي دوگانه اي باشد.
ـ حرارت:
رايانه هاي معمولي حرارتي معادلw400-300 توليد مي نمايند. اگر اين چه ميزان حرارت به تنهايي نمي تواند مضر باشد. ولي در صورت نبودن تهويه مناسب به خصوص در مكانهايي كه از تعداد زيادي رايانه استفاده مي گردد باعث بالا رفتن درجه حرارت در اطراف صفحه نمايش شده كه مي تواند منجر به خشكي بيش حد مخاط بيني و چشم گردد. همچنين تهويه رايانه با توليد بوي نامطلوب سبب تحريك و احساس ناخوش آيند مي گردد. به طور كلي دماي سطح خارجي صفحه نمايشگر بعد از گذشت 2 ساعت كار مداوم نبايد بيشتر از 32 درجه سانتي گراد باشد.
ـ سر و صدا:
منابع ايجاد كننده صدا به هنگام كار با رايانه مي تواند صداي تهويه ، صداي كليد هاي صفحه كليد، صداي دستگاه چاپ و….. باشد. از نظر تئوريك ميزان صدا به حدي نيست كه بتواند عوارض شنواي ايجاد نمايد ولي اين ميزان صداي ميتواند باعث تحريك اعصاب و برهم زننده آرامش فرد باشد .
ــ انفجار
همه تجهيزات كه بر اساس خلاء بنا شده اند در معرض خطر انفجار قرار دارند. با توجه به اينكه صفحات نمايشگر از لامپها ياسيستم هاي لامپ شبه كاتوديك و خلاء ساخته شده اند ، از اين قاعده مستثني نيستند . بنابراين اين صفحات به گونهاي ساخته مي شوندكه در مقابل فشار هاي خارجي و ضربه مقاوم بوده و از پرتاب شدن قطعات ريز به هنگام انفجار به چشم كاربر جلوگيري مي نمايند.
- مشكلات بينايي:
يكي از شايعترين مشكلاتي كه در اثر كار با رايانه ايجاد مي گردد،بروز درد در ناحيه چشم و ضعف بينايي مي باشد كه در دراز مدت مي تواند منجر به كاهش بينايي،خستگي چشم ،سوزش چشم و انحراف درمحور چشم گردد. بدون ترديد كاركردن نامناسب و يا نقص در ديدنصفحات نمايشگر و يا استفاده از نمايشگرهاي نامناسب و عدم چيدمان صحيح آن ميتواند اثرات ناشي از اين عوارض را تشديد نمايد . بنابراين به كاربران توصيه مي گردد علي رغم رعايت كليه نكاتي كه در بخشهاي بعدي ذكر خواهد شد در فواصل زماني معين توسط متخصص چشم پزشكي مورد معانيه قرار گيرند و آزمايشاتي در زمينه نزديك بيني،دور بيني، تشخيص رنگ ،هماهنگ بودن حركات چشم و همچنين آزمايشاتي در زمينه ابتلا چشم به آب مرواريد انجام دهند .
براي كاهش آسيب هاي چشمي ناشي از كار با صفحات نمايشگر و ايجاد يك ديد صحيح و مناسب توصيه مي گردد از عينك هاي مخصوص كار با رايانه (عينك پايانه[1] ) ويا صفحات و فيلترهاي خارجي مناسب روي صفحات نمايشگر استفاده گردد. عليرغم اينكه سعي گردد در موارد غير ضروري استفاده از رايانه محدود گردد.
-ضايعات عضلاني و اسكلتي ناحيه اي[2]
اين ضايعات مي تواند ناشي از طراحي و استفاده نامناسب ازميزكار و صندلي باشد. كه در اثر عدم تطابق و هماهنگي آنها با كاربر مي تواند وضعيت بدني نامناسب را براي وي ايجاد نمود و باعث گردد عضلات وي دائماتحت تأثير يك فشار استاتيك غير ضروري باشند اين ضايعات مي تواند به صورت درد در مفاصل و عضلات در كاربراني كه با حركات سريع ومداوم اطلاعات را از طريق صفحه كليد به رايانه وارد مي نمايند( تايپيستها) ايجاد گردد كه اصطلاحاً به آن ضايعات تروماي تجمعي (CTD[3]) مي گويند. CTD مخصوص كاربران رايانه نيست و ممكن است در كاركناني كه از ماشين تايپ مكانيكي استفاده مي كنند نيز ديده مي شود. كاربران مبتلا به ضايعات عضلاني و اسكلتي كه داراي ناراحتي در نواحي مفاصل انگشتان ،مچ دست،گردن وكمر،…. مي باشد پس از مراجعه به پزشك و تشخيص علت بروز ضايعات مي توانند با كمك مهندسين بهداشت حرفهاي نسبت به طراحي ارگونوميكي محيط كار و حذف عوامل زيان آور آن اقدام نمايند.
- آثار پرتوهاي ناشي از صفحات نمايشگر
امروزه نگراني اغلب كاربران رايانه در مورد گزارشاتي است كه بيان مي كنند تششعات ناشي ازصفحات نمايشگر ميتواند عوارض زيانباري را براي آنها ايجاد نمايد .مطالعات انجام شده تاكنون قطعيت اين مطلب را اثبات نكرده و تماماً درحد فرضيه مي باشد .گروهي معتقدند چون تششعات ناشي از صفحات نمايشگر در طيف امواج الكترومغناطيسي بوده ، مضر مي باشند. جهت رفع ابهام و نگراني كاربران ذكر چندين نكته را ضروري ميدانيم. جهت بروز عوارض ناشي از كار در محيط هاي شغلي علاوه وجودعوامل زيان آور مقدار و مدت زمان تماس با آن عامل نيز در ميزان بيماري زايي آن مؤثر ميباشد . به عنوان مثال جهت ايجاد مشكلات شنوايي در يك شخص در محيط كار تماس حداقل 8 ساعت در روز با صداي بالايdB 85 ضروري است. در واقع براي كليه عوامل زيان آورمحيط هاي شغلي اعم از فيزيكي،شيميايي و..…. حدود آستانه مجاز(TLV)[4] تعريف مي گردد. اين حدود مجاز با توجه به ميزان آلاينده ومدت زماني است كه فرد در معرض آن قرار مي گيرد. بنابراين هر چه غلظت آلاينده بيشتر باشد زمان تماس با آن بايد كاهش يابد .مثلأ اگر حد آستانه مجاز براي صدا dB85 در 8 ساعت باشد.در محيط هايي كه تراز صدا در آن dB90 باشد كاركنان بايد حداكثر4 ساعت در روز كار كنند تا از عوارض شنوايي ناشي از صدا در امان باشند. اين قاعده در مورد تششعات ناشي از صفحات نمايشگر كه جزئي از عوامل فيزيكي زيان آور هستند،نيز صادق است.
در واقع ميزان پرتو ايكس ، پرتو فرابنفش و مادون قرمز كه از صفحه نمايشگر تابيده مي شود به اندازه اي ناچيز است كه قابل اندازه گيري نبوده و به طور كلي به عنوان خطر بهداشتي دانسته نمي شوند. فرضيه بروز عارضه آب مرواريد در چشم در اثر اشعه X نيز قطعيت لازم را ندارد . داده هاي موجود بيانگر اين است كه حداقل ميزان اشعه X كه مي تواند در چشم انسان عارضه آب مرواريد ايجاد نمايد200 الي 500 راد[5] مي باشد درصورتي كه ميزان پرتو X تابش شده از صفحه نمايش كه به ميزان 01/0 ميلي راد در ساعت مي باشد بنابراين در مدت 40 سال كمتر از يك راد پرتو Xجذب خواهد شد .
همچنين باور براين است كه ميزان پرتوهاي يونساز كه درصد آسيب هاي زايماني(سقط جنين ،تولد نارس يا ناقص) را به ميزان چشمگيري افزايش مي دهند بيشتر از يك راد در تماس حاد(پرتوگيري شديد) است. درصورتي كه كاربر رايانه در مدت چندين ماه فقط 14 ميلي راد جذب خواهد كرد.
تحقيقات نشان داده است زنان نسبت به مردان در مقابل تششعات حساسترند.
به طور كلي جهت رفع خطر احتمالي ناشي از تششعات صفحات نمايشگر علاوه بر رعايت حدود آستانه مجاز و كاهش زمان كار با رايانه مي توان از فناوري كريستالهاي مايع در ساخت نمايشگر و نمايشگرهاي پلاسمايي غير كاتوديك تحت فشار بهره برد.
- صرع ناشي از حساسيت به نور :
برخي پژوهشهاي پزشكي نشان داده است كه استفاده از صفحات نمايشگر رايانه اي حساسيت به بروز حملات صرع را افزايش مي دهد.تقريباً 5% مردم جهان به عارضه صرع مبتلا هستند كه حدود 3% آنها به لرزش ها يا تكان خوردن نور به صورت مداوم ،حساسيت دارند و به عبارتي نور باعث بروز حملات صرع در آنها مي گردد. بنابراين به كليه افراد مشكوك به حساسيت در قبال نور و داراي سابقه صرع توصيه ميگردد قبل از شروع كار با صفحات نمايشگر با پزشك مشورت نمايند.
- عوارض پوستي
گزارش هايي نشان داده است كه كاربران رايانه در اثر كار با صفحات نمايشگر دچار ضايعات پوستي از قبيل خشكي پوست و لكه لكه شده پوست دست و صورت گرديده اند. گروهي اين عوارض را مرتبط با تششعات ناشي از صفحات نمايشگر ها مي دانند و برخي معتقند القاي الكتريسته ساكني كه بر روي صفحات نمايشگرجمع مي شود ، مي تواند اين عوارض را ايجاد نمايد.
- آلودگي هوا
خطرات بهذاشتي مربوط به آلودگي هوا را نمي توان از عوارض شغلي ناشي از كار با صفحات نمايشگر دانست ولي چون كار با رايانه در محيط هاي بسته اداري و در مجاورت ساير تجهيزات مثل پرينترها، دستگاههاي فتوكپي و……انجام ميگيرد،آلودگي هواي ناشي از اين تجهيزات مي تواند بر ميزان كارآيي پرسنل تأثير گذار باشد. منشأ اين آلودگي هاي مي تواند آلاينده هاي موجود در هواي شهرها،دود سيگار، آلودگي ناشي از مصالح ساختماني به كارفته مثل آزبست، منواكسيدكربن و موا د [6]P.C.Bموجود در تجهيزات الكتريكي ، ازن ناشي از دستگاههاي فتوكپي و بخارات ناشي از حلالها و ضدعفوني كننده ها شيميايي باشد .
توصيه هاي كلي براي كاربران رايانه و كارمندان اداراي:
1- نشستن مداوم پشت ميز وانجام كارهاي اداري يكنواخت موجب مي گردد فشارهاي استاتيكي ناخواسته اي به ستون فقرات ، پاها ،گردن و… وارد گردد. براي كاهش اثرات مضر اين فشارها لازم است. چندين بار در طول ساعات كار بدن از حالت نشسته خارج شود. توصيه مي گردد برخي ملزومات اداري و پرونده ها و...را در فواصلي از خود قرار دهيد كه جهت دستيابي به آنها مجبور باشيد از جاي خود بلند شده و حداقل چند قدم راه برويد.اينكار علي رغم اينكه زمان استراحت مناسبي را به وجود مي آورد . باعث مي شود فشار استاتيكي عضلات در اثر حركتهاي ديناميكي (راه رفتن) از بين برود. علاوه بر اين مي توانيد از حركات نرمشي ساده و سبك در فواصل معيني از زمان كاري استفاده نمائيد.
2-مهمترين نكته بهداشتي در كار با رايانه ،چگونه و چقدراستفاده كردن از آن است . محيط كارمناسب ، محل استقرار مناسب رايانه ،ارتفاع ميز و صندلي و صفحه كليد ،… چگونگي كار با رايانه را مشخص مي كند. همچنين سعي گردد در طول روز تا استفاده از رايانه به طور تناوبي و در خلال انجام ساير كارهاي اداري انجام گيرد.
3- استفاده از زمان استراحت در طول كار با رايانه مي تواند باعث كاهش خستگي چشم و ساير اثرات مضر آن گردد. مدت زمان استراحت براي كارهاي سخت و توأم با حركات سريع و دقيق در هر ساعت 15 دقيقه و در كارهاي ساده براي هر2 ساعت 15 دقيقه مي باشد.
توصيه هاي ايمني و بهداشتي محيط كار با رايانه:
علاوه بر مشكلات ياد شده كه مي تواند ناشي از كار با رايانه باشد محيط هاي كاري كه رايانه در آن قرار گيرد در صورت نامناسب بودن و عملكرد نادرست مي تواند عوارضي را براي كاربران ايجاد نمايد .عواملي مثل ميزان روشنايي،سروصدا،رطوبت ،آلودگي هوا،…. از جمله عواملي هستندكه بايد مورد نظر قرار گيرند،چون هم اثرات آنها بروي كاربران حائز اهميت است و هم با توجه به ورود ميكرالكترونيك ها به سيستم هاي رايانه اي لازم است شرايطي نظير دماي هوا،رطوبت ،…. تحت كنترل باشد.
ـ روشنايي:
كليه محيط هاي كاري از جمله محيط هاي كا ربا رايانه بايد از نظر ميزان روشنايي ، كيفيت روشنايي و درخشندگي وضعيت قابل قبولي داشته باشند. بطور كلي در محيط هاي كار اداري و محيط هاي كار با رايانه بسته به ميزان حساسيت كار بين 500-300 لوكس روشنايي لازم است . اين ميزان روشنايي بايد آميزه اي از نور مصنوعي و مناسب جهت صفحه نمايشگر و يك نور عمومي جهت محيط كار با رايانه مي باشد .تأمين روشنايي بايد به نحوي باشد كه نورطبيعي به صورت مستقيم وارد محيط نگردد.بدين منظور مي توان پنجره ها و منافذ را با پوششها و بر چسب ها مناسب پوشانيد. جهت تأمين روشنايي مصنوعي بهتر است از منابع روشنايي فلورنست به نحوي استفاده كرد كه منابع ياد شده به صورت موازي(از نظر محل استقرار)در دو طرف كاربرقرار گيرند ، نه در جلو يا پشت سر. همچنين بهتر است منابع از فازهاي متفاوت تغذيه شوند تا اثرات پديده استروسكوپيك (سوسوزدن) كاهش يابد. زاويه مناسب جهت نصب منابع روشنايي به‌خصوص‌منابعي‌كه داراي‌حباب‌يا صفحات پخش كننده نميباشند، تا نقطه ديد كاربر بايستي كمتر از 50 درجه باشد.
«شكل (1)»
كاهش خيرگي چشم
جهت بررسي خيرگي چشم و كاهش آن ضروري است اصطلاحات درخشندگي و تباين تعريف گردد. در واقع درخشندگي يك اصطلاح عمومي است كه روشنايي غيرطبيعي يك منبع نوري را در مقابل ميزان ديد بيان ميكند و تباين در واقع اختلاف درخشندگي بين سطوح مختلف ميباشد. هر چه تباين بيشتر باشد ميزان ديد بهتر است. تباين بين 1و0 بيان ميشود. كه درخشندگي زياد منابع نوراني و صفحه نمايشگر نامناسب مي باشد .اگر شدت نور منابع روشنايي از شدت نور صفحه نمايشگر بيشتر باشد ميتواند باعث اشكال در خواندن مطالب از روي صفحه نمايشگر و باعث تلاش بيشتر چشم جهت بهتر خواندن مطالب گردد كه اين تلاش اضافي ميتواند باعث خستگي چشم گردد. در اصطلاح پزشكي به اين ميزان درخشندگي،«درخشندگي ناتوان كننده» ميگويند. به طور كلي درخشندگي ميتواند، مستقيماً از طريق پنجرهها ، منابع روشنايي ، پخش نامناسب نور از منابع روشنايي و يا بازتابش از سطوح اطراف ايجاد شود، بنابراين جهت كاهش درخشندگي نامناسب و كاهش خيرگي چشم موارد ذيل اعمال گردد:
1- پنجرهها بايد به نحوي با محيط كار تنظيم گردد كه از ورود نورهاي خيرهكننده جلوگيري نموده و متناسب با نور محيط از نورهاي مات استفاده شود براي اين منظور ميتوان از پردههاي پارچهاي به صورت عمودي يا افقي و يا برچسبهاي نازك پلاستيكي تيره رنگ استفاده كرد.
2- صفحه نمايشگر بايد با زاويه 90 درجه وبافاصلهاي مناسب كه ايجاد خيرگي نكند ، از پنجرهها فاصله داشته باشد.
3- زاويه ديد هر پنجره با كاربر بايد حدود 50 درجه باشد.
4- صفحات نمايشگر روبروي پنجره و پشت به پنجره قرار نگيرد.
5- منابع روشنايي صحيح انتخاب نموده و در محل مناسب نصب گردد.
6-از سيستم روشنايي هدايت شده استفاده گردد.(شكل2)
7-با چرخاندن صفحه نمايشگر مي توان ميزان باز تابش منابع روشنايي را از روي نمايشگر كنترل كرد(تغيير زاويه)
8-استفاده از« تصوير معكوس» يعني نويسه هاي تيره به روي زمينه اي روشن(ايجادتباين مناسب) كه باعث كاهش ميزان بازتابش مي گردد.
9-استفاده از ميز كار و صفحه كليد مناسب از نظر ميزان انعكاس نور.(از نظر رنگ)
10-استفاده از فيلتر هاي مناسب بروي صفحه نمايشگر. انواع اين فيلترها شامل: فيلترهاي پولازيزه كننده[7] (كاهش بازتابش از طريق كاهش درخشندگي) ، فيلترهاي مات كننده[8](مات يا بي رنگ كردن تشعشعات رنگي) ، فيلترهاي رنگي[9](مات يابي رنگ كردن رنگي تشعشعات رنگي رنگهاي موجود در طيف نور مرئي و كاهش توزيع نورهاي بازتابشي)فيلترهاي جهت دار،[10]….
شكل2- با استفاده از اين دو شكل ميتوان محل مناسب جهت استقرار منابع روشنايي و ميزكاربر را انتخاب كرد.
موقعيتها
اقدامات
در منبع روشنايي
1-پوشاندن جزئي پنجره ها
2-چيدمان مناسب منابع روشنايي
3-استفاده از روشنايي هدايت كننده
در ايستگاه كاري
4-تغيير محل ايستگاه كار
5-چرخاندن صفحه نمايش در زاويه مناسب
6-استفاده از فيلتر به روي صفحه نمايشگر
7-استفاده از تصوير معكوس
ميان منابع روشنايي و ايستگاه كار
8-ايستانيدن يا آويزان كردن ديوارهاي جدا كننده
«هشت شيوه كاهش باز تابش نور از روي صفحه نمايش گر»
ـ محل كار (طراحي ميز و صندلي مناسب):
يكي از عوامل مهم در تأمين سلامتي و كاهش ريسكهاي بهداشتي محيط كار با رايانه طراحي و نحوه قرار گرفتن ملزومات و تجهيزات در محيط كار مي باشد. ناهماهنگي و چيدمان نادرست تجهيزات(محل قرار گرفتن ميز و صندلي،استقرار نامناسب صفحه نمايشگر،محل نامناسب اسناد و پيش نويس ها،… ) مي تواند حالاتهاي بدني نامناسبي را براي كاربران ايجاد نموده كه اين وضعيت ها منجر به بروز ضايعات عضلاني و اسكلتي از قبيل درد در ناحيه كمر،گردن،انگشتان،… و تشديد مخاطرات بينايي مي گردد.
شكل«3»
در طراحي ميزو صندلي براي كاربران رايانه نكات اساسي ذيل مورد نظر قرا گيرد.
-قابل تنظيم بودن :
قابل تنظيم بودن صندلي و ميز كار به همان اندازه مهم است كه قابل تنظيم بودن صفحه نمايشگر و صفحه كليد اهميت دارد. با توجه به اختلاف ابعاد فيزيكي و آنتروپومتريك كاربران رايانه لازم است ميز و صندلي به گونه اي طراحي گردد كه قابليت تنظيم براي افراد با ابعاد آنتروپومتري بزرگ و ابعاد آنتروپومتري كوچك را داشته باشد. كاربران بايد از قابليت تنظيم و نحوه تنظيم تجهيزات مطلع باشند تا بتوانند از اين اصلاحات درجهت راحتي خود و ارتقاي راندمان كاري استفاده نمايند.
-اساس مديريت تنظيم محل كار:
وسايل و تجهيزات بايد به گونه اي تنظيم شوند كه شخص كاربر از لحاظ ارگونوميكي احساس آرامش نمايد:
- پاها بايد با كف زمين در تماس باشد در غير اين صورت از زير پايي با ارتفاع مناسب استفاده گردد.
- فضاي زير ميز جهت قرار گرفتن پاها مناسب بوده و مانع از حركت افقي وعمودي پاها نگردد(از محدود كردن فضاي حركتي زير ميزها از طريق گذاشتن لوازم اضافي مثل كيف،كارتن هاي خالي و..… خودداري گردد)
- صندلي و تكيه گاه به اندازه كافي مستحكم باشد.
- جنس رويه صندلي و طراحي آن به گونه اي باشد كه امكان تبادل هوا بين بدن و محيط بيرون وجود داشته و مانع از عرق كردن شود.
- صفحه نمايش از نظر ارتقاع به گونه اي نصب شود كه هنگام نگاه كردن سر در زاويه مناسب قرار گيرد.
- فاصله چشم كاربر تا صفحه نمايش در حدي باشد كه محل ديدن به راحتي انجام شود(طبق توصيه متخصص چشم پزشكي اين فاصله حدودcm70 مي باشد)
- ارتفاع ميز كار و صفحه كليد بايد به اندازه اي باشد كه بيشترين باز دهي را براي ماهيچه هاي جمع كننده دست ومچ (در جهت بالا و پايين) داشته باشد.
- محل قرار گرفتن پيش نويس ها يا مدرك تايپي(روي منشي يار)[11] بايد طوري باشدكه به منظور ايجاد شعاع مناسب با صفحه نمايشگر و صفحه كليد به كاربر با كمترين حركت موقعيت گردن سرخود را تغيير دهد.
- به منظور استراحت دست كاربر ، صندلي داراي دسته مناسب باشد.
- در صورت نياز از تكيه گاه مچ براي صفحه كليد استفاده گردد.
كليه توصيه هاي ارگونومي مطرح شده بر اساس مطالعات و پژوهش هاي انجام شده بروي ابعاد فيزيكي بدن كاربران ميباشد. اشكال 4،5 تعريفي از اندازه ها و اصطلاحات ارگونومي را مشخص مي كند.
«شكل4»
«شكل5»
- مشخصات ميز كار مناسب:
ارتفاع مناسب ميز كار يك عامل عامل مهم در زمينه كاهش تنشهاي ارگونوميكي كار با رايانه است. ميز بايد به گونهاي طراحي شود كه قسمت مجزا و قابل تنظيم (از نظر ارتفاع) براي صفحه كليد داشته باشد. بدين ترتيب هر كاربر قادر است با توجه به ابعاد بدن خود محل مناسب صفحه كليد را تنظيم نمايد. اگر از ميزي استفاده گردد كه ارتفاع آن قابل تنظيم نيست ارتفاع آن بايد در حدودcm 70 بوده و ساير تجهيزات مثل صندلي قابل تنظيم باشند. ضخامت ميز بايد حدودcm 2 و عرض آن به اندازهاي باشد كه فضاي كافي براي استقرار صفحه نمايشگر، صفحه كليد و ... وجود داشته باشد (حدود cm90 ). طول ميز با توجه به نوع كار بايد به اندازهاي باشد كه از شلوغي و
ناهماهنگي بين ملزومات اداري روي ميز جلوگيري نمايد (حدود cm150 ). همچنين رنگ ميز بايد به گونهاي انتخاب شود كه علاوه بر ايجاد احساس رواني مناسب در كاربر منابع از انعكاس نور باشد.
ـ مشخصات صندلي مناسب:
صندلي كاربر بايد داراي كيفيت و استحكام مطلوب بوده و داراي روكش پارچه اي مناسب و 5 چرخ قابل تنظيم باشد. پشتي صندلي نيز از لحاظ شيب و ارتفاع بايد قابل تنظيم باشد. توصيه مي گردد از صندليهايي كه داراي پشتي يكسره از ناحيه كف صندلي هستند استفاده گردد.
توصيه مي گردد ارتفاع صندلي mm500 –385 وپشتي آن بين خط عمود بر صندلي و زاويه 120 درجه قابليت تنظيم داشته باشد .(يعني 30درجه بين 120-90). زاويه پشتي به هيچ وجه نبايد از 90 درجه كمتر باشد.
كف صندلي بايد داراي شيب مناسب(حدود 5درجه) به سمت عقب و ارتفاع آن بين mm300 –220 از خط مياني صفحه كليد و كف صندلي قابل تنظيم باشد.
(شكل 6)
«شكل7»
ـ فاصله ديد:
اين فاصله متناسب با خصوصيت فيزيكي بدن كاربران مي باشد وبايد بين چشم كاربر تا صفحه نمايش كمان20 درجه را تشكيل دهد. براي كارهايي كه لازم است دائمأ اطلاعات وگزارشات از صفحه نمايشگر خوانده شود اين فاصله بين mm700 –450 ودر كابران معمولي بين mm600-500 مي باشد.
ـ زاويه ديد:
كاربر بايد سر خود را هنگام كار به راحتي خم يا متمايل نمايد. خم كردن سر مي بايست عمود و زاويه بين 10 الي 25 درجه داشته باشد. خط ديد نسبت به بالاترين قسمت صفحه نمايشگر بالا زاويه 90 دجه داشته باشد .
«شكل8»
پيش نويس ها نگهدارنده پيش نويس(منشي يار)
ارتباط كاربر با محل پيش نويسها‌‌يا‌نگهدارنده پيش‌نويس‌ها از اهميتي نظير ارتباط با صفحه نمايشگر برخوردار است .
روشنايي‌محل‌نصب‌پيش‌نويس‌ها‌مهم‌است‌ومحل قرار‌گرفتن آنها نبايد از رنگ يا جنسي باشد كه باعث درخشندگي شود.
موقعيت استقرار منشي يار بايد به گونه اي باشد كه ارتباط بينايي بين صفحه نمايشگر ،صفحه كليد ومنشي يار به راحتي و بدون هيچ تلاش اضافي با تغيير جزئي در زاويه ديد برقرار گردد. در مواردي كه كاربر به صفحه نمايش ومنشي يار به صورت پي در پي نگاه مي كند بهتر است منشي يار بين صفحه نمايشگر و صفحه كليد قرار گيرد.
همچنين نوشته ها و حروف بايد به گونه اي باشد كه خواندن آنها راحت باشد .حداقل اندازه كوچكترين حرف نبايد كمتر ازmm2 باشد. از نوشتن پيش نويس بروي صفحات شفاف خودداري گردد.
«شكل9»
«شكل 10»
توصيه هاي ايمني وبهداشت تجهيزات رايانه اي:
-ايمني تجهيزات برقي:
رايانه،صفحه نمايشگر و همه وسايل جانبي آن با منبع انرژي برق تغذيه شوند . بنابراين ضروري است موارد ايمني و حفاظت از خطرات برق گرفتگي در مورد آنها رعايت گردد. مثلاً كابل صدمه ديده مي تواند موجب برق گرفتگي شود.سيستم هايي ارت مراكز كامپيوتر بايد بصورت اصولي طراحي شده و مرتبأ مورد بازرسي قرار گيرندتمام تجهيزات رايانه اي بايد بر اساس استانداردهاي بين الملل داراي عايق (عايق بندي دوگانه اي باشد.
ـ حرارت:
رايانه هاي معمولي حرارتي معادلw400-300 توليد مي نمايند. اگر اين چه ميزان حرارت به تنهايي نمي تواند مضر باشد. ولي در صورت نبودن تهويه مناسب به خصوص در مكانهايي كه از تعداد زيادي رايانه استفاده مي گردد باعث بالا رفتن درجه حرارت در اطراف صفحه نمايش شده كه مي تواند منجر به خشكي بيش حد مخاط بيني و چشم گردد. همچنين تهويه رايانه با توليد بوي نامطلوب سبب تحريك و احساس ناخوش آيند مي گردد. به طور كلي دماي سطح خارجي صفحه نمايشگر بعد از گذشت 2 ساعت كار مداوم نبايد بيشتر از 32 درجه سانتي گراد باشد.
ـ سر و صدا:
منابع ايجاد كننده صدا به هنگام كار با رايانه مي تواند صداي تهويه ، صداي كليد هاي صفحه كليد، صداي دستگاه چاپ و….. باشد. از نظر تئوريك ميزان صدا به حدي نيست كه بتواند عوارض شنواي ايجاد نمايد ولي اين ميزان صداي ميتواند باعث تحريك اعصاب و برهم زننده آرامش فرد باشد .
ــ انفجار
همه تجهيزات كه بر اساس خلاء بنا شده اند در معرض خطر انفجار قرار دارند. با توجه به اينكه صفحات نمايشگر از لامپها ياسيستم هاي لامپ شبه كاتوديك و خلاء ساخته شده اند ، از اين قاعده مستثني نيستند . بنابراين اين صفحات به گونهاي ساخته مي شوندكه در مقابل فشار هاي خارجي و ضربه مقاوم بوده و از پرتاب شدن قطعات ريز به هنگام انفجار به چشم كاربر جلوگيري مي نمايند.