آشنایی با عوارض تارتار دندان و درمان آن

[m.shamsi]

چرا باید درباره تارتار دندان اطلاعات داشته باشیم؟

اگر شما به صورت مرتب مسواک نمی‌زنید و در رعایت بهداشت دهان و دندان خود با مشکل روبرو هستید، حتما باید این مقاله را تا انتها مطالعه کنید. زیرا قرار است یکی از رایج‌ترین و البته پرچالش‌ترین مشکلات ناشی از عدم رعایت بهداشت دهان و دندان را با شما در میان بگذاریم که در کمین همه ما قرار داشته و عدم دقت به آن موجبات بروز چالش‌ها و مشکلات بیشتر را نیز فراهم خواهد کرد. همچنین در کنار بررسی عوارض تارتار دندان سعی داریم تا راه‌های پیشگیری و درمان تارتار دندان را نیز با شما در میان بگذاریم تا شناخت شما نسبت به این چالش در دندان‌ها کامل شود.

تارتار دندان چیست؟

قبل از شناخت عوارض تارتار دندان و معرفی راه‌های پیشگیری از این مشکل بزرگ، لازم است تا به صورت علمی این بیماری دهان و دندان را برای شما تعریف کنیم. تارتار دندان که به اصلاح انگلیسی Dental Calculus شناخته می‌شود، لایه‌ای سفت و سخت از جرم‌ها و پلاک‌ها بر خط لثه و روی دندان‌ها است که در نتیجه باقی ماندن طولانی پلاک‌ها روی این قسمت‌ها ایجاد می‌شود.

دقت کنید که هر چند دلیل اصلی به وجود آمدن تارتار بر روی دندان پلاک‌ها و جرم‌ها هستند، اما تعریف تارتار با پلاک‌ها متفاوت بوده و حتی راه‌های درمان این دو مشکل نیز مشابه با یکدیگر نیست. از این رو نباید تارتار و عوارض تارتار دندان را مانند پلاک‌ها ساده را تصور کنید.

همین ابتدا باید آب پاکی را روی دست شما بریزیم که هر چند پیشگیری از تارتار دندان ساده است، اما درمان آن با چالش‌های زیادی روبرو بوده و در صورت وخیم شدن حتی ممکن است درمان این مشکل بسیار سخت و با درد همراه شده و عوارض بدی را نیز برای فرد بیمار ایجاد نماید.

عوامل تشکیل تارتار دندان چیست؟

در بند قبلی با تعریف تارتار دندان آشنا شده و اکنون تا حدی می‌دانید که این بیماری چقدر می‌تواند چالش برانگیز باشد. برای اینکه راه‌های پیشگیری از تارتار دندان را به شما معرفی کنیم، لازم است تا ابتدا با عوامل تشکیل این مشکل در دندان‌ها آشنا شوید.

تشکیل تارتار دندان می‌تواند بسیار ساده باشد. وقتی شما در حال نوش جان کردن مواد غذایی مختلف هستید، بخشی از این مواد غذایی به صورت جرم روی دندان‌های شما باقی می‌ماند. تا اینجا این مواد غذایی باقی مانده روی دندان‌ها تنها جرم هستند و هنوز نام دیگری نمی‌توان روی آنها گذاشت.

وجود این مواد روی دندان و خط لثه باعث می‌شود تا میکروب‌ها و باکتری‌های زیادی در این قسمت‌ها رشد کرده و باقی ماندن این مواد باعث تجمع گسترده‌ای از میکروب‌ها به صورت نامنظم روی دندان‌ها می‌شود که به آنها پلاک گفته می‌شود. این موضوع را بیشتر می‌تواند در قسمت پشت دندان‌ها به وفور مشاهده کنید. زیرا حتی کسانی که دائما مسواک می‌زنند نیز در بسیاری از مواقع به قسمت‌های پشتی دندان‌های خود بی‌توجه هستند.

پلاک‌ها با یک لایه‌برداری ساده توسط ابزارهای دندانپزشکی قابل رفع هستند. اما در صورتی که پلاک‌ها برای مدت طولانی روی دندان باقی بمانند، باعث سفت و سخت شدن بسیار زیاد این ترکیبات شده و عملا فرد شاهد به وجود آمدن تارتار بر روی دندان‌های خود خواهد شد. تارتار می‌تواند روی دندان‌ها و خط لثه را پوشانده و حتی به قسمت‌های داخلی لثه‌ها نیز نفوذ کند. علاوه بر مواد غذایی، استعمال دخانیات و داشتن عادت‌های این چنینی نیز می‌تواند باعث به تشدید تشکیل تارتار دندان شده و شرایط را برای افراد پیچیده‌تر نماید. عوارض تارتار دندان نیز می‌تواند بنا به شرایط و ابعاد گسترش این بیماری متفاوت باشد که در ادامه بیشتر به این عوارض می‌پردازیم.

راه‌های جلوگیری و پیشگیری از تارتار دندان

احتمالا خودتان نیز به راحتی می‌توانید راه‌های جلوگیری و پیشگیری از تارتار دندان را حدس بزنید. بله درست متوجه شدید. اولین و مهم‌ترین قدم برای پیشگیری از تارتار دندان مسواک زدن به صورت مرتب و دائمی است.

اگر مسواک زدن تبدیل به یک عادت همیشگی برای شما شود، دیگر نگران به وجود آمدن چنین مشکلاتی در دهان و دندان‌های خود نخواهید بود. البته شایان ذکر است که در کنار مسواک زدن استفاده از نخ دندان و خلال دندان نیز می‌تواند بهداشت دهان و دندان شما را بهتر از قبل نماید.

 پیشگیری از ایجاد تارتار دندان:

[list]
[*]حداقل دو وعده در روز و هر بار حدود ۲ دقیقه مسواک بزنید.
[*]حتما باید طرز صحیح مسواک زدن را بیاموزید تا هیچ کدام از‌ بخش های دندان‌های شما در زمان مسواک زدن جا نمانند.
[*]بعد از میل کردن غذا استفاده از نخ دندان یا خلال دندان لازم است تا مانع از تجمع مواد غذایی در لابه‌لای دندان‌ها و خط لثه شوید.
[*]عدم استعمال دخانیات نیز یکی دیگر از راه‌های پیشگیری از تارتار دندان است.
[*]استفاده از دهان شویه‌های بهداشتی را نیز می‌توان به این موارد اضافه نمود.
[*]حتما باید از خمیر دندان‌های مناسب و ایده آل استفاده نمایید.
[/list]

عوارض تارتار چیست؟

عوارض تارتار دندان را می‌توان به دو‌بخش مختلف تقسیم کردو در وهله اول این بیماری به خودی خود می‌تواند عوارض قابل توجهی در قسمت دهان و دندان در پی داشته باشد. در کنار آن وجود تارتار حتی می‌تواند باعث به وجود آمدن سایر بیماری‌های لثه و دندان شده و عوارض دو چندانی را برای فرد درگیر به وجود آورد.

 رایج‌ترین عوارض تارتار دندان:

[list]
[*]از بین رفتن زیبایی دندان‌ها و کاهش اعتماد به نفس افراد به دلیل وجود دندان‌های زرد و زشت می‌تواند اولین عارضه تارتار دندان باشد.
[*]بوی بد دهان نیز از عوارض ابتدایی تارتار دندان‌ها است.
[*]در صورتی که به موقع برای درمان تارتار دندان اقدام نشود، احتمالا شاهد نفوذ این بیماری و میکروب‌های آن به‌بخش های داخلی لثه‌ها بوده و باید منتظر بیماری‌های لثه نیز باشید.
[*]سوزش در لثه و خونریزی لثه‌ها از دیگر عوارض تارتار دندان است.
[*]ایجاد تورم در خط لثه را نیز می‌توان به عوارض این بیماری اضافه کرد.
[*]چرک کردن فضای بین دندان‌ها و لثه از مشکلات و عوارض تارتار دندان در صورت عدم رسیدگی به این بیماری به مدت طولانی است.
[*]بعد از این مراحل احتمالا باید شاهد عوارضی مانند لق شدن و افتادن دندان‌ها و از بین رفتن ریشه آنها نیز باشید.
[*]در موارد نادری گسترده شدن تارتار دندان و ایجاد چرک در‌بخش های مختلف لثه می‌تواند مشکلات قلبی را نیز در افراد ایجاد نماید.
[/list]

حتی در صورت اقدام برای درمان تارتار دندان نیز باید از خدمات شایسته برای این منظور استفاده شود. درمان ناصحیح تارتار می‌تواند همچنان عوارض بالا را برای فرد بیمار به دنبال داشته باشد.

تارتار دندان چگونه درمان می‌شود؟

اما راه‌های درمان تارتار دندان چیست و چگونه می‌توانیم برای همیشه از این بیماری خلاص شویم؟ برای از بین بردن همیشگی تارتار دندان و درمان این بیماری اولین قدم مراجع به دندانپزشک و مشورت با وی است. زیرا اتخاذ تصمیم درست برای درمان این مشکل به شرایط و میزان پیشرفت آن بستگی خواهد داشت. اما با این حال لازم است تا روش‌های رایج درمان تارتار دندان را برای شما بیان کنیم که به شرح زیر هستند.

جرم گیری دندان‌ها

وقتی هنوز تارتار به‌بخش های داخلی لثه نفوذ نکرده باشد، با جرم گیری می‌توانید تارتار روی دندان‌ها را از بین ببرید. در این روش که به اصطلاح اسکیلینگ نیز معروف است، دندانپزشک با ابزارهای به خصوص اقدام به از بین بردن تمام پلاک‌ها و تارتارهای روی دندان شما می‌نماید. این روش هزینه چندان قابل توجهی ندارد اما در همان زمان‌های ابتدایی شروع به وجود آمدن تارتار مناسب است.

تمیزکاری عمیق‌تر دندان‌ها و لثه

در مواقعی که تارتار به‌بخش های داخلی لثه نفوذ کرده و حداقل‌بخش های ابتدایی خط لثه درگیر شده باشد، لازم است تا از فرایند تمیز کردن عمیق دندان‌ها و لثه برای درمان تارتار دندان استفاده شود. در این روش دندانپزشک باکتری‌ها و ترکیبات روی دندان‌ها به صورت کاملا عمیق از بین می‌برد. مینای دندان و لثه باید به صورت کامل در این روش تمیز  شوند. دقت کنید که عدم تمیز کردن دقیق و ایده آل دندان‌ها در این روش باعث می‌شود تا بخشی از تارتار باقی‌مانده و بعد از تمام شدن درمان همچنان شاهد پیشرفت این بیماری و وخیم‌تر شدن شرایط باشید.

پولیش کردن دندان

این روش که البته در بسیاری از مواقع برای زیبا‌سازی دندان‌ها نیز استفاده می‌شود، یک روش مناسب برای درمان تارتار دندان نیز است. تمام آلودگی‌ها و پلاک‌های روی دندان‌ها و حتی روی مینای دندان در این روش از بین رفته و عملا شما می‌توانید شاهد از بین رفتن تارتار دندان خود نیز باشید.

فلوراید درمانی

فلوراید درمانی روش دیگری است که در آن مینای دندان محکم تر نیز می‌شود. در این تکنیک از فلوراید برای از بین بردن تارتار استفاده خواهد شد. همچنین این روش نیاز به چند جلسه درمان خواهد داشت و ممکن است کمی طولانی شود.