مراحل انحصار وراثت

[heyvalaw]

مراحل انحصار وراثت ، آن است که پس از تهیه گواهی فوت ، در دفاتر خدمات قضایی ، دادخواست انحصار وراثت تقدیم و صدور گواهی انحصار ورثه و سهم الارث آنها ، درخواست شود . این دادخواست ، در شورای حل اختلاف ، مورد رسیدگی قرار گرفته و در نتیجه ، گواهی انحصار وراثت صادر خواهد شد .

فوت یا مرگ افراد ، به لحاظ حقوقی ، آثار قابل ملاحظه ای به بار خواهد آورد . یکی از مهم ترین آثار وفات افراد ، این است که اموال و دارایی های آنها ، به ورثه شان انتقال پیدا می کند . در این میان ، گاهی متوفی ، اقدام به وصیت کردن نموده که باید به وصیت متوفی ، نیز عمل شود و پس از پرداخت دیون و بدهی های وی ، باقی مانده اموال ، بر اساس قوانین ارث که در قانون مدنی ذکر شده ، میان ورثه وی ، تقسیم شود .

با این حال ، تقسیم ارث میان ورثه متوفی ، نیازمند آن است که ابتدا ، ورثه متوفی ، تعیین شوند و مشخص شود که چه افرادی ، استحقاق دریافت ارث از متوفی را دارند . به همین دلیل ، اولین گام تقسیم ارث میان ورثه متوفی ، این است که ورثه متوفی ، گواهی ، تحت عنوان گواهی انحصار وراثت را دریافت نموده و سپس ، اقدام به تقسیم ارث کنند . به همین دلیل ، آشنایی با مراحل و نحوه گرفتن گواهی انحصار وراثت ، الزامی است .

در ادامه این مقاله ، قصد داریم مراحل انحصار وراثت را به تفکیک ، در سه مرحله ، مورد بررسی قرار دهیم که این مراحل ، شامل مراحل دریافت گواهی انحصار وراثت قبل از مراجعه به دفاتر خدمات قضایی ، در دفتر خدمات قضایی و در شورای حل اختلاف می باشد .

مراحل انحصار وراثت چیست

زمانی که شخصی فوت می کند ، اموال و دارایی های وی ، به صورت قهری ، به ورثه وی ، تعلق خواهد گرفت . البته ، قبل از اینکه برای تقسیم ارث متوفی ، میان خویشان و وراث وی اقدام شود ، ابتدا باید هزینه کفن و دفن وی ، از اموال وی برداشته شده و پس از عمل کردن به دیون و بدهی های متوفی و عمل کردن به وصیت های وی ، هر میزان از دارایی که از وی باقی ماند را ، میان خودشان تقسیم کنند .

تقسیم کردن ارث ، میان بازماندگان متوفی ، می بایست بر اساس قواعد ارث که در قانون مدنی ذکر شده ، به عمل آید و اصولا همه بازماندگان متوفی ، از وی ارث نمی برند . به همین دلیل ، زمانی که قرار بر تقسیم ارث میان ورثه است ، صرفا افرادی که در طبقات و درجات ارث ذکر شده اند ، بر اساس اولویت شان و طبق قاعده نزدیک تر بودن به متوفی ، می توانند از ارث بهره مند شوند . به این معنا که در صورت وجود ورثه در طبقات نزدیک تر ، ورثه طبقات بعدی ، از ارث محروم می شوند .

لازم به ذکر است که اگر متوفی ، وصیتی کرده باشد ، ابتدا به وصیت عمل می شود و سپس ، نوبت به تقسیم ارث خواهد رسید . البته ، بر اساس قانون مدنی ، وصیت مازاد بر ثلث ، صحیح نمی باشد . به این معنا که متوفیان ، تنها به میزان یک سوم از اموال و دارایی خود را می توانند به نفع دیگران وصیت نمایند و اگر وصیت ، بیشتر از یک سوم کل اموال و دارایی متوفی باشد ، عمل کردن به میزان بیشتر از یک سوم ، اختیاری است و ورثه ، می توانند به آن عمل نکنند .

اما سوال مهمی که در خصوص تقسیم ارث ، ممکن است مطرح شود ، این است که ورثه ، چطور می توانند به لحاظ قانونی ، ارث خود را دریافت کنند ؟ در پاسخ به این سوال ، باید گفت که یکی از ابتدایی ترین مراحل انحصار وراثت و تقسیم ارث متوفی ، آن است که ورثه ، اقدام به گرفتن گواهی انحصار وراثت نمایند . گواهی انحصار وراثت ، به گواهی یا برگه ای گفته می شود که به موجب آن ، ورثه متوفی ، مشخص و معین می شوند و به موجب آن ، تعیین می شود که متوفی در زمان فوت ، چه ورثه ای داشته که می توانند از وی ارث ببرند و سهم الارث آنها چقدر است .

اما بسیاری از افرادی که قصد دارند ارث متوفی را تقسیم کنند ، ممکن است این سوال را مطرح نمایند که مراحل انحصار وراثت چیست و چگونه می توان پس از فوت متوفی ، گواهی انحصار وراثت دریافت کرده و اقدام به تقسیم ارث نمود ؟ در پاسخ به این سوال ، توضیح خواهیم داد که مراحل انحصار وراثت قانونی ، به چه صورت است .

در پاسخ به این سوال ، باید گفت که به طور کلی ، مراحل انحصار وراثت ، به این شکل است که یکی از ورثه ، ابتدائا باید مدارک لازم برای انحصار وراثت ، از قبیل گواهی فوت و نیز استشهادیه مربوط به آن را تهیه نموده و دادخواست انحصار وراثت را به مرجع صالح ، یعنی ، شوای حل اختلاف تقدیم نماید تا پس از صدور گواهی انحصار وراثت ، سایر مراحل تقسیم ارث متوفی میان ورثه ، انجام شود . در قسمت های بعد ، مراحل انحصار وراثت را به صورت کامل ، توضیح خواهیم داد .

حتما بخوانید: گواهی انحصار وراثت چیست ، مراحل دریافت و مدارک لازم

مراحل انحصار وراثت پیش از مراجعه به دفتر خدمات قضایی

در قسمت قبل ، به صورت مختصر ، به این سوال پرداخته شد که مراحل انحصار وراثت چیست . همانطور که گفته شد ، قبل از تقسیم ارث و انحصار وراثت ، باید گواهی انحصار وراثت ، دریافت شده تا اختلاف در تقسیم ارث ، میان ورثه ، بوجود نیاید . البته ، گرفتن گواهی انحصار وراثت ، یک الزام قانونی و حقوقی است و به این منظور ، قبل از اینکه تقسیم ارث انجام شود ، می بایست به دفتر خدمات قضایی مراجعه و تقاضای صدور گواهی انحصار وراثت نمود .

اما قبل از مراجعه به دفتر خدمات قضایی و طرح دادخواست گواهی انحصار وراثت ، لازم است که متقاضی ، اسناد و مدارکی را فراهم نموده و پس از تهیه نمودن آنها ، به دفتر خدمات قضایی مراجعه نماید . به همین مناسبت ، در این قسمت ، قصد داریم به این موضوع بپردازیم که مراحل انحصار وراثت پیش از مراجعه به دفتر خدمات قضایی چیست و متقاضی ، قبل از مراجعه به این دفاتر ، باید چه اقدامات و مراحلی را طی کند ؟

در پاسخ به این سوال ، باید گفت یکی از مهم ترین مراحل انحصار وراثت پیش از مراجعه به دفتر خدمات قضایی ، آن است که گواهی فوت متوفی ، تهیه شده تا به عنوان ضمیمه دادخواست انحصار وراثت ، تقدیم شورای حل اختلاف شود . اما خوشبختانه ، در حال حاضر ، مراجعه حضوری به نهادهای مربوطه ، همچون ثبت احوال ، برای دریافت گواهی فوت متوفی ، الزامی نیست و متقاضیان ، می توانند با مراجعه به سایت دریافت گواهی فوت به نشانی death.sabteahval.ir ، گواهی فوت دریافت دارند که اطلاعات کامل در این خصوص ، در مقاله سامانه درخواست گواهی فوت ارائه شده است .

یکی دیگر از مراحل انحصار وراثت قبل از مراجعه به دفاتر خدمات قضایی ، این است که متقاضی ، استشهادیه ای در خصوص منحصر بودن ورثه به افراد معرفی شده ، تهیه و با معرفی دو نفر شاهد ، آن را در دفتر خانه های اسناد رسمی ، تنظیم نمایند . فرم مخصوص استشهادیه مخصوص گواهی انحصار وراثت ، از طریق دفتر اسناد رسمی ، قابل تهیه است . پیشنهاد می شود برای آشنایی بیشتر با این استشهادیه ، مقاله زیر را نیز مطالعه نمایید . در قسمت های بعد ، باقی مراحل انحصار وراثت نیز ، توضیح داده می شوند .

بیشتر بخوانید: استشهادیه گواهی انحصار وراثت

مراحل انحصار وراثت در دفتر خدمات قضایی

در قسمت های قبل ، این موضوع را توضیح دادیم که درخواست صدور گواهی انحصار وراثت ، می بایست از طریق دفاتر خدمات قضایی انجام گیرد . همچنین ، این موضوع را توضیح دادیم که قبل از مراجعه به دفاتر خدمات قضایی ، چه مدارکی باید تهیه و آماده شوند . اما آنچه که در این قسمت قصد داریم بررسی نماییم ، این است که مراحل انحصار وراثت در دفتر خدمات قضایی چیست ؟

در پاسخ به این سوال ، باید گفت که متقاضی درخواست گواهی انحصار وراثت ، می بایست پس از تهیه کردن گواهی فوت متوفی و استشهادیه انحصار وراثت ، به یکی از دفاتر خدمات قضایی مراجعه نموده و دادخواست گواهی انحصار وراثت را تنظیم نماید . لازم به ذکر است که درخواست صرفا یک نفر از ورثه ، کافی است و نیازی نیست که تمامی آنها ، اقدام به این امر نموده و یا نسبت به درخواست انحصار وراثت ، رضایت داشته باشند .

لازم به ذکر است که مراحل انحصار وراثت در دفتر خدمات قضایی ، آن است که متقاضی ، مدارک دیگری ، همچون شناسنامه و کارت ملی متوفی و نیز ، شناسنامه و کارت ملی وراث را نیز ، ضمیمه دادخواست انحصار وراثت نماید تا به مرجع رسیدگی کننده ، یعنی شورای حل اختلاف ، ارائه شود . همچنین ، سند ازدواج و نیز ، وصیت نامه متوفی ( در صورت وجود ) ، می بایست به عنوان مدارک لازم ، ضمیمه دادخواست انحصار وراثت شده و به دفتر خدمات قضایی تحویل داده شود .

لازم به ذکر است که یکی از بدهی های متوفی که می بایست قبل از تقسیم ارث میان ورثه پرداخت شود ، مالیات بر ارث می باشد که بر اساس نوع مال و طبقه ورثه ، به ارث ، تعلق می گیرد که باید پرداخت شود . تا سال 1395 ، یکی از مراحل انحصار وراثت ، این بود که متقاضیان ، با مراجعه به اداره مالیات ، گواهی مربوط به مالیات بر ارث را نیز ، اخذ و ضمیمه دادخواست گواهی انحصار وراثت می کردند . اما در حال حاضر ، گرفتن این گواهی ، الزامی نبوده و از مراحل انحصار وراثت ، محسوب نمی شود .

بیشتر بخوانید: دادخواست گواهی انحصار وراثت

مراحل انحصار وراثت در شورای حل اختلاف

در قسمت های قبل ، این موضوعات را مورد بررسی قرار دادیم که مراحل انحصار وراثت چیست و مراحل انحصار وراثت قبل از مراجعه به دفاتر خدمات قضایی و پس از آن نیز ، توضیح داده شد . همانطور که گفته شد ، متقاضی انحصار وراثت ، پس از تهیه مدارکی ، همچون گواهی فوت و استشهادیه مربوطه ، می بایست دادخواست خود را از طریق مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ، تقدیم نماید تا در مرجع قضایی ، مورد رسیدگی قرار گیرد .

همانطور که اشاره شد ، انحصار وراثت و صدور گواهی انحصار وراثت ، در صلاحیت شورای حل اختلاف آخرین اقامتگاه متوفی ، می باشد . اما سوالی که ممکن است مطرح شود ، این است که مراحل انحصار وراثت در شورای حل اختلاف چگونه است و به عبارت دیگر ، شورای حل اختلاف ، پس از دریافت دادخواست انحصار وراثت ، چگونه به این دادخواست رسیدگی می کند ؟

در پاسخ به این سوال ، باید گفت که مراحل انحصار وراثت در شورای حل اختلاف ، به این صورت است که شورا ، مدارک ارائه شده ، توسط متقاضیان انحصار وراثت را مورد بررسی قرار داده و سپس ، اقدام به آگهی نمودن این موضوع در روزنامه می کند تا اگر جز ورثه معرفی شده ، شخص دیگری نیز ، ادعای ارث در خصوص متوفی را داشته باشد ، خود را معرفی کند . پس از اینکه شورا ، موضوع را آگهی نمود ، یک ماه نیز باید بگذرد تا شورا ، گواهی انحصار وراثت را صادر نماید .

گواهی انحصار وراثتی که شورای حل اختلاف صادر می نماید ، به این صورت است که تمامی ورثه ای که می توانند از متوفی ارث ببرند ، به تفصیل ، مشخص شده و میزان سهم الارث هر کدام از آنها نیز ، مشخص می شود که ورثه ، باید بر اساس آن ، عمل کرده و اموال متوفی را بر اساس آن ، میان خود تقسیم کنند که در این صورت ، اصولا دیگر اختلاف در تقسیم ارث ، ایجاد نخواهد شد .

لازم به ذکر است که تمامی فراینده و مراحل مربوط به صدور گواهی انحصار وراثت از طریق شورای حل اختلاف ، مانند سایر دعاوی حقوقی ، از طریق سامانه ثنا ، به فرد متقاضی ، اعلام می شود . به همین دلیل ، افرادی که دادخواست انحصار وراثت تقدیم نموده و در حال پیگیری مراحل انحصار وراثت هستند ، برای اطلاع از صدور حکم توسط شورای حل اختلاف ، می بایست به حساب کاربری خود در سامانه ثنا مراجعه نموده و حکم انحصار وراثت صادره را دریافت نمایند .

در ادامه بخوانید: سایت انحصار وراثت اینترنتی

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص مراحل انحصار وراثت در کانال تلگرام موضوعات حقوقی عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون مراحل انحصار وراثت پاسخ دهند .

سوالات متداول

1- مراحل انحصار وراثت قبل از مراجعه به دفاتر خدمات قضایی چیست ؟
از جمله مراحل انحصار وراثت قبل از مراجعه به دفاتر خدمات قضایی این است که باید مدارکی همچون گواهی فوت متوفی و استشهادیه رسمی مربوط به آن تهیه شود که جزئیات این موضوع در متن مقاله توضیح داده شده است .

2- مراحل انحصار وراثت پس از مراجعه به دفاتر خدمات قضایی چیست ؟
پس از مراجعه به دفاتر خدمات قضایی باید دادخواست انحصار وراثت از شورای حل اختلاف را تقدیم نموده ومدارک مورد نیاز را ضمیمه آن نمود که برای دریافت اطلاعات بیشتر در این خصوص می توانید مقاله را مطالعه نمایید .

3- مراحل انحصار وراثت در شورای حل اختلاف به چه صورت است ؟
شورای حل اختلاف پس از دریافت درخواست متقاضی و آگهی نمودن موضوع در روزنامه پس از گذشت یک ماه گواهی انحصار وراثت متوفی را صادر و ورثه و میزان سهم الارث آنها را تعیین می کند که جزئیات این موضوع در مقاله آمده است .
منبع : مراحل انحصار وراثت