04-05-2021, 05:30 PM
سبک بلابجکت (blobject)
![[تصویر: blobject.jpg]](https://www.newdesign.ir/images2/blobject.jpg)
سبک طراحی آرام (slow design)
طراحی آرام بسیار فراتر از خود طراحی است. طراحی آرام رویکردی است که روندی آرام تر، با ملاحظه تر و حساس تر را با هدف رفاه مثبت افراد، جامعه، محیط و اقتصاد دنبال می کند. طراحی آرام در مقابل طراحی سریع (Fast Design) است؛ روند جاریی در رویکرد صنعتی امروز که توسط چرخه های غیرپایدارِ مدگرایی و مصرف گرایی و مرام رایج تجارت هدایت می شود و تمام انسان ها را به چشم مشتری می نگرد. کاربرد واژه «آرام» نوعی ابهام را در خود دارد؛ این واژه نشان می دهد که زمان در هر نمودی از طراحی جاری است و هدف طراحی آرام، آرام کردن روند، نتایج و اثرات این نتایج است.
اصول انسان محورانه و سازگار با محیط زیست در طراحی آرام، سابقه ای قدیمی دارد، از جنبش های هنر و صنعت (Arts & crafts movement) در اواخر قرن نوزدهم میلادی در بریتانیا و آمریکا گرفته تا به امروز. مبنای انسان محورانه ی طراحی آرام می تواند به جنبش های طراحی قبل از 1950 برگردد که بر سر الگوی تولید و مصرف بی بند و بار در غربِ توسعه یافته، مشاجره می کردند.
«طراحی برای نیاز» که توسط ویکتور پاپانک ایجاد شد و توسط کالج سلطنتی هنر انگلستان در اواسط دهه 1960 پشتیبانی شد، یکی از مهم ترین جنبش ها در این زمینه است. «طراحی برای نیاز» بعدها به اصطلاحات دیگری تغییر شکل داد، مثل طراحی فراگیر (Universal design) و کمی تازه تر طراحی شمولی (Inclusive Design) طراحی مشارکتی (Participatory design) و طراحی مساعدتی (Collaborative design) مبنای سازگاری طراحی آرام با محیط زیست می تواند به طراحی اکولوژیک و طراحی دوستدار محیط زیست دهه 1970، مصرف گرایی سبز (Green consumerism) مربوط به دهه 1980 و طراحی سبز مربوط به اوایل دهه 1990 برگردد، همین طور رویکردهای پیچیده تر دیگری مثل طراحی برای محیط زیست (Design for the environment) اکو دیزاین و طراحی پایدار، که از آن دهه به بعد شکل گرفته اند. طراحی آرام بر این دو مبنا رشد یافته است و این دو مبنا را به عنوان اجزای سیستمی تعاملی می داند که انسان و طبیعت رابطه ی خود را در آن بازتعریف می کنند.
اخیراً، الگوها و سیستم های اجتماعی-اقتصادی جایگزین، به یک مبنای سوم برای طراحی آرام بدل شده اند، چیزی که در همگرایی تکنولوژی ها و گروه های جدید اجتماعی، کارآفرینی دوستدار محیط زیست، سرمایه گذاری اجتماعی و راه های زندگی مشاهده می شود. فرم های مختلفی از رویکردهای آرام مثل جنبش غذای آرام (Slow food) و شهر آرام در ایتالیا و یا Eternally yours (همیشه برای شما) که یک موسسه آلمانی است و تشویق به استفاده از تولیدات با دوام و احساس گرا می کند، از محرک های مهم در ظهور طراحی آرام بودند.
اولین بیانیه ی رسمی طراحی آرام در سال 2003 فراخوانی برای جابه جایی تأکید طراحی بر سه اصل رفاه فردی، اجتماعی- فرهنگی و محیطی ارائه داد و هشت تم که دارای اشتراکات و همپوشانی هایی بودند را معرفی کرد: سنتی، تشریفاتی، تجربی، تکاملی، آرام، دوستدار محیط، منبع باز و تکنولوژی (آرام). آزمایشگاه آرام (slowlab) در نیویورک، طراحی آرام را به شکل عملگرایی خلاق تعریف می کند: «روشی برای تفکر، طراحی، ساختن و انجام دادن، که بر روی مصنوعات و محیط مادی و حتی فراتر از آن تمرکز می کند تا دیدگاهی تازه ایجاد کرده و باعث تبادل نظر، چالش و نهایتا تعمیق تجربیات زندگی شود. آزمایشگاه آرام، طراحی آرام را به عنوان یک فضای واقعی و در عین حال خیالی تعریف کرده است که طراحان و کاربران با آن در یکی از این شش مقوله اصلی سر و کار دارند:
1- طراحی آشکار: طراحی آرام، فضاها و تجربیاتی را در زندگی روزمره آشکار می کند که اغلب مورد غفلت واقع می شوند، شامل مواد و روندهایی که به راحتی در خلق و وجود یک مصنوع نادیده انگاشته می شوند.
2- گسترش دادن: طراحی آرام، نمود واقعی مصنوعات و محیط را ورای عملکرد، خصوصیات فیزیکی و مدت عمرشان بررسی می کند.
3- بازتاب: مصنوعاتی که با طراحی آرام تولید شده اند، حس تفکر و تعمیق و «مصرف بازتابی» را القا می کند.
4- درگیری: روش های طراحی آرام، «مخزن باز» و مشارکتی هستند و بر اشتراک، همکاری و شفافیت اطلاعات استوارند، طوری که طرح ها می توانند در آینده تکامل یابند.
5- مشارکت: طراحی آرام کاربران را به مشارکت فعال در روند طراحی تشویق می کند.
6- تکامل: طراحی آرام می گوید که تجربیات غنی تر می توانند از بلوغ مصنوعات و محیط در طی زمان ایجاد شوند. با نگاه به ورای نیازها و شرایط امروز، مصنوعات طراحی آرام، عوامل تغییر رفتار در آینده خواهند بود.
ویژگی طراحی آرام، تشویق به شکوفایی انسان در یک ابرجامعه ی نمونه، یک محیط احیاء کننده و نگرشی تازه به زندگی و کار است.
![[تصویر: 2014-11-2-slowdesign.jpg]](https://www.newdesign.ir/images2/2014-11-2-slowdesign.jpg)
سبک طراحی بلابجکت (Blobject) در دهه 90 میلادی مطرح شد و شیوه ای است با ویژگی هایی محدود اما نمایان. واژه بلابجکت از ترکیب واژه های Object و Blob ایجاد شده است. نخستین استفاده از این واژه دقیقا مشخص نیست. اما طراحانی همچون Steven Skov Holt و کریم رشید و همچنین Phil Patton، نویسنده مقالات مجله Esquire magazine از این واژه استفاده کرده اند.
ویژگی برجسته این سبک استفاده از منحنی هایی چون دایره و بیضی و بعضا منحنی های نامنظم به جای چند ضلعی های دارای زاویه و شکست و سایر اشکال هندسی گوشه دار و بهره مندی از رنگ های روشن و تند، با کنتراست بالا است که حوزه های مختلف طراحی، از جمله خودرو، محصول، دکوراسیون و حتی دنیای مُد و فشن و فونت های فانتزی و یا طراحی ساختمان ها را درگیر خود کرده است. مورد آخر در حوزه بلابیتکچر (Blobitecture) قرار می گیرد.
همچنین این شیوه طراحی توسط بسیاری از بزرگان این دنیای طراحی از جمله کریم رشید (Karim Rashid) و راس لاورگراو (Ross Lovegrove) به عنوان رویکردی پرکاربرد و اختصاصی، به دنیای طراحی نمایانده شده است.
در جهان پر جوش و خروش امروز، که بشر را به نوعی در تعاملات روزمره زندگی با اتفاقات تند و پر تنش، سیاست هایی با لبه هایی تیز و مرز بندی های نزاع برانگیز، اجتماعی دور تر از قبل نسبت به روشنایی و رنگ و البته دنیایی با سلیقه هایی طالب تنوع و انحصار به فرد، گریبان گیر کرده، بلابجکت دیزاین می تواند سبکی با اولویت در بین سبک های گذشته باشد.
بلابجکت که تداعی کننده فرم های نرم و طبیعی و ارگانیک برای انسان است، علاوه بر زیبایی و تجدد و تنوع، با توجه به خصوصیت آیرودینامیکی که می تواند در این شکل از اجسام بروز کند، قابلیت بهره گیری های مفیدی در طراحی های مختص محصولات را داراست.البته با بررسی پدیده های طراحی شده در این سبک، در مواردی بحث فضای اشغال شده و ارگونومی به عنوان نقاط تاریک به چشم می آیند. اما این سبک در مواردی که نیاز به طراحی ارگونومیک و در فضای محدود نداریم جای خود را باز کرده و بنا به فواید مذکور مفید هم واقع شده است.
در پایان پیشنهاد می گردد با الهام گرفتن از چنین سبک های نو آورانه در دنیای طراحی و تلاش و پشتکار در جامعه ایرانی نیز شاهد چنین شکوفایی های اثربخشی باشیم. همچنین در طراحی تولیدات تولیدکنندگان نوپا و محصولات نوین یا باز طراحی شده، با الگو برداری از این شیوه و سایر شیوه های ملهم از طبیعت، خلاقیت، علم و هنر، برای ورود به عرصه های کمتر ورود پیدا کرده همچون ارتباطات تصویری و از همه مهم تر، برطرف کردن نقاط تاریک (فضا، ارگونومی و هزینه) چاره اندیشی نماییم.سبک طراحی آرام (slow design)
طراحی آرام بسیار فراتر از خود طراحی است. طراحی آرام رویکردی است که روندی آرام تر، با ملاحظه تر و حساس تر را با هدف رفاه مثبت افراد، جامعه، محیط و اقتصاد دنبال می کند. طراحی آرام در مقابل طراحی سریع (Fast Design) است؛ روند جاریی در رویکرد صنعتی امروز که توسط چرخه های غیرپایدارِ مدگرایی و مصرف گرایی و مرام رایج تجارت هدایت می شود و تمام انسان ها را به چشم مشتری می نگرد. کاربرد واژه «آرام» نوعی ابهام را در خود دارد؛ این واژه نشان می دهد که زمان در هر نمودی از طراحی جاری است و هدف طراحی آرام، آرام کردن روند، نتایج و اثرات این نتایج است.
اصول انسان محورانه و سازگار با محیط زیست در طراحی آرام، سابقه ای قدیمی دارد، از جنبش های هنر و صنعت (Arts & crafts movement) در اواخر قرن نوزدهم میلادی در بریتانیا و آمریکا گرفته تا به امروز. مبنای انسان محورانه ی طراحی آرام می تواند به جنبش های طراحی قبل از 1950 برگردد که بر سر الگوی تولید و مصرف بی بند و بار در غربِ توسعه یافته، مشاجره می کردند.
«طراحی برای نیاز» که توسط ویکتور پاپانک ایجاد شد و توسط کالج سلطنتی هنر انگلستان در اواسط دهه 1960 پشتیبانی شد، یکی از مهم ترین جنبش ها در این زمینه است. «طراحی برای نیاز» بعدها به اصطلاحات دیگری تغییر شکل داد، مثل طراحی فراگیر (Universal design) و کمی تازه تر طراحی شمولی (Inclusive Design) طراحی مشارکتی (Participatory design) و طراحی مساعدتی (Collaborative design) مبنای سازگاری طراحی آرام با محیط زیست می تواند به طراحی اکولوژیک و طراحی دوستدار محیط زیست دهه 1970، مصرف گرایی سبز (Green consumerism) مربوط به دهه 1980 و طراحی سبز مربوط به اوایل دهه 1990 برگردد، همین طور رویکردهای پیچیده تر دیگری مثل طراحی برای محیط زیست (Design for the environment) اکو دیزاین و طراحی پایدار، که از آن دهه به بعد شکل گرفته اند. طراحی آرام بر این دو مبنا رشد یافته است و این دو مبنا را به عنوان اجزای سیستمی تعاملی می داند که انسان و طبیعت رابطه ی خود را در آن بازتعریف می کنند.
اخیراً، الگوها و سیستم های اجتماعی-اقتصادی جایگزین، به یک مبنای سوم برای طراحی آرام بدل شده اند، چیزی که در همگرایی تکنولوژی ها و گروه های جدید اجتماعی، کارآفرینی دوستدار محیط زیست، سرمایه گذاری اجتماعی و راه های زندگی مشاهده می شود. فرم های مختلفی از رویکردهای آرام مثل جنبش غذای آرام (Slow food) و شهر آرام در ایتالیا و یا Eternally yours (همیشه برای شما) که یک موسسه آلمانی است و تشویق به استفاده از تولیدات با دوام و احساس گرا می کند، از محرک های مهم در ظهور طراحی آرام بودند.
اولین بیانیه ی رسمی طراحی آرام در سال 2003 فراخوانی برای جابه جایی تأکید طراحی بر سه اصل رفاه فردی، اجتماعی- فرهنگی و محیطی ارائه داد و هشت تم که دارای اشتراکات و همپوشانی هایی بودند را معرفی کرد: سنتی، تشریفاتی، تجربی، تکاملی، آرام، دوستدار محیط، منبع باز و تکنولوژی (آرام). آزمایشگاه آرام (slowlab) در نیویورک، طراحی آرام را به شکل عملگرایی خلاق تعریف می کند: «روشی برای تفکر، طراحی، ساختن و انجام دادن، که بر روی مصنوعات و محیط مادی و حتی فراتر از آن تمرکز می کند تا دیدگاهی تازه ایجاد کرده و باعث تبادل نظر، چالش و نهایتا تعمیق تجربیات زندگی شود. آزمایشگاه آرام، طراحی آرام را به عنوان یک فضای واقعی و در عین حال خیالی تعریف کرده است که طراحان و کاربران با آن در یکی از این شش مقوله اصلی سر و کار دارند:
1- طراحی آشکار: طراحی آرام، فضاها و تجربیاتی را در زندگی روزمره آشکار می کند که اغلب مورد غفلت واقع می شوند، شامل مواد و روندهایی که به راحتی در خلق و وجود یک مصنوع نادیده انگاشته می شوند.
2- گسترش دادن: طراحی آرام، نمود واقعی مصنوعات و محیط را ورای عملکرد، خصوصیات فیزیکی و مدت عمرشان بررسی می کند.
3- بازتاب: مصنوعاتی که با طراحی آرام تولید شده اند، حس تفکر و تعمیق و «مصرف بازتابی» را القا می کند.
4- درگیری: روش های طراحی آرام، «مخزن باز» و مشارکتی هستند و بر اشتراک، همکاری و شفافیت اطلاعات استوارند، طوری که طرح ها می توانند در آینده تکامل یابند.
5- مشارکت: طراحی آرام کاربران را به مشارکت فعال در روند طراحی تشویق می کند.
6- تکامل: طراحی آرام می گوید که تجربیات غنی تر می توانند از بلوغ مصنوعات و محیط در طی زمان ایجاد شوند. با نگاه به ورای نیازها و شرایط امروز، مصنوعات طراحی آرام، عوامل تغییر رفتار در آینده خواهند بود.
ویژگی طراحی آرام، تشویق به شکوفایی انسان در یک ابرجامعه ی نمونه، یک محیط احیاء کننده و نگرشی تازه به زندگی و کار است.