(یا همان به اصطلاح عموم الکتروموتور)
نیروی الکتریسیته را به نیروی حرکتی مکانیکی تبدیل می نماید و بالعکس این عمل دستگاه ژنراتور حرکت مکانیکی را به الکتریسیته تبدیل می کند.
در واقع وجه تمایز این دو وسیله همین نوع عملکرد آنهاست.
و اما انواع دیگر موتورها وجود دارند که براساس نیروهای دیگری نظیر الکترواستاتیک و نیروی پیزو الکتریک کار میکنند.
الکتروموتورها اغلب به شکل دوار و یا خطی وجود دارند.
در الکتروموتور دوار,بخشی وجود دارد که متحرک است و معمولأ در درون موتور قرار گرفته, روتور نامیده میشود , و همچنین بخشی از ثابت به اسم استاتور وجود دارد.
بخش روتور از آهنرباهای الکتریکی که روی یک قاب سیم پیچی شده اند تشکیل شده است.
در اصطلاح اشتباهأ به این قاب آرمیچر گفته می شود ,در صورتیکه آرمیچر در واقع به قسمتی از موتور گفته میشود که به آن ولتاژ عمومی اعمال میشود یا آن قسمتی از ژنراتور است که در آن ولتاژ خروجی صورت میپذیرد.
انواع الکتروموتورها؛
موتورهای DC(یا جریان مستقیم)
این نوع از موتورهای الکتریکی شامل یک آرمیچر از آهنربای الکتریکی می باشد و وجود یک سوییچ گردشب به نام کموتاتور جهت جریان الکتریکی را در هر سیکل دوبار برعکس میکند تا در آرمیچر جریان پیدا می کند.
این نوع از موتورهای الکتریکی خود به چندین دسته تقسیم می شوند：
*الکتروموتور DC سری(series)
*الکتروموتور DCشانت(shunt)
*الکتروموتور DC مرکب (compound)
*الکتروموتور AC(جریان متناوب)
*الکتروموتور ACسنکرون
*الکتروموتورAC آسنکرون(قفسه سنجابی)
*موتورهای یونیورسال
*الکتروموتور AC القایی
*الکتروموتور استاتور
*الکتروموتور روتور
*الکتروموتور پله ای
*الکتروموتور خطی
______________________
در ادامه به معرفی خصوصیات خاص و کاربرد هر یک میپردازیم：
*الکتروموتور DC سری ;
مجهز به گشتاور راه انداز بالا میباشد و بدین جهت در صنایعی که به گشتاوری راه اندازی بالا نیازمندند مورد استفاده قرار میگرند ,از جمله پرس های ضربه ای جرثقیل ها, بالابرهای هیدرولیک, و آسانسورها و همچنین در لوکوموتیوهای شهری(مانند مترو و تراموا) که اصطلاحأ به آن موتور کششی یا اصطکاکی (Traction Motor)نیز گفته میشود.
* الکتروموتور DC شانت؛
این نوع از الکتروموتور دارای گشتاور حرکتی حدأکثر در دور میباشد, از اینرو در کاربردهای هواکش صنعتی و دمنده ها و ....مورد استفاده قرار میگیرد.
نکته در مورد این موتورها اینکه نباید در زیر بارهای سنگین راه اندازی شوند زیرا جریان آرمیچر بیش از حد بالا میرود و به موتور صدمه وارد میکند.
*الکتروموتور DC کمپوند؛
این نوع از الکتروموتور خصوصیات هر دو نوع از الکتروموتورهای سری و شانت را دارا می باشد.
کمپوند خود به دو دسته زیر تقسیم میگردد؛
*الکتروموتور DC کمپوند اضافی؛
این نوع موتور در دستگاههای تراش کاربرد خوبی دارد.
* الکتروموتور DC کمپوند نقصانی؛
در صنایع مختلفی همچون آزمایشگاه ها برای تأمین دور ثابت استفاده میشود.
*الکتروموتور AC القایی در دو نوع تک فاز و سه فاز دسته بندی می شود؛
*نوع تک فاز در بین انواع موتورهای الکتریکی به دلیل قیمت پایین تر و هزینه نگهداری کمتر بیشتر مورد استقبال قرار گرفته است.
این نوع الکتروموتور یک پیچه یا همان دارای تنها یک کلاف اصلی می باشد و از روتور قفس سنجابی تشکیل شده است.
*سه فاز ؛
از این نوع موتور در کاربردهایی که نیاز به توان بالاتری دارند استفاده میشود.
این موتورها برای ایجاد میدان الکترومغناطیسی دوار درونشان از اختلاف فاز بین فازهای تغذیه چند فاز الکتریکی استفاده می نمایند.
در این نوع الکتروموتور , روتور از تعدادی هادیهای مسی که در فولاد قرار داده شده اند تشکیل شده است.
*الکتروموتور AC استاتور؛
این موتور الکتریکی از چندین لایه ورق نازک از آلیاژ آهن و سیلیسیم ساخته شده است. این قطعه ها که همانند یک سیلندر توخالی با شیارهای موازی هم به یکدیگر منگنه و متصل شده اند.
در این شیارها سیم پیچهایی از سیمهای روکشدار جاسازی شده اند.
*الکتروموتور AC روتور;
این نوع از موتور از چندین ورق نازک فولادی ساخته شده است که در میان آنها میله هایی از مس یا آلومینیوم تعبیه شده است.
به دلیل استحکام در ساختار, در ۹۰ درصد از الکتروموتورهای القایی از روتور (قفس سنجابی) استفاده میشود.
* پله ای؛
یکی دیگر از انواع الکتروموتورها , الکتروموتور پله ای یا سرو موتور است, در این موتور یک روتور درونی که از آهنرباهای قوی دایمی تشکیل شده است که توسط یک سری آهنرباهای الکترونیکی با روشن_خاموش شدن خارجی کنترل می شچد.
نکته در خور توجه اینکه الکتروموتور پله ای ترکیبی از الکتروموتور DC و یک سلونویید است.
*خطی؛
أساسأ یک الکتروموتور خطی از حالت دوار در آمده تا یک نیروی خطی به وجود اورد که در طولش یک میدان الکترومغناطیسی بسیار ایجاد کرده است در عوض اینکه یک گشتاور گرد.منبع:الکتروموتور
نیروی الکتریسیته را به نیروی حرکتی مکانیکی تبدیل می نماید و بالعکس این عمل دستگاه ژنراتور حرکت مکانیکی را به الکتریسیته تبدیل می کند.
در واقع وجه تمایز این دو وسیله همین نوع عملکرد آنهاست.
و اما انواع دیگر موتورها وجود دارند که براساس نیروهای دیگری نظیر الکترواستاتیک و نیروی پیزو الکتریک کار میکنند.
الکتروموتورها اغلب به شکل دوار و یا خطی وجود دارند.
در الکتروموتور دوار,بخشی وجود دارد که متحرک است و معمولأ در درون موتور قرار گرفته, روتور نامیده میشود , و همچنین بخشی از ثابت به اسم استاتور وجود دارد.
بخش روتور از آهنرباهای الکتریکی که روی یک قاب سیم پیچی شده اند تشکیل شده است.
در اصطلاح اشتباهأ به این قاب آرمیچر گفته می شود ,در صورتیکه آرمیچر در واقع به قسمتی از موتور گفته میشود که به آن ولتاژ عمومی اعمال میشود یا آن قسمتی از ژنراتور است که در آن ولتاژ خروجی صورت میپذیرد.
انواع الکتروموتورها؛
موتورهای DC(یا جریان مستقیم)
این نوع از موتورهای الکتریکی شامل یک آرمیچر از آهنربای الکتریکی می باشد و وجود یک سوییچ گردشب به نام کموتاتور جهت جریان الکتریکی را در هر سیکل دوبار برعکس میکند تا در آرمیچر جریان پیدا می کند.
این نوع از موتورهای الکتریکی خود به چندین دسته تقسیم می شوند：
*الکتروموتور DC سری(series)
*الکتروموتور DCشانت(shunt)
*الکتروموتور DC مرکب (compound)
*الکتروموتور AC(جریان متناوب)
*الکتروموتور ACسنکرون
*الکتروموتورAC آسنکرون(قفسه سنجابی)
*موتورهای یونیورسال
*الکتروموتور AC القایی
*الکتروموتور استاتور
*الکتروموتور روتور
*الکتروموتور پله ای
*الکتروموتور خطی
______________________
در ادامه به معرفی خصوصیات خاص و کاربرد هر یک میپردازیم：
*الکتروموتور DC سری ;
مجهز به گشتاور راه انداز بالا میباشد و بدین جهت در صنایعی که به گشتاوری راه اندازی بالا نیازمندند مورد استفاده قرار میگرند ,از جمله پرس های ضربه ای جرثقیل ها, بالابرهای هیدرولیک, و آسانسورها و همچنین در لوکوموتیوهای شهری(مانند مترو و تراموا) که اصطلاحأ به آن موتور کششی یا اصطکاکی (Traction Motor)نیز گفته میشود.
* الکتروموتور DC شانت؛
این نوع از الکتروموتور دارای گشتاور حرکتی حدأکثر در دور میباشد, از اینرو در کاربردهای هواکش صنعتی و دمنده ها و ....مورد استفاده قرار میگیرد.
نکته در مورد این موتورها اینکه نباید در زیر بارهای سنگین راه اندازی شوند زیرا جریان آرمیچر بیش از حد بالا میرود و به موتور صدمه وارد میکند.
*الکتروموتور DC کمپوند؛
این نوع از الکتروموتور خصوصیات هر دو نوع از الکتروموتورهای سری و شانت را دارا می باشد.
کمپوند خود به دو دسته زیر تقسیم میگردد؛
*الکتروموتور DC کمپوند اضافی؛
این نوع موتور در دستگاههای تراش کاربرد خوبی دارد.
* الکتروموتور DC کمپوند نقصانی؛
در صنایع مختلفی همچون آزمایشگاه ها برای تأمین دور ثابت استفاده میشود.
*الکتروموتور AC القایی در دو نوع تک فاز و سه فاز دسته بندی می شود؛
*نوع تک فاز در بین انواع موتورهای الکتریکی به دلیل قیمت پایین تر و هزینه نگهداری کمتر بیشتر مورد استقبال قرار گرفته است.
این نوع الکتروموتور یک پیچه یا همان دارای تنها یک کلاف اصلی می باشد و از روتور قفس سنجابی تشکیل شده است.
*سه فاز ؛
از این نوع موتور در کاربردهایی که نیاز به توان بالاتری دارند استفاده میشود.
این موتورها برای ایجاد میدان الکترومغناطیسی دوار درونشان از اختلاف فاز بین فازهای تغذیه چند فاز الکتریکی استفاده می نمایند.
در این نوع الکتروموتور , روتور از تعدادی هادیهای مسی که در فولاد قرار داده شده اند تشکیل شده است.
*الکتروموتور AC استاتور؛
این موتور الکتریکی از چندین لایه ورق نازک از آلیاژ آهن و سیلیسیم ساخته شده است. این قطعه ها که همانند یک سیلندر توخالی با شیارهای موازی هم به یکدیگر منگنه و متصل شده اند.
در این شیارها سیم پیچهایی از سیمهای روکشدار جاسازی شده اند.
*الکتروموتور AC روتور;
این نوع از موتور از چندین ورق نازک فولادی ساخته شده است که در میان آنها میله هایی از مس یا آلومینیوم تعبیه شده است.
به دلیل استحکام در ساختار, در ۹۰ درصد از الکتروموتورهای القایی از روتور (قفس سنجابی) استفاده میشود.
* پله ای؛
یکی دیگر از انواع الکتروموتورها , الکتروموتور پله ای یا سرو موتور است, در این موتور یک روتور درونی که از آهنرباهای قوی دایمی تشکیل شده است که توسط یک سری آهنرباهای الکترونیکی با روشن_خاموش شدن خارجی کنترل می شچد.
نکته در خور توجه اینکه الکتروموتور پله ای ترکیبی از الکتروموتور DC و یک سلونویید است.
*خطی؛
أساسأ یک الکتروموتور خطی از حالت دوار در آمده تا یک نیروی خطی به وجود اورد که در طولش یک میدان الکترومغناطیسی بسیار ایجاد کرده است در عوض اینکه یک گشتاور گرد.منبع:الکتروموتور
