نکات مهم در حفظ بهداشت دهان و دندان

[m.shamsi]

کنترل منظم بهداشت دهان و دندان با مراجعه به دندانپزشک

همیشه گفته اند پیش گیری بهتر از درمان است. پس هرچه زودتر برای چکاپ به دندان پزشک مراجعه کنید تا از وضعیت بهداشت دهان و دندان هایتان اطلاع پیدا کنید.

در عین حال فرقی نمی کند که کودک، نوجوان و یا بزرگسال هستید و یا اینکه در حال حاضر چه تعداد دندان سالم و ناسالم دارید. در هر صورت ضروری است که هر چند وقت یک بار قبل از اینکه دیر شود، سری به دندانپزشک بزنید تا بتوانید اگر اقدامی برای پیشگیری از بدتر شدن اوضاع دندان ها لازم است، آن را انجام دهید.

شکر دشمن دهان و دندان شماست

شکر یکی از مضر ترین مواد برای سلامتی دندان ها است که به وفور در بسیاری از مواد غذایی فرآوری شده و بسته بندی شده مانند انواع کیک، شکلات، بیسکویت و حتی مواد غذایی معمولی یافت می‌شود.

این ماده به شدیدا موجب خرابی و پوسیدگی دندان می‌شود و به دنبال آن بهداشت دهان و دندان را تحت تأثیر قرار داده و با مشکل مواجه می‌کند. بنابراین حواستان به میزان مصرف شکر باشد؛ مخصوصاً بچه ها که دندان های حساس تری هم دارند، بیشتر در معرض خطرند و باید به وضعیت بهداشت دندان آن ها دقت و توجه بیشتری داشت.

برای مثال بهتر است برای کودکان یک سری از مواد غذایی مانند شیر و سبزیجات خام مانند هویج در نظر بگیرید و همچنین اگر کودک شما به مصرف بیسکویت علاقه مند است به جایش انواع کراکرها را جایگزین کنید.

در نظر داشته باشید که مواد غذایی مخصوص کودکان که در بازار موجود است نیز عاری از شکر نیستند. پس به برچسب پشت آن ها دقت کنید و ببینید میزان شکر موجود در آن ها چقدر است.

دندان ها ابزار نیستند

درست است که دندان ها تیز و برنده هستند و برای تکه کردن غذا به کار می روند، اما دلیل نمی شود هر چیزی را با آن ها بشکنید و تکه کنید. هر چقدر کارهایی مانند شکستن بادام و پسته و یا حتی باز کردن در چیپس و پاکت ها با دندان هایتان را بیشتر انجام دهید، چوب این کار را در آینده خواهید خورد. با این کار آسیب های جبران ناپذیری به دندان هایتان وارد می‌کنید.

اگر خدای ناکرده این توصیه را فراموش کردید و یکی از دندان هایتان را از دست دادید، سعی دستپاچه نشوید. چون امکان برگرداندن دندان به حالت قبلش وجود دارد. اولین و مؤثرترین راه حل نگه داشتن دندان افتاده در دهان با سفت نگه داشتن فک است.

اگر این کار امکان پذیر نبود، سعی کنید دندان افتاده را در یک لیوان شیر قرار داده و سپس به نزد نزدیک ترین دندان پزشک بروید تا او بتواند در اسرع وقت (البته اگر دیر نشده باشد)، دندان از دست رفته را به شما برگرداند.

فلوراید را فراموش نکنید

خیلی از ما وقتی اسم فلوراید را می‌شنویم یاد دوران کودکی و مدرسه می‌افتیم که ما را مجبور می‌کردند تا دقایقی از زمان مدرسه را به غرغره کردن این ماده بگذرانیم. بنابراین خیلی خاطره خوشی از آن در ذهنمان نیست. اما از آن جایی که فلوراید فواید بسیار زیادی دارد، اتفاقاً اجبار بسیار خوبی بود.

متخصصان دهان و دندان بر این باور هستند که استفاده از فلوراید تا حد بسیار زیادی به حفظ بهداشت دهان و دندان کمک می‌کند.

البته لزومی ندارد که فلوراید را حتماً به صورت جداگانه تهیه و استفاده کنید. در فرمول انواع مختلف خمیر دندان ها از فلوراید استفاده شده است و در مورد استفاده از فلوراید و میزان مورد نیاز آن، سن هر شخص عامل تعیین کننده است. برای مثال میزان فلوراید مورد نیاز برای کودکان زیر سه سال ۱۰۰۰ پی پی ام (بخش در میلیون) است و بعد از این سن، این مقدار به ۱۳۵۰ الی ۱۵۰۰ پی پی ام می‌رسد.

بنابراین از این به بعد، قبل از خرید خمیر دندان مورد نیاز خود به میزان فلوراید داخل آن توجه کنید. اطلاعات در این باره روی بسته بندی خمیر دندان درج می‌شود.

حفظ سلامت دندان با شیوه صحیح مسواک زدن

یکی از موارد مهمی که در بهداشت دهان و دندان اهمیت دارد، مسواک زدن است. خیلی ها فکر می کنند که مسواک زدن اصول خاصی لازم ندارد و این کار را از کودکی به خوبی یاد گرفته‌اند. اما بد نیست مروری بر اصول مسواک زدن داشته باشیم تا ببینیم تا به حال این کار را به صورت اصولی انجام داده‌ایم یا خیر.

اما چگونه به شکل صحیح مسواک بزنیم؟ منظور ما مسواک زدنی است که با یک مسواک مناسب که بتوان با آن سطوح مختلف دندان و همچنین سطح بالایی زبان را تمیز کرد، انجام شود.

چه نوع مسواکی مناسب است؟

بعضی از افراد به اشتباه فکر می کنند هرچه مسواک زبرتر باشد، به خاطر برخورد محکم تر به دندان ، آن ها را سفیدتر کرده و کارایی بیشتری دارد. در حالی که خلاف این موضوع صحت دارد و مسواک های نرم تر به دلیل اینکه به آرامی تمام جرم ها و باقیمانده مواد غذایی را از دهان شما خارج می‌کنند، کارایی بیشتری دارند.

در مقابل مسواک های زبر نه تنها کمکی بیشتری به تمیزی دندان ها نمی‌کنند، بلکه به مرور زمان به دندان ها و لثه شما نیز آسیب جدی وارد می‌کنند.

اصول مسواک زدن صحیح

اول از همه زاویه‌ی به دست گرفتن مسواک است که اهمیت دارد.

مسواک را قبل از وارد کردن به دهان در زاویه ۴۵ درجه‌ای در دستان تان بگیرید. سپس در حالی که مسواک را بر روی دندان ها عقب و جلو می‌برید مسواک بزنید.

این کار را برای همه‌ی قسمت های دندان از جمله قسمت های بالایی و پشت و جاهایی که نمی‌بینید هم انجام دهید. البته عقب و جلو بردن مسواک در پشت دندان ها مطمئناً باید با زاویه دیگری انجام شود.

در نهایت مطمئن شوید که تمام دندان هایتان به صورت تک تک تمیز شده‌اند و بوی خوش خمیر دندان از آن ها به مشام می‌رسد.

زمان مناسب برای مسواک زدن

اصولاً بعد از هر وعده ی غذایی بهتر است که دندان ها به مدت دو دقیقه مسواک شوند. یکی از بهترین زمان ها برای این کار، یکی صبح زود و دیگری قبل از خوابیدن است. البته این بدین معنا نیست که فقط دوبار در روز مسواک بزنید؛ چرا که اگر در طول روز به دندان هایتان رسیدگی کنید جرم ها و مواد غذایی کمتری بر روی دندان هایتان باقی می‌مانند و در نتیجه برای تمیز کردن دندان ها در انتهای روز با چالش کمتری مواجه خواهید شد.

 

اصولاً بعد از هر وعده ی غذایی بهتر است که دندان ها به مدت دو دقیقه مسواک شوند. یکی از بهترین زمان ها برای این کار یکی صبح زود و دیگری قبل از خوابیدن است.

 

بلافاصله بعد از غذا خوردن مسواک نزنید! (قانون یک ساعت)

قانون یک ساعت را رعایت کنید، یعنی بلافاصله بعد از خوردن مواد غذایی سریعاً مسواک نزنید. دلیل این موضوع هم این است که زمانی که شما غذا می خورید معده شما ۴۰ دقیق زمان نیاز دارد تا غذا را با اسید ترکیب کرده و سپس آن را هضم کند. بنابراین بهتر است اجازه دهید حداقل یک ساعت بگذرد و سپس مسواک بزنید.

غذا خوردن و نوشیدن به صورت کلی به مینای دندان آسیب می زند و علت آن هم این است که در زمان ورود مواد غذایی، در اثر ترکیب مواد غذایی و اسید دهان، اسید بیشتری تولید می‌شود که برای مینای دندان ضرر دارد. از این رو مسواک زدن بلافاصله پس از غذا خوردن باعث می‌شود که آسیب بیشتری به دندان ها وارد شود.

اگر واقعاً نیاز دارید که بعد از غذا خوردن مسواک بزنید می‌توانید دهان تان را با ترکیب آب ساده و فلوراید غرغره کرده و یا آدامس های بدون قند را امتحان و جایگزین کنید. در غیر این صورت اگر می توانید مسواک زدن را به یک ساعت بعد موکول کنید.

استفاده از نخ دندان را فراموش نکنید

خیلی ها به استفاده از نخ دندان عادت ندارند. اما باید این هشدار را به شما بدهیم که تنها استفاده از مسواک و خمیر دندان نمی‌تواند بهداشت دهان و دندان را به طور کامل تضمین کند. چرا که ذرات ریز غذا که بعد از مصرف مواد غذایی بین دندان هایتان قرار می‌گیرند فقط و فقط با نخ دندان به طور کامل از بین می‌روند.

البته اگر به صورت روزانه از نخ دندان به شیوه اصولی استفاده نکنید، در بلند مدت بهداشت دندان تان را تحت تأثیر قرار داده و لثه و دندان هایتان در بلند مدت پوسیده می‌شوند.

روش درست استفاده از نخ دندان چیست؟

[list=1]
[*]۱۸ الی ۲۰ اینچ از نخ را جدا کنید. شاید به نظر بیاید میزان زیادی است، اما استفاده از این مقدار نخ دندان باعث می شود مطمئن شوید که دندان های تان به صورت کامل عاری از مواد غذایی می‌شوند که با تنها مسواک زدن بر طرف نمی‌شدند.
[*]سپس یک یا دو اینچ از نخ دندان را بین انگشتان میانی (یا انگشت اشاره و یا انگشتان میانی دیگر) و انگشت شصت خود قرار دهید. در واقع انگشت شصت شما همانند یک راهنما شما را در مسیر یاری می‌رساند.
[*]سپس به آرامی نخ دندان را در انتهای دندان به صورت منحنی بالا و پایین کنید تا خرده های مواد غذایی به صورت کامل از بین آنها خارج شوند. حواستان باشد که با شدت این کار را انجام ندهید زیرا باعث کبودی و آسیب به لثه و دندان ها می‌شود.
[*]برای اینکه بتوانید در ادامه از نخ دندان استفاده کنید، بهتر است نخ دندان را در فضای دهان و دندان ها به صورت زیگزاگی عقب و جلو ببرید و یکی یکی این کار را با هر دندان تکرار کنید.
[*]فرقی نمی‌کند که شروع فرآیند کشیدن نخ دندان را از بالا شروع کنید یا از پایین. تنها مهم است که آن را به شکل صحیح انجام دهید.
[/list]

مناسب ترین نوع نخ دندان کدام است؟

به طور کلی دو نوع نخ دندان برای حفظ سلامت و رعایت بهداشت دهان و دندان مورد استفاده قرار می‌گیرد:

[list=1]
[*]نوع نایلون یا چند نخی
[/list]

این نوع نخ دندان یکی از رایج ترین انواع نخ دندان است که در طعم های مختلف در بازار موجود است. همچنین قیمت مناسبی هم دارد. ولی از آن جایی که جنس آن از نایلون است، در حین استفاده ممکن است پاره پاره شده و گاهی برای فاصله های تنگ بین دو دندان کارایی خود را از دست دهد.

[list=1]
[*]نوع یکپارچه یا پی تی اف ای
[/list]

بر خلاف مدل نایلونی، این مدل کیفیت بیشتری داشته، محکم تر و بادوام تر است و خیال تان از بابت ریشه دار شدن نخ دندان راحت خواهد بود. چون این اتفاق رخ نمی‌دهد. البته این مدل نخ دندان قیمت بیشتری نسبت به مدل قبلی دارد.

در نهایت این شما هستید که تصمیم می گیرید که نخ دندان مناسب برای شما کدام است و اگر به شک افتادید نیز می توانید با یک دندان پزشک مشورت کنید.

استفاده تنها از مسواک و خمیر دندان ، بهداشت دهان و دندان را به طور کامل تضمین نمی‌کند. چرا که ذرات غذا که بعد از مصرف مواد غذایی بین دندان ها قرار می‌گیرند، فقط و فقط با نخ دندان به طور کامل تمیز می‌شوند.

 

چند وقت یکبار باید از نخ دندان استفاده کنید؟

بر اساس تحقیقاتی که در مؤسسه دندان پزشکی آمریکا انجام شده است، اگر می‌خواهید باقیمانده مواد غذایی به طور کامل از دهان تان خارج شود و همچنین از بیماری های دهان و دندان نیز در امان باشید، بهتر است فرایند کشیدن نخ دندان را هر روز انجام دهید.

کشیدن نخ دندان ؛ قبل یا بعد از مسواک ؟

شاید این سؤال برایتان پیش آمده باشد که بهتر است چه زمانی از نخ دندان استفاده کنید. این که قبل و یا بعد از مسواک زدن این کار را انجام دهید، چندان تفاوتی نمی‌کند.

آن چه اهمیت دارد این است که به منظور توجه بیشتر به بهداشت دهان و دندان ، کشیدن نخ دندان را برای خود به یک عادت روزانه تبدیل کنید. حالا برای خیلی از افراد در اواخر شب و قبل از خواب زمان مناسب تری برای این کار است. شما هم ببیند که چه زمانی برایتان مناسب تر است.

لبخندی زیبا با داشتن دندان های سالم

در نهایت علاوه بر مسائل بهداشت دهان و دندان ، دندان های سالم به شما ظاهری زیبا، لبخندی دلنشین و اعتماد به نفس بالا می بخشند. به خصوص اگر شما صاحب شغلی باشید که در آن با مردم در ارتباط هستید، این موضوع برجسته تر هم می شود. بنابراین از کارهایی که ظاهر دندان هایتان را به هم می ریزد خودداری کنید.

یکی از مخرب ترین آن ها سیگار کشیدن است. پس از آن هم عواملی چون نوشیدن زیاد چای، انواع قهوه و نسکافه و هم چنین مصرف نوشیدنی های الکلی قرار دارد. شاید برای ما ایرانی ها برای مثال ترک نوشیدن چای که یک عادت دیرینه محسوب می‌شود، دشوار باشد. اما اگر بدانید با کم کردن مصرف آن، چقدر به زیباتر شدن دندان هایتان کمک می‌کنید همین امروز این کار را انجام می‌دهید.