NGO یا سازمان های مردم نهاد

[heyvalaw]

NGO، سمن، یا سازمان های مردم نهاد، گروه های غیر انتفاعی هستند که به صورت مستقل از دولت، به فعالیت های داوطلبانه می پردازند. این سازمان ها برای اهداف مختلفی تشکیل می شوند که اهداف انسان دوستانه و و اهداف زیست محیطی دو نمونه از اهدافی هستند که سازمان های مردم نهاد بسیاری آن را دنبال می کنند. سازمان های صنفی، سازمان های امدادگر، سازمان دفاع از حقوق انسانها، از انواع سازمان های مردم نهاد می باشند.


در دنیای پیشرفته ی امروز، حتما نام سمن ها یا NGO  ها را زیاد شنیده ایم. آن ها همان سازمان های مردم نهاد هستند که به شکل های مختلف در سطح ملی و بین المللی فعالیت می کنند . هلال احمر و صلیب سرخ دو نمونه ی بزرگ  از انواع سازمان های مردم نهاد می باشند که کمتر کسی است که با آن ها و تاثیرات و خدماتشان آشنایی نداشته باشد .
اهمیت روز افزون حقوق بشر و نقش جامعه مدنی در پیشرفت وضعیت انسان ها از یک جهت، تغییر نگاه حقوق بین الملل به جایگاه فرد از طرف دیگر، باعث گسترش سازمان های مردم نهاد در کل دنیا شده است. و با توجه به عرصه عمل مثبت آنها، ضرورت وجودشان بیش از پیش احساس می شود.
ما در این مقاله، به بررسی NGO پرداخته، سمن ها و ان جی او ها را معرفی کرده، ویژگی های آن ها را بررسی می نمائیم و در نهایت، به این پرسش که انواع سمن ها یا سازمان های مردم نهاد چیست، پاسخ می دهیم. با ما همراه باشید.


NGO یا سازمان مردم نهاد چیست ؟
سازمان های مردم نهاد، ان جی او ها یا سمن ها، گروه هایی هستند که توسط اعضای جامعه، بدون هیچ عنوان دولتی و یا موقعیت شغلی، برای اهداف اجتماعی، مدنی، اخلاقی، زیست محیطی و مواردی از این قبیل، تشکیل می شوند. این سازمان ها غیر انتفاعی هستند. یعنی برای به دست آوردن سود و کسب و کار به وجود نمی آیند. سازمان مردم نهاد ترجمه فارسی عبارت non-governmental organization (NGO)، به معنی سازمان غیر دولتی می باشد.
سمن ها یا ان جی او ها، دارای یک هویت اجتماعی هستند. هر چند در ابتدا ممکن است توسط یک فرد تاسیس شوند، لیکن ماهیت اجتماعی آن ها را نمی توان انکار کرد. آن ها نوعی سازمان هستند؛ یعنی در آن ها تلاش جمعی هدفمند و فعالیت، با تقسیم کار و مسئولیت به وضوح وجود دارد. به طور کلی سازمان، یک شخصیت حقوقی است که مانند هر شخص حقوقی دیگر، از قبیل شرکت ها که دارای هدف، اسانامه شرکت، ساختار، شرح وظایف و منابع انسانی هستند، دارای این موارد می باشد.
اما باید توجه داشت که غیر دولتی بودن، جزء جدا نشدنی یک سازمان مردم نهاد است. غیر دولتی بودن، همان آزادی سمن ها و ان جی او ها، از دخالت دولت را نشان می دهد. هر چند ممکن است از دولت کمک مالی دریافت کنند. سازمان های مردم نهاد، معمولا بودجه خود را، از راه هایی مثل دریافت حق عضویت، فروش اجناس، دریافت کمک های خیریه شخصی، دولتی و بین المللی به دست می آورند .
حتما بخوانید: NGO ها در ایران

ویژگی های سازمان های مردم نهاد
سازمان های مردم نهاد، ویژگی هایی جدا نشدنی دارند که بدون هر کدام از آن ها، ماهیت خود را از دست می دهند. در ادامه مقاله قصد داریم تا به بررسی ویژگی های سمن ها و ان جی او ها، یا همان سازمان های مردم نهاد بپردازیم که عبارتند از:
عضویت در NGO ها داوطلبانه است.
تعیین اهداف و فعالیت ها، بر اساس مشورت و همفکری اعضاء صورت می گیرد.
روابط اعضاء به صورت افقی است، یعنی این روابط مبتنی بر برابری حقوق است.
این گروه ها نوعی واسطه میان دولت و مردم محسوب می شوند.
فعالیت سمن ها و ان جی او ها، به صورت غیر انتفاعی بوده و برای کسب سود و منفعت انجام نمی گیرد.
بیشتر بخوانید: چگونگی ثبت سمن 

انواع سازمان مردم نهاد
در پاسخ به این پرسش که انواع سازمان های مردم نهاد چیست، باید گفت، NGO ها را می توان از جهات مختلفی دسته بندی نمود و از همین رو، سازمان های مردم نها یا همان سمن ها و ان جی او ها، دارای انواع مختلفی می باشند که در زیر به آنها اشاره خواهیم کرد:
دسته بندی NGO ها بر حسب زمینه فعالیت: که بر این اساس سمن ها و ان جی او ها به فرهنگی-اجتماعی ، آموزشی-پژوهشی ، مذهبی، زیست محیطی، انسان دوستانه، خانواده دوستانه، حقوق بشر و مواردی از این دست، تقسیم می شوند.
دسته بندی بر اساس این که در چه سطحی فعالیت می کنند: که بر این اسا می توانند به ملی، منطقه ای و بین المللی تقسیم شوند.
دسته بندی بر اساس جهت گیری و اهدافشان: که بر این اساس می توانند به سازمان های دفاع از حقوق انسان ها، سازمان های حمایت از محیط زیست، سازمان های امدادگر، سازمان های صنفی و سازمان های هدایتی، تقسیم بندی شوند.
در بالا به دسته بندی سازمان های مردم نهاد بر اساس معیارهای متفاوت پرداختیم، در زیر به ذکر چند مثال در خصوص سازمان های مردم نهاد بر اساس انواع دسته بندی آنها می پردازیم:
سازمان های دفاع از حقوق انسان ها: مثل سازمان های دفاع از حقوق مصرف کننده، سازمان های مبازره با پولشویی، سازمان مبارزه با قاچاق انسان.
سازمان های حمایت از محیط زیست: مثل گروه های سبز و جمعیت های ترویج دوستی با طبیعت و دفاع از حیوانات.
سازمان های امدادگر: مثل صلیب سرخ و هلال احمر
سازمان های صنفی: مثل جامعه مهندسان مشاور ، کانون وکلا و سایر انجمن های حرفه ای.
سازمان های هدایتی: که شامل همه ی سازمان هایی می شوند که در پی هدایت و ارتقاء سطح آگاهی اعضای جامعه و حمایت از ارزش های انسانی قدم بر می دارند.
در ادامه بخوانید: موسسات و نهادهای عمومی غیر دولتی
برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد NGO ها و سازمان های مردم نهاد در کانال تلگرام موضوعات حقوقی عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون NGO ها و سازمان های مردم نهاد پاسخ دهند .

سوالات متداول

1- بودجه NGO یا سازمان مردم نهاد چگونه تامین می شود؟
بودجه سازمان های مردم نهاد از طریق حق عضویت فروش کتاب کمک های خیریه شخصی دولتی و بین المللی صورت می گیرد که توضیحات کامل در این زمینه در مقاله ارائه شده است.

2- NGO ها یا سازمان های مردم نهاد در چه زمینه هایی فعالیت می کنند؟
NGO ها یا سازمان های مردم نهاد در زمینه های مختلفی چون حقوق بشر  حمایت از طبیعت  فعالیت می کنند که توضیحات کامل آن در متن مقاله ارائه شده است.

3- آیا دولت می تواند دخالتی در NGO یا سازمان های مردم نهاد داشته باشد؟
اصل کلی آزادی سمن ها از اصول جهانی در این زمینه است با این که ممکن است کشور ها هنوز قوانین خود را به روز نکرده و در این زمینه موانعی داشته باشند که توضیحات کامل این امر در متن مقاله ارائه شده است.
منبع : NGO یا سازمان های مردم نهاد