اولین مرحله از عملیات اجرایی در ساخت یک ساختمان، سفت کاری است. پس از پایان سفت کاری ساختمان، نوبت به ساخت نما می رسد. سفت کاری شامل پی کنی، پی ریزی، اتصال ستون و تیر، دیوار چینی و احداث سقف است.
نمای ساختمان با استفاده از مصالح مختلفی ساخته می شود. سنگ، چوب، شیشه، کامپوزیت، سیمان و … از جمله این موارد هستند.
ویژگی های عنوان شده برای هر یک از مصالح نما متفاوت است. سازنده بر اساس کیفیت مدنظر، موقعیت جغرافیایی، شرایط آب و هوایی و هزینه اقدام به انتخاب مصالح نما می کند. انتخاب مصالح مقاوم به تنهایی برای داشتن نمای خوب و با کیفیت کافی نیست. بلکه باید اجرا و ساخت نیز به صورت اصولی انجام شود. به طور کلی مراحل اجرای نمای ساختمان عبارتند از:
طراحی نمای
زیرسازی یا شاسی کشی
اجرای نما
طراحی نمای ساختمان
طراحی نما یکی از حساس ترین مراحل طراحی ساختمان است. نما همچون لباس، معرف ویژگی های درونی ساختمان است. هر اندازه نما چشم نوازتر، کاربردی تر و زیباتر باشد، نظر اطرافیان را بیشتر به خود جلب کرده و ارزش ساختمان را افزایش می دهد. طراحی نمای ساختمان بر عهده مهندس معمار قرار دارد. از جمله عوامل تاثیرگذار در طراحی نما می توان به معماری ساختمان، معماری شهر، مشخصات ساختمان و میزان هزینه اشاره کرد.
زیرسازی یا شاسی کشی
زیرسازی یا شاسی کشی به عنوان مهم ترین بخش از مراحل اجرای نمای ساختمان شناخته می شود. هدف این کار ایجاد بستر مناسب و سطوحی صاف برای اتصال مصالح نما است. هرگونه اشتباه در اجرای زیرسازی منجر به خرابی نما و رخداد دیگر مشکلات می شود.
اولین قدم برای زیرسازی نمای ساختمان انتخاب مصالح مورد نیاز است. زیرا پروفیل زیرسازی نما برای مصالح مختلف (از قبیل چوب، سیمان و کامپوزیت) با یکدیگر تفاوت دارند. جنس و نوع پروفیل معمولاً بر اساس جنس نما و نوع طراحی انجام می شود؛
به عنوان مثال پروفیل نبشی معمولاً برای نمای سیمانی یا سنگی کاربرد دارند و استفاده از آنها در نمای چوبی صحیح نیست. پروفیل های مورد استفاده در زیرسازی تا حد امکان باید از آلیاژهای مقاوم انتخاب شوند. البته استفاده از ضدزنگ موجب افزایش مقاومت آنها در برابر خوردگی، پوسیدگی و زنگ زدگی می شود.
قدم بعد در زیر کاری نما تهیه نقشه فاز ۲ شاسی کشی است که توسط مهندس طراح انجام می شود. در این نقشه تمامی اطلاعات مربوط به نما از قبیل پروفیل های مورد نیاز، مشخصات مقاطع (ابعاد و ضخامت)، محل اتصال شاسی کشی به سازه، ابعاد جوش و نوع جوش درج شده است. نوع پروفیل زیرسازی نما معمولاً از نوع ناودانی، نبشی، تیرآهن و قوطی (در اندازه های مختلف ۴۰*۴۰، ۶۰*۴۰ و ۸۰*۴۰) انتخاب می شود. اما نوع نبشی بیشتر از سایرین کاربرد دارد. به همین دلیل به این مرحله نبشی کشی نیز گفته می شود.
سپس ریسمان کشی انجام شده و تمامی فرورفتگی ها و برجستگی های موجود در نما تراز می شود. عدم کنترل شاقولی و تراز بودن زیرسازی نما موجب دوباره کاری شده و هزینه های زیادی به سازنده تحمیل می کند.
در پایان اجرای زیرسازی نمای ساختمان بر اساس نقشه و با کمک پروفیل ها انجام می شود. در واقع پروفیل ها طبق نقشه به صورت افقی و عمودی جوشکاری می شوند. اجرای این بخش از کار با مصالح مختلف، متفاوت است. جوشکاری باید به دقت از لحاظ استحکام و اتصال صحیح بررسی شود. این موضوع در رابطه با نمای سنگی اهمیت بیشتری دارد. زیرا وزن نما و احتمال خرابی به دلیل اتصالات نادرست بیشتر است.
در صورت استفاده از توری رابیتس میلگرد نیز مورد نیاز است. میلگرد با هدف اتصال شبکه های فلزی رابیتس به شاسی کشی استفاده می شود. در نمای سیمانی روی رابیتس مخلوطی از پودر سنگ و سیمان قرار گرفته تا چسبندگی ملات نهایی به زیرسازی افزایش یابد. زیرسازی نماهای چوبی به دو روش فلزی و سیمانی قابل اجرا است. در صورت استفاده از روش فلزی باید پروفیل های قوطی شکل به صورت عمود بر جهت نصب چوب ها و با فاصله ۵۰ سانتی متر قرار گیرند. برای نماهای کامپوزیتی زیرسازی معمولاً به روش فلزی انجام می شود. سپس اتصال ورقه های آلومینیومی به شاسی کشی فولادی بر عهده پیچ و مهره یا پیچ سرمته است.
اجرای نمای ساختمان
آخرین بخش از مراحل اجرای نمای ساختمان مربوط به اتصال مصالح مورد استفاده به بستر صاف حاصل از مرحله قبل است. نماها بر اساس مصالح مورد استفاده به انواع سنگی، چوبی، بتنی، سیمانی، کامپوزیتی و شیشه ای تقسیم می شوند. اتصال هر یک از این موارد به سطح شاسی کشی یکسان نیست و با کمک پیچ و مهره، آداپتور (برای نمای شیشه ای) یا ملات انجام می شود.
نمای ساختمان با استفاده از مصالح مختلفی ساخته می شود. سنگ، چوب، شیشه، کامپوزیت، سیمان و … از جمله این موارد هستند.
ویژگی های عنوان شده برای هر یک از مصالح نما متفاوت است. سازنده بر اساس کیفیت مدنظر، موقعیت جغرافیایی، شرایط آب و هوایی و هزینه اقدام به انتخاب مصالح نما می کند. انتخاب مصالح مقاوم به تنهایی برای داشتن نمای خوب و با کیفیت کافی نیست. بلکه باید اجرا و ساخت نیز به صورت اصولی انجام شود. به طور کلی مراحل اجرای نمای ساختمان عبارتند از:
طراحی نمای
زیرسازی یا شاسی کشی
اجرای نما
طراحی نمای ساختمان
طراحی نما یکی از حساس ترین مراحل طراحی ساختمان است. نما همچون لباس، معرف ویژگی های درونی ساختمان است. هر اندازه نما چشم نوازتر، کاربردی تر و زیباتر باشد، نظر اطرافیان را بیشتر به خود جلب کرده و ارزش ساختمان را افزایش می دهد. طراحی نمای ساختمان بر عهده مهندس معمار قرار دارد. از جمله عوامل تاثیرگذار در طراحی نما می توان به معماری ساختمان، معماری شهر، مشخصات ساختمان و میزان هزینه اشاره کرد.
زیرسازی یا شاسی کشی
زیرسازی یا شاسی کشی به عنوان مهم ترین بخش از مراحل اجرای نمای ساختمان شناخته می شود. هدف این کار ایجاد بستر مناسب و سطوحی صاف برای اتصال مصالح نما است. هرگونه اشتباه در اجرای زیرسازی منجر به خرابی نما و رخداد دیگر مشکلات می شود.
اولین قدم برای زیرسازی نمای ساختمان انتخاب مصالح مورد نیاز است. زیرا پروفیل زیرسازی نما برای مصالح مختلف (از قبیل چوب، سیمان و کامپوزیت) با یکدیگر تفاوت دارند. جنس و نوع پروفیل معمولاً بر اساس جنس نما و نوع طراحی انجام می شود؛
به عنوان مثال پروفیل نبشی معمولاً برای نمای سیمانی یا سنگی کاربرد دارند و استفاده از آنها در نمای چوبی صحیح نیست. پروفیل های مورد استفاده در زیرسازی تا حد امکان باید از آلیاژهای مقاوم انتخاب شوند. البته استفاده از ضدزنگ موجب افزایش مقاومت آنها در برابر خوردگی، پوسیدگی و زنگ زدگی می شود.
قدم بعد در زیر کاری نما تهیه نقشه فاز ۲ شاسی کشی است که توسط مهندس طراح انجام می شود. در این نقشه تمامی اطلاعات مربوط به نما از قبیل پروفیل های مورد نیاز، مشخصات مقاطع (ابعاد و ضخامت)، محل اتصال شاسی کشی به سازه، ابعاد جوش و نوع جوش درج شده است. نوع پروفیل زیرسازی نما معمولاً از نوع ناودانی، نبشی، تیرآهن و قوطی (در اندازه های مختلف ۴۰*۴۰، ۶۰*۴۰ و ۸۰*۴۰) انتخاب می شود. اما نوع نبشی بیشتر از سایرین کاربرد دارد. به همین دلیل به این مرحله نبشی کشی نیز گفته می شود.
سپس ریسمان کشی انجام شده و تمامی فرورفتگی ها و برجستگی های موجود در نما تراز می شود. عدم کنترل شاقولی و تراز بودن زیرسازی نما موجب دوباره کاری شده و هزینه های زیادی به سازنده تحمیل می کند.
در پایان اجرای زیرسازی نمای ساختمان بر اساس نقشه و با کمک پروفیل ها انجام می شود. در واقع پروفیل ها طبق نقشه به صورت افقی و عمودی جوشکاری می شوند. اجرای این بخش از کار با مصالح مختلف، متفاوت است. جوشکاری باید به دقت از لحاظ استحکام و اتصال صحیح بررسی شود. این موضوع در رابطه با نمای سنگی اهمیت بیشتری دارد. زیرا وزن نما و احتمال خرابی به دلیل اتصالات نادرست بیشتر است.
در صورت استفاده از توری رابیتس میلگرد نیز مورد نیاز است. میلگرد با هدف اتصال شبکه های فلزی رابیتس به شاسی کشی استفاده می شود. در نمای سیمانی روی رابیتس مخلوطی از پودر سنگ و سیمان قرار گرفته تا چسبندگی ملات نهایی به زیرسازی افزایش یابد. زیرسازی نماهای چوبی به دو روش فلزی و سیمانی قابل اجرا است. در صورت استفاده از روش فلزی باید پروفیل های قوطی شکل به صورت عمود بر جهت نصب چوب ها و با فاصله ۵۰ سانتی متر قرار گیرند. برای نماهای کامپوزیتی زیرسازی معمولاً به روش فلزی انجام می شود. سپس اتصال ورقه های آلومینیومی به شاسی کشی فولادی بر عهده پیچ و مهره یا پیچ سرمته است.
اجرای نمای ساختمان
آخرین بخش از مراحل اجرای نمای ساختمان مربوط به اتصال مصالح مورد استفاده به بستر صاف حاصل از مرحله قبل است. نماها بر اساس مصالح مورد استفاده به انواع سنگی، چوبی، بتنی، سیمانی، کامپوزیتی و شیشه ای تقسیم می شوند. اتصال هر یک از این موارد به سطح شاسی کشی یکسان نیست و با کمک پیچ و مهره، آداپتور (برای نمای شیشه ای) یا ملات انجام می شود.