بررسی تکینگی یا سینگولاریتی تکنولوژی: آینده‌ای نه‌چندان دور

[m.shamsi]

تکینگی تکنولوژی چیست؟

سینگولاریتی تکنولوژی به آن نقطه‌ای از زمان گفته می‌شود که در آن فناوری به‌سرعت در حال پیشی گرفتن غیرقابل کنترل و اجتناب ناپذیر است. تکینگی در این زمینه نقطه اوجی است که در آن یک ابزار هوشمند می‌تواند نسخه‌های بعدی ارتقا یافته خود و سایر ماشین‌ها را بدون دخالت انسان طراحی و تولید کند و از مرزهای محدود هوش انسانی بگذرد.

سینگولاریتی تکنولوژی فقط به توانایی ماشین‌‌ها مربوط نمی‌شود و یک عنصر زمان نیز دارد. نظریه تکینگی تکنولوژی اذعان دارد که این نوآوری‌های خودکار با سرعتی باورنکردنی اتفاق خواهند افتاد.

قبل از هر چیزی بهتر است که بدانید مفهوم سینگولاریتی چیست و ایده آن از چه زمانی شکل گرفت.

ایده سینگولاریتی چه زمانی شکل گرفت؟

سینگولاریتی در اصل اولین بار توسط ریاضیدان جان فون نویمان مطرح شد. او در دهه 1950 در مورد تاثیر شگرف پیشرفت تکنولوژی بر زندگی انسان صحبت کرد. در سال‌های اخیر، این اصطلاح توسط آینده پژوه ری کورزویل رایج شده است.

کلمه سینگولاریتی از اخترفیزیک می‌آید، جایی که برای اشاره به نقطه‌ای از فضا-زمان استفاده می‌شود که در آن قوانین فیزیک معمولی کاربردی ندارند. از این اصطلاح در زمینه تکنولوژیکی نیز استفاده می‌شود. زیرا اگر یک سینگولاریتی تکنولوژی رخ دهد، انسان‌ها قادر به پیش‌بینی رویدادهای فراتر از آن نیستند.

سینگولاریتی همچنین به پیدایش ماشین‌های فوق هوشمند با قابلیت‌هایی اشاره دارد که توسط انسان قابل درک نیستند. این ایده به داستان‌های علمی تخیلی شباهت دارد. اما سرعت فزاینده قدرت محاسباتی، بسیاری از کارشناسان را به این باور رسانده است که در نهایت زندگی، انسان را به چیزی تبدیل می‌کند که قابل پیش‌بینی نیست.

به گفته ورنر وینج (vernor vinge)، نویسنده داستان‌های علمی تخیلی که این اصطلاح را رایج کرده است، تکینگی می‌تواند در نتیجه هوش مصنوعی، پیشرفت بیولوژیکی انسان یا رابط‌های مغز و کامپیوتر رخ دهد.

سینگولاریتی تکنولوژی چه زمانی رخ می‌دهد؟

این روزها چنین سوال‌هایی مطرح می‌شوند که:

[list]
[*]آیا تکینگی تکنولوژی رخ خواهد داد؟
[*]اگر پاسخ مثبت است این رویداد چه زمانی اتفاق می‌افتد؟
[/list]

بسیاری از فن‌شناسان و پژوهشگران برجسته، از جمله پل آلن، جف هاوکینز، جان هالند، جارون لنیر و گوردون مور که نظریه‌های آن‌ها معمولا در حمایت از سینگولاریتی استناد می‌شود، معقول بودن تکینگی تکنولوژی را مورد بحث قرار داده‌اند.

همچنین طبق پیش‌بینی‌های آینده‌پژوه ری کورزویل در کتاب سینگولاریتی نزدیک است، این اتفاق تا سال 2045 رخ می‌دهد. ولی به گفته‌‌ دیگر پژوهشگران این پدیده با ظهور محاسبات کوانتومی بسیار قریب‌الوقوع‌تر است.

ورنر وینج در مقاله‌ای در سال 1993 با عنوان تکینگی تکنولوژی در آینده، بیشتر به شرح سینگولاریتی تکنولوژی پرداخت. وینج علاوه بر پرداختن به ماهیت اصلی سینگولاریتی، چهار سناریوی احتمالی را نیز برای چگونگی وقوع این رویداد ارائه کرد که عبارت هستند از:

[list]
[*]کامپیوترهای فوق هوشمند
[/list]

این سناریو مبتنی بر این ایده است که انسان‌ها در نهایت کامپیوترهایی را می‌سازند که هوشمند هستند. به گفته وینج، اگر چنین چیزی امکان‌پذیر باشد، تردیدی وجود ندارد که هوش مصنوعی بسیار پیشرفته‌تر از بشریت باشد.

[list]
[*]تبادل داده‌ها
[/list]

در این سناریو، شبکه‌های بزرگ رایانه‌ها و کاربران مربوط به آن‌ها گرد هم می‌آیند تا هوش مافوق بشری را تشکیل دهند.

[list]
[*]رابط ذهن و ماشین
[/list]

وینج همچنین سناریویی را پیشنهاد کرد که در آن هوش انسانی می‌تواند با محاسبات ادغام شود تا آن‌ها را تقویت کند و هوش مافوق بشری شکل گیرد.

[list]
[*]تکامل هدایت شده
[/list]

به گفته وینج، این امکان نیز وجود دارد که علم زیست‌شناسی بتواند تا جایی پیشرفت کند که ابزاری را برای بهبود عقل طبیعی انسان فراهم کند.

شناخت ماهیت تکینگی تکنولوژی چه کمکی به ما می‌کند؟

تکینگی تکنولوژی بر ابعاد مختلف زندگی انسان‌ها اثر خواهد گذاشت. پیش‌بینی می‌شود که سینگولاریتی تکنولوژی بر نظام سیاسی، فرهنگ، اقتصاد و مناطق سکونت انسانی تاثیر می‌گذارد.

[list]
[*]نظام سیاسی
[/list]

سینگولاریتی تکنولوژی، از طریق تغییر سیستم‌های سیاسی بر مباحثی مانند حقوق بشر، سیاست حفظ حریم خصوصی، توانایی حمایت از شهروندان و … اثر خواهد گذاشت.

[list]
[*]فرهنگ
[/list]

تکینگی فناوری ممکن است بر فرهنگ انسان‌ها در جنبه‌های مختلف مانند ارتباطات تاثیر بگذارد. امکان صحبت با صدها نفر بدون نیاز به حرکت وجود خواهد داشت. همچنین از طریق تراشه‌های یارانه‌ای که در مغز انسان هستند، باورها و ارزش‌های آن‌ها تغییر می‌کند. زیرا این ارزش‌ها هستند که انسان را مستعد کنترل شدن می‌کنند.

[list]
[*]اقتصاد
[/list]

سینگولاریتی تکنولوژی بر سیستم‌های اقتصادی نیز تاثیر می‌گذارد. انسان دیگر نیازی به کار کردن نخواهد داشت، چون ربات‌ها قادر هستند تقریبا تمام وظایف را به عهده بگیرند و نقش انسان در جامعه را تغییر دهند. سینگولاریتی اقتصاد را نیز تغییر خواهد داد تا دیگر پول اهمیت چندانی نداشته باشد، چون چیزهای دیگری جایگزین آن می‌شوند.

با توجه به نتایج به دست آمده از تحقیقات، تغییرات غیرقابل اندازه‌گیری در زندگی انسان رخ خواهد داد. انسان به‌طور بسیار چشمگیر و موثری با تکینگی تکنولوژی روبرو می‌شود. شناخت ماهیت سینگولاریتی تکنولوژی به پژوهشگران کمک می‌کند تا به آموزش مردم و ارائه اطلاعات مناسب در مورد تاثیر تکنولوژی بپردازند.

تنها در این صورت است که می‌توانیم انتظار فن‌آوری‌های مفید را در آینده داشته باشیم. اگر مردم در مورد تکینگی فناوری آگاه شوند، با عصر جدیدی که در آن زندگی انسان توسط ماشین‌ها و کامپیوترها کنترل خواهد شد، راحت‌تر کنار می‌آیند.

با توجه به گفته‌های کورزویل، تکینگی دید ما را نسبت به زندگی تغییر داده و این امکان را می‌دهد که از محدودیت‌های بدن و مغز بیولوژیکی خود فراتر برویم. پس از تکینگی دیگر هیچ تمایزی بین انسان و ماشین وجود نخواهد داشت.

برای پی بردن به این روندها، آینده‌پژوهان و متفکران عموما به نمونه‌هایی از نوآوری‌های مهم در تاریخ بشر اشاره می‌کنند که بر فناوری‌هایی متمرکز هستند که نحوه انتقال و مصرف اطلاعات را به‌طور تصاعدی سریع‌تر کرده‌اند.