16-05-2019, 11:53 PM
در برنامه رشد صنعتی و توسعه کشور در نظر گرفتن پارامترهایی نظیر کاربرد مواد جدید و تامین ایمنی، افزایش کیفیت و کاهش هزینه محصولات تمام شده صنعتی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. در مراحل مختلف ساخت و تولید محصولات صنعتی، بهره‌گرفتن از فرآیند اتصالات اجتناب‌ناپذیر است، این مهم با انتخاب صحیح فرآیند جوشکاری و کنترل متغیرهای آن حاصل می‌شود، بطوریکه امروزه حتی در تولیدات صنعتی استراتژیک که از شرایط و ویژگی‌های خاص مانند دقت و کیفیت بسیار بالا برخوردار هستند همواره از فرآیندهای جوشکاری که با سرعت عمل و نهایتا کنترل کیفیت و تامین مرغوبیت همراه هستند، بهره‌برداری می‌شود. بدین ترتیب علاوه بر بهبود و افزایش کیفیت می‌توانند هزینه‌های تولید را به‌شدت کاهش دهند. اهمیت اقتصادی جوشکاری تا حدی است که طبق آمارهای بین‌المللی در کشورهای مختلف بیشتر از ۵۰ درصد از تولید ناخالص صنعتی در هر کشور با صنعت جوشکاری یعنی این صنعت صنعت‌ساز مرتبط است.
در سال‌های آخر قرن بیستم در ایالات متحده آمریکا و سایر کشورهای صنعتی اروپایی بررسی‌های اقتصادی وسیعی در زمینه عمده‌ترین صنایع که در مراحل مختلف تولید نیازمند عملیات جوشکاری بوده‌اند را به انجام رسانیده‌اند. این صنایع شامل پنج گروه اصلی: ۱- خودروسازی، ۲- صنایع سنگین، ۳- صنایع هوافضا، ۳- صنایع الکترونیک، پزشکی، ابزار دقیق، ۵- صنایع پتروشیمی، نفت، گاز و انرژی بوده‌اند که نتایج اجمالی بررسی‌های حاصله به‌شرح ذیل است:
الف. در تابستان سال ۱۹۹۸ میلادی مسوولان انجمن جوش آمریکا (AWS) با همکاری موسسه جوشکاری ادیسون بخش صنعت وزارت انرژی آمریکا (DOE) و اداره فناوری‌های صنعتی آمریکا اقدام به انجام پروژه‌های عظیم با عنوان تعیین هزینه‌ها، سرمایه‌گذاری و بهره‌وری در صنعت اتصالات در برنامه ۵ ساله و نهایتا چشم‌انداز صنعت جوش تا سال ۲۰۲۰ میلادی کرده‌اند. این پروژه به منظور مشخص کردن اهمیت و تاثیر صنعت جوشکاری در صنایع آمریکا بود که با صرف میلیون‌ها دلار و به‌مدت ۲ و نیم سال به انجام رسید.
آمار منتشر شده از نتایج این بررسی‌های نشان می‌دهد که در سال ۲۰۰۰ میلادی، کل هزینه تولید و سرمایه‌گذاری در صنعت جوشکاری در ایالات متحده آمریکا حدود ۳۴ میلیارد دلار بوده است که این مقدار برابر با ۳۲۵ دلار برای هر خانواده آمریکایی یا به عبارت دیگر برابر با ناخالص ملی (GDP) کل ۱۹۳ کشور جهان است. در بررسی‌های انجام شده آمار وزارت کار آمریکا نشان می‌دهد که صنعت جوشکاری بیشترین سهم را در اشتغال‌زایی این کشور داشته است به گونه‌ای که ۵/۱ میلیون نفر در سال ۲۰۰۰ در این شغل در آمریکا مشغول به کار بوده‌اند که ۶۵۰۰۰ نفر آنها در سمت‌های بالای مدیریتی به‌صورت تمام‌وقت و به عنوان شغل اصلی مشغول به کار بوده‌اند. به استناد گزارش مذکور ارزش افزوده صنعت جوشکاری در آمریکا در سال ۲۰۰۰ میلادی برابر ۸/۳۱ میلیارد دلار بوده است که در مقایسه با درآمد کشورهای تولید کننده نفت این مبلغ از درآمد نفتی بسیاری از این کشورها در آن سال بیشتر است.
ب. محققان و کارشناسان دانشگاه بوخوم آلمان و موسسه تحقیقات اقتصادی راین لندوست فالیا در آلمان ارزیابی و برآورد اطلاعات آماری به منظور برآورد بهای ارزش افزوده و مشاغل ایجاد شده، تعداد کارکنان (نیروی انسانی) در فن‌آوری اتصالات در بخش‌های گوناگون این صنعت را بررسی کرده‌اند. در این بررسی‌ها چند متغیر اصلی ذیل بررسی شده‌اند:
۱- ساخت و تولید ماشین‌آلات فرآیندهای مختلف جوشکاری و سیستم‌های جانبی (روبات‌ها) در این صنعت
۲- ساخت و تولید مواد مکمل و وسایل جانبی (تکمیل‌کننده کاربرد فرآیند اتصالات نظیر مواد مصرفی)
۳- ارزش افزوده و اثرات استخدامی نیروی انسانی شامل پرسنل اجرایی، سرویس‌دهنده، کاربران در مراحل تولیدات صنعتی.
- آمار منتشر شده از نتایج این بررسی‌ها نشان می‌دهد که در سال ۲۰۰۱ میلادی ارزش افزوده صنعت جوشکاری در کشور آلمان معادل ۱۶ میلیارد یورو و سهم اشتغال‌زایی آن به‌گونه‌ای بوده است که ۴۲۸۰۰۰ نفر پرسنل جدید در این سال در صنعت جوشکاری آلمان به استخدام درآمده‌اند.
در سال ۲۰۰۳ میلادی ارزش افزوده در بخش تولیدات صنعتی آلمان بالغ بر ۵۶۰ میلیارد یورو بوده است. ارزش افزوده صنعت اتصالات ۸/۴درصد کل ارزش افزوده تولیدات صنعتی فوق‌الذکر است که این رقم به ۶/۲۷ میلیارد یورو و استخدام ۶۴۹۳۰۰ نفر پرسنل جدید است. این بررسی‌ها نشان می‌دهد در سال ۲۰۰۷ میلادی ارزش افزوده کالاهای صنعت اتصالات و سرویس‌دهی (مواد مکمل) در این کشور بالغ بر ۹/۸۶ میلیارد یورو و سهم اشتغال ۲.۰۲۷.۰۰۰ نفر پرسنل مشغول به‌کار در این صنعت بوده‌اند که ۶ درصد کل ارزش افزوده تمام تجارت تولیدات صنعتی کشور آلمان است.
قابل توجه اینکه به‌علت سرعت سریع تحولات در صنایع و صنعت جوشکاری همه شرکت‌های صنعتی معتبر اذعان دارند که تلاش‌های موجود کافی نبوده و تلاش‌ها و برنامه‌ریزی‌های صنعتی مضاعفی در این کشورها مورد نیاز است و مسوولان باید این فعالیت‌ها را مورد حمایت شدید قرار داده و با روش‌ها و برنامه‌ریزی اصولی هدایت کنند.
در این گزارش به واسطه توسعه تکنولوژی و گستردگی گرایش‌های تخصصی صنعت اتصالات و کاربرد مواد جدید و فناوری‌های پیشرفته اعلام می‌دارند که در اجرای برنامه‌های آموزشی، تربیت نیروی انسانی، بازآموزی مداوم، آزمون و صدور مدارک معتبر باید برنامه‌های آموزشی تغییر یافته و شرایط تائید صلاحیت موسسات علمی تخصصی انستیتو‌های تخصصی خصوصی و دولتی بازبینی شده و تربیت نیروی انسانی متخصص خارج از مراکز آموزشی دانشگاه‌ها انجام شود.
ج.بررسی‌ها نشان می‌دهد که در کشور ما هیچگونه تحقیقات و در نتیجه آمار مشابهی مانند سایر کشورهای صنعتی در زمینه هزینه‌ها و ارزش افزوده صنعت استراتژیک جوشکاری موجود نیست یا منتشر نشده است. در هر صورت مصرف سالانه فولاد حدود ۱۵ میلیون تن اعلام شده است. چنانچه فرآیند جوشکاری به‌عنوان متداول‌ترین روش ساخت و تولید در نظر گرفته شود و براساس آمارهای بین‌المللی منتشر شده در کشورهای صنعتی مقدار وزن جوش به ترتیب حدود ۲ الی ۴ درصد از وزن فولاد در سازه‌ها و در سایر شرایط کاربردی سخت‌تر نظیر ساخت مخازن تحت فشار منظور شود، ملاحظه می‌شود که در پروژه‌های صنعتی کشور با هزینه سرسام‌آور و انکار‌ناپذیر فرآیندهای جوشکاری که شامل تجهیزات، مواد مصرفی و ... همچنین حقوق نیروی انسانی در سطوح و تخصص‌های مختلف و سایر خدمات مهندسی در این صنعت است، مواجه می‌شویم.
می‌توان اذعان کرد همه‌ساله در کشور میلیاردها دلار هزینه صنعت جوشکاری است که شامل واردات تجهیزات، مواد مصرفی، هزینه نیروی انسانی و سایر خدمات مهندسی در این صنعت است که نیازمند برنامه‌ریزی و سازماندهی معین است.
د. ساماندهی صنعتی جوش و بازرسی آن: ساماندهی صنعت جوش و بازرسی آن در کشور به‌عنوان یکی از وظایف محوله از سوی شورای عالی استاندارد براساس مصوبه کمیسیون امور زیربنایی صنعت و محیط زیست دولت به موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران است که سوابق اقدامات انجام شده به‌شرح ذیل است:
۱- پیرو مصوبه بند ۸ یکصدمین اجلاس شورای عالی استاندارد کشور در تاریخ ۱۲/۳/۸۰ به ریاست حبیبی معاون اول رییس‌جمهور، موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران به عنوان مرجع تائید صلاحیت در صنعت جوش مطرح و به تصویب رسیده است.
۲- در تاریخ ۲۹/۲/۸۰ نامه‌ای به شماره ۴۸۲/۸۳-۱۹۹۲ به امضای محمد عارف معاون رییس‌جمهور و رییس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی وقت کشور به جهانگیری وزیر صنایع و معادن وقت ارسال و اعلام داشتند: «نظر به اهمیت صنعت جوشکاری در مسیر توسعه صنعتی کشور و رشد روزافزون فناوری‌های جوشکاری در جهان، ایجاد مرکزی که بتواند پاسخگوی نیازهای گسترده کشور در این زمینه باشد همواره مطرح بوده است. لیکن در تمام مدت سال‌های گذشته، در سال‌های اخیر در شرایط تحریم و عدم همکاری بعضی از شرکت‌های خارجی و کارشناسان و متخصصین خارجی فعال در پروژه‌های نفتی در جنوب کشور مسوولان به منظور فعال کردن پروژه‌های مسکوت مانده با توجه به رعایت اصل عدم وابستگی و استقلال صنعتی به جهت تربیت نیروی انسانی متخصص مورد نیاز پروژه‌ها مجددا برنامه ساماندهی صنعت جوش با عنوان «طرح ملی ساماندهی صنعت جوش و بازرسی» فعال شد. این طرح در تاریخ ۲۵/۶/۸۶ جهت اقدام به معاون اجرایی رییس‌جمهور ارجاع شد. در جلسات کارشناسی اولیه توسط مسوولان دفتر معاونت هماهنگی و نظارت راهبردی به انجام رسید و در تاریخ ۵/۱۲/۸۶ به دستور معاونت رییس‌جمهور در دستور کار هیات‌وزیران و در کمیسیون زیربنایی صنعت و محیط‌زیست دولت قرار گرفت و با هماهنگی شش وزارتخانه ذینفع در صنعت جوشکاری نتیجه نهایی مبنی بر تائید موسسه استاندارد به عنوان مرجع تائید صلاحیت صنعت جوش و بازرسی تصویب و در تاریخ ۷/۶/۸۸ از طرف آن کمیسیون به دفتر وزیر وقت صنایع و معادن ارسال و به منظور اجرایی شدن آن در تاریخ ۲۵/۶/۸۸ به موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران ابلاغ شد تا مسوولان مربوطه اقدامات لازم را معمول دارند.
امید است با انجام دقیق این وظیفه و رسالت مهم به عنوان مرجع تائید صلاحیت جوش کشور در زمینه جوشکاری و بازرسی آن بتوان در کشور اقدامات لازم را به انجام رسانید تا نظیر سایر کشورها در کشورمان نیز یک مرجع تائید صلاحیت جوشکاری و بازرسی مورد قبول سایر وزارتخانه‌ها و سازمان‌ها وجود داشته باشد و از صرف هزینه و کارهای تکراری و موازی‌کاری در سایر وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها و ... در داخل کشور خاتمه داده شود. بدین ترتیب می‌توان در بلندمدت پیشرفت بنیادی این صنعت مهم در کشور را فراهم آورد تا از طرفی بی‌نیاز از حضور شرکت‌های خارجی طرف قرارداد در ساخت و سازهای مربوط به صنعت جوشکاری در پروژه‌ها بوده و از طرفی دیگر باعث جلوگیری از تاخیرها در اتمام پروژه‌ها یا از افزایش هزینه پروژه‌ها باشیم
