گمرگ الکترونیکی

[علی اصغر مظفری]

 
بسم الله الرحمن الرحیم

گمرک الکترونیک و نقش آن در تسهیل فرایند امور گمرکی

چالش های فراروی سازمان گمرک، موجب تغییر مداوم نظام مدیریتی گمرک ها در کشورهای مختلف جهان گشته است و مدیران سازمان گمرک های جهان با چالشهای گسترده ای روبرو هستند. گرایش به سمت جهانی شدن؛ افزایش تغییر و تحولات تکنولوژی؛ مشتری مداری؛ کاهش عمر محصول؛ تغییر ماهیت کالا؛ منطقه گرایی و … شده است و تنوع رقابت شکل جدیدی از رهبری را .می طلبد

خدمات گمرکی از عوامل موثر در توسعه ی صادرات کالا و خدمات می باشند. در واقع تجارت بین المللی در جهان بدون استفاده از خدمات گمرکی معنا و مفهومی ندارد. گمرک به عنوان یکی از اجزای مهم و لاینفک تجارت خارجی هر کشور، محل تماس، ارتباط و ارائه ی اطلاعات از جانب سیر عاملین تجارت و مجری قوانین و مقررات و دستورالعمل های صادره در زمینه ی امور صادرات و واردات می باشد

اهمیت نقش گمرک به حدی است که میزان سرعت و کارآیی آن بعضی اوقات به عنوان معیاری برای ارزیابی فعالیت های تجارت خارجی هر کشور و یا حتی اقتصاد کلان آن کشور در نظر گرفته می شود.

در واقع مهمترین نقش گمرک ارتقا کارآیی فرایند صادرات و واردات و تأمین و تحلیل آمار و اطلاعات مربوط به تجارت خارجی کشورها می باشد. به همین دلیل است که امروزه معتقدند؛ اتوماسیون گمرک، جزء حیاتی هرگونه برنامه ی تسهیل تجارت می باشد.
با توجه به حجم بالای تجارت و سرعت فزاینده ی معاملات تجاری، گمرک نیز ناگزیر است متحول گردد، زیرا که مراجعه کنندگان به گمرک به همان سرعتی که کالای خود را میخرند و حمل می کنند، توقع دارند با همان سرعت هم عملیات ترخیص کالا در سیستم گمرکی پیش برود.

 به علاوه با توجه به ظهور تجارت الکترونیکی، امروزه انتظار جامعه ی تجاری این است که رویه های گمرکی، شفاف و قابل پیش بینی شود و ترخیص کالاها سریع صورت گیرد. از طرفی دولت انتظار جمع آوری درآمدها و اعمال موثر مقررات و قوانین صادرات و واردات را دارد

 و با استفاده از این فناوری اطلاعات و ارتباطات و ایجاد گمرک الکترونیکی می توان تمامی عملیات، محاسبات و نظارت های گمرکی را با دقت و به سهولت انجام داد و دیگر مشکلی تحت عنوان عدم دقت و یا .تعویق انجام مراحل وجود نخواهد داشت

مزایای کسب و کار الکترونیکی ادارات گمرک برای مشتریان عبارت است از بهبود سطح خدمات و دسترسی به اطلاعات و همچنین امکان تامین نیازهای تجار مورد اعتماد است.

 مزایای کسب و کار الکترونیکی ادارات گمرک برای اقتصاد ملی مشتمل بر افزایش رقابت تجاری از طریق ترخیص سریع تر کالاها، افزایش درآمد و امنیت و محافظت مرزها می باشد.

 مزایای کسب و کار الکترونیکی ادارات گمرک برای خود ادارات گمرکی شامل عملیات ساده و موثر گمرکات، یکپارچگی بهتر و اثربخشی مستمر خدمات از طریق اتوماسیون فرآیند های روزمره و فراهم ساختن اعمال متمرکزترقوانین وبررسی رعایت مقررات است.

با توجه به مباحث فوق می توان گمرک الکترونیکی را چنین تعریف نمود
گمرک الکترونیکی عبارت از بکارگیری کسب و کار الکترونیکی در ادارات گمرک

 فناوری اطلاعات می تواند گمرک و خدمات گمرکی را به نحو شگرفی متحول سازد و در راه توسعه امر تجارت عملا بسیاری از قید و بندهای گذشته را حذف و شیوه های نوین را جایگزین روش های سنتی نماید.گمرک الکترونیک شامل فناوری‌های نوین مخصوصا فناوری اطلاعات در انجام تشریفات گمرکی و محموله‌هاست. اجرای گمرک الکترونیک نیازمند فراهم شدن زیرساخت‌های نرم‌افزاری، سیستمی و انسانی است

فواید و مزایای بهره گیری از گمرک الکترونیک در امور گمرک

تجارت الکترونیکی حاصل پیوند میان تجارت و فناوری اطلاعات و پدیده های به سرعت در حال گسترش است. در همین ارتباط گمرک الکترونیک به عنوان یکی از ارکان مهم تجارت الکترونیکی به طرق مختلف می تواند گلوگاه های گمرکی را کاهش دهد یا حتی در برخی موارد برطرف سازد.

 اولین طریقه، عبارت ترخیص الکترونیکی می باشد. یک ویژگی متمایز تجارت الکترونیکی عبارت از ایجاد فرصت برای تجارت بدون مرز است.

 در زمینه ی برخی کالاها و خدمات، اینترنت با ایجاد امکان تحویل الکترونیکی سفارشات، به طور موثر مراحل ترخیص گمرکی را در معاملات تجاری بین المللی حذف می کند.

 در معاملات تجارت الکترونیکی کالاهایی که مستلزم تحویل فیزیکی است، ارسال الکترونیکی داده های مربوط به اسناد حمل و نقل و اظهار نامه های گمرکی برای ادارات گمرکی، این امکان را فراهم می سازد که قبل از اینکه محموله تخلیه شود، داده های مربوط به آن جهت ترخیص مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد. نتیجه ی اینکار ترخیص فوری محموله است در حالیکه همزمان به علت تجزیه و تحلیل بهتر و سریعتر داده ها، دقت ارزیابی ریسک گمرک بهبود می یابد.

در دسترس قرار دادن آنلاین قوانین و مقررات گمرکی، به طور قابل ملاحظه ای شفافیت در امور گمرکی را افزایش می دهد. مستند سازی الکترونیکی گمرکات، امکان از قبل شناسایی کردن محموله ی غیر قانونی یا متصدی حمل و نقل مشکوک را فراهم می آورد و همچنین کمک می کند که نمونه گیری بهتری از کالاها جهت بازرسی صورت گیرد که این به معنای بازرسی فیزیکی بهتر و تاخیر کمتر برای تجار مورد اعتماد و صرفه جویی در وقت کارکنان است. به کارگیری فناوری اطلاعات در گمرک مزایای زیادی به همراه دارد. رویه های گمرک بدون بکار گیری فناوری اطلاعات برای تجارت جهانی مانع بزرگی محسوب می شود.

 عمده ترین مزایای بکارگیری فناوری اطلاعات در گمرک عبارتند از: نظارت های گمرکی با کارآیی بیشتر، ترخیص کالاها با کارآیی بیشتر، کاربرد یکسان قوانین گمرکی، جمع آوری بهتر عایدات گمرکی، تحلیل  بهتر اطلاعات، تهی کیفیت تر آمار تجارت خارجی و افزایش کیفیت اطلاعات مهمترین مزیت گمرک الکترونیکی برای بازرگان، کاهش زمان تلف شده برای صدور گواهی نام ها و مجوز ها و ترخیص کالا می باشد
کسب و کار الکترونیکی به ادارات گمرک امکان می دهد که به طریقه بهتری نیازهای ذینفعان مشارکت کننده در تجارت و حمل و نقل بین المللی را تامین کنند. مزایای کسب و کار الکترونیکی ادارات گمرک برای مشتریان عبارت است از بهبود سطح خدمات و دسترسی به اطلاعات و همچنین امکان تامین نیازهای تجار مورد اعتماد است.

بنابراین اهم وظایف گمرک الکترونیکی عبارت است از:
ا) اطمینان از صحت میزان و پرداخت حقوق گمرکی و مالیات مربوط به صادرات و واردات
۲) کنترل و ارزیابی کالاها و محصولات وارداتی و صاداتی

استفاده از وب می تواند مزایای بی شماری را به همراه داشته باشد. به طور مثال می توان یک فرایند ترخیص الکترونیکی مفید و ارزشمند را برای گمرک به طریقی طراحی نمود که هزینه ها را حداقل سازد و موجب افزایش رضایت مشتریان شود.

عمده ترین مسئله در گمرک الکترونیکی، ملاحظات امنیتی می باشد. جاسوسی، خراب کاری، و حملات تبهکارانه برای سیستم های اطلاعاتی در جوامع امروزی به صورت روزانه اتفاق می افتد.

نتیجه گیری

 مأموریت گمرکات جهان در پنج دهه اخیر تغییرات اساسی کرده است. در دهه ۱۹۸۰ مأموریت اصلی گمرکات جمع‌آوری درآمد، در سال ۲۰۱۰ انعطاف‌پذیری مهم‌ترین مأموریت گمرک و پیش‌بینی می‌شود، قابلیت همکاری با سایر آژانس‌های درآمدی، نهادهای بازرگانی و مدیریت مرزی در اداره مرزهای مجازی به مأموریت اصلی گمرک در سال ۲۰۲۰

تبدیل خواهد شد.

 بهره‌گیری از فناوری در گمرک به حدی پیش خواهد رفت که عملیات ارتباطات سیار از طریق تکنولوژی ماهواره رایج خواهد شد. پیاده سازی گمرک الکترونیک در کشور مهمترین برنامه در راستای خدمت‌رسانی به مردم است. با اجرای گمرک الکترونیک، اجرای قوانین و مقرارت و وصول حقوق دولت مانند، حقوق گمرکی و سود گمرکی تسهیل می‌شود.

پایان

 

 

 

 

[روشن]

گمرک: نامی مترادف با تجارت

   وظیفه اصلی گمرک اخذ حقوق و عوارض گمرکی، مالیات و سهم دولت از واردات و حفاظت از کیان اقتصادی جامعه توسط کنترل عبور و مرور کالا و مسافران در سرحدات کشور است.

 

   گمرک الکترونیکی عبارت از بکارگیری کسب و کار الکترونیکی در ادارات گمرک . جهت تامین نیازهای اداری و خدماتی شان و نیز برای تامین بهتر نیازهای ذینفعان مشارکت کننده در تجارت و حمل و نقل بین المللی و افزایش رقابت تجاری از طریق ترخیص سریع تر کالاها، افزایش درآمد و امنیت محافظت مرزها می باشد.

 

گمرک سازمانی است که در انجام وظایف جاری خود دو هدف را باید به موازات هم مورد توجه قرار دهد.

1.  فراهم کردن تسهیلات در امر تجارت بین المللی

2.  اعمال قوانین و مقررات. حصول به این دو هدف به صورت همزمان و متعادل از چالش های مهم فرا روی گمرک است.

استفاده از فناوری اطلاعات، گمرک را در راه تحقق اهداف فوق یاری خواهد داد. فناوری اطلاعات می تواند گمرک و خدمات گمرکی را به نحو شگرفی متحول سازد و در راه توسعه امر تجارت عملا بسیاری از قید و بندهای گذشته را حذف و شیوه های نوین را جایگزین روش های سنتی نماید.گمرک الکترونیک شامل فناوری‌های نوین مخصوصا فناوری اطلاعات در انجام تشریفات گمرکی و محموله‌هاست. اجرای گمرک الکترونیک نیازمند فراهم شدن زیرساخت‌های نرم‌افزاری، سیستمی و انسانی است.

 

"آنچه مسلم است این است که عنصر حیاتی در تجارت عامل زمان است."

 

یکی از بخش های اصلی دولت الکترونیک، تجارت الکترونیک یا همان e-comerce است که به طور طبیعی سازمان گمرک یکی از اصلی ترین نقش ها را در این زمینه عهده دار است.

به طور طبیعی و با رشد حجم کارهای جاری و عملیات اجرایی در صنایع و مشاغل مختلف و کمبود وقت، استفاده از آی تی و آی سی تی امری اجتناب نا پذیر است. به طوری که بدون بهرهگیری از این فناوری، انجام امور مختلف با اختلال جدی مواجه خواهد شد.

اهم وظایف گمرک الکترونیکی عبارت است از:

ا) اطمینان از صحت میزان و پرداخت حقوق گمرکی و مالیات مربوط به صادرات و واردات.

۲) کنترل و ارزیابی کالاها و محصولات وارداتی و صاداتی