1- (Robonaut 2 (R2 که توسط ناسا و جنرال موتورز ساخته شده، سرانجام در سال ۲۰۱۲ برای فعالیت به ایستگاه فضایی بین‌المللی (ISS ) منتقل شد و در اوایل ۲۰۱۲ به آنجا رسید.R2 اولین ربات انسان مانند در فضا است اما ربات رسانه‌ایی ژاپنی تا اواخر سال جاری به این ربات می‌پیوندد تا با منجمان همکاری کنند و دستیار آنها شوند. در حال حاضر ربات R2 کار خاصی انجام نمی‌دهد اما این پروژه در حال هموار کردن مسیر در جهت دستیاران رباتی دائمی در فضا می‌باشد.
۲- ربات Cheetah بوستون داینامیک، رکورد سرعت ربات‌های پایه‌ایی را شکست این تیم در بوستون داینامیک که برای ربات چهارپای خود به نام Big Dog معروف شده است، سخت در حال کار بر روی چالش‌های زیاد که توسط DARPA بوجود آمده، می‌باشد. برنام (Maximum Mobility Manipulation (M 3 به دنبال یک ربات پایه‌ایی است که قادر باشد حداقل با سرعت ۲۵ مایل در ساعت (۴۰ کیلومتر در ساعت) بدود و ربات Cheetah در این زمینه کارآیی دارد. این ربات تا کنون ۳/۲۸ مایل در ساعت (۵/۴۵ کیلومتر در ساعت) را زمان زده است اما اکنون با پمپ هیدرولیک کار می کند و نیازمند یک بازوی متحرک است تا ثابت بماند.
۳- ربات چهارپای LS3 بوستون داینامیک این ربات سرعت کمتری نسبت به Cheetah دارد اما قادر است ۴۰۰ پوند (۱۸۱ کیلوگرم) ابزار را بدون توقف تا ۲۰ مایل ( ۳۲ کیلومتر) حمل کند. بوستون داینامیک، در پاییز نیمکره شمالی به جنگل برده شد تا بر روی یک سطح خطرناک دنباله‌رو یک انسان که پیش روی او می‌رفت، باشد و برخلاف یک قاطر با بار که ممکن است آنطور که شما می‌خواهید نتواند عمل کند، این ربات از دستورات شفاهی پیروی کرد و مسیر خود را مطابق با جی‌پی‌اس نصب شده روی خود پیدا می‌کرد. این ربات در سال ۲۰۱۳ آزمایشات بیشتری را با یک گروه حقیقی پشت سر خواهد گذاشت.
۴- ژاپن در خصوص ربات‌های پاکسازی زلزله ، جدی‌تر می شود تعدادی از شرکت‌ها و مؤسسات ژاپنی از روباتی پرده‌برداری کرده‌اند که برای پاکسازی خسارات ناشی از زلزله و تسونامی ۲۰۱۱ ، هدفمند شده است. در این میان ربات‌هایی توسط توشیبا، میتسوشیبی و هیتاچی مجهز به کنترل وجود دارند که قادرند امر بازرسی و دفع سنگریزه‌ها را در شرایط مختلف به انجام برساند. اما ربات مورد علاقه ما از این گروه رباتی به نام HAL exoskeleton می‌باشد که توسط دانشگاه Tsukuba ساخته شده است. این رباط وسیله جذب امواج مضر را حمل می‌کند. این ربات در سال جاری توسعه می‌یابد
۵- دارپا رباتیکس (DARPA Robotics ) DARPA Robotics Challenge از تیم‌های سازنده می‌خواهد تا رباتی بسازند و برنامه‌ریزی کنند که قادر باشد رانندگی کند، درها را باز کند، از ابزارها استفاده کند، از زمین ها و پله‌های ناهموار عبور کند و در یک فضای دودآلود، دریچه‌ها را پیدا کرده و ببندد. بعضی از این تیمها روبات دوپا که توسط بوستون داینامیک ساخته شده را ارائه کردند ولی بعضی دیگر باید رباتی را طراحی کرده و آن رابسازند. در اواخر سال ۲۰۱۲ متوجه می‌شویم که این ربات‌ها چه شکلی هستند اما باید تا دو سال آینده منتظر باشیم تا شاهد حضور آنها و رقابتشان با هم باشیم.
۶- لیگ RoboCup’s TeenSize تنها پتج تیم شایستگی لیگ RoboCup’s TeenSize را دریافت کردند زیرا ساختن یک ربات دوپایی شبیه انسان که بیش از ۳ فوت ( ۹۵ سانتی‌متر) بلند باشد برای اکثر دانشگاه‌ها، کار سختی به حساب می‌آمد. اما دو گزینش تجاری ممکن است به مسابقات فوتبال بهتر و بیشتری منجر شود. اولی از دانشگاه بان است که موفقیت خود را بر روی جایگاه برتر شدن می‌سازد و دومی از سوی RoboBuilder است که رباتی جدید است و ممکن است به عنوان یک رقیب ارزشمند محسوب شود.
۷- Rethink Robotics از ربات ارزان و کاربرپسند بکستر(Baxter ) پرده‌برداری می‌کند ربات‌های صنعتی به اندازه ربات‌های دیگر در این مجموعه، جذاب نیستند اما به عنوان بعضی از نمونه‌های پرکاربرد و سودمند در تکنولوژی رباتیک امروزه قلمداد می‌شوند. Rethink Robotics که توسط پایه‌گذار iRobot و پروفسور سابق MIT، رودنی بروکس، اداره می‌شود، از ربات خود به نام بکستر پرده‌برداری کردند. این ربات را می‌توان به‌جای چند هفته یا چند روز تنها در چند ساعت برنامه‌ریزی کرد. این ربات برای شرکت‌های کوچکی که نمی‌توانستند برای این نوع تکنولوژی هزینه صرف کنند، ایده‌آل به حساب می‌آید. ده ربات برتر سال 2012 آواتارها و مراقبت از سلامتی آواتار ربات کوچک همراه شما همه جا می‌آید
۸- MH-2 ربات کوچکی است که بر روی شانه قرار می‌گیرد و شاید یکی از عجیب‌ترین ربات‌ها در تکنولوژی امروزه باشد که تا کنون طراحی شده است. این ایده از سوی محققان در دانشگاه یاماگاتای ژاپن این بود که شکما بتوانید آن را همه‌جا همراه خود ببرید و برایدوستان خوداین امکان را فراهم کنید که از طریق ارتباط اینترنتی در ارتباط با شما باشند. می‌توان از طریق دوربین آن دنیا را دید، مکالمات را ادامه داد و حتی با استفاده از تکنولوژی حرکتی، آن را وادار سازید اعضاء خود را حرکت دهد. این ربات در این مرحله سنگین و اسباب زحمت می‌باشد، اما سازندگان آن می‌گویند که هنوز در حال کار بر روی این ربات هستند.
۹- تویوتا از رباط حامی انسان پرده‌برداری می‌کند اکنون یک دهه است که تویوتا در حال کار بر روی ربات‌های بسیار مفید می‌باشد و درحالیکه آنها با نمونه‌های تکنولوژیکی نامعقول خود همچون robot band آغاز کردند، اکنون به دنبال ربات‌هایی در خصوص مراقبت سلامتی هستند. یک نمونه اولیه که Human Support Robot (HSR) نامیده می‌شود، به جای پاهای گران‌قیمت ربات‌های پیشین خود دارای چرخ‌هایی برای حرکت می‌باشد. یک بیمار که بستری می‌باشد می‌تواند توسط یک پی‌سی ( کامپیوتر شخصی) آن را کنترل کند تا اشیاء و اجسام در اتاق را بازیابی کند. در گذشته از این نوع ربات‌ها زیاد دیده‌ایم اما این ربات به صورت ویژه‌ایی امیدوارکننده به نظر می‌رسد.
۱۰- کوراتاس فقط برای تفریح هنرمند ژاپنی کوگورو کوراتا رؤیای پسربچه‌ها را محقق می‌سازد این ربات یکی از آن ربات هایی است که در حالیکه ضرورتاً یک ربات واقعی نیست مجوز ورود به این دسته ربات‌ها را دارد. این ربات از آن دسته ربات‌هایی نیست که هر روزه در تلویزیون به نمایش درمی‌آید. این ربات که کوراتاس نام دارد حقیقتاً یک پروژه هنری محسوب می‌شود اما سهمی ازتکنولوژی ربات‌های واقعی را نیز به خود اختصاص می‌دهد. یکی از این تکنولوژی‌ها در این ربات، نرم‌افزار V-Sido آن ( Bushido خوانده می‌شود) می‌باشد که می‌توان از آن برای برنامه‌ریزی و کنترل ربات‌های سرگرم‌کننده استفاده کرد. اگر ۵/۱ میلیون دلار بپردازید همه آن ربات با وزن ۹۹۰۰ پوند (۴۴۹۰ کیلوگرم) خود از آن شما می‌شود
آیا کامپیوترها می توانند جای انسان را بگیرند؟وقتی به نتایج و عملکرد کامپیوترها نگاه می کنیم و این مسأله را هم در نظر می گیریم که رایانه های آینده بسیار پیچیده تر و پیشرفته تر از رایانه های امروزی خواهند بود، به نظر می رسد نتوان هیچ تفاوتی بین مغز انسان با کامپیوترها قائل شد. ربات های آدم نمای امروزی راه می روند و در اتاق را می گشایند و حتی حرکات نمایشی انجام می دهند. بسیاری از ساخته هایی که نوآوری محسوب می شوند، مشباهتی درطبیعت یا ساخته های قبلی بشر دارند. مثلاً موشک فضایی که قرن بیستم را در دهه هایی به نام آن می شناختند، گرچه از فناوری جدیدی برخوردار است چندان هم نوآوری به نظر نمی رسد و به راحتی می توان آنرا با هواپیما مقایسه کنیم.
هواپیما نیز خود اقتباسی از پرنده هاست. در این میان رایانه ها به نظر می رسد از روی کارکرد مغز انسان و قدرت محاسبه گری آن ساخته شده باشند. پس طبیعی است اگر سؤال کنیم که آیا رایانه ها در سایر جهات نیز شبیه انسان عمل می کنند و مثلا بپرسیم که آیا کامپیوترها می توانند فکر کنند؟ آیا فرقی بین ادراک موجودات زنده با داد و ستد اطلاعات توسط رایانه ها و مغزهای الکترونیک وجود دارد؟ و آیا عملکرد کامپیوترها حاکی از این است که مغز انسان صرفاً یک ماشین پیچیده است؟ وقتی به نتایج و عملکرد کامپیوترها نگاه می کنیم و این مسأله را هم در نظر می گیریم که رایانه های آینده بسیار پیچیده تر و پیشرفته تر از رایانه های امروزی خواهند بود، به نظر می رسد نتوان هیچ تفاوتی بین مغز انسان با کامپیوترها قائل شد. ربات های آدم نمای امروزی راه می روند و درب اتاق را می گشایند و حتی حرکات نمایشی انجام می دهند.
هرچند که حرکات اینگونه ماشین ها هنوز با حرکات انسانی فاصله بسیاری دارد؛ اما چه بسا در سال ها و دهه های آینده ربات هایی ساخته شوند که راه رفتن و حرکاتشان دیگر هیچ فرقی با انسان ها نداشته باشد. به هرحال باید این را نیز درنظر داشت که تکنولوژی رایانه ها، یک علم بسیار جوان است و رشد آن بسیار فوق العاده می باشد، پس چه دلیلی وجود دارد تا این تصور به ذهنمان نیاید که شاید در آینده ای نه چندان دور و چه بسا تا چند سال آینده، پیشرفت تکنولوژی رایانه ای و ربات ها به جایی برسد که ربات ها کاملاً مثل یک انسان عمل کنند؛ حرف بزنند و در کارخانه ها کار کنند و در جنگ ها به جای سربازان شرکت کنند و یا به عنوان پیش خدمت کارهای خانه را انجام دهند. اگر چنین اتفاقی که البته در فیلم های تخیلی بارها به تصویر کشیده شده رخ دهد و چنین ماشین هایی ساخته شوند، آیا این مطلب ثابت نمی شوند که مغز و ذهن انسان چیزی جز یک ماشین محاسبه پیچیده نیست؟! البته نباید از جهت دیگر مطلب غافل بود. تحقیقات جدید خصوصاً پس از تصمیم دانشمندان برای نوشتن برنامه هایی رایانه ای که حرکت و سخن گفتن انسان را تقلید کند، نشان داد که کارکرد ذهن انسان و نیز حیوانات بسیار پیچیده تر از آن است که تصور می شد. حجم اطلاعات اندوخته شده در حافظه یک کودک به قدری زیاد است که حتی قوی ترین و بزرگترین رایانه های امروزی نیز حجم کافی برای ذخیره آنرا ندارند. اطلاعاتی که برای راه رفتن لازم است در مقابل اطلاعاتی که انسان برای سخن گفتن به کار می برد بسیار ناچیز است و دانشمندان راهی طولانی برای نوشتن برنامه ای رایانه ای در پیش دارند که کار صحبت کردن را انجام دهد. در واقع ابداع رایانه ها و ربات ها و تصمیم بر تقلید از حرکات معمول انسان، ابعاد پیچیدگی و عظمت و شگفت انگیزی خلقت انسان و سایر موجودات زنده را بسیار ملموس تر و آشکارتر ساخت.
اما سختی کار یا طولانی شدن آن ارتباطی به فلسفه ندارد. فیلسوفان می توانند فرض کنند که چنین امری تحقق یافته و ماشین های انسان نمایی ساخته شده است که کاملاً حرکات انسان ها را انجام می دهد بدون اینکه هیچ تفاوتی با راه رفتن و صحبت کردن و خندیدن یک انسان معمولی داشته باشد. ماشین ها نوعی تأمل و تدبیر از خود نشان می دهند که اگر در انسان یا حیوان ظاهر شود علامت هوش شمرده می شود.
کامپیوترهای شطرنج باز مدام از قهرمانان شطرنج جهان می برند. سؤال این است که آیا می توان گفت که چنین ماشینی دارای ذهنی انسانی است؟ بین ذهن انسان با مغز الکترونیکی رایانه ها چه فرقی است؟ آیا رایانه ها هم می توانند بیاندیشند و فکر کنند؟ چگونه می توان بین انسان ها و ربات ها فرق گذاشت؟ و به بیان دیگر، از دید یک ناظر خارجی، چه تفاوتی بین حرکات و اعمال انسان ها و ربات های انسان نما وجود دارد؟ یک ربات نیز راه می رود، حرف می زند و به هر چیزی_ بنابر فرض_ همان عکس العملی را نشان می دهد که انسان ها دارند و مگر ما بر اساس همین مشاهداتمان از انسان ها نیست که آنها را موجوداتی عاقل می دانیم. پس چرا باید اصرار کنیم که انسان و ربات دو چیز متفاوت اند؟
این مبحث در فلسفه سابقه ای طولانی دارد و همین سؤالات، به شکل های مختلف ذهن اندیشمندان را به خود مشغول داشته و خصوصا ًدر فلسفه غرب موجب پیدایش نظرات مختلفی شده است و در حالیکه گروهی از فلاسفه و اندیشمندان از اصالت حیات (vitalism) طرفداری می کنند و معتقدند که حیات و ماده حوزه های جداگانه ای هستند که اصول مختلف و کاملاً متضادی بر آنها حاکم است که به هیچ وجه نمی توان آنها را به یکدیگر تشبیه نمود، برخی دیگر طرفدار ماشین وارانگاری (مکانیسم) در زیست شناسی می باشند.
این نظریه دوم را نخستین بار دکارت فرانسوی علناً مطرح نمود. از منظر وی، موجودات زنده از جمله حیوانات عالی تر، همانا ماشین های پیچیده ای اند که به گونه خودکار و ناخودآگاه فعالیت می نمایند. (البته دکارت در انسان، یک جوهر اضافی یعنی ذهنی مجرد قائل بود که غیر از بدن است اما پس از وی، این ذهن نیز حذف گردید). کارت بدن و موجودات زنده را بر اساس یافته های فیزیکی تفسیر می کرد، اما با پیشرفت علم شیمی افرادی نظیر وهلر (wohler)، شوآن (schwann) و دیگران بر اهمیت کنش های شیمایی در متابولیسم سلولی تأکید کردند و در نتیجه این اعتقاد شکل گرفت که همه جنبه های حیات و ذهن (آگاهی) قابل تبیین بر قوانین فیزیک و شیمی هستند.
این خلاصه ای بود از دیدگاه اندیشمندان غربی پیرامون این سؤوالات. اما حکما و فلاسفه اسلامی چه پاسخی برای اینگونه پرسش ها دارند؟ آیا اساسا می توان در چارچوب فلسفه اسلامی پاسخی مناسب و در خور به این پرسش های جدید یافت؟
● علم بی واسطه به خود
اگر تنها به سایر انسان ها نظر می کردیم و اعمال و رفتار و صحبت کردن ایشان را می دیدیم و سپس با یک ربات انسان نما مواجه می شدیم که آن نیز همان اعمال و رفتارها را تکرار می کرد، نمی توانستیم و حق نداشتیم فرقی بین انسان و ربات ها بگذاریم؛ زیرا فرض این است که آنها نیز عیناً همان نوع رفتاری را انجام می دهند که انسان ها انجام می دهند. اما این پایان ماجرا نیست. زیرا ما یک امتیاز ویژه داریم و آن آشنایی با یک نمونه منحصر به فرد است که می توان اطلاعات بسیار مفید و دقیقی را از آن گرفت و در تحلیل فلسفی خود به عنوان معیار و ملاک به کار برد. این نمونه استثنائی کسی جز شخص خودمان نیست. ما خودمان را می شناسیم و با آنچه در اندرونمان می گذرد آشنائیم و به آن آگاهی و علمی مستقیم و بدون واسطه داریم و اگر راهی برای جواب گفتن به سؤالاتمان باشد، آن تحلیل همین نمونه منحصر به فرد و استثنائی است، شاید به تفاوت واقعی انسان و ربات های مصنوعی پی بریم. پس لازم نیست برای یافتن پاسخ راه طولانی را طی کنیم؛ فقط کافی است به سراغ درون خود رویم تا با تحلیل آنچه در وجدان خود می یابیم به حقیقت امر پی بریم.
● معنای علم و آگاهی
اولین چیزی که با مراجعه به درونم می یابم، علم و آگاهی است. معنای علم و آگاهی را هرکس می فهمد و در واقع فهمیدن چیزی جز علم داشتن به آن چیز نیست و اگر کسی ادعا کند یا فکر کند معنای علم را نمی داند، به این معناست که علم دارد که معنای علم را نمی داند! و با سخن و فکر خود جواب خود را می یابد.
● علم به خود
در میان دانش های مختلفی نیز، پیش از همه علم و آگاهی خودم به خودم است که خودنمایی می کند. من می دانم که هستم و در هیچ حالتی نیز این علم و آگاهی را نمی توانم از کف بدهم. این علم به قدری قطعی است که حتی نمی توان در آن شک کرد؛ زیرا حتی در حال شک، باز در اینکه هستیم و شک داریم، هیچ تردیدی نمی توانیم داشته باشیم. ما افتخار آشنایی با خودمان را مدیون آگاهی از اعمال و رفتارمان نیستیم، بلکه حتی اگر بالفرض در وضعیتی باشیم که هیچ عمل و عکس العملی نیز از ما سر نزند، باز از خود و اینکه خود را می شناسیم غافل نخواهیم بود. می توان برای بهتر ترسیم شدن مطلب، شخصی را تصور کرد که از ابتدای عمر در هوا معلق بوده است، به طوریکه بدنش با هیچ چیزی تماس ندارد تا احساسی در او ایجاد شود. سایر حواس او نیز هیچ دریافتی را به مغزش مخابره نمی کند و دما نیز در معتدل ترین حالت است و تغییری در دمای بدن این شخص ابدا رخ نمی دهد تا احساسی را برانگیزد. آیا چنین شخصی که هیچ احساسی در او رخ نمی دهد، چنانچه قوه تفکرش فعال باشد، از خود و وجودش مطلع و آگاه است؟ حکمای اسلامی معتقدند که آری، حتی در چنین فرضی نیز انسان از خود، یعنی همان که از آن به «من» تعبیر می کنیم، آگاه است و وجود داشتن خویش را درک می کند. در واقع استثنایی بودن این نمونه هم دقیقاً به همین دلیل است که ما از خود و وجودمان بدون هیچ واسطه ای، حتی اراده و فکر خویش آگاهیم و هیچ چیزی پرده و حجاب میان خود و خودمان نیست. یعنی در حالیکه به شعور و آگاهی دیگران، به واسطه مشاهده رفتار و اعمالشان پی می بریم، به علم و آگاهی خودمان و کیفیت و شکل آن مستقیماً آگاه هستیم. البته علم های بی واسطه ما، منحصر به علم ما به خودمان نیست. ما به حالات درونی و باطنی خود نیز مستقیماً علم داریم؛ وقتی خوشحالیم، خوشحالی خود را بی واسطه درک می کنیم و اینگونه نیست که تصویری از خوشحالی در ذهن ما نقش ببندد و سپس بگوییم خوشحالیم. تفاوت خوشحالی واقعی و تصویر خوشحالی را در جایی که خوشحالی دیگری را می بینیم بهتر درمی یابیم. اگر از امتحانی، دوست بغل دستی مان نمره خوبی آورده باشد و برعکس نمره خودمان رضایت بخش نباشد، گرچه از دیدن خوشحالی دوستمان، مفهوم خوشحالی در ذهنمان نقش می بندد؛ ولی این مسأله اصلاً ما را خوشحال نمی کند. برعکس به دلیل نمره پائین خود ناراحتیم و این بار ناراحتی است که مستقیماً درکش می کنیم و اگر ناگهان متوجه شویم که اشتباهی در جمع بندی نمراتمان صورت گرفته و نمره ما بسیار بیشتر از آن است که اعلام شده، آن وقت است که مزه خوشحالی را می چشیم. در مورد سایر امور و حالات درونی، نظیر غم، ترس، حسادت و شرم نیز همین مطلب صادق است. علاوه بر این موارد، علم ما به تصاویر ذهنیمان نیز علمی بی واسطه است. وقتی که به درختان باغ می نگریم، صورتی از آن به وسیله قوه بینایی به ذهن مخابره می شود و ما از آن آگاه می شویم وبنابراین علم ما به درختان به واسطه این صورت ذهنی است؛ اما علم به خود این صورت ذهن چطور؟ آیا این علم نیز به واسطه صورت ذهنی دیگری است؟ خیر، زیرا اگر صورت ذهنی خود را به واسطه چیز دیگری درمی یافتیم، خود آن واسطه نیز لاجرم به واسطه دیگری نیاز داشت و همین طور سؤال تکرار می شد، بدون اینکه به نقطه مشخصی برسیم.
![[تصویر: g8is_7a3d7d5f6cc659cb9a1020c939e36d47.jpg]](http://uupload.ir/files/g8is_7a3d7d5f6cc659cb9a1020c939e36d47.jpg)
![[تصویر: kmu3_3104_840.jpg]](http://uupload.ir/files/kmu3_3104_840.jpg)
