تالار گفتگوی کیش تک/ kishtech forum

نسخه‌ی کامل: کاربرد فناوری و ارتباطات در صنعت برق
شما درحال مشاهده‌ی نسخه‌ی متنی این صفحه می‌باشید. مشاهده‌ی نسخه‌ی کامل با قالب‌بندی مناسب.
1 .مقدمه در محیط تجاری رقابتی و دائماً در حال تغییر امروز کسب و کارها دیگر نمی توانند بر یک بازار ثابت و پایدار برای محصولات خود متکی باشند. آنها باید در زمینه های کیفیت، قیمت و خدمات پس از فروش، با رقبایی که روز به روز در حال افزایش هستند، رقابت نمایند. برای موفقیت در بازار آنها نه تنها باید قیمت ها را پایین آورد بلکه باید تغییرات عمدۀ بیشتری را در روش های تولید، روابط تجاری و حتی فرهنگ سازمانی خود به عمل آورند. کاربرد فناوری هایاطلاعات و ارتباطی می تواند به شکل مستقیم یا غیرمستقیم فرایند تولید را پشتیبانی نماید. در این قسمت پس از بررسی سیر تحول کاربد فناوری در صنعت به تعدادی از کاربردهای فناوری اطلاعات در صنعت اشارهمیشود. 2 .سیر تکامل جستجوی مداوم راههای بهتر در تولید قطعات، عامل اساسی برای خودکارسازی یا اتوماسیون بوده است. انقلاب صنعتی انسان را تا حد زیادی از کار بدنی معاف نمود و نیروی موتور جایگزین نیروی ماهیچه ها شد. جایگزینی کار فیزیکی را می توان ابتداییترین مشخصۀ مکانیزاسیون دانست. روند مکانیزاسیون سالها در صنایع مختلف ادامه داشت تا اینکه ورود فناوری های نوین کنترل به کارخانجات در دهه های 1950و1960 1 موجب شد که در برخی از ماشین ها به جای کنترل دستی از کنترل عددی و کامپیوتری استفاده شود. به عنوان مثال دستگاه های کنترل عددی (CNC (متداول گشت. 2) NC (جایگزین ماشین های تراش معمولی شدند و پس از مدتی نیز ماشین تراش هایی با کنترل کامپیوتری سیستم NC نوعی اتوماسیون قابل برنامه ریزی است که عملیات آن به وسیله اعداد و نشانه ها کنترل می شود .مجموعه ای از اعداد با تشکیل یک برنامه ماشین را برای تولید قطعات هدایت می کنند. در این مرحله تمامی پیشرفت های اتوماسیون تولیدی به طور مجزا در یک سازمان و تنها پیرامون یک ماشین یا یک عملیات خاص دور می زد به همین دلیل ان را اتوماسین نقطه ای نامیده بودند. در مراحل پیشرفتهتر، اتوماسیون های نقطه ای به عملیات جانبی یا مجاور گسترش می یابند. جزایر اتوماسیون به وسیله ی مجموعه ای از زیر سیستم های یکپارچه خودکار شده در کارخانه تشکیل می شوند. تولیدیکپارچه کامپیوتری3)CIM (نقطه اوج مجموعه تلاش های مستمر و طولانی برای به کارگیری اتوماسیون در تولید قطعات گسسته به شمار می رود. ماهیت CIM ایجاد ارتباط میان آن دسته از جزایر اتوماسیون که به طور جداگانه شکل گرفتهاند، است. نویسندگانی چون مولر و همکاران سه نوع یکپارچه سازی را ضروری دانسته اند که عبارتند از: یکپارچگی فنی، یکپارچگی رویه و یکپارچگی در هدف. یکپارچگی فنی به ایجاد ارتباط الکترونیک میان مناطق مختلف عملیاتی می پردازد. این ارتباطات در قالب کانالهای ارتباطی، پروتکلهای ارتباطی واستانداردها گسترش یافتهاند. یکپارچه سازی رویه هنگامی به دست می آید که یک نگرش یکسان در مورد چگونگی تعبیر و تفسیر اطلاعات بر گروههای مختلف عملیاتی حاکم باشد. در نتیجه این گروه ها که اطلاعات را میان یکدیگر مبادله میکنند توانایی استفاده از رویه های مشترک و مناسب را خواهند داشت. بالاترین درجه یکپارچگی به یکپارچگی در هدف مربوط میشود. یکپارچگی در هدف زمانی به دست می آید که نواحی مختلف عملیاتی از داده ها و اطلاعات مشترک جهت نیل به اهداف عمومی مشترک استفاد نمایند. در جدول زیر مقایسه ویژگیهای مراحل چهارگانۀ فوق را با یکدیگر، به نمایش در آمده است. 1 Numerical Control 2 Comuter Numerical Control 3 Computer Integrated Manufacturing کاربردهای فناوری اطلاعات در صنعت 49 مرحله مشخصه نمونه تاریخ مکانیزاسیون اتوماسیون نقطه ای جزایر اتوماسیون تولید یکپارچه کامپیوتری تعویض نیروی کار انسانی با ماشین جایگزینی کنترل انسانی با ماشین با کنترل خودکار ماشین هدایت بخشی از فرایند تولید با یکپارچه سازی اتوماسیون های نقطه ای به طور موضعی به کارگیری یکپارچه اتوماسیونهای مبتنی برکامپیوتر و سیستمهای پشتیبان تصمیم برای مدیریت کلیه عملیات سیستم تولیدی دستگاه تراش کارخانه خودکارشده و کارخانه خودکار .طراحی به کمک کامپیوتر و ساخت به کمک کامپپیوتر و ساخت به کمک کامپیوتر 1 امروزه، طراحی به کمک کامپیوتر ، از عناصر مهم سیستم هایی هستند که مسئولیت ساخت و تولید را به عهده دارند. 2 CAD ،در واقع استفاده از سخت افزار و نرم افزار کامپیوتری، به منظور یاری رساندن به طراح، در ذخیره سازی، دستکاری، تحلیل و شکل دهی مجدد ایده های طراحی می باشد. سیستم های مدرن مهندسی CAD ،زمینه ایجاد مدل های هندسی سه بعدی یا به اصطلاح 3D را برای طراح فراهم می کنند. با استفاده از مدل های سه بعدی طراح می تواند جرم طرح را محاسبه کند؛ حجم آن را تعیین کند؛ لقی ها و تلرانس ها را بررسی نماید؛ مرکز ثقل آن را تعیین کند؛ گشتاور قطعه را محاسبه کند؛ مقطع مشترک طرح و سایر اجزء را نشان دهد و... طراحان و مهندسان تولید که با سیستم CAD کار می کنند، با استفاده از کامپیوترهای گرافیکی قدرتمند، روی صفحۀ مانیتور طرح را مشاهده می کنند و توسط قلم نوری، اسکنر و یا موس ابعاد طرح، و خطوط و انحنا و فرورفتگی و دیگر مشخصات آن را با دقت معین می نمایند. هر قسمتی از طرح، روی صفحۀ مانیتور، همان طور که ما معین کردهایم ظاهر می شود. تغییرات، می توانند به سرعت، با اضافه نمودن، کم کردن، و یا تغییر جزئیات روی نقشه انجام گیرند. چون ابزارهای CAD ، در سه بعد کار می کنند، طراح می تواند ارتفاع، عرض و عمق محصول را روی صفحه، تعیین و مشاهده نماید. جهت بازرسی و کنترل، طرح را می توان روی صفحه چرخاند، کج و یک ور نمود و آن را به طرف پایین و بالا آورد، بطوریکه هر زاویه از طرح، قابل مشاهده و بررسی باشد. وقتی یک طرح کامل شد، روی یک دیسک ذخیره، و آماده ی بازنگری، اصلاح، و یا چاپ در هر زمانی می شود. عموما، طرح های تهیه شده به وسیله ی CAD ،به سیستم های CAM منتقل می شوند. با استفاده از اطلاعات اولیه یCAD ،نرم افزارهای CAM ،ماشین ها و ابزارها را در کارخانه ها کنترل می نمایند، تا محصول همان طور که توسط CAD طراحی شده تولید شود. سیستم های CAM/CAD نیاز دارند که به بسیاری از برنامه های کامپیوتری و ارتباطی دسترسی داشته باشند. سیستم های CAM ،توسط شبکه های ارتباطی و باسرعت زیاد، با ماشین ها و ابزارها، جهت بهکارگیری آنها ارتباط برقرار می کنند. برای تعیین اینکه آیا طرح، بخوبی تحت فشارهای ناشی از کاربرد روزانه کار می کند، مهندسین، معمولا قطعات را توسط کامپیوتر، شبیه سازی می کنند و آن را بکار می برند(تست نمونه ای). این کاربرد، نقاط ضعف قطعات را قبل از اینکه این قطعات در تولید این شرکت بکار برده شوند مشخص می نماید. نمایش مدل های سه بعدی، به شکل کامل و بدون ابهام بوده، و امکان تجزیه و تحلیل لازم را فراهم می آورد. بدین گونه که حتی می توان محل برخورد یا فصل مشترک قطعات مونتاژی را بررسی کرد. با کمک نرم افزارهای CAD ،مهندسین می توانند فاکتور هایی مانند فشار، اینرسی، و وزن را تجزیه و تحلیل نمایند و قادرند در هنگام طراحی، آن را به صورت سه بعدی، همراه با رنگ و سایه، روی صفحه ی مانیتور نمایش دهند. 4 .شبکههای ارتباطی قبل از به کار گیری EDI شرکتهای وابسته به صنعت اتوماسیون نیازهای تولید و زمان بندیهای خود را با تأمین کنندگان از طریق تلفن، فاکس و یا پست در میان میگذاشتند. این به معنای ثبت دستی اطلاعات (که بسیار وقت گیر است)، فتوکپی گرفتن و دست به دست کردن اطلاعات از یک تأمین کننده به تأمین کننده دیگر بود. هفتهها طول میکشید تا برنامههای زمان بندی تولید و ملزومات به همه کارخانهها برسد. شرکت ها به ناچار و برای حداقل کردن اثرات تأخیر و اشتباهات ناشی از ارتباطات نادرست، تعداد زیادی از قطعات را در انبار در دسترس خود نگاه میداشتند. 
[font=Tahoma]   خدمات رساني و سرويس دهي به مشتريان مهمترين هدف در صنعت برق كشور بوده وهست. همچنين جريان اطلاعات يكي‌ازابزارهاي مهم‌ وكارآمد دراداره يك سازمان‌جهت سرويس دهي نهائي به مشتريان مي باشد.   [/font]
[font=Tahoma]   چنانچه سازماني بخواهد اطلاعاتي درست، بروز ودقيق‌داشته‌باشد وازآن درتصميم‌گيريها استفاده نمايد بايد ضمن اهميت‌دادن به سيستمهاي اطلاعاتي نسبت به بهبود وتوسعه اين سيستمها كوشش جدي بعمل‌آورد. [/font]
[font=Tahoma]     با توجه به پيشرفت ارتباطات وتبديل‌جهان به يك دهكده‌جهاني درهرلحظه مديران با حجم انبوهي ازاطلاعات روبرومي‌شوند. با اينحال نياز آنها به تصميم‌گيري براساس اطلاعات افزايش يافته وافق وسيعتري‌را دربرمي‌گيرد.[/font]
[font=Tahoma]  حال‌اين نيازها چگونه بايد برآورده شود تا بيشترين بازدهي راداشته باشد ومديران با حداقل صرف وقت خود بتوانند اطلاعات مورد نياز رادريافت نمايند؟ چگونه اطلاعات سازماندهي شوند تا از انباشتگي اطلاعات درذهن كاربران جلوگيري شده و اطلاعات بدست آمده حداكثر بازدهي خودرا داشته باشد؟ اين قبيل سئوالات موجب طرح اين مقاله با هدفهاي زير گرديد:[/font]
[font=Tahoma]1-بررسي وضعيت فرايندهاي موجود در صنعت برق[/font]
[font=Tahoma]2-شناخت عوامل موثر بر اجراي بهتر فرايندها[/font]
[font=Tahoma]3-استفاده‌ازفن آوري اطلاعات درسيستم‌هاي كنوني[/font]
[font=Tahoma]الف- استراتژي هاي صنعت برق[/font]
[font=Tahoma]   در سايت اينترنت وزارت نيرو وظايف صنعت برق كشور را تحت پوشش شركت توانير بصورت زير بيان نموده است:[/font]
[font=Tahoma]  شركت مادر تخصصي توانير متولي حفظ و توسعه سرمايه هاي ملي در صنعت برق است كه با مجموعه شركت هاي تحت پوشش درسطح كشور، مسئول برنامه ريزي ، توسعه ، نگهداري و بهره برداري از مجموعه تاسيسات برق به منظور تامين مصرف برق كشورمي باشد.[/font]
[font=Tahoma]  موضوع فعاليت شركت: مديريت سهام و سرمايه‌هاي شركت در صنعت برق، انجام هرگونه فعاليت در راستاي تأمين برق مطمئن و اقتصادي براي كليه مصارف خانگي، عمومي، صنعتي، كشاورزي، تجاري و غيره اعم از سرمايه‌گذاري، مديريت و نظارت بر ايجاد و بهره‌برداري از تأسيسات و انجام كليه معاملات مربوط به برق كه براي تحقق اهداف شركت لازم مي‌باشد از طريق شركتهاي زيرمجموعه و يا در صورت لزوم با تصويب مجمع عمومي توسط خود شركت.[/font]
[font=Tahoma]    صنعت برق استراتژي خود را در سه وظيفه اصلي توليد و انتقال و توزيع جهت كشور تبيين نموده بطوري كه استراتژي كل صنعت برق را تامين و توليد وانتقال نيروي برق جهت مصرف مشتركين داخلي و فروش برق به خارج از كشور بنا نهاده است.[/font]
[font=Tahoma] [/font]
[font=Tahoma]ب- تقسيم بندي كلي[/font]
[font=Tahoma]   بطور كلي فرآيندها ي كسب وكار هر سازمان به سه بخش استراتژيك- كنترل مديريتي – كنترل عملياتي قابل تقسيم است.اين بخشها در فرايندهاي كاري خود با يكديگر ارتباط داشته و لذا به برنامه جامعي نياز دارند تا اين ارتباط را برقرار نمايند.به هيمن منوال فرآيندهاي اساسي هر يك از بخشهاي توليد؛ انتقال و توزيع را مي توان به فرآيندهاي زير تقسيم نمود:[/font]
[font=Tahoma] [/font]
[font=Tahoma]-                              فرآيندهاي فني و تخصصي[/font]
[font=Tahoma]  اين فرآيندها مراحل اساسي نصب و راه اندازي تجهيزات  و تعميرات دوره اي را شامل مي شوند[/font]
[font=Tahoma]-                              فرآيندهاي اداري وپشتيباني[/font]
[font=Tahoma]    اين فرايندها شامل كليه عمليات سازمان در راستاي ارتباط با بيرون سازمان و مديريت نيروي انساني و خدمت رساني به كارمندان و تداركات و خريد كالا ها مي باشد.[/font]
[font=Tahoma]-                              فرآيندهاي مالي شامل مراحل خريد و پرداخت اسناد مالي است.[/font]
[font=Tahoma] [/font]
[font=Tahoma]ج- فرآيندهاي اصلي صنعت برق:[/font]
[font=Tahoma] توليد برق[/font]
[font=Tahoma]  با توجه به اينكه نيروگاهها منبع اصلي توليد برق بوده لذا در اين بحث بايد به نيروگاهها و فرآيندهائي كه در گردش كاري خود دارند توجه نموده و بررسي خود را به آنها معطوف داريم[/font]
[font=Tahoma] [/font]
[font=Tahoma] فرآيندهاي انتقال برق[/font]
[font=Tahoma]   پس از چرخه توليد برق انتقال برق توسط پستهاي انتقال و خطوط انتقال و فوق توزيع انجام مي گيرد. مراحل نصب و راه اندازي اين بخش توسط پيمانكاران انجام گرفته ونهايتا بهره برداري از آنها به عهده شركتهاي برق منطقه اي  بوده وتعميرات آنها به عهده پيمانكاران و يا شركتهاي خصوصي است.[/font]
[font=Tahoma] فرآيند توزيع برق[/font]
[font=Tahoma]   پس از اينكه برق به ولتاژ مورد نياز مصرف كننده رسيد برق از طريق شركتهاي توزيع برق بين مشتركين توزيع مي گردد.در اين فرآيند بايد به نقش مشتري مداري توجه اساسي مبذول گردد .[/font]
[font=Tahoma] [/font]
[font=Tahoma]ý    بخش سوم : بررسي سياستهاي فناوري اطلاعات و ارتباطات در صنعت برق كشور[/font]
[font=Tahoma]شركت توانير سياستهاي فن آوري اطلاعات وارتباطات خود را بشرح زير تبيين نموده است:[/font]
[font=Tahoma]رئوس سياستهاي سال 84 شركتهاي برق در حوزه IT[/font]
[font=Tahoma]1- ايجاد نظم و انضباط كاري در فعاليتهاي ICT[/font]
[font=Tahoma]2- ساماندهي سايت كامپيوتري[/font]
[font=Tahoma]3- ظرفيت سازي جهت توسعه سيستم مديريت امنيت فضاي تبادل داده[/font]
[font=Tahoma] 4- ايجاد آمادگي براي مقابله با حوادث[/font]
[font=Tahoma]5- جلوگيري از دوباره كاري در مورد برنامههاي بلندمدت ICT[/font]
[font=Tahoma]6- ظرفيت سازي در حوزه فناوري اطلاعات[/font]
[font=Tahoma]7- توسعه خدمات الكترونيكي به شهروندان[/font]
[font=Tahoma]8- استفاده از فناوريهاي روزآمد و مناسب در حوزه اطلاعات و ارتباطات[/font]
[font=Tahoma]9- تحقيق و توسعه[/font]
[font=Tahoma] [/font]
[font=Tahoma]ý    بخش چهارم:[/font]
[font=Tahoma]    بررسي وضعيت موجود صنعت برق در زمينه فن آوري اطلاعات وارتباطات:[/font]
[font=Tahoma]  درحال حاضر 16 شركت برق منطقه اي و32 شركت مديريت توليد و41 شركت توزيع برق و 6 شركت ستادي و66 شركت خصوصي وابسته به وزارت نيرو در حال فعاليت هستند كه با توجه به اينكه كار نظارت و مديريت تمام آنها را 16 شركت برق منطقه اي عهده دار هستند لذا پايه ريزي فعاليتها و تغييرات ساختاري اساسا بر روي اين شركتها متمركز است.[/font]
[font=Tahoma] با نگاهي گذرا از منظر فن آوري اطلاعات و ارتباطات به اين 16 شركت درمي يابيم كه از لحاظ دانش هاي مورد نياز تخصصي در سطح نسبتا خوبي قرار دارند و اين شركتها داراي فرآيندهاي تقريبا مشابه با هم مي باشند.ولي  در عمل با توجه به اين كه در شرايط مختلفي از لحاظ آب و هوائي و فرهنگي واقتصادي مي باشند ولذا ولي با روشهاي مختلف كارخود را انجام مي دهند.[/font]
[font=Tahoma]نقش فن آوری اطلاعات در صنعت برق[/font]
[font=Tahoma]1-  نقش پشتیبانی[/font]
[font=Tahoma]    در اين نقش، فعاليت اصلي و محوري سازمان بدون استفاده از فن آوري هم انجام مي‌شود، اما به کار گيري فن آوري به نحوه انجام فعاليت‌ها به شدت کمک مي‌کند يا اينکه آنها را توسعه مي‌دهد. مانند به کارگيري سیستمهاي مالی یا اتوماسيون اداري برای شركتهاي برق[/font]
[font=Tahoma] 2- نقش محوری[/font]
[font=Tahoma]    فن‌آوري براي برخي سازما‌نها نقش محوري دارد به نحوي که بدون به کارگيري ان، اگر چه مي‌توان به فعاليت ادامه داد، اما تفاوت بين به کارگيري و عدم به کارگيري فن‌آوري فاحش است.. در اين زمينه مي توان به نقش تبادل اطلاعات بازار برق در بين شركت توانير و شركتهاي برق منطقه اي (كه آنها نيز بين توليد و انتقال برق موازنه را ايجاد مي كنند ) ذكر نمود.[/font]
[font=Tahoma]3- نقش استراتژيک[/font]
[font=Tahoma]      در نقش استراتژيک، اصولا ادامه فعاليت سازمان بدون به کارگيري فن‌آوري بي‌معني است. مثل شبکه ارتباطی برای فروش بلیط هواپیما یا به کارگيري کامپيوتر در سيستم بانکي . اين نقش در صنعت برق قابل اطلاق نمي باشد. و ياهنوز به اين مرحله از نياز و وابستگي  نرسيده است.[/font]
[font=Tahoma]     با بررسي اجمالي در مورد سه نقش فوق الذكر در صنعت برق مي توان نتيجه گرفت كه صنعت برق از نقش پشتيباني به خوبي استفاده مي نمايد اما هنوز از نقش محوري فن آوري اطلاعات بخوبي استفاده ننموده و در ابتداي راه است .[/font]
[font=Tahoma]    براي روشن تر شدن موضوع مي توان به نقش فن آوري اطلاعات در هدايت و راهبري شبكه سراسري برق اشاره نمود كه كنترل قطعي ها و خاموشي ها و كمبودهاي برق توسط ديسپاچينگ با استفاده از بستر هاي مخابراتي نظيرسيستم PLC[2][2][2][2]هاي    انجام مي گردد كه اين روش گر چه تاكنون جوابگو بوده ولي با استفاده بسترهاي جديدي نظير فيبر نوري ارتباطات بسيار بهتر و در آينده مي توان ديسپاچينگ مركزي قويتر با امكاناتي نظير كنترل و قطع و وصل پستهاي انتقال و فوق توزيع پيش بيني نمود.[/font]
[font=Tahoma]تاثير فن آوري اطلاعات بر مديريت صنعت برق (بطور عام صنعت كشور)و نقش مديريت بر فن آوري اطلاعات :[/font]
[font=Tahoma] حال حاضر ما در مقطع گذر از سبك مديريت با بوروكراسي اداري و رسيدن به استفاده كاربردي از سيستمهاي كامپيوتري مي باشيم.مديريت جديد نياز شديدي به توانائي وآگاهي مديران به كاربرد سيستمهاي كامپيوتري دارد بطوري كه در صورت عدم آگاهي مديران به اين سيستمها كارشناسان ومديريت پايينتر با تكيه بر اطلاعات روز خود مي تواند مديريت بالاتر را با سوء استفاده تحت الشعاع مطامع خود قرارداده ودر نهايت ضررهاي جبران ناپذيري را به سازمان و كل كشور وارد نمايد.[/font]
[font=Tahoma]بالعكس اگر مديريت داراي آگاهي و بينش كافي به دانش روز فن آوري اطلاعات وارتباطات باشد مي تواند به نحوي مديريت خود را با ابزار فن آوري به نحو چشمگيري ارتقاء بخشيده وتوانائي هاي فردي وسازماني خود و پرسنل سازمان را افزايش دهد.[/font]


مشكلات موجود توسعه فن آوري اطلاعات وارتباطات در بخش صنعت برق:

[font=Tahoma] [/font]

[font=Tahoma]-         فقدان ساختار مالي براي تبادل پول الكترونيكي باعت عدم امكان كاهش نيروي انساني در بخش خدمات مي گرددولذاكوچك شدن حجم دولت ميسر نشده بلكه روز بروز هم تعدادكارمندان دولت وهم نيروهاي شركتهاي خدماتي اين وسعت را بيشتر نموده اند.[/font]

[font=Tahoma]-         تغييرات سريع در فن آوري تجهيزات و نبودن دانش كافي به آنها [/font]

[font=Tahoma]-         قدمت تجهيزات سخت افزاري و نرم افزاري در اكثر شركتهاي برق[/font]

[font=Tahoma]-         نياز به مديريت دانش در سازمانهاو افزايش درخواست اطلاعات جديد ودانش روز دنيا[/font]
[font=Tahoma]ý    بخش پنجم: راهكارها و مدل پيشنهادي[/font]

[font=Tahoma] از آنجا كه سياستهاي فن آوري ابلاغ شده وزارت نيرو راهبردي بوده وجهت عملياتي شدن اين راهبردها نياز به راهكاري عملي جهت بخش IT  مي باشد لذا اقدام جهت پيشبرد اهداف وقتي ميسر مي گردد كه در عمل فرآيند وچرخه فعاليتهاي ITبگونه اي هدفمند روشن شده باشد ،همچنين اين فرايندها بايستي باسياستهاي مديريتي دولت نيز همراستا باشد.     چنان كه مشخص مي شود با سيساستهاي دولت در بخش برق تحولات كلي و مديريتي را در ساختار برق ايجاد مي كند و اين تحولات آنچنان اساسي است كه بر روند فرآيندهاي كنوني و موجود تاثير اساسي خواهد گذاشت . براي رسيدن به فرآيندهاي جديد نياز به برنامه ريزي منابع سازمان مي باشد تنها با مهندسي مجدد اين فرآيندها مي توان سريعتر و بهتر ومنظم تر ازوضعيت فعلي به ساختار جديد رسيد.[/font]

[font=Tahoma]   لذا راهكاري كه مي توان در اين رابطه پيشنهاد نمودانتخاب شركت هائي نمونه و ايجاد برنامه ريزي منابع سازمان در راستاي نيازها و همگام با تحول در مديريت است تا بتوان به نتيجه مطلوب دست يافت.نمودار 1 ارتباط بين BPR[3][3][3][3], ERP[4][4][4][4] ,EFQM[5][5][5][5]  وIT و تحول سازمان مي باشد.[/font]



[font=Tahoma] [/font]



[font=Tahoma]   هرگاه به فرآيندهاي سازمان با ديد تحول نگريسته شود و از طريق ساختار و روش هاي خاص مهندسي مجدد فرايندهاي سازمان بازنگري شوند به اين كار مهندسي مجدد گفته مي شود . نویسندگانی نظیر هاج (1980)، کلادا(1994)،و زئیری و سبنکلر(1994) معتقدند که فعالیت های پیشرفت سازمان مانند نقاط روی یک زنجیره طیف پیوسته هستند که از پیشرفت مرحله ای تا نوآوری بنیادی را شامل می شوند.[/font]


[font=Tahoma]ERP      در اصل مخفف واژگان Enterprise Resource Planning یا سامانه تخصیص منابع سازمان است که طیف وسیعی از فعالیتهای مختلفی را که به بهبود عملکرد سازمان منتهی می شود در بر دارد[/font]

[font=Tahoma]ERP         را مي توان به عنوان نرم افزار يکپارچه اي تعريف نمود که داراي اجزا و يا ماژولهايي براي برنامه ريزي، توليد، فروش، بازاريابي، توزيع، حسابداري، مديريت منابع انساني، مديريت پروژه، مديريت موجودي، مديريت خدمات و نگهداري و تعميرات، مديريت حمل و نقل و بازرگاني الکترونيک است. معماري و ساختار ERP بگونه اي است که يکپارچگي و جامعيت اطلاعات سطح سازمان را فراهم نموده و جريان روان اطلاعات بين بخشهاي مختلف سازمان را فراهم مي آورد.[/font]

[font=Tahoma]انجمن کنترل توليد و موجودي آمريکا  ERP را به صورت زير تعريف مي نمايد:[/font]

[font=Tahoma]  "روشي براي برنامه ريزي و کنترل موثر تمامي منابع مورد نياز براي دريافت، توليد، ارسال و پاسخگويي به نيازهاي مشتريان، در شرکتهاي توليدي، توزيعي و خدماتي."   [/font]
[font=Tahoma]اجزای یک سیستم ERP[/font]
[font=Tahoma]1- نرم افزار ERP[/font]
[font=Tahoma]- هسته اصلی هر سیستم ERP بخش نرم افزار آن است. نرم افزار ERP در عمل بر مبنای زیر برنامه های کاربردی قرار دارد. هر یک از زیر برنامه های کاربردی فعالیتهای عملیاتی بخشی از سازمان را به شکل مکانیزه شبیه سازی می کند. زیر برنامه های معمول نرم افزارهای ERP مدیریت تولید، خرید مواد اولیه، کنترل موجودی انبار،، ارسال مواد به واحدهای تولیدی و ردگیری سفارشات را پوشش می دهد.[/font]

[font=Tahoma]2-فرایندهای کسب و کار کارآمد[/font]

[font=Tahoma]– فرایندهای کسب و کار سازمان به سه سطح کلی تقسیم بندی می شوند – فرایندهای استراتژیک، کنترلهای مدیریتی و کنترلهای عملیاتی. ERP ها به تدریج به راه حلهای جامعی برای کارآمد کردن فرایندهای سازمان در هر سه سطح مذکور ارتقا یافته اند. بخش عمده ای از موفقیت سیستمهای ERP به یکپارچه کردن فعالیتها در کل سازمان باز می گردد.[/font]
[font=Tahoma]3-کاربران[/font]
[font=Tahoma]- کاربران سیستمهای ERP می توانند کلیه کاربران سازمان در هر سطحی از هرم سازمانی را شامل شوند.[/font]

[font=Tahoma]معمولترین سیستم عامل برای کاربری نرم افزارهای ERP سیستم عامل UNIX می باشد. علاوه بر این Windows NT وLinux دیگر سیستمهای عامل مورد استفاده برای نرم افزارهای ERP اند اما اکثر سیستمهای ERP بزرگ بر     مبنای سیستم عامل UNIX قرار دارند. UNIX سیستم عاملی است که در اصل برای استفاده همزمان جندین کاربر طراحی شده و پروتکل ارتباطی TCP/IP را در خود دارد. از دید فنی دلایل زیادی برای توجیه قرارگیری ERP بر روی سیستم عامل UNIX وجود دارد.[/font]
[font=Tahoma]4-محدوده سیستم ERP:[/font]
[font=Tahoma]– محدوده سیستم ERP از محدوده سازمانی که ERP در آن پیاده سازی می شود کوچکتر است. بر عکس ERP ، مرز سیستمهای زنجیره ای تأمین و تجارت الکترونیک از محدوده سازمان فراتر رفته و تا تأمین کنندگان ، شرکا و مشتریان سازمان گسترش می یابد. با این حال، عملاً پیاده سازی بسیاری ا ز سیستمهای ERP مستلزم یکپارچه سازی با سیستمهای اطلاعاتی خارج از محدوده سازمان است.[/font]
فناوری اطلاعات در خدمت انرژی و رفع خاموشی
ها و راه حل های متفاوت و گاهآ متنوعی را در جهت صرفه جوئی در مصرف انر‍‍ژی و رفع مشکلات خاموشیها از سوی مدیران اجرائی توصیه گردیده است ولی شاید بتوان اذعان نمود که این روش در صورت فراهم شدن بخشهائی از الزامات آن، از توفیقا ت اجرائی به مراتب مفیدتر و مؤثرتر برخوردار باشد.
باید قبول کرد که یکی از دلایل مهم خاموشیها و کمبود انرژی، عدم رعایت صرفه‌جویی و یا مهمتر از آن عدم وجود الگوی مصرف و فقدان اطلاع رسانی صحیح به مشترکین است، اگر الگوی مشخص و مبتنی بر ارزیابی کارشناسانه برای مشترکین مطرح گردد آنگاه می‌توان با برنامه ریزی نظامند آنان را به رعایت این الگو ملزم و یا ترغیب نمود.
تاکنون مسئولین ، مردم و مشترکین برق را در قالب توصیه های اخلاقی و یا اعتقادی به صرفه‌جویی در مصرف برق دعوت کرده اند اما هیچ معیاری را در رعایت این توصیه ها و یا عواقب آن مطرح ننموده اند. از طرفی مشترکین هم نسبت به مؤثر افتادن این توصیه‌ها به دیده تردید نگریسته و غالیاً با بی توجهی و بصورت گذرا با آنها برخورد می کنند و از خود می پرسند « آیا واقعاً این یک شعله برق تا چه حدی می‌تواند باعث جلوگیری از خاموشی گردد.» مگر نه اینکه بر طبق اعلام مکرر مدیران ذیربط کمبود انرژی ما حدود ۱۰% است پس باید بطور شفاف به مردم گفته شود که آنان چگونه و با چه روشهائی می‌توانند با صرفه جوئی اندک خود در جبران این ده درصد کمبود انرژی نقش مهم و مؤثری را ایفا نمایند. 
طبیعی است که اگر خانواده ای بداند که مصرف روزانه و ماهانه آنها چقدر است و با یک برنامه ریزی محدود وقابل اجرا مصارف خانگی روشنایی و یا استفاده از وسایل برقی را با هوشمندی بیشتر و در جهت صرفه اقتصادی خانواده مورد استفاده قرار خواهد داد. که این امر مطمئناً نقش برجسته ای را در توسعه و ترویج فرهنگ مصرف در کشور دارد .
اما بزرگترین ایراد این روش نداشتن ضمانت اجرایی در پیاده کردن آن است پس باید ابزارهای لازم را برای هدایت و یا الزام مشترکین به این امر طراحی و پیاده نمود. خوشبختانه گنجینه‌ای از اطلاعات گرانبها وجود دارد که مدیران و مسئولین را می‌تواند در این امر مساعدت نموده که متأسفانه همه ما از آن غافلیم.
مثلآ همین قبوض برق و فایلهای اطلاعاتی مربوط به مصرف مشترکین و توزیع دوماهانه آن اطلاعات بسیار ارزشمند و گرانبهائی است.که بر مبنای آنها پیشنهاد میشود :
۱) شرکت توانیر و شرکتهای توزیع برق نرم‌افزاری را طراحی کنند که بوسیله آن بتوان مصرف سال گذشته و مصرف دو ماه مشابه سال جاری را بصورت مقایسه ای مشخص نماید.
۲) شرکت توانیر و شرکت‌های توزیع برق سایتی را طراحی نمایند که مشترکین بر اساس شناسه قبوض میزان مصرف هر مشترک را در سال و یا سال‌های گذشته اطلاع رسانی به او اعلام نماید.
۳) شرکت توانیر و شرکت‌های توزیع برق به مردم اعلام نمایند که کمبود انرژی و برق امسال ۱۰% و مردم باید حدود ۱۵% صرفه‌جویی نمایند که دچار کمبود برق نشوند.
۴) شرکت توانیر و شرکت‌های توزیع برق به مردم اعلام نمایند که چنانچه کسانی که میزان مصرف آنها نسبت به سال گذشته از الگوی مصرف اعلام شده فراتر رفته باشد، نسبت به مازاد مصرف مشمول جریمه های پلکانی و یا تصاعدی خواهند شد. میزان جریمه را می‌توان بطور آزمایشی تعیین و اعلام نمود.
۵) نکته مهم این پیشنهاد، طراحی نرم‌افزار و سایت اطلاع رسانی و میزان جرمه آن می‌باشد.
۶) این روش از هر زمانی می‌تواند مورد اجرا قرار گرفته و موثر باشد و به لحاظ روانی هم مردم را به نوعی در رعایت الگوی مصرف تشویق و یا ملزم خواهد ساخت.
۷) این روش به هیچگونه نیروی اضافی در اجرا نیاز ندارد.
۸) کسانی که قبوض برق سال گذشته خود را نگهداری نمی‌کنند می‌توانند از طریق سایت توانیر به مصرف خود دسترسی پیدا کنند و کسانی که این امکان را نیز ندارند بطور ناخودآگاه تلاش خود را در کاهش مصرف به عمل خواهند آورد.
البته برای راه حلهای اساسی‌تر که بخش صنعت و تولید را دچار مشکل ننموده و برنامه الگوی مصرف هم مورد اجرا قرار گیرد ، می‌توان اقدامات تکمیلی خاصی را به اقتضای نوع خدمات و تولیدات ارائه شده بعمل آورد که برای بخش صنعت و تولید هم قابل پذیرش باشد.
در پایان شاید بتوان با تعمیم دادن این روش در مصارف آب و گاز هم آن را مورد استفاده قرار داد.
با این امید که همگان با اندیشه ای عمیق ، در مصرف بهینه امکانات و نعماتی که در اختیار داریم شکرگذار بوده در سازندگی امروز و آینده روشن فردا نقش آفرین و موثر باشیم.

[font=Tahoma]نتيجه گيري: Exclamation [/font]

[font=Tahoma]    نقش فن آوري اطلاعا ت درصنعت برق در حد پشتيباني بوده و هنوز به نقش محوري خود دست نيافته و  نسبت به ساير صنايع از بعد IT  در اواسط راه مي باشد ولذا لازم است تا با ايجاد نقش محوري به يك صنعت پيشرو در زمينه IT مبدل شود. مهمترين راه براي نيل به اين هدف وجهت افزايش سطح خدمات رساني و كاهش هزينه ها نياز به مهندسي مجدد فرآيندها و پياده سازي برنامه ريزي منابع سازماني است . نكته اساسي اين كه اين برنامه ريزي نبايد تكرو و تنها جهت پيشبرد استفاده از IT  باشد بلكه بايد همراستا با ساختار و اهداف مديريتي حركت نمايد تا با حل مشكلات موجود صنعت برق بتواند با تحول خود در بطن شركتها وسازمان هاي تابعه ؛ قابليتها را دوچندان نموده وتحرك و شادابي به بدنه اداري بخشيده وديگر سازمانها را بدنبال خود به حركت وادار سازد.[/font]

[font=Tahoma]  من التوفیق...... Heart Heart Heart [/font]
نقش فن آوري اطلاعا ت درصنعت برق در حد پشتيباني بوده و هنوز به نقش محوري خود دست نيافته و نسبت به ساير صنايع از بعد IT در اواسط راه مي باشد ولذا لازم است تا با ايجاد نقش محوري به يك صنعت پيشرو در زمينه IT مبدل شود. مهمترين راه براي نيل به اين هدف وجهت افزايش سطح خدمات رساني و كاهش هزينه ها نياز به مهندسي مجدد فرآيندها و پياده سازي برنامه ريزي منابع سازماني است . نكته اساسي اين كه اين برنامه ريزي نبايد تكرو و تنها جهت پيشبرد استفاده از IT باشد بلكه بايد همراستا با ساختار و اهداف مديريتي حركت نمايد تا با حل مشكلات موجود صنعت برق بتواند با تحول خود در بطن شركتها وسازمان هاي تابعه ؛ قابليتها را دوچندان نموده وتحرك و شادابي به بدنه اداري بخشيده وديگر سازمانها را بدنبال خود به حركت وادار سازد.
نقش فن آوري اطلاعا ت درصنعت برق در حد پشتيباني بوده و هنوز به نقش محوري خود دست نيافته و نسبت به ساير صنايع از بعد IT در اواسط راه مي باشد ولذا لازم است تا با ايجاد نقش محوري به يك صنعت پيشرو در زمينه IT مبدل شود. مهمترين راه براي نيل به اين هدف وجهت افزايش سطح خدمات رساني و كاهش هزينه ها نياز به مهندسي مجدد فرآيندها و پياده سازي برنامه ريزي منابع سازماني است . نكته اساسي اين كه اين برنامه ريزي نبايد تكرو و تنها جهت پيشبرد استفاده از IT باشد بلكه بايد همراستا با ساختار و اهداف مديريتي حركت نمايد تا با حل مشكلات موجود صنعت برق بتواند با تحول خود در بطن شركتها وسازمان هاي تابعه ؛ قابليتها را دوچندان نموده وتحرك و شادابي به بدنه اداري بخشيده وديگر سازمانها را بدنبال خود به حركت وادار سازد.
مقدمه :

   خدمات رساني و سرويس دهي به مشتريان مهمترين هدف در صنعت برق كشور بوده وهست. همچنين جريان اطلاعات يكي‌ازابزارهاي مهم‌ وكارآمد دراداره يك سازمان‌جهت سرويس دهي نهائي به مشتريان مي باشد.   

   چنانچه سازماني بخواهد اطلاعاتي درست، بروز ودقيق‌داشته‌باشد وازآن درتصميم‌گيريها استفاده نمايد بايد ضمن اهميت‌دادن به سيستمهاي اطلاعاتي نسبت به بهبود وتوسعه اين سيستمها كوشش جدي بعمل‌آورد. 

     با توجه به پيشرفت ارتباطات وتبديل‌جهان به يك دهكده‌جهاني درهرلحظه مديران با حجم انبوهي ازاطلاعات روبرومي‌شوند. با اينحال نياز آنها به تصميم‌گيري براساس اطلاعات افزايش يافته وافق وسيعتري‌را دربرمي‌گيرد.

  حال‌اين نيازها چگونه بايد برآورده شود تا بيشترين بازدهي راداشته باشد ومديران با حداقل صرف وقت خود بتوانند اطلاعات مورد نياز رادريافت نمايند؟ چگونه اطلاعات سازماندهي شوند تا از انباشتگي اطلاعات درذهن كاربران جلوگيري شده و اطلاعات بدست آمده حداكثر بازدهي خودرا داشته باشد؟ اين قبيل سئوالات موجب طرح اين مقاله با هدفهاي زير گرديد:

1-بررسي وضعيت فرايندهاي موجود در صنعت برق

2-شناخت عوامل موثر بر اجراي بهتر فرايندها

3-استفاده‌ازفن آوري اطلاعات درسيستم‌هاي كنوني

   براي نيل به‌اهداف مذكوربررسي هائي بشرح زيردراين پروژه تحقق‌يافته‌است :

1-         ابتدا فرآيندها در بخش هاي توليد ؛انتقال؛توزيع بررسي و بطور كلي اين فرآيندها بررسي شده اند

2-         عواملي را در سرعت بخشيدن به اين فرآيندها از طريق استفاده از IT[1][1][1][1]  قابل حصول است بررسي شده اند.

3-         راهكارهائي براي آنها ارائه شده است.

 

ý    بخش دوم:وضعيت موجود

 

الف- استراتژي هاي صنعت برق

   در سايت اينترنت وزارت نيرو وظايف صنعت برق كشور را تحت پوشش شركت توانير بصورت زير بيان نموده است:

  شركت مادر تخصصي توانير متولي حفظ و توسعه سرمايه هاي ملي در صنعت برق است كه با مجموعه شركت هاي تحت پوشش درسطح كشور، مسئول برنامه ريزي ، توسعه ، نگهداري و بهره برداري از مجموعه تاسيسات برق به منظور تامين مصرف برق كشورمي باشد.

  موضوع فعاليت شركت: مديريت سهام و سرمايه‌هاي شركت در صنعت برق، انجام هرگونه فعاليت در راستاي تأمين برق مطمئن و اقتصادي براي كليه مصارف خانگي، عمومي، صنعتي، كشاورزي، تجاري و غيره اعم از سرمايه‌گذاري، مديريت و نظارت بر ايجاد و بهره‌برداري از تأسيسات و انجام كليه معاملات مربوط به برق كه براي تحقق اهداف شركت لازم مي‌باشد از طريق شركتهاي زيرمجموعه و يا در صورت لزوم با تصويب مجمع عمومي توسط خود شركت.

    صنعت برق استراتژي خود را در سه وظيفه اصلي توليد و انتقال و توزيع جهت كشور تبيين نموده بطوري كه استراتژي كل صنعت برق را تامين و توليد وانتقال نيروي برق جهت مصرف مشتركين داخلي و فروش برق به خارج از كشور بنا نهاده است.

الف- استراتژي هاي صنعت برق

   در سايت اينترنت وزارت نيرو وظايف صنعت برق كشور را تحت پوشش شركت توانير بصورت زير بيان نموده است:

  شركت مادر تخصصي توانير متولي حفظ و توسعه سرمايه هاي ملي در صنعت برق است كه با مجموعه شركت هاي تحت پوشش درسطح كشور، مسئول برنامه ريزي ، توسعه ، نگهداري و بهره برداري از مجموعه تاسيسات برق به منظور تامين مصرف برق كشورمي باشد.

  موضوع فعاليت شركت: مديريت سهام و سرمايه‌هاي شركت در صنعت برق، انجام هرگونه فعاليت در راستاي تأمين برق مطمئن و اقتصادي براي كليه مصارف خانگي، عمومي، صنعتي، كشاورزي، تجاري و غيره اعم از سرمايه‌گذاري، مديريت و نظارت بر ايجاد و بهره‌برداري از تأسيسات و انجام كليه معاملات مربوط به برق كه براي تحقق اهداف شركت لازم مي‌باشد از طريق شركتهاي زيرمجموعه و يا در صورت لزوم با تصويب مجمع عمومي توسط خود شركت.

    صنعت برق استراتژي خود را در سه وظيفه اصلي توليد و انتقال و توزيع جهت كشور تبيين نموده بطوري كه استراتژي كل صنعت برق را تامين و توليد وانتقال نيروي برق جهت مصرف مشتركين داخلي و فروش برق به خارج از كشور بنا نهاده است.

 

ب- تقسيم بندي كلي

   بطور كلي فرآيندها ي كسب وكار هر سازمان به سه بخش استراتژيك- كنترل مديريتي – كنترل عملياتي قابل تقسيم است.اين بخشها در فرايندهاي كاري خود با يكديگر ارتباط داشته و لذا به برنامه جامعي نياز دارند تا اين ارتباط را برقرار نمايند.به هيمن منوال فرآيندهاي اساسي هر يك از بخشهاي توليد؛ انتقال و توزيع را مي توان به فرآيندهاي زير تقسيم نمود:

 

-                              فرآيندهاي فني و تخصصي

  اين فرآيندها مراحل اساسي نصب و راه اندازي تجهيزات  و تعميرات دوره اي را شامل مي شوند

-                              فرآيندهاي اداري وپشتيباني

    اين فرايندها شامل كليه عمليات سازمان در راستاي ارتباط با بيرون سازمان و مديريت نيروي انساني و خدمت رساني به كارمندان و تداركات و خريد كالا ها مي باشد.

-                              فرآيندهاي مالي شامل مراحل خريد و پرداخت اسناد مالي است.

 

ج- فرآيندهاي اصلي صنعت برق:

 توليد برق

  با توجه به اينكه نيروگاهها منبع اصلي توليد برق بوده لذا در اين بحث بايد به نيروگاهها و فرآيندهائي كه در گردش كاري خود دارند توجه نموده و بررسي خود را به آنها معطوف داريم

 

 فرآيندهاي انتقال برق

   پس از چرخه توليد برق انتقال برق توسط پستهاي انتقال و خطوط انتقال و فوق توزيع انجام مي گيرد. مراحل نصب و راه اندازي اين بخش توسط پيمانكاران انجام گرفته ونهايتا بهره برداري از آنها به عهده شركتهاي برق منطقه اي  بوده وتعميرات آنها به عهده پيمانكاران و يا شركتهاي خصوصي است.

 فرآيند توزيع برق

   پس از اينكه برق به ولتاژ مورد نياز مصرف كننده رسيد برق از طريق شركتهاي توزيع برق بين مشتركين توزيع مي گردد.در اين فرآيند بايد به نقش مشتري مداري توجه اساسي مبذول گردد .

 

ý    بخش سوم : بررسي سياستهاي فناوري اطلاعات و ارتباطات در صنعت برق كشور

شركت توانير سياستهاي فن آوري اطلاعات وارتباطات خود را بشرح زير تبيين نموده است:

رئوس سياستهاي سال 84 شركتهاي برق در حوزه IT

1- ايجاد نظم و انضباط كاري در فعاليتهاي ICT

2- ساماندهي سايت كامپيوتري

3- ظرفيت سازي جهت توسعه سيستم مديريت امنيت فضاي تبادل داده

 4- ايجاد آمادگي براي مقابله با حوادث

5- جلوگيري از دوباره كاري در مورد برنامههاي بلندمدت ICT

6- ظرفيت سازي در حوزه فناوري اطلاعات

7- توسعه خدمات الكترونيكي به شهروندان

8- استفاده از فناوريهاي روزآمد و مناسب در حوزه اطلاعات و ارتباطات

9- تحقيق و توسعه

 

ý    بخش چهارم:

    بررسي وضعيت موجود صنعت برق در زمينه فن آوري اطلاعات وارتباطات:

  درحال حاضر 16 شركت برق منطقه اي و32 شركت مديريت توليد و41 شركت توزيع برق و 6 شركت ستادي و66 شركت خصوصي وابسته به وزارت نيرو در حال فعاليت هستند كه با توجه به اينكه كار نظارت و مديريت تمام آنها را 16 شركت برق منطقه اي عهده دار هستند لذا پايه ريزي فعاليتها و تغييرات ساختاري اساسا بر روي اين شركتها متمركز است.

 با نگاهي گذرا از منظر فن آوري اطلاعات و ارتباطات به اين 16 شركت درمي يابيم كه از لحاظ دانش هاي مورد نياز تخصصي در سطح نسبتا خوبي قرار دارند و اين شركتها داراي فرآيندهاي تقريبا مشابه با هم مي باشند.ولي  در عمل با توجه به اين كه در شرايط مختلفي از لحاظ آب و هوائي و فرهنگي واقتصادي مي باشند ولذا ولي با روشهاي مختلف كارخود را انجام مي دهند.