طراحی سازه های فولادی - نسخه‌ی قابل چاپ

برای اینکه بتوان مصالح مورد نیاز سازه‌ها را بدست آورد باید به یک مرحله از ساخت که مرحله تحلیل و طراحی سازه است توجه بسیاری داشت. وقتی هم ساختمان از نوع اسکلت فولادی باشد طراحی و تحلیل سازه‌های فولادی اهمیت بیشتری پیدا می‌کنند. این سازه‎ها از نوع قاب بندی شده‌اند و نقش قاب در آنها پایداری کل سازه و انتقال بارهای مرده، بار زنده، زلزله و بار برف از سازه به پی است.

در محاسبات و تحلیل و طراحی و [font=Tahoma, Arial, Tahoma, sans-serif]مقاوم سازی سازه‌های فولادی و ستون گذاری این سازه‌ها باید به معیارهایی مثل نوع مقطع، روش قرارگیری و آرایش مقطع، فواصل تکیه‌گاهی، نوع مهاربندی، نوع سیستم صلب کننده سازه و محل قرارگیری سازه بیشترین توجه را نشان داد.[/font]

این تحلیل‌ها به طور معمول با نرم افزارهای پیشرفته طراحی می‌شود. نرم افزار هایی مثل ایتبس، سپ و سیف برای این کار استفاده می‌شوند. به طور کلی منظور از طرح یک سازه تعیین پیکربندی، ابعاد و مشخصات قطعات آن می‌باشد. برای تحلیل و بررسی ابتدا باید انواع سازه‌های فولادی را شناخت.

[font=Tahoma, Arial, Tahoma, sans-serif]سازه‌های قاب‌بندی با نورد گرم: مقاطعی که در کارخانه‌های ذوب و ساخت آهن ساخته می‌شود.[/font]

[font=Tahoma, Arial, Tahoma, sans-serif]سازه‌های قاب‌بندی شده با نورد سرد یا LSF: مقاطعی که در خارج از کارخانه‌های عمرانی و با ابزارهای مختلف به هم اتصال داده می‌شود؛ این مقاطع بیشتر در ساختمان‌های ویلایی خارج از شهر کاربرد دارند.[/font]

[font=Tahoma, Arial, Tahoma, sans-serif]سازه‌های پوسته‌ای مثل مخازن نگه‌داری مایعات و یا گازها[/font]

[font=Tahoma, Arial, Tahoma, sans-serif]سازه‌های معلق که بیشتر در کارها و طرح‌های پارامتریک معماری استفاده می‌شود[/font]

تحلیل و طراحی سازه‌های فولادی با سه روش زیر انجام می‌شود:

در ادامه با هر یک از این روش‌ها به طور جداگانه آشنا خواهیم شد.

روش تنش مجاز از قدیمی‌ترین روش‌های تحلیل و طراحی سازه‌های فولادی است. در این روش تاثیرات کم شدن احتمالی مقاومت و افزایش احتمالی بارها به کمک یک ضریب به نام ضریب اطمینان و تنها در یک مرحله انجام می‌شود. در این روش عناصر سازه طوری طراحی می‌شوند که تحت اثر بارهای مفروض بهره‌برداری تنش‌های محاسباتی در آن‌ها از مقادیر مجاز تجاوز نکند. فرمول این روش به صورت زیر است.

[font=Tahoma, Arial, Tahoma, sans-serif](ضریب اطمینان>1)/(تنش خرابی یا تنش تسلیم)= تنش مجاز[/font]

در روش LRFD ایمنی در دو مرحله انجام می‌شود و افزایش بار به کمک ضرایب بار و تقلیل مقاومت به کمک ضرایب کاهش مقاومت در نظر گرفته می‌شود. در این روش باید مقاومت نهایی طرح یا حداکثر ظرفیت باربری عضو در هر مقطع بزرگ‌تر یا مساوی با تلاش‌های موجود در آن مقطع تحت اثر بارهای ضریب دار وارد برسازه باشد.

در این روش قسمتی از ضریب اطمینان در بارها و قسمتی از ضرایب اطمینان در مقاومت‌ها اثر داده می‌شوند. به این معنی که هم بارها بزرگ می‌شوند و هم مقاومت‌ها کم می‌شوند. عدم اطمینانی که در طراحی وجود دارد هم ناشی از بارها و هم ناشی از مقاومت‌هاست؛ بنابراین بهتر است هر دو عدم اطمینان به‌صورت جداگانه در نظر گرفته شود.

طراحی و تحلیل سازه‌های فولادی باید بر اساس مشخصات فولاد مثل کشش، برش، سختی، خزش، وارفتگی و خستگی انجام شود. در ادامه به ذکر این موارد و تاثیر آن‌ها در طراحی و تحلیل سازه‌های فولادی خواهیم پرداخت.

مقاومت برشی به طور معمول در گسیختگی تحت تنش برشی مشخص می‌شود. این مقاومت باید حدود ۰٫۵۷ برابر تنش تسلیم فولاد باشد. مدول الاستیک برشی، نسبت تنش برشی به کرنش برشی در محدوده‌ی الاستیک فولاد ساختمانی را بیان می‌کند. معمول آن بدین صورت است که مدول الاستیک برشی فولاد ساختمانی می‌تواند ۷۵٫۸۴ گیگا پاسکال در نظر گرفته شود یا می‌توان از فرمول زیر برای محاسبه‌ی مدول الاستیک برشی استفاده کرد: