سر و مغز انسان از جمله مهم ترین و حساس ترین اعضای بدن افراد محسوب می شوند ؛ اما در برخی موارد ممکن است ضربات و آسیب هایی به سر فرد وارد شده باشد و مثل همه اعضای بدن ، در صورتی که کسی به سر دیگری ضربه زده و یا سر دیگری را بشکند ، باید حسب مورد دیه مربوط به آن را پرداخت کند . معمولا شکستگی و ضربه به سر در پی ایجاد نزاع و یا تصادفات رانندگی ایجاد می شود که در این صورت ، پس از شکایت می توان اقدام به مطالبه دیه شکستگی یا دیه ضربه به سر نمود .

در همین خصوص این سوال ممکن است مطرح شود که میزان دیه ضربه به سر چقدر است و اگر ضربه به سر به صورتی باشد که سر دچار شکستگی شود ، چه میزان دیه برای آن تعیین خواهد شد ؟ در پاسخ به این سوال باید گفت که میزان و مبلغ دیه شکستگی سر در هر سال با سال قبل تفاوت دارد و به همین دلیل ، در این مقاله قصد داریم به بررسی این موضوع بپردازیم که دیه شکستگی سر در سال 1400 چقدر است و میزان دیه ضربه به سر در سال ۱۴۰۰ چقدر تعیین می شود .

به همین منظور ابتدا میزان دیه شکستگی سر بر اساس قانون مجازات اسلامی را مطرح نموده و سپس مبلغ و میزان دیه شکستگی سر در سال 1400 را محاسبه و توضیح خواهیم داد و در ادامه نیز نحوه تعیین دیه شکستگی سر را بررسی خواهیم نمود .

بر اساس قانون مجازات اسلامی ، دیه مالی است که به دلیل ارتکاب جنایت عمدی بر نفس ، اعضای بدن یا منافع اعضا در مواردی که قصاص ندارد ، مقرر می شود و در قانون مجازات اسلامی دیه برخی از اعضای بدن به صورت کامل مشخص شده است که بسته به عضو بدن و آسیب وارد شده به آن ، تفاوت می کند . شکستگی سر نیز مانند شکستگی سایر اعضای بدن ممکن است مشمول پرداخت دیه قرار گیرد .

اما برای اطلاع از میزان دیه شکستگی سر در سال ۱۴۰۰ ، باید ماده 709 قانون مجازات اسلامی را بررسی نمود که بر اساس این ماده ، میزان دیه انواع آسیب هایی که به سر و صورت وارد می شود ، تعیین شده است که از آسیب های حداقلی مثل خراش تا آسیب های جدی تری مثل شکستگی سر و جابجا شدن استخوان و مواردی از این قبیل را در بر می گیرد . بر اساس این ماده ، دیه انواع آسیب های وارده به سر می تواند شامل موارد زیر باشد :

حارصه : خراش پوست بدون آنکه خون جاری شود ، یک صدم دیه کامل .

دامیه : جراحتی که اندکی وارد گوشت شود و همراه با جریان کم یا زیاد خون باشد ، دو صدم دیه کامل .

متلاحمه : جراحتی که موجب بریدگی عمیق گوشت شود لکن به پوست نازک روی استخوان نرسد ، سه صدم دیه کامل .

سمحاق : جراحتی که به پوست نازک روی استخوان برسد ، چهار صدم دیه کامل .

موضحه : جراحتی که پوست نازک روی استخوان را کنار بزند و استخوان را آشکار کند ، پنج صدم دیه کامل .

هاشمه : جنایتی که موجب شکستگی استخوان شود گرچه جراحتی را تولید نکند ، ده صدم دیه کامل .

مُنَقَّله : جنایتی که درمان آن جز با جابه جا کردن استخوان میسر نباشد ، پانزده صدم دیه کامل .

مامومه : جراحتی که به کیسه مغز برسد ، یک سوم دیه کامل .

دامغه : صدمه یا جراحتی که کیسه مغز را پاره کند که علاوه بر دیه مامومه ، موجب ارش پاره شدن کیسه مغز نیز می باشد .

لذا آسیب ها و جراحات وارد شده به سر می تواند انواع مختلفی داشته باشد ؛ اما یکی از مهم ترین مصادیق آسیب و ضربه وارده به سر ، شکستگی می باشد که تحت عنوان « هاشمه » نامگذاری می شود و به جنایتی گفته می شود که موجب شکستگی استخوان شود ؛ حتی اگر جراحت یا زخمی ایجاد نشده باشد . :

بنابراین ، در صورتی که شکستگی سر اتفاق افتاده باشد ، بر اساس این ماده میزان دیه معادل ده صدم دیه کامل برای شکستگی سر در نظر گرفته می شود که در قسمت بعد میزان و مبلغ دیه شکستگی سر در سال 1400 را  توضیح خواهیم داد .

البته علاوه بر دیه شکستگی سر ، گاهی ضربه ای که به سر وارد می شود ، به صورتی است که منجر به شکستگی استخوان سر نمی شود ؛ بلکه آسیب های دیگری در سر فرد ایجاد می شود . در این صورت ، برای تعیین میزان دیه ضربه به سر ، باید پزشکی قانونی نظریه خود را ارائه نماید و اگر ضربه به سر به صورتی باشد که مشمول یکی از عناوین فوق باشد ، به همان میزان به فرد دیه تعلق می گیرد ولی اگر ضربه به سر به نحوی نباشد که برای آن دیه در قانون تعیین شده باشد ، ارش تعلق می گیرد .

همانطور که در قسمت قبل توضیح داده شد ، دیه شکستگی سر معمولا تحت عنوان هاشمه نامگذاری می شود که تشخیص و تعیین میزان دیه شکستگی سر و اینکه کدامیک از مصادیق ذکر شده در ماده 709 قانون مجازات اسلامی است ، به عهده پزشکی قانونی و قاضی دادگاه است . اما در صورتی که پزشکی قانونی شکستگی سر را به عنوان هاشمه تعیین نمود ، باید دیه ای معادل دیه مشخص شده در قانون به فرد تعلق گیرد ؛ دیه شکستگی ستون فقرات نیز همین حکم را دارد .

بر اساس ماده 709 ، میزان دیه شکستگی سر یا هاشمه ، ده درصد دیه کامل انسان است ؛ بنابراین برای محاسبه میزان دیه شکستگی سر ، باید این ده درصد را ضرب در نرخ دیه کامل انسان در همان سال نمود و مبلغ نهایی دیه را تعیین کرد . دیه کامل انسان ، هر سال توسط رئیس قوه قضاییه مشخص می شود و بر اساس بخشنامه های رئیس قوه قضاییه ، میزان دیه کامل انسان در سال 1400 ، مبلغ دیه در ماه های عادی یا غیر حرام 480 میلیون تومان و در ماه های حرام 640 میلیون تومان می باشد .

بنابراین ، دیه شکستگی سر در سال 1400 ، معادل 48 میلیون تومان در ماه های غیر حرام بوده و در ماه های حرام نیز که اصطلاحات تغلیظ دیه صورت می گیرد و دیه بیشتری تعیین می شود ، دیه شکستگی سر حدودا 64 میلیون تومان خواهد بود که ماه های حرام عبارتند از رجب ، ذی حجه ، ذی قعده و ماه محرم . لذا میزان و مبلغ دیه شکستگی سر در سال ۱۴۰۰ ، بسته به اینکه در ماه حرام اتفاق افتاده باشد یا خیر ، متفاوت است .

میزان دیه ضربه به سر نیز مشمول همین حکم است ؛ یعنی اگر طبق نظریه پزشکی قانونی و رای دادگاه درصد و میزان دیه ای برای سر مشخص شود ، ضرب در نرخ دیه کامل انسان در سال ۱۴۰۰ می شود تا مبلغ نهایی آن مشخص شود و ارش آسیب به سر و ضربه به سر که در قانون تعریف نشده است نیز به همین صورت ، توسط دادگاه تعیین می شود که در قسمت بعد در خصوص آن توضیح می دهیم .

به طور کلی ، دیه ای که به شکستگی سر تعلق می گیرد ، ده درصد دیه کامل است و سایر ضربات وارد شده به سر نیز حسب مورد و بسته به اینکه آسیب ها به چه صورت باشند ، مشمول پرداخت دیه و یا ارش قرار می گیرند . اما سوالی که مطرح می شود آن است که نحوه تعیین دیه شکستگی سر به چه صورت است و برای تعیین میزان دیه شکستگی سر در سال 1400 چه اقداماتی باید انجام داد ؟

به طور کلی ، تعیین دیه به عهده پزشکی قانونی است و در قانون ، صرفا میزان دیه و انواع دیه مشخص شده است ؛ اما اینکه آسیب و ضربه وارد شده به فرد مشمول کدامیک از این عناوین است ، به عهده پزشکی قانونی است و اوست که باید با معاینه افراد ، آسیب و ضربات وارده را با قانون تطبیق دهد و مثلا در صورتی که سر فردی در جرم ضرب و جرح شکسته شده باشد ، باید ابتدا پزشکی قانونی نظر دهد که آیا شکستگی سر در حد هاشمه است یا خیر .

پس از اینکه پزشکی قانونی نظریه خود را در خصوص دیه صادر نمود ، قاضی دادگاه نیز با ملاحظه نظریه پزشکی قانونی اقدام به تعیین میزان و مبلغ دیه شکستگی سر در سال ۱۴۰۰ نموده و بر حسب اینکه میزان دیه آن سال در ماه های حرام و عادی چقدر تعیین شده باشد ، مبلغ و میزان نهایی دیه شکستگی سر را مورد حکم قرار داده و شخص عهده دار پرداخت دیه یا متهم را محکوم به پرداخت مبلغ دیه می نماید .

همانطور که گفتیم ، اگر شکستگی سر در حد هاشمه باشد ، دیه شکستگی و ضربه به سر 48 میلیون تومان خواهد بود . اما اگر پزشکی قانونی برای ضربه به سر ارش تعیین نمود ، ممکن است میزان و مبلغ متفاوتی به وی تعلق گیرد .

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص دیه شکستگی سر در کانال تلگرام حقوق کیفری عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون دیه شکستگی سر پاسخ دهند .