توانایی نگهداری مدفوع نیاز به عملکرد طبیعی و صحیح سیستم عصبی مقعد دارد. دو گروه از عضلات یعنی عضلات دریچه‌ای بیرونی (اسفنکتر مقعد خارجی) و عضلات دریچه‌ای درونی (اسفنکتر مقعد داخلی) در دیواره مقعد و رکتوم مسئول دفع و نگه‌ داشتن مدفوع درون آن هستند. در حالت عادی فرد توانایی درک وجود مدفوع و پری رکتوم را دارد و بدین طریق می‌تواند زمان نیاز به اجابت مزاج را حس کند. البته فرد باید از نظر روانی نیز به این حس عادت کرده و به آن توجه کند.
به طور کلی، بی‌اختیاری روده تهدید کننده زندگی نیست ولیکن کیفیت زندگی فرد را تحت آسیب قرار می‌دهد. بی اختیاری مدفوع یکی از شرایط روانی و اجتماعی ناتوان‌کننده در یک فرد سالم است که می‌تواند به انزوای اجتماعی، از دست دادن عزت نفس و اعتماد به نفس و حتی افسردگی منجر شود. افراد مبتلا به این مشکل به دلیل ترس از آبرو ریزی از فعالیت‌های اجتماعی خود کناره می‌گیرند.

متأسفانه بی‌اختیاری مدفوع بیماری رایجی است که در افراد مسن و زنان شایع‌تر و دو برابر مردان است. با این حال، بسیاری از مردم دوست ندارند که در مورد بی‌اختیاری مدفوع خود صحبت کنند و می‌پندارند که این مشکل نادر است و هر کسی به آن مبتلا نخواهد شد.

عملکرد روده با عوامل متعدد از جمله فشار دریچه‌ی مقعدی، احساس پری رکتوم، زمان جریان مدفوع در روده و حجم و قوام مدفوع کنترل می‌شود. علاوه بر این، عملکرد شناختی کافی و توانایی تشخیص زمان مناسب نیاز به سرویس بهداشتی در آن مؤثر است. اگر هر یک از این عوامل به خطر ‌افتد، بی‌اختیاری می‌تواند رخ دهد.
 با این حال نشت مدفوع می‌تواند ناشی از اختلالات و عوامل بیماری‌زای دیگری مانند بواسیر یا هموروئید ، فیستول ، پرولاپس رکتوم، بیماری التهابی روده و عفونت انگلی باشد. تشخیص نوع بی‌اختیاری مدفوع در درمان آن می‌تواند بسیار کمک‌کننده و مؤثر باشد.