تاثیرات فناوری اطلاعات و ارتباطات بر اشتغال - نسخه‌ی قابل چاپ +- تالار گفتگوی کیش تک/ kishtech forum (http://forum.kishtech.ir) +-- انجمن: پردیس فناوری کیش (http://forum.kishtech.ir/forumdisplay.php?fid=1) +--- انجمن: فناوری اطلاعات و ارتباطات (http://forum.kishtech.ir/forumdisplay.php?fid=6) +---- انجمن: سایر موضوعات (http://forum.kishtech.ir/forumdisplay.php?fid=35) +---- موضوع: تاثیرات فناوری اطلاعات و ارتباطات بر اشتغال (/showthread.php?tid=53976)

تاثیرات فناوری اطلاعات و ارتباطات بر اشتغال - AliEtemadi - 25-05-2021 پردیس فناوری کیش_طرح مشاوره متخصصین صنعت و مدیریت_گروه فناوری اطلاعات و ارتباطات چكيده  فناوري اطلاعات و ارتباطات، داراي آثار گستردهاي بر اقتصاد جامعه در سطح خرد وكلان است.  تأثير بر نوع وماهيت مشاغل و بازار كار از جمله مهمترين آنها ICT ،نوع مشاغل را از چهار طريق ، تحت تأثير قرار مـيدهـد. فنـاوري اطلاعـات و 1 حذف، ايجاد و تغيير مشاغل و انجام كار از راه دور  ارتباطات بر ساختار مشاغل نيز تأثير گذاشته و ماهيت مشاغل در جامعه را از طريق كاهش متوسط  سختي كار، فكريتر شدن، ناپايدارتر شدن و تخصصيتر شدن مشاغل، متحول ميكند.  اين مقاله، با استفاده از يك الگوي اقتصاد خرد، در چارچوب ارزيابي عوامل موثر براشـتغال و بـا يك مدل لگاريتمي، به دنبال بررسي اثر فناوري اطلاعات و ارتباطات بر ميزان اشتغال است . از ايـن رو، مدل مورد بررسي با رهيافت Data Panel ،براي 47 كشور (شـامل 22 عـضو OECD و 25 كشور در حال توسعه)، طي سالهاي 1382-1379 براورد شده است.  نتيجه، بيانگر اثر مثبت و معنيدار فناوري اطلاعات و ارتباطات، بر اشـتغال اسـت. هـمچنـين كشش اشتغال نسبت به هزينههاي فناوري اطلاعات و ارتباطات، 11,0 بوده كه نشان ميدهـد يـك درصد افزايش در هزينههاي ICT ،به مقدار 11,0 درصد اشتغال را افزايش ميدهد.  -مقدمه  فناوري اطلاعات شامل همة اشكال فناوري ساخت، ذخيرهسـازي، تبـادل و بـه كارگيري اطلاعات در شكلهاي گوناگوني چون اطلاعات تجاري، مكالمات صـوتي، كه نوع و سـاختار اشـتغال را 1 تصاوير ساكن و متحرك و ارائه چند رسانهاي است، در همة سطوح تحت تـاثير قـرار مـيدهـد. مـشكلات متعـدد اشـتغال در ايـران، ميطلبد كه كارشناسان و سياستگذاران اقتصادي كشور، به دنبال بررسي عوامـل مؤثر بر اشتغال باشند. حال با توجه به اينكه عصر اطلاعات با ويژگيهـاي خـاص خود، ساختار كار و اشتغال را دستخوش تغيير و تحـولات زيـادي مـيكنـد و بـا تغيير در نوع و ماهيت اشتغال، ساختار كار و اشتغال را تحت تاثير قرار مـي دهـد، لازم است اثرات فناوري اطلاعات و ارتباطـات بـر اشـتغال در سـطح تجربـة سـاير كشورها و سپس ايران بررسي شود و زير ساختهاي ICT لازم براي كـشور بـراي اثرگذاري كاراتر بر اشتغال، مورد توجه قرار گيرند.  با توجه به مباحث بالا، تحقيق حاضر درصدد بررسـي ايـن فرضـيه اسـت، كـه فناوري اطلاعات و ارتباطات، داراي اثر مثبت بر اشتغال اسـت. بـراي آزمـون ايـن فرضيه، در اين مقاله ابتـدا بـه بررسـي مفهـوم، اجـزا و آثـار فنـاوري اطلاعـات و  ارتباطات پرداخته شده است، در ادامه، ارتباط مفهومي و آثار فنـاوري اطلاعـات و  ارتباطات بر اشـتغال بررسـي شـده و پـس از آن وضـعيت اجـزاي ICT در ايـران بررسي و پس از معرفي پيشينة تحقيق، مدل مورد بررسي در مقاله تـصريح شـده است. در بخش بعد، مدل استفاده شده در مقاله براي 47 كشور (شـامل 22 عـضو OECD و 25 كشور در حال توسعه)، طي سـالهـاي 2003-2000 بـراورد شـده است. نتيجه، بيانگر اثر مثبت و معنيدار فناوري اطلاعات و ارتباطات بـر اشـتغال است. با توجه به نتيجة مقاله و اينكه ايران از سويي با مشكل بيكاري روبروسـت و از سوي ديگر پتانسيلهاي بالقوه و ظرفيتهاي خـالي بـسياري در زمينـة ICT دارد، پيشنهاد ميشود كه سياستگذاران اقتصادي كشور، توجه ويژهاي به فناوري اطلاعات و ارتباطات از جمله مطالعه مستمر وضعيت بـازار كـار ICT در ايـران و شناسايي كميت و كيفيت نيروي انساني متخصص موردنياز كشور در بخـش هـاي دولتي و خصوصي در عرصة ICT و برنامهريزي راهبردي به منظور تربيت نيروي انساني متخصص موردنياز كشور در عرصة ICT ،داشته باشند.    2 -فناوري اطلاعات و ارتباطات  فناوري اطلاعات و ارتباطات، عبارت است از مجموع صنايع توليدي و خدماتي، كه براي نگهداري، انتقـال و نمـايش دادههـا و اطلاعـات بـه صـورت الكترونيكـي  استفاده مـيشـود (سـرداري، محمـودزاده).1382 .فنـاوري اطلاعـات و ارتباطـات (ICT)،از تعامل سه بخش متمايز رايانه، اطلاعات و ارتباطـات ، حاصـل مـيشـود.  آنچه از تلفيق اين سه بخش به دست ميآيد، اطلاع رساني ناميده ميشـود، كـه در حوزههاي مختلف، از جمله اشتغال، مورد استفاده قرار ميگيرد.  ICT ،به دو بخش IT و تجهيـزات ارتبـاطي تقـسيم مـي شـود. IT ،شـامل دو بخش نرمافزار و سختافزار است كه در نمودار (1)،به تفكيك مشخص شده است.    نمودار (1)-اجزاي ICT    ICT داراي منافع گسترده و زيادي هم در سطح كـلان و هـم در سـطح خـرد  است، اين منـافع عبـارتانـد از: 1 -ارتقـاي سـطح اسـتفاده از ICT در اقتـصاد و تجارت، موجب افـزايش و رشـد گـردش اطلاعـات موجـود در سيـستم اقتـصاديميشود، از اين طريق، موجب افزايش فضاي رقابتي حاكم بر فعاليت هاي اقتصادي شده، به تبع آن، منافع ناشي از رقابتي شدن حاصل مي شـوند. بـه عبـارت ديگـر، استفاده از ICT در اقتصاد با، عنوان تجارت الكترونيكي، موجبـات كـاهش هزينـة  جستجو، دسترسي بيشتر بـه اطلاعـات، كـاهش و حـذف محـ دوديتهـاي بـازار، افزايش تعداد عرضهكنندگان كالاها و بالا رفتن قدرت انتخاب مـصرفكننـدگان را فراهم ميكند. 2 -گـسترش ICT ،موجـب كـاهش هزينـههـاي توليـد (ناشـي از صرفهجوييهاي مقياس توليد) شـده و امكـان گـسترش بـازار، افـزايش توليـد و  افزايش اشتغال را فراهم ميكند. 3 -اشاعه و استفاده از ICT ،موجب كاهش نيـاز به ساير امكانات فيزيكي در بخشهاي اقتـصادي و غيـر اقتـصادي شـده و از ايـن  طريق، صرفههاي مادي و معنوي فراواني را سبب ميشود. 4 -اسـتفاده از ICT در هر بخش، داراي اثر اشاعه يا سرريز بر ساير بخشهاست، لذا اثرات آن به صـورت فزاينده در اقتصاد يـك كـشور و در نهايـت در اقتـصاد جهـاني نمايـان مـي شـود.  5 -قرار گرفتن ICT به عنوان عامل توليد در توابع توليد اقتصاد و ب هكـارگيري آن در توليد، موجب افزايش بهرهوري ساير عوامـل توليـد شـده و از ايـن طريـق ، بـه تخصيص بهينة منابع در اقتصاد، ميانجامد. 6 -استفاده از ICT در سطوح مختلف سازماني (دولتي يا خصوصي)، موجب بهبـود و اصـلاح سيـستم مـديريت و روان - سازي امور شده و به اين ترتيب، ضمن كاهش هزينهها و آزادسازي نيروها و منابع 2 فيزيكي و انساني، كارايي اقتصادي را افزايش ميدهد . نگاهي دقيق به منافع خرد و كلان ICT ،اثـرگـذاري آن بـر كميـت و كيفيـت  شاغلان را نشان ميدهد، كـه در قـسمت بعـد بـه طـور مـشروح بـه آن پرداختـه ميشود.  -مشاغل مبتني بر فناوري اطلاعات و ارتباطات مشاغل مبتني بر اطلاعات، مشاغلياند كه در آن، افراد مسئوليت توليد، كـار و انتشار اطلاعات را برعهده دارند و در دو گروه دستهبندي مـيشـوند: 1 -مـشاغل مبتني بر داده (شامل شاغلاني چون منشي يا دفتردار، فروشنده، كارمنـد بانـك)، 2 -مشاغل مبتني بـر دانـش(شـاغلاني چـون دانـشمندان، محققـان، مهندسـان، حقوقدانان، نويسندگان، مديران، برنامه نويسان، تحليلگـران و طراحـان، در ايـن دسته قرار ميگيرند 2 . انجمن فنـاوري اطلاعـات امريكـا، مهندسـان، زمينـههـاي كـاري در فنـاوري اطلاعـات را، در محـدودة «مطالعـه، طراحـي، توسـعه، پيـادهسـازي، مـديريت و پشتيباني از سيستمهاي مبتني بر رايانه»، تعريف ميكنـد. وزارت تجـارت ايـالات متحده، دو تعريف مستقل براي نيروي اصلي كار IT و مـشاغل مـرتبط بـا IT،  مطرح ميكند. نيروي اصلي كار IT شامل مشاغلي اسـت كـه در توسـع ة فنـاوري اطلاعات، مهم بوده و در مركز تنگناها يا كمبودهاي مهارتي IT قرار دارند و شامل چهــار حرفــة: دانــشمندان رايانــه، مهندســان رايانــه، تحليــلگــران سيــستم و . در يك ديـدكلي، مـشاغل مـرتبط بـا IT ، شـامل 23 5 برنامهنويسان كامپيوتراند حرفهاند كه ارتباط نزديكي با IT دارند .  «پورات »، كاركنان اطلاعاتي را بـه صـورت زيـر تعريـف مـي كنـد: «كـارگران اطلاعاتي، فقط كساني نيستند كـه بـا ماشـين هـا و فنـاوريهـاي اطلاعـاتي كـار ميكنند، بلكه همه كسانياند كه در امر توليد، توزيع، هماهنگي و پردازش دانـش  فعاليت دارند». همانطور كه ملاحظه ميشود، اين تعريف بسيار گـسترده بـوده وبه عنوان مثال، شـامل روانپزشـكان، معمـاران، صـندوق داران و فروشـندگان نيـز  خواهد بود (حسيني و بهاري فر، 1384 .( بنابراين، نيروي کار IT نيازمند مهارتهاي متنوعي است، تـا بتوانـد از عهـدة وظايف خود برآيد. اين مهارتها، عبارتاند از دانش فني دربارة فناوري اطلاعـات، دانش صنعتي و تجاري (همچنين تشخيص هزينههاي پروژه، زمانبندي و بودجه، آشنايي با اطلاعات صنعتي، برنامههاي پشتيباني از توليد) و مهارتهاي ارتباطي و سازماندهي (مهارتهاي لازم براي كار گروهي، سازماندهي) (منتظـر و فتحيـان 1382 .(دريك تقسيمبندي، مشاغل ICT به دو بخش خدماتي و كارخانهاي ICT تفكيك ميشوند. جدول (4 ،(ميزان شاغلان در بخشهاي خـدماتي و كارخانـهاي ICT ،را از كل شاغلان كشورهاي منتخب OECD ،نشان ميدهد. آمار نشان مي- دهد در كشورهاي OECD ،حداقل 8/3 درصد و حداكثر 2/11 درصـد از شـاغلان كشورها در بخش ICT مشغول بهكاراند. در كل OECD ،4/6 درصد از شاغلان در بخش ICTاند كه از اين سهم، 2/2 درصد در بخش كارخانهاي ICT و 2/4 درصـد در قسمت خدمات ICT مشغول بهكارند. در اتحادية اروپـا، از سـهم 1/6 درصـدي شــاغلان ICT ،6/1 درصــد در بخــش كارخانــهاي ICT و 5/4 درصــد در بخــش خدمات ICT مشغول به كارند. در اكثر كشورهاي OECD ،سـهم شـاغلان بخـش  خدمات ICT ،بيش از سهم شاغلان بخش كارخانهاي ICT است.