+- تالار گفتگوی کیش تک/ kishtech forum (http://forum.kishtech.ir)
+-- انجمن: پردیس فناوری کیش (http://forum.kishtech.ir/forumdisplay.php?fid=1)
+--- انجمن: مهندسی الکترونیک و الکتروتکنیک (http://forum.kishtech.ir/forumdisplay.php?fid=169)
+--- موضوع: راه اندازی الکتروموتور سه فاز (/showthread.php?tid=38775)
راه اندازی الکتروموتور سه فاز - علیرضا پورحبیب - 21-01-2020
[list]
[*]راه اندازی الکتروموتور سه فاز به صورت چپگرد و راستگرد با حفاظت کامل و عملکرد کند
[/list]
الکتروموتور ها ماشین های الکتریکی گردانی هستند که انرژی الکتریکی را دریافت نموده و تبدیل به انرژی مکانیکی می کنند. با گسترش شبکه های جریان متناوب و استفاده از برق سه فاز به عنوان برق صنعتی، قسمت های زیادی از صنعت، روی محور الکتروموتورهای جریان متناوب و خصوصاً موتورهای سه فاز کار می کنند.
![[تصویر: %D9%85%D9%88%D8%AA%D9%88%D8%B1-%D8%A7%D9...%DB%8C.jpg]](https://elicaelectric.com/blog/wp-content/uploads/2019/08/%D9%85%D9%88%D8%AA%D9%88%D8%B1-%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C%DA%A9%DB%8C.jpg)
ﻫﻤﺎﻧﻄﻮري ﻛﻪ قبلاً گفته شد ﺑﺮاي ﻃﺮاﺣﻲ ﻫﺮ ﻣﺪاري ﻛﺎﻓﻴﺴﺖ ﻣﺪار ﻗﺪرت آن را ﻃﺮاﺣﻲ کنیم. برای راه اندازی الکتروموتور سه فاز به صورت چپگرد و راستگرد و تغییر ﺟﻬﺖ راه اﻧﺪازي ﻣﻮﺗﻮر، باید در ﻣﺪار ﻗﺪرت با استفاده از ﻛﻨﺘﺎﻛﺘﻮر ﻫﺎ ﺟﺎي دو ﻓﺎز ﻋﻮض ﺷﻮد.
ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﺗﻮﺟﻪ کنید ﻛﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ دو ﺑﻲ ﻣﺘﺎل ﺿﺮورﺗﻲ ﻧﺪارد. از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮان ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﺪار ﻗﺪرﺗﻲ ﻛﻪ در اداﻣﻪ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ از ﻳﻚ ﻛﻠﻴﺪ ﺣﺮارﺗﻲ (ﺑﻲﻣﺘﺎل) اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ در ﻣﺪار ﻗﺪرت آن ﻧﻴﺎز ﺑﻪ دو ﻛﻨﺘﺎﻛﺘﻮر ﺷﺒﻴﻪ ﺑﻪ ﻫﻢ و ﻳﻚ ﻛﻠﻴﺪ ﺣﺮارﺗﻲ و ﻳﻚ ﻓﻴﻮز ﺳﻪ ﻓﺎز خواهیم داشت.
![[تصویر: %D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C%DA%...5x1024.jpg]](https://elicaelectric.com/blog/wp-content/uploads/2018/12/%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C%DA%A9-1-%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%B1-%D9%82%D8%AF%D8%B1%D8%AA-%D8%B1%D8%A7%D9%87-%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%85%D9%88%D8%AA%D9%88%D8%B1-%D8%B3%D9%87-%D9%81%D8%A7%D8%B2-%D8%A8%D9%87-%D8%B5%D9%88%D8%B1%D8%AA-%DA%86%D9%BE%DA%AF%D8%B1%D8%AF-%D9%88-%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%B1%D8%AF-%D8%A8%D8%A7-%D8%B9%D9%85%D9%84%DA%A9%D8%B1%D8%AF-%DA%A9%D9%86%D8%AF-965x1024.jpg)
مدار قدرت راه اندازی الکتروموتور سه فاز به صورت چپگرد و راستگرد با عملکرد کند![[تصویر: %D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C%DA%...4x1016.jpg]](https://elicaelectric.com/blog/wp-content/uploads/2018/12/%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C%DA%A9-2-%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%B1-%D9%81%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%B1%D8%A7%D9%87-%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%85%D9%88%D8%AA%D9%88%D8%B1-%D8%B3%D9%87-%D9%81%D8%A7%D8%B2-%D8%A8%D9%87-%D8%B5%D9%88%D8%B1%D8%AA-%DA%86%D9%BE%DA%AF%D8%B1%D8%AF-%D9%88-%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%B1%D8%AF-%D8%A8%D8%A7-%D8%B9%D9%85%D9%84%DA%A9%D8%B1%D8%AF-%DA%A9%D9%86%D8%AF-1024x1016.jpg)
مدار فرمان راه اندازی الکتروموتور سه فاز به صورت چپگرد و راستگرد با عملکرد کنددر طراحی مدار فرمان آن باید به این موضوع توجه داشت که هیچ یک از دو کنتاکتور با هم حتی برای یک لحظه وارد مدار نشوند. به همین دلیل کنتاکت بسته کنتاکتورها در سر راه یکدیگر قرار می گیرند. یعنی کنتاکتور بسته K1 را در مسیر بوبین کنتاکتور K2 و کنتاکت بسته K2 را در مسیر بوبین کنتاکتور K1 قرار می دهیم. به منظور وصل هر یک از کنتاکتورهای (چپگرد و یا راستگرد) از شستی دوبل STOP وSTART استفاده می شود که کنتاکت باز (START) برای راه اندازی کنتاکتور مربوطه و کنتاکت بسته آن به منظور قطع کنتاکتور دیگر است.
باید به این نکته توجه داشته باشید که با فشار دادن هر دو شستی دوبل چپگرد و راستگرد نباید برقی به بوبین هیچ یک از کنتاکتورها برسد و در صورت برق دار شدن دو کنتاکتور به طور همزمان از آنجایی که دو فاز غیرهمنام با یکدیگر برخورد می کنند، تجهیزات الکتریکی آسیب می‌بینند. بنابراین با دانستن مطالب گفته شده می توانی گفت به شاستی STOP به منظور قطع کامل مدار و دو شاستی STOP و START دوبل نیاز خواهیم داشت.
شستی STOP و START دوبل اول، وظیفه وصل مسیر عبور جریان برای کنتاکتور اول و قطع مسیر عبور جریان برای کنتاکتور دوم و شستی STOP و START دوبل دوم وظیفه وصل مسیر عبور جریان برای کنتاکتور دوم و قطع مسیر عبور جریان برای کنتاکتور اول را بر عهده دارند. بنابراین در مدار فرمان الکتروموتور سه فاز به صورت چپگرد و راستگرد با عملکرد کند حتما برای تغییر جهت گردش باید شستی STOP زده شود. این مدار برای موتورهای کیلو وات بالا و تک فاز مناسب است. در شرایطی که موتور بزرگ باشد تغییر دور بلافاصله به موتور و شفت فشار زیادی از لحاظ مکانیکی وارد می کند. بنابراین زمانی که موتور می چرخد ابتدا باید استپ شود سپس در جهت دیگری شروع به کار کند. پلاک الکتروموتور اطلاعات مهمی درمورد نحوه کار و ولتاژ اعمالی در اختیار ما قرار می دهد و کار با موتور را به مراتب برای ما آسان تر می‌کند.
[list]
[*]راه اندازی الکتروموتور سه فاز به صورت چپگرد و راستگرد قطع سریع
[/list]
مدار قدرت مدار راه اندازی الکتروموتور سه فاز به صورت چپگرد و راستگرد و قطع سریع مانند مدار قبلی است و کافیست مشابه مدار قبل جای دو فاز را از روی کنتاکتور دوم عوض کنیم. ﻣﺪار ﻓﺮﻣﺎن از ﻟﺤﺎظ ﻗﻄﻌﺎت و ﺗﺠﻬﻴﺰات مانند ﻣﺪار ﻓﺮﻣﺎن ﭼﭙﮕﺮد و راﺳﺘﮕﺮد کند است ﺑﺎ اﻳﻦ ﺗﻔﺎوت ﻛﻪ ﭼﻴﺪﻣﺎن آن ﻫﺎ کمی ﻓﺮق ﻣﻲﻛﻨﺪ. ﺗﻨﻬﺎ ﺗﻔﺎوت این مدار با مدار قطع کند در اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ این مدار برای ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي ﻛﻮﭼﻚ استفاده می شود. چون دﻳﮕﺮ ﺑﺮاي تغییر دور نیاز به زدن شستی STOP نیست بلکه هر یک از شستی های STOP و START دوبل، به صورت خودکار عمل قطع مدار را انجام می دهند. شستی دوبل S1 وصل کننده کنتاکتور K1 و قطع کننده کنتاکتور K2 و شستی دوبل S2 وصل کننده کنتاکتور K2 و قطع کننده کنتاکتور K1 خواهد بود.
اﻣﺎ ﻧﻜﺘﻪ اي ﻛﻪ در اﻳﻨﺠﺎ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻃﺮاح را دﭼﺎر ﺗﺮدﻳﺪ کند اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺑﺮﺧﻲ از ﻛﺘﺎب ﻫﺎ ﺟﺎي ﻛﻨﺘﺎﻛﺖ ﻫﺎ ﺑﺎ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي اراﺋﻪ ﺷﺪه در دﻳﮕﺮ ﻛﺘﺎب ﻫﺎ ﻓﺮق ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ اﺻﻼ ﻣﻬﻢ ﻧﻴﺴﺖ چون ﻣﻲ ﺗﻮان ﺟﺎي ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻫﺎي ﺳﺮي و ﻳﺎ ﻣﻮازي را ﺑﺎ ﻫﻢ ﻋﻮض کرد.
![[تصویر: %D9%82%D8%AF%D8%B1%D8%AA-%D8%B1%D8%A7%D9...8x1024.jpg]](https://elicaelectric.com/blog/wp-content/uploads/2018/12/%D9%82%D8%AF%D8%B1%D8%AA-%D8%B1%D8%A7%D9%87-%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%DB%8C%DA%A9-%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%85%D9%88%D8%AA%D9%88%D8%B1-%D8%B3%D9%87-%D9%81%D8%A7%D8%B2-%D8%A8%D9%87-%D8%B5%D9%88%D8%B1%D8%AA-%DA%86%D9%BE%DA%AF%D8%B1%D8%AF-%D9%88-%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%B1%D8%AF-%D9%82%D8%B7%D8%B9-%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D8%B9-%D8%A7%D9%84%DB%8C%DA%A9%D8%A7-%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C%DA%A9-3-918x1024.jpg)
مدار قدرت راه اندازی الکتروموتور سه فاز به صورت چپگرد و راستگرد قطع سریعمثلا در مدار بالا اگر جای کنتاکت بسته S2 و K2 را با هم عوض کنیم هیچ تغییری در عملکرد مدار ایجاد نمی‌شود و تحلیل هر دو مدار ما را به یک نتیجه یکسان می رساند. کاربرد مدارا های چپگرد و راستگرد در صنعت به وفور به چشم می خورد به طوری که در تمامی پروسه های صنعتی که حرکت رفت و برگشت افقی و یا عمودی مورد نیاز است (مانند جرثقیل ها و بالابرها) از این مدار استفاده می شود. از آنجایی که در جرثقیل معمولاً به صورت اتوماتیک کار می کند بنابراین از میکروسوئیچ به عنوان شستی STOP و START دوبل استفاده می شود که دقیقا مانند STOP و STARTدوبل تحریک دستی است اما اعمال تحریک آنها یک فشار مکانیکی است.
ﭘﺲ در ﺻﻨﻌﺖ ﻫﺮ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻧﻴﺎز ﺑﺎﺷﺪ فرآیندی ﺑﻪ ﺻﻮرت اﺗﻮﻣﺎﺗﻴﻚ باشد ﻣﻲﺗﻮان از ﻣﻴﻜﺮوﺳﻮﺋﻴﭻ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد، ﻳﻌﻨﻲ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺟﺮﺛﻘﻴﻞ ﺑﻪ ﻃﺮف ﺑﺎﻻ ﺣﺮﻛﺖ ﻣﻲ کند ﺑﺎ ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﻪ ﻣﻴﻜﺮوﺳﻮﺋﻴﭻ ﻛﻨﺘﺎﻛﺘﻮر ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﻗﻄﻊ ﺷﺪه و در ﺧﻼف ﺟﻬﺖ ﺣﺮﻛﺖ ﻗﺒﻠﻲ ﺑﻪ ﺣﺮﻛﺖ در ﻣﻲآﻳﺪ.
![[تصویر: %D9%81%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%B1%D8...6x1024.jpg]](https://elicaelectric.com/blog/wp-content/uploads/2018/12/%D9%81%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%B1%D8%A7%D9%87-%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%DB%8C%DA%A9-%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%85%D9%88%D8%AA%D9%88%D8%B1-%D8%B3%D9%87-%D9%81%D8%A7%D8%B2-%D8%A8%D9%87-%D8%B5%D9%88%D8%B1%D8%AA-%DA%86%D9%BE%DA%AF%D8%B1%D8%AF-%D9%88-%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%B1%D8%AF-%D9%82%D8%B7%D8%B9-%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D8%B9-%D8%A7%D9%84%DB%8C%DA%A9%D8%A7-%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C%DA%A9-4-956x1024.jpg)
مدار فرمان راه اندازی الکتروموتور سه فاز به صورت چپگرد و راستگرد قطع سریع[*]راه اندازی الکتروموتور سه فاز به صورت چپگرد و راستگرد عملکرد سریع به صورت لحظه ای و دائم
[/list]
مدار قدرت راه اندازی الکتروموتور سه فاز به صورت چپگرد و راستگرد با عملکرد سریع به صورت لحظه ای و دایم مانند مدار قبل است. در طراحی مدار فرمان شستی دوبل S2 وصل کننده مسیر عبور جریان کنتاکتور K1، به صورت دائم و شستی دوبل S2، وصل کننده مسیر عبور جریان کنتاکتور K3 به صورت دائم خواهد بود. تا این مرحله با مدار جریان چپگرد و راستگرد هیچ تفاوتی ندارد.
برای اعمال کنتاکت های لحظه ای کافیست در مسیر عبور جریان از یک شستی STOP و START دوبل استفاده کنیم که کنتاکت باز آن موازی با کنتاکت های باز START دائم و کنتاکت بسته آن سری با خود نگه دارنده باشد. مجموعه موازی با استارت های دائم و لحظه ای خواهند بود که این مجموعه می تواند موتور را به صورت لحظه ای وارد مدار کند. شستی دوبل S1 مسیر عبور جریان لحظه ای را (تا زمانی که دست بر روی شاستی باشد) برقرار می کند و موتور را در یک جهت می چرخاند و شاستی دوبل S4 مسیر عبور جریان لحظه ای، موتور را در جهت دیگر می چرخاند.
![[تصویر: %D9%82%D8%AF%D8%B1%D8%AA-%D8%A7%D9%84%DA...6x1024.jpg]](https://elicaelectric.com/blog/wp-content/uploads/2018/12/%D9%82%D8%AF%D8%B1%D8%AA-%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%85%D9%88%D8%AA%D9%88%D8%B1-%D8%B3%D9%87-%D9%81%D8%A7%D8%B2-%D8%A8%D9%87-%D8%B5%D9%88%D8%B1%D8%AA-%DA%86%D9%BE%DA%AF%D8%B1%D8%AF-%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%B1%D8%AF-%D8%B9%D9%85%D9%84%DA%A9%D8%B1%D8%AF-%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D8%B9-%D9%84%D8%AD%D8%B8%D9%87-%D8%A7%DB%8C-%D9%88-%D8%AF%D8%A7%D8%A6%D9%85-%D8%A7%D9%84%DB%8C%DA%A9%D8%A7-%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C%DA%A9-5-966x1024.jpg)
مدار قدرت الکتروموتور سه فاز به صورت چپگرد- راستگرد عملکرد سریع (لحظه ای و دائم)![[تصویر: %D9%81%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9...24x943.jpg]](https://elicaelectric.com/blog/wp-content/uploads/2018/12/%D9%81%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%85%D9%88%D8%AA%D9%88%D8%B1-%D8%B3%D9%87-%D9%81%D8%A7%D8%B2-%D8%A8%D9%87-%D8%B5%D9%88%D8%B1%D8%AA-%DA%86%D9%BE%DA%AF%D8%B1%D8%AF-%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%B1%D8%AF-%D8%B9%D9%85%D9%84%DA%A9%D8%B1%D8%AF-%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D8%B9-%D9%84%D8%AD%D8%B8%D9%87-%D8%A7%DB%8C-%D9%88-%D8%AF%D8%A7%D8%A6%D9%85-%D8%A7%D9%84%DB%8C%DA%A9%D8%A7-%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C%DA%A9-6-1024x943.jpg)
مدار فرمان الکتروموتور سه فاز به صورت چپگرد- راستگرد عملکرد سریع (لحظه ای و دائم)