طارم، نگین سبز استان زنجان

شهرستان طارم در شمال استان زنجان و در انتهای جاده ای با بیش پرپیچ و خم با مناظر زیبا و دلنواز واقع شده است. مركز این شهرستان "آب بر" نام دارد. طارم به علت شباهت آب و هوايی آن به مناطق شمالی كشور، از زيباترين و منحصر به فردترين جاذبه‌های طبيعی برخوردار است.

طارم معروف به هندوستان ایران

شهرستان طارم یکی از مناطق زیبا و دیدنی کشور است که به خاطر استعدادهای کشاورزی و دامپروری، حاصلخیزی اراضی و برخورداری از شرایط اقلیمی مناسب، به عنوان "هندوستان ایران" از آن یاد می شود. طبیعت زیبا و متفاوت، وجود آبشارها، چشمه ها، ییلاقات، یخچالهای طبیعی و غار شگفت انگیز، کوهپایه های سرسبز، سر به فلک کشیده و با طراوت شهرستان طارم را به یکی از مناطق گردشگری ایران تبدیل کرده است.

تاریخچه ی شهرستان طارم و جاذبه‎های تاریخی آن

شهرستان طارم آثار تاریخی فراوانی را در خود جای داده است. غارهای موجود در این شهر نشانه هایی از استقرار انسان هایی در دوران پارینه سنگی و هزاران سال قبل از میلاد حضرت مسیح را می دهد. این نشانه و همچنین آثار باقی مانده از دوران ساسانیان مانند آتشکده ها، گواه این می باشد که در گذر زمان این منطقه جنگ و خشونت کمتری را نسبت به سایر مناطق ایران دیده است.

غنای فرهنگی، مذهبی طارم

وجود امامزاده هاشم وعوف(ع)، جعفر(ع) در شهر آب‌بر، سید احمد(ع) در وزنه سر، محمد علی ماهوری(ع) در زاچکان، حیدر(ع) در گیلوان، عبداله(ع) در صومعه بر، محمد باقر(ع) در کله سیران، محمد هاشم(ع) در سرخه میشه، قاسم(ع) در کلوییم، علی(ع) در سرخ آباد، عبداله(ع) در بالاکوه، اسماعیل(ع) در قوهیجان، ابراهیم(ع) و خدیجه(ص) در بندرگاه، ابراهیم(ع) و طاهر(ع) و مرجان(ص) در چمله، محمود(ع) در ارشت، حسن غائب(ع) در چورزق، عبدالرحمان(ع) و نرجس خاتون(ص) در قلات، سلطان سید علی القاضی(ع) در جیش آباد بر غنای فرهنگی، مذهبی این شهرستان افزوده است.

روستای تاریخی و ییلاقی شاه‌نشین

روستای تاریخی و ییلاقی شاه‌نشین در یک منطقه خوش آب و هوای کوهپایه‌ای و در میان دو رودخانه زیبای قزل‌اوزن (در جنوب) و شاه‌نشین (درباختر) واقع شده است. وجود کوه‌‌هایی در اطراف منطقه از جمله کوه فوشون و خرمن گله سر در شمال باختر روستا نقش اساسی و مهمی در آب و هوای مطلوب آن ایفا می‌کند. وجود غار معروف خرمنه‌سر در این روستا و همچنین مسجد قدیمی آن بر ارزش‌های تاریخی منطقه می‌افزاید.

روستای کوهپایه ای تشویر

روستای تشویر در 48 کیلومتری جنوب باختری رودبار و در یک منطقه کوهپایه ای و ییلاقی واقع شده است. این روستا با رودخانه قزل‌اوزن که از شمال خاوری آن می‌گذرد،‌ کوه قلعه پره در شمال باختری و کوه زکان در جنوب محصور شده است. این عارضه‌ها به همراه روستای تشویر یک منطقه زیبا و آباد را با چشم‌اندازهای زیبا به وجود آورده‌اند. وجود یک آتشکده بسیار قدیمی که گفته می‌شود به دوران پیش از اسلام مربوط می‌شود بر قدمت و دیرینگی این روستا گواهی می‌دهد.

روستای قوهیجان

یکی از روستاهای خوش آب و هوا و با قدمت چند صد ساله شهرستان طارم دهستان درام روستای قوهیجان است. مردم این روستا در گذشته به صورت ییلاق و قشلاق زندگی می کردند که در تابستان ها در روستای کوهستانی با چشمه جوشان از دامنه کوه که در بالادست روستا قرار دارد و جویبار جاری از آن، روستا را به دو نیم تقسیم کرده است و درختان مختلف سر به فلک کشیده و میوه های متنوع از جمله گردو، گلابی، سیب، سنجد، فندوق، به و….

یخچال طبیعی محدوده روستای ولیدر

در چند کیلومتری آببر یخچال هایی که به شکل گودال هایی شبیه اتاقک در دامنه کوه ها ایجاد شده اند و تنها ویژگی که سبب تبدیل شدن آن‌ها به یخچال شده سنگ‌های سرد آن جا است.

آبشار وزنه سر

روستای وزنه‌ سر از توابع شهر طارم است که در آن دو آبشار با همین نام وجود دارد و منظره‌ای تماشایی را به این منطقه بخشیده‌اند. از ابتدای روستا تا رسیدن به اولین آبشار نزدیک به یک ساعت پیاده‌روی پیش روست و از آبشار اول تا آبشار دوم در حدود سی دقیقه فاصله است، درختان فندق، گردو، تمشک و انگور چشم‌اندازی زیبا و طبیعتی دلنشین را در این منطقه به وجود آورده‌اند.

آبشار هشترخان

آبشار هشترخان طارم در دره‌ای سرسبز میان کوه‌های ناحیه طارم، در شرق شهر زنجان در نزدیکی روستای لار واقع است. سرچشمه آبشار هشتر خان چشمه جوشان است و آبشار پس از ریزش، رودخانه هشترخان را تشکیل می‌دهد. ارتفاع آبشار حدود ۳۰ متراست. برای دیدن آبشار زیبای هشتر خان باید از جاده زنجان- طارم وارد راه خاکی و ناهمواری شد و پس از عبور از امامزاده حسن مثنی و روستای امام به‌آبادی لار رسید و از آنجا تا آبشار را حدود دو ساعت پیاده پیمود، از روستاهای دیگر نزدیک آبشار نیز می‌توان به تماشای آبشار رفت.

کوه‌های بلند و سرسبز، دره‌ای بسیار عظیم، رودخانه‌ای خروشان و پرآب، جنگل درختان فندق، هوای خوب و طبیعت بکر، آبشار و ناحیه هشترخان یا هشت چشمه را به یکی از نواحی زیبا و مناسب برای گردشگری، کوهنوردی و دوچرخه سواری در کوهستان تبدیل کرده‌است. این آبشار حاصل تلاقی هشت چشمه جوشان است که منظره بدیعی را به وجود آورده‌است.

در طول مسیر، جنگل درختان فندق متعلق به روستاییان، زیبایی خاصی به منطقه داده‌است. منظره عمومی رودخانه قزل اوزن و باغ‌های زیبای زیتون از جاده زنجان به طارم و قبل از سرخه دیزج، بسیار جذاب و دیدنی است. ارتفاعات جالب منطقه، باعث پدید آمدن این مناظر بدیع برای مسافران عبوری شده‌است.

آبشار سرخه میشه

آبشار سرخه میشه در استان زنجان واقع است. آبشار سرخه میشه در غرب روستایی به همین نام در منطقه طارم استان زنجان قرار گرفته است. این آبشار از میان شکاف دو صخره سنگی بسیار بلند به پایین میریزد و در رده آبشارهای بلند استان زنجان قرار دارد. در پایین آبشار حوضچه آبی ایجاد شده است. آبشار پس از ریزش از ارتفاع بع رودخانه سرخه میشه میریزد. ارتفاع آبشار از سطح دریا ۱۴۷۰ متر است.

دسترسی به این آبشار از طریق جاده ارتباطی شهرستان منجیل به گیلوان، درام، جاده فرعی درام به تهام، روستای انذز، روستای گوهر و سپس جاده خاکی روستای سرخه میشه امکانپذیز است. همچنین جاده ارتباطی زنجان به درام، پیش از شهرستان درام، روستای انذز، روستای گوهر و سپس روستای سرخه میشه دیگر مسیر دسترسی به این منطقه است.

آبشار دگاهی

آبشار دگاهی در ۴ کیلومتری غرب روستایی با همین نام در منطقه طارم واقع شده است. ارتفاع آبشار از سطح دریا ۲۱۲۴ متر است. روستای دگاهی از محروم‌ترین روستاهای بخش مرکزی شهرستان زنجان است. این روستا در ۱۲ کیلومتری روستای سهرین قرار دارد و در اطراف آن نیز روستاهای زیادی دیده نمی‌شود. دگاهی از توابع دهستان تهم بوده و دارای ۴۳ خانوار و ۱۶۳ نفر جمعیت است.

این روستا به لحاظ جغرافیایی در منطقه کوهستانی است و وابسته به امکانات روستای سهرین است. دسترسی به روستای دگاهی نیز از روستاهای سهرین است. شغل اکثر اهالی روستا دامداری است. براي دسترسي به اين آبشار بايد از زنجان به روستاي سهرين رفت. سپس جاده خاكي به سمت روستاي دگاهي را پي گرفته و نرسيده به روستاي دگاهي بايد وارد دره سمت چپ جاده شد.

جنگلهای ولوار

جنگلهای ولوار بالاتر از روستای چرزه، لهمت، چشمه سر، بلوطستان و زرشکی، پدیده مه گرفتگی در سطح شهرستان بطوریکه از بالای قله‌های اطراف به آن نظاره کنید مانند توده ای از پنبه بر دره ای بزرگ قرار گرفته است. قله‌های شمالی شهرستان معمولاً پوشیده از مه است که موجب کاهش دما و خنکی هوا می‌شود. وجود ارتفاعات و قلل متعدد و متنوع با شیب ها و زیبایی‌های خاص خود که می تواند برای گردشگران، کوهنوردان و ورزشکاران پاراگلادیر بسیار جذاب باشد.

رودخانه آب برکه

رودخانه آب برکه از قله‌های سر سبز ییلاق آب بر در منطقه دیزاب و گرداب سرچشمه گرفته و از کنار شهر آب بر عبور می‌کند و داری مناطق سر سبز گردشگری مانند چشمه خانسر، باغات سر سبز جور کان و پیر همدان بوده و محوطه سر سبز امامزاده جعفر و هاشم و عوف (علیم السلام) در جوار این رودخانه واقع شده‌است.

رودخانه باکلو

رودخانه باکلور که از کوه‌های باکلور و چشمه‌های مسیر سرچشمه می‌گیرد )چشمه اسپی خانی و چشمه لار و …) و با عبور از روستای باکلور و باغات گردو و روستای کرداباد وارد رود قزل اوزن می‌شود در مسیر این رود دو سد خاکی طبیعی مانع از خشک شدن رود در فصول گرم سال می‌شود.

رود قزل اوزون

رود قزل اوزون زارم که از کوه‌های چهل چشمه در کردستان سرچشمه می‌گیرد با طی مسیری طولانی وارد طارم شده و پس از عبور از آن در منجیل با خانچایی پیوند می‌خورد. سد بزرگ منجیل در محل پیوند این دو رود احداث شده‌است که این دورودخانه رودخانه سفیدرود را تشکیل می‌دهد.

آتشکده‌های تاریخی طارم

آتشکده‌های طارم عموما از سنگ وساروج با پلان چهار طاقی ساخته شده و پوشش آنها گنبدی شکل و تمامی آن از سنگ ساخته شده است. ترکیب کلی آنها به سبک آتشکده‌های دوران ساسانی و با آتشکده نیاسر کاشان قابل مقایسه‌اند، با این تفاوت که برای عناصر اصلی در آنها به جای آجر، از لاشه سنگ استفاده شده است.

در شهرستان طارم 3 آتشکده از دوران ساسانیان با نام‌های آتشکده پیرچم، آتشکده الزین و آتشکده گیلانکشه که در فهرست آثار تاریخی ثبت شده و هموطنان زرتشتی آیین گهنبارخوانی را در این مکان‌های به جا می‌آورند.

قلعه سانسیز

قدمت قلعه سانسیز که به گور قلعه نیز شهرت دارد، به دوره ساسانیان و دوره اسلامی می‌رسد. این قلعه تاریخی که بر روی تپه‌ای طبیعی واقع شده یکی از مناطق دیدنی شهرستان طارم است. شیب و دامنه تند این تپه دسترسی به قلعه را با دشواری همراه کرده است. قلعه سانسیز علاوه بر قدمت تاریخی از نظر طبیعی نیز در محیطی زیبا، در ساحل رودخانه زیبای قزل‌اوزن در کنار روستای سانسیز قرار گرفته‌است.

قلعه شمیران

این قلعه یکی از مناطق تاریخی طارم است که در قسمت طارم علیا واقع شده و دیرینگی آن به دوره‌های پیش از اسلام می‌رسد.

غار خرمنه‌سر

این غار در شهرستان طارم و در کوه بلند خرمنه‌سر در سمت شمالی روستای شاه‌نشین قرار گرفته دارد، مطالعات باستان‌شناسی در مورد این غار حکایت از دو دوره استقرار انسان دارد. دوره نخست را ابزار و ادوات سنگی و تیغه‌های سنگ چخماق متعلق به زندگی غارنشینی انسان پیش از تاریخ تشکیل داده که قدمت آن به دوره پیش از هزاره پنجم قبل از میلاد می‌رسد. مسیر دسترسی به دهانه غار بسیار زیبا و با صفا بوده و برای رسیدن به آن باید از میان رودخانه پر آب و انبوه درختان زیتون و انجیر گذشت.