رای وحدت رویه چیست - نسخه‌ی قابل چاپ +- تالار گفتگوی کیش تک/ kishtech forum (http://forum.kishtech.ir) +-- انجمن: پردیس فناوری کیش (http://forum.kishtech.ir/forumdisplay.php?fid=1) +--- انجمن: دانشگاه هاي سراسري و آزاد اسلامي (http://forum.kishtech.ir/forumdisplay.php?fid=9) +--- موضوع: رای وحدت رویه چیست (/showthread.php?tid=67985)

رای وحدت رویه چیست - heyvalaw - 25-01-2022 رای وحدت رویه، از جمله آرایی است که در حکم قانون بوده و مرجع صدور آرای وحدت رویه، هیئت عمومی شعب دیوان عالی کشور است. نحوه صدور آن، بدین شکل است که هنگامی که در دادگاه ها، در مورد موارد مشابه، آرای متناقض صادر گردد، جهت ایجاد وحدت رویه قضایی، این رای صادر می شود. در حکم قانون بودن آرای وحدت رویه، از جمله تفاوت این رای با رای اصراری است. مراجع قضایی و دادگستری، جهت رسیدگی به دعاوی حقوقی و کیفری افراد جامعه، تشکیل شده اند و باید، با تمام قوا، در راستای اجرای قوانین و احقاق حق اصحاب دعوا بکوشند. با این وجود، یک نهاد نظارتی، جهت نظارت بر روند کار دستگاه های قضایی، مورد نیاز می باشد. دیوان عالی کشور، عالی ترین مرجع نظارت بر اجرای هرچه صحیح تر قانون، در محاکم دادگستری بوده و به موجب اصل 161 قانون اساسی، تشکیل شده است. این دیوان، دارای ساختار مخصوص به خود بوده و متشکل از دادسرا، هیئت های عمومی و شعب حقوقی و کیفری می باشد.  همان گونه که گفتیم، دیوان عالی کشور، به موجب قانون اساسی و برای اجرای هرچه بهتر قوانین، تشکیل شده و دارای وظایف متعددی است. از جمله وظایف دیوان عالی کشور، صدور رای وحدت رویه است. رای وحدت رویه، نقش بسیار مهمی در اجرای هرچه بهتر عدالت و جلوگیری از سلیقه ای اجرا شدن قانون داشته که تشریفات و مراحل مخصوص به خود را برای صدور دارد و بدون رعایت آن تشریفات، امکان صدور رای وحدت رویه، وجود نخواهد داشت. از این رو، در این مقاله، قصد داریم بگوییم که رای وحدت رویه چیست و مرجع صدور آرای وحدت رویه، چه مرجعی است؟ سپس، نحوه صدور این رای را توضیح داده و بگوییم که با رای اصراری، چه تفاوت هایی دارد. چنانچه، پیرامون این موضوع، سوالاتی دارید، با ما همراه باشید. رای وحدت رویه چیست قبل از پاسخ به این پرسش که رای وحدت رویه چیست و نحوه صدور آن چگونه می باشد؟ بهتر است که دیوان عالی کشور را معرفی کرده و به برخی از وظایف آن، اشاره کنیم. دیوان عالی کشور، عالی ترین مرجع نظارت بر اجرای صحیح قانون در محاکم دادگستری است و وظایف آن، عبارتند از: ایجاد وحدت رویه قضایی، حل اختلاف در صلاحیت محاکم و سپس، تعیین مرجع صالح، نظارت بر اجرای صحیح قوانین در محاکم، اعلام موافقت با اعاده دادرسی از احکام کیفری و سایر موارد مندرج در قانون. همانگونه که اشاره کردیم، یکی از وظایف دیوان عالی کشور که عالی ترین مرجع نظارت بر اجرای صحیح قوانین، در محاکم دادگستری بوده، ایجاد وحدت رویه قضایی می باشد. نحوه ایجاد وحدت رویه قضایی، توسط دیوان عالی کشور، از طریق صدور رای وحدت رویه است. ماده 471 قانون آیین دادرسی کیفری، به این پرسش که رای وحدت رویه چیست؟ پاسخ داده است. این ماده، در تعریف رای وحدت رویه، مقرر می دارد: "هرگاه از شعب مختلف دیوان عالی کشور یا دادگاه ها، نسبت به موارد مشابه، اعم از حقوقی، کیفری و امور حسبی، با استنباط متفاوت از قوانین، آرای مختلفی صادر شود، رئیس دیوان عالی کشور یا دادستان کل کشور، به هر طریق که آگاه شوند، مکلفند نظر هیات عمومی دیوان عالی کشور را به منظور ایجاد وحدت رویه درخواست کنند."  با توجه به این ماده، رای وحدت رویه، رایی است که در صورت وجود آرای متناقض دادگاه ها در موارد مشابه، توسط هیئت عمومی دیوان عالی کشور که مرجع صدور آن است، صادر می شود. بر اساس این ماده، تفاوتی نمی کند که این آرای متناقض، در چه موضوعی بوده یا توسط کدام یک از دادگاه ها، اعم از دادگاه حقوقی، کیفری، شعب دیوان عالی و سایر مراجع، صادر شده باشند.  در واقع، رای وحدت رویه، از استنباط مختلف و متفاوت قوانین، جلوگیری می کند و به نوعی، سبب ایجاد نظم و عدم وجود پراکندگی و تشتت آرا، در محاکم می گردد. درخواست رسیدگی به آرای متناقض صادره از محاکم، می تواند به هر نحوی، به اطلاع رئیس دیوان عالی کشور یا دادستان برسد و آن ها، به محض اطلاع، موظف هستند با تشکیل هیئت عمومی دیوان، به این موضوع، رسیدگی کرده و توسط آن هیئت، رای وحدت رویه صادر کنند. پس از توضیح در این خصوص که رای وحدت رویه چیست، در ادامه، به بررسی این موضوع خواهیم پرداخت که نحوه صدور و مرجع صدور آرای وحدت رویه چگونه و کجا می باشد.  حتما بخوانید: نقض رای در دیوان عالی کشور یعنی چه مرجع صدور رای وحدت رویه در قسمت قبل، در این خصوص توضیح دادیم که رای وحدت رویه چیست و گفتیم که صدور این رای، در مواردی است که توسط دادگاه ها، در موارد مشابه، آرای متناقض صادر گردد. همچنین، اشاره کردیم که یکی از وظایف دیوان عالی کشور که عالی ترین مرجع نظارتی بر اجرای صحیح قوانین است، ایجاد وحدت رویه با صدور رای وحدت رویه می باشد. پس از توضیح در خصوص اینکه رای وحدت رویه چیست، در این قسمت، قصد داریم، درباره مرجع صدور آرای وحدت رویه صحبت کنیم.  همانطور که در قسمت قبلی این مقاله، گفتیم، به موجب ماده 471 قانون آیین دادرسی کیفری، مرجع صدور آرای وحدت رویه، هیئت عمومی دیوان عالی کشور است. ریاست هیات عمومی دیوان عالی کشور، رئیس دیوان عالی یا معاون وی است و این هیئت، با حضور دادستان کل کشور یا نماینده او و حداقل سه چهارم روسا و مستشاران و اعضای معاون تمام شعب تشکیل می شود. پس از تشکیل هیئت عمومی دیوان عالی کشور، موضوع مورد اختلاف که در خصوص آن، آرای متناقضی صادر شده، بررسی و نسبت به آن، اتخاذ تصمیم می شود. معیار در اتخاذ تصمیم، رای اکثریت هیئت عمومی دیوان عالی کشور بوده و این رای، در موارد مشابه، برای شعب دیوان عالی کشور و دادگاه ها و سایر مراجع، اعم از قضایی و غیر قضایی، لازم الاتباع و در حکم قانون است. شایان ذکر می باشد، رای وحدت رویه صادره از هیئت عمومی دیوان، نسبت به آرای قطعی شده پیش از آن، بی اثر خواهد بود، ولی بر رای دعاوی در جریان، تاثیر گذار است. بیشتر بخوانید: موارد نقض حکم در دیوان عالی کشور نحوه و چگونگی صدور رای وحدت رویه در قسمت های قبل، توضیح دادیم که رای وحدت رویه چیست و گفتیم که مرجع صدور این رای، هیئت عمومی دیوان عالی کشور می باشد که متشکل از رئیس هیئت عمومی که رئیس دیوان عالی کشور بوده یا معاون وی، دادستان کل کشور یا نماینده او، روسا و مستشاران و اعضای معاون تمام شعب دیوان می باشد. پس از توضیح در خصوص مرجع صدور آرای وحدت رویه، در این قسمت، قصد داریم، چگونگی و نحوه صدور رای وحدت رویه را بررسی کنیم که مطابق مراحل زیر است: اطلاع رسانی وجود آرای متناقض در موضوعات یکسان، به هیئت عمومی دیوان عالی کشور و تشکیل جلسه هیئت عمومی: این اطلاع رسانی، می تواند توسط رئیس دیوان عالی کشور یا دادستان کل کشور باشد. شایان ذکر است، قضات دادگاه ها یا دادستان ها یا وکلای دادگستری نیز می توانند، نسبت به اطلاع رسانی در خصوص وجود آرای متناقض و رسیدگی به آن، به رئیس دیوان عالی کشور، اقدام کنند. تشکیل جلسه هیئت عمومی دیوان عالی کشور، با حضور رئیس دیوان عالی کشور یا معاون او، دادستان کل کشور یا نماینده او، حداقل سه چهارم روسا و مستشاران و اعضای معاون تمام شعب. اتخاذ تصمیم بر اساس رای اکثریت و سپس، صدور رای وحدت رویه. اظهار نظر دادستان یا نماینده او، قبل از هرگونه اتخاذ تصمیم، به موجب ماده 472 قانون آیین دادرسی کیفری. اعلام رای وحدت رویه صادره، توسط هیئت عمومی، به تمامی دادگاه ها و ملزم شدن تمام دادگاه ها و قضات، به تبعیت از آن. شایان ذکر است که نقض رای وحدت رویه صادره، صرفا به موجب قانون یا رای وحدت رویه دیگری که با طی کردن مراحل و نحوه صدور رای وحدت رویه، صادر شود، امکان پذیر خواهد بود. بیشتر بخوانید: پیگیری پرونده در دیوان عالی کشور تفاوت رای وحدت رویه و رای اصراری چیست در قسمت قبل، توضیح دادیم که نحوه صدور رای وحدت رویه، توسط مرجع صدور آن که هیئت عمومی دیوان عالی کشور است، چگونه می باشد. همچنین، گفتیم که هیئت عمومی، بخشی از ساختار دیوان عالی کشور بوده که نقش اصلی، در ایجاد وحدت رویه قضایی و جلوگیری از تشتت آرا در محاکم را دارد. در این قسمت، قصد داریم، در خصوص تفاوت رای وحدت رویه و رای اصراری توضیح دهیم. به همین منظور، لازم است تا ابتدا بدانیم که رای اصراری چیست. رای اصراری، یکی دیگر از آرای صادره، توسط هیئت عمومی دیوان عالی کشور است. موارد صدور آن، زمانی است که دیوان، در جهاتی مانند فرجام خواهی، رای مورد فرجام را نقض و آن را به شعبه هم عرض دادگاه صادر کننده رای، ارجاع دهد و آن دادگاه نیز بر رای دادگاه بدوی، اصرار ورزد. در چنین مواردی، هیئت عمومی دیوان، اقدام به صدور رای اصراری می نماید. اما تفاوت رای اصراری و رای وحدت رویه، عبارت است از: رای وحدت رویه، در حکم قانون بوده و برای تمامی قضات و دادگاه ها لازم الاتباع است؛ اما رای اصراری، چنین نیست و بیشتر، جنبه ارشادی داشته و صرفا برای دادگاه اصرار کننده، لازم الاتباع می باشد. رای اصراری به درخواست رئیس شعب دیوان از رئیس دیوان عالی کشور و پس از اصرار شعبه هم عرض، بر رای شعبه بدوی، صادر می شود؛ ولی رای وحدت رویه، به درخواست دادستان یا رئیس دیوان عالی کشور و در صورت وجود آرای متناقض در موارد مشابه، صادر می گردد. علاقمندان می توانند، جهت کسب اطلاعات بیشتر در خصوص رای اصراری، مقاله رای اصراری چیست را که در زیر لینک داده شده، مطالعه نمایند. در ادامه بخوانید: رای اصراری چیست برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص رای وحدت رویه در کانال تلگرام آیین دادرسی و ادله اثبات دعوا عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون رای وحدت رویه پاسخ دهند. سوالات متداول 1- رای وحدت رویه چیست؟ رای وحدت رویه از جمله آرایی است که توسط دیوان عالی کشور صادر می شود و در حکم قانون است که جزئیات آن در متن مقاله ارائه شده است. 2- مرجع صدور رای وحدت رویه چیست؟ مرجع صدور رای وحدت رویه دیوان عالی کشور و هیئت عمومی این دیوان است که جزئیات آن در متن مقاله ارائه شده است. 3- نحوه صدور رای وحدت رویه چگونه است؟ نحوه صدور رای وحدت رویه به این صورت است که در صورتی که در یک موضوع مشابه در دادگاه ها آرای متناقضی صادر شود هیئت عمومی دیوان عالی کشور اقدام به صدور رای وحدت رویه می نماید که جزئیات آن در متن مقاله ارائه شده است. منبع : رای وحدت رویه چیست