در پی بروز اختلافات و ناسازگاری هایی که زوجین در طول زندگی مشترک با آن مواجه می شوند ، گاهی تصمیم بر طلاق و جدایی گرفته می شود و بسته به مورد ، ممکن است درخواست طلاق از طرف زن ، از طرف مرد و یا به صورت توافقی ، به دادگاه ارائه شود . در این شرایط ، دادگاه ، ابتدا باید با بررسی موضوع دادخواست ، گواهی عدم سازش و یا حکم طلاق صادر نماید و سپس زوجین ، با مراجعه به دفاتر ثبت ازدواج و طلاق ، طلاق خود را به ثبت برسانند .

اما موضوع مهمی که در این خصوص وجود دارد ، آن است که دادخواست طلاق ارائه شده توسط هر یک از زوجین ، می بایست شرایط خاصی را داشته و نیز مدارک لازم برای درخواست طلاق که در قسمت اسناد و منضمات دادخواست طلاق قید شده است ، به شعبه رسیدگی کننده ارائه بشوند تا با توجه به آن ، حکم طلاق صادر شود . گاهی به دلیل عدم ارائه مدارک لازم برای درخواست طلاق ، ممکن است دادگاه ، دادخواست طلاق را رد کرده و یا اینکه نیاز به اصلاح آن باشد که در این صورت ، طرفین درگیر اطاله دادرسی می شوند .

به همین مناسبت ، در ادامه این مقاله ، قصد داریم به این سوالات پاسخ بدهیم که متقاضیانی که قصد دارند درخواست طلاق خود را به دادگاه ارائه نمایند ، چه اسناد و اطلاعاتی را باید فراهم نموده و چه مدارکی را به دادخواست طلاق ضمیمه نمایند ؟ پاسخ به این سوال را در خصوص طلاق از طرف زن ، طلاق از طرف مرد و طلاق توافقی ، به صورت مجزا بررسی خواهیم کرد .

قانون مدنی ایران ، حق طلاق را به مردان داده است . اما این ، بدان معنا نیست که زنان ، در هیچ صورتی نمی توانند درخواست طلاق کنند . بلکه در قانون ، مواردی پیش بینی شده است که بر اساس آن ، زنان نیز می توانند دادخواست طلاق بدهند و در صورتی که دادگاه ، شرایط طلاق از طرف زن را احراز نماید ، حکم طلاق صادر می کند و زنان ، با در اختیار داشتن حکم طلاق ، می توانند به دفترخانه مراجعه نموده و اقدام به ثبت طلاق نمایند .

قبل از اینکه اسناد و اطلاعات مورد نیاز و مدارک لازم برای درخواست طلاق از طرف زن را توضیح دهیم ، بهتر است مقداری در مورد طلاق از طرف زن ، توضیح دهیم . طلاق از طرف زن ، در مواردی امکان پذیر است که زن ، حق طلاق داشته باشد و ضمن عقد ازدواج ، شرط شده باشد که زن ، می تواند به وکالت از همسر ، مراحل طلاق از طرف زن را طی کرده و به اصطلاح ، خود را مطلقه نماید .

علاوه بر این ، در صورتی که زن ، به عللی دچار عسر و حرج شده باشد ، می تواند به استناد آن ، تقاضای طلاق نماید . شروط ضمن عقد ذکر شده در سند ازدواج ، شامل عدم پرداخت نفقه ، غیبت مرد ، اعتیاد و مواردی از این قبیل نیز ، به زن این حق را می دهد که از طریق قانونی ، درخواست طلاق کند و در صورت احراز موارد مذکور توسط دادگاه ، حکم طلاق صادر می شود .

اما در پاسخ به این سوال که مدارک لازم برای درخواست طلاق از طرف زن چیست و چه اسناد و اطلاعاتی باید ضمیمه دادخواست شوند ، باید گفت که در هر یک از موارد ذکر شده ، زن ، می بایست مدارکی که اثبات کننده حق طلاق وی هستند را به عنوان دلایل و منضمات دادخواست طلاق ، به دادگاه ارائه نماید تا دادگاه ، با ملاحظه و استناد به آنها ، بتواند به درخواست زن ، رسیدگی نموده و حکم صادر نماید .

به عنوان نمونه ، در صورتی که مرد ، دچار اعتیاد شده ، به لحاظ روحی و روانی تعادل نداشته یا زن را کتک زده است و زوجه ، دچار عسر و حرج شده است ، با ارائه مدارک لازم از پزشکی قانونی ، می توان این موضوع را در دادگاه ثابت کرد . در مواردی هم که زن ، حق طلاق را ضمن عقد ازدواج دریافت کرده است ، می تواند به استناد سند ازدواج ، تقاضای طلاق نماید .

نکته مهمی که در خصوص مدارک لازم برای درخواست طلاق وجود دارد ، این است که اسناد و اطلاعات مورد نیاز ، حتما باید در قسمت دلایل و منضمات دادخواست ، قید شوند و برای ملاحظه دادگاه ، ضمیمه دادخواست طلاق شوند . علاوه بر مدارک لازم برای درخواست طلاق زنان که در اثبات حق طلاق موثر هستند ، مدارک زیر نیز می بایست ارائه و پیوست دادخواست طلاق شوند :

شناسنامه و کارت ملی زوجه ؛

عقدنامه یا سند ازدواج ؛ البته در صورتی که سند ازدواج گم شده یا در دسترس نباشد ، می توان با گرفتن رونوشت سند ازدواج برای طلاق ، اقدام نمود .

در صورتی که درخواست طلاق از طرف زن ، با مشارکت وکیل دادگستری انجام شود ، وکالتنامه وکیل ، باید ضمیمه دادخواست شود تا دادگاه ، به دادخواست رسیدگی کند .

ارائه نتایج مشاوره های قبل از طلاق نیز ، از دیگر اسناد و اطلاعات مورد نیاز برای درخواست طلاق بوده و جزء اسناد و منضمات دادخواست طلاق محسوب می شود . در حال حاضر ، انجام مشاوره های قبل از طلاق ، الزامی و اجباری است .

در صورتی که حکم طلاق ، توسط دادگاه صادر شود ، گواهی عدم بارداری زوجه نیز درخواست می شود که البته ، ارائه گواهی عدم بارداری ، جزو مدارک لازم برای درخواست طلاق توسط زن نیست و لزومی به ارائه آن در اسناد و منضمات داخواست طلاق از طرف زن نمی باشد ؛ اما برای ثبت طلاق در محضر لازم است . در هر حال ، باردار بودن زن ، مانع طلاق از طرف زن محسوب نمی شود .

در صورتی که زوجه ، مدعی باشد که دوشیزه یا باکره است ، گواهی پزشکی قانونی مبنی بر این موضوع ، یکی از مدارک لازم برای صدور حکم طلاق محسوب می شود . در واقع ، به دلیل اینکه طلاق دختران دوشیزه از نوع طلاق بائن بوده و مهریه زن نصف می شود ، نیاز به ارائه گواهی پزشکی قانونی می باشد ؛ ولی نیازی نیست که از ابتدا ، این گواهی را ضمیمه دادخواست طلاق کرد ؛ بلکه دادگاه پس از بررسی به پرونده ، قاضی برگه معرفی نامه به پزشکی قانونی صادر می کند تا این آزمایش انجام شود .

همانطور که گفته شد ، بر اساس قانون مدنی ، حق طلاق ، اصولا به مردان تعلق دارد . به این معنا که مرد ، هر زمان که بخواهد ، می تواند با مراجعه به دادگاه و طی تشریفات لازم ، همسر خود را طلاق بدهد . البته ، درخواست طلاق از طرف مرد ، منوط به این است که کلیه حقوق مالی زنان از جمله مهریه ، اجرت المثل ایام زندگی مشترک ، نصف اموال و دارایی مرد پس از طلاق و مواردی از این قبیل ، به زن پرداخت شده باشد .

در هر حال ، امروزه ، بر خلاف گذشته ، شرایط طلاق از طرف مرد ، آن است که مرد ، ابتدا به دادگاه ، دادخواست طلاق داده و صرفا پس از اینکه دادگاه ، به موضوع رسیدگی کرده و تکلیف حقوق مالی همسر را مشخص کرد ، اجازه طلاق دادن را صادر کرده و مرد ، با در اختیار داشتن گواهی عدم سازش و تادیه حقوق مالی زن ، در دفترخانه ، اقدام به ثبت طلاق نماید .

اما سوال ، این است که مدارک لازم برای درخواست طلاق از طرف مرد چیست ؟ در پاسخ به این سوال ، باید گفت که اسناد و اطلاعات یا مدارک لازم برای درخواست طلاق از طرف مرد ، تا حد زیادی ، مشابه مدارک لازم برای درخواست طلاق از طرف زن است ؛ در این قسمت ، به بررسی این مدارک می پردازیم.

ارائه شناسنامه و کارت ملی زوج و نیز عقدنامه ازدواج یا رونوشت آن ، از جمله مهم ترین مدارک لازم برای درخواست طلاق از طرف مرد می باشد و جزء مهم ترین اسناد و منضمات دادخواست طلاق از طرف مرد محسوب می شوند .

در صورتی که وکیل دادگستری ، به وکالت از مرد درخواست طلاق نموده باشد ، وکالتنامه وکیل نیز باید ضمیمه دادخواست طلاق از طرف مرد شود .

با توجه به اجباری شدن مشاوره های قبل از طلاق ، در صورتی که درخواست طلاق از سوی مرد باشد ، زوجین می بایست جلسات مشاوره را طی کرده و گواهی مربوط به آن را به عنوان یکی از اسناد و مدارک لازم برای درخواست طلاق ، ضمیمه دادخواست خود نمایند .

همچنین ، در صورتی که در طلاق از طرف مرد ، زوجه ، مدعی دوشیزه بودن باشد ، می بایست گواهی پزشکی قانونی را ارائه نماید و در غیر این صورت ، ارائه گواهی عدم بارداری زوجه ، در مرحله اجرایی شدن حکم طلاق یا ثبت آن در محضر ، جزء مدارک الزامی است .

در صورتی که درخواست طلاق از طرف مرد ارائه شده باشد ، اصولا مرد ، نیازی به آوردن دلیل موجهی برای طلاق دادن همسر خود ندارد و به این لحاظ ، نیازی به ارائه اسناد ، اطلاعات و مدارک خاصی برای اثبات داشتن حق طلاق نیست ؛ تنها مطلب مهمی که وجود دارد ، آن است که شوهر ، باید حقوق مالی زن را پرداخته و یا اینکه ترتیب پرداخت آن را مشخص نموده باشد تا بتواند اقدام به ثبت طلاق در محضر نماید ؛ مگر اینکه با آوردن اسناد و مدارکی ، قصد داشته باشد حقوق مالی زن را کاهش دهد ؛ مثلا اثبات عدم تمکین زن برای محرومیت وی از تنصیف دارایی مرد .

در قسمت های قبل ، اسناد و منضمات دادخواست برای طلاق از طرف زن و طلاق از طرف مرد را مورد بررسی قرار داده و گفتیم که رسیدگی به دادخواست طلاق توسط دادگاه ، نیازمند ارائه چه اسناد و مدارکی است . اما علاوه بر طلاق از طرف زن و مرد ، گاهی زوجین ، با توافق یکدیگر ، قصد جدا شدن دارند ؛ فلذا با ارائه یک دادخواست طلاق توافقی ، می خواهند از هم جدا شوند . در چنین شرایطی ، این سوال مطرح می شود که مدارک لازم برای درخواست طلاق توافقی چیست ؟

از جمله مهم ترین اسناد و اطلاعات مورد نیاز برای دادخواست طلاق توافقی ، می توان به شناسنامه و کارت ملی زوجین و نیز سند ازدواج اشاره نمود که برای احراز هویت زوجین و ارتباط زوجیت میان آنها ، ضروری است . علاوه بر این ، وکالت نامه وکیل دادگاه ( در صورتی که طرفین وکیل گرفته باشند ) ، باید ضمیمه دادخواست طلاق توافقی شود .

در طلاق های توافقی ، زوجین باید مشاوره های قبل از طلاق را از طریق ثبت نام در سامانه تصمیم طلاق ، انجام داده باشند و گواهی مربوط به آن را ضمیمه دادخواست طلاق نمایند ؛ در غیر این صورت ، دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ، دادخواست طلاق را به دادگاه خانواده ارجاع نمی دهند .

از دیگر مدارک لازم برای درخواست طلاق توافقی ، گواهی دوشیزگی زوجه و یا گواهی عدم بارداری است که در مرحله صدور رای توسط دادگاه ، نیاز است . در صورتی که زوجه ، مدعی دوشیزه بودن است ، می بایست گواهی مربوطه را به دادگاه ارائه نماید تا دادگاه ، با ملاحظه آن ، حکم طلاق از نوع طلاق بائن غیر مدخوله صادر نماید ؛ اما نیازی به ضمیمه گواهی مذکور به دادخواست طلاق وجود ندارد ؛ چرا که اسناد و اطلاعات مربوط به آن ، در طول فرایند دادرسی ، قابل ارائه است .

اما شاید بتوان گفت ، مهم ترین مدرک لازم برای درخواست طلاق توافقی ، توافقنامه ای است که زوجین ، تنظیم کرده و شرایط مربوط به طلاق را مشخص کرده اند . مثلا ، در توافق نامه طلاق توافقی ، می بایست شرایط مربوط به مهریه زن ، اجرت المثل ، حضانت فرزندان بعد از طلاق و مواردی از این قبیل ، به صورت کامل ، مشخص شده باشند تا دادگاه ، با ملاحظه نمودن آن ، طبق درخواست طرفین ، گواهی عدم سازش صادر نماید .

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص مدارک لازم برای درخواست طلاق در کانال تلگرام حقوق خانواده عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون مدارک لازم برای درخواست طلاق پاسخ دهند .