علی رغم اینکه تمامی وکلای دادگستری که پروانه وکالت دارند می توانند در تمامی پرونده های حقوقی ، کیفری ، خانوادگی و اداری طرح دعوا کرده و به دفاع از دعاوی بپردازند ، با این حال اصل مسلم تخصص ، در مسائل حقوقی نیز حایز اهمیت است و گاها بعضی از وکلا به سبب علاقه یا فعالیت در حوزه ای خاص ، متخصص در آن تلقی شده و عمده فعالیت خود را به آن حوزه اختصاص می دهند .

یکی از مهم ترین شاخه های دعاوی حقوقی که در دادگاه ها مطرح می شود ، دعاوی خانواده یا دعاوی خانوادگی است و بعضی از وکلا که به صورت تخصصی به این نوع از دعاوی اشتغال می یابند را تحت عنوان متخصص در دعاوی خانواده یا وکیل خانواده نامگذاری می کنند که بصورت تخصصی به دعاوی خانوادگی می پردازند . به همین دلیل در این مقاله قصد داریم به بررسی مطالب مربوط به وکیل خانواده و وظایف وی بپردازیم .

گاهی این سوال مطرح می شود که وکیل خانواده کیست و به چه کسانی اطلاق می شود ؟ برای پاسخ دادن به این سوال ، ابتدا باید بگوییم که وکیل خانواده و وکیل خانوادگی ممکن است با هم تفاوت هایی داشته باشند ؛ اما عموما در کشور ما به یک معنا نیز به کار می روند . برای توضیح بیشتر در مورد اینکه معنای وکیل خانواده و وکیل خانوادگی کیست، می توان گفت :

وکیل خانواده به وکیلی گفته می شود که متخصص در دعاوی خانوادگی است . دعاوی خانوادگی به آن دسته از دعاوی گفته می شود که مخصوص روابط خانوادگی و فردی میان اشخاص حقیقی می باشد و بر خلاف دعاوی کیفری که مربوط به جرایم و مجازات هاست و بر خلاف دعاوی مربوط به اموال و مالکیت ، این نوع دعاوی اختصاص به روابط خانوادگی و شخصی میان افراد دارد که عمدتا ناشی از احوال شخصیه ایشان است .

برای اینکه بدانید دعاوی دعاوی خانوادگی چیست ، توجه شما را به ماده 4 قانون حمایت خانواده جلب می کنیم که بر اساس آن ، انواع دعاوی خانوادگی که در دادگاه خانواده مورد بررسی قرار می گیرند ، در 18 بند شرح داده شده است . بر اساس این ماده ، دعاوی خانوادگی در صلاحیت دادگاه خانواده به شرح زیر هستند :

نامزدی و خسارات ناشی از بر هم زدن آن ؛ نکاح دائم ، موقت و اذن در نکاح ؛ شروط ضمن عقد نکاح ؛ ازدواج مجدد ؛ جهیزیه ؛ مهریه ؛ نفقه زوجه و اجرت المثل ایام زوجیت ؛ تمکین و نشوز ؛ طلاق ، رجوع از طلاق ، فسخ و انفساخ نکاح ، بذل مدت و انقضای آن ؛ حضانت و ملاقات طفل ؛ نسب ؛ رشد ، حجر و رفع آن ؛ ولایت قهری ، قیمومت ، امور مربوط به ناظر و امین اموال محجوران و وصایت در امور مربوط به آنان ؛ نفقه اقارب ؛ امور راجع به غایب مفقود الاثر ؛ سرپرستی کودکان بی سرپرست ؛ اهدای جنین و تغییر جنسیت .

علاوه بر موارد مذکور در فوق که تحت عنوان دعاوی خانوادگی شناخته شده و وکیل خانواده متخصص در آنها تلقی می شود ، گاها از وکیل خانوادگی نیز صحبت می شود که به معنای وکلایی است که به وکالت از جانب یک خانواده اقدام می کنند و در واقع ، با انعقاد قرارداد وکالت با یک وکیل ، همه دعاوی که ممکن است برای اعضای یک خانواده مطرح باشد ( محدود به دعاوی خانوادگی نیست ) توسط همان وکیل انجام می شود و نیازی نیست که برای هر مورد ، دنبال وکیل بگردند .

هر چند تعیین و انتخاب وکیل خانوادگی در کشور ما چندان مرسوم نیست ، اما در برخی کشورها وکلای خانوادگی همچون پزشکان و مشاوران خانوادگی رسمیت داشته و به صورت گسترده ای فعالیت می کنند ؛ اما در ایران ، معمولا به وکلایی که در دعاوی خانوادگی وکالت می کنند ، وکیل خانوادگی نیز اطلاق می شود .

در قسمت قبل به توضیح وکیل خانواده متخصص در دعاوی خانوادگی پرداختیم ؛ اما مسئله مهمی که در ارتباط با این نوع وکلا وجود دارد آن است که این وکلا چه وظایف و تکالیفی دارند ؟ پاسخ به این سوال را در ابعاد حرفه ای و اخلاقی می توان مورد بررسی قرار داد . در برخی از موارد ، موکل قادر است به خاطر تخلف از وظایف وکیل خانواده ، اقدام به شکایت از وکیل نماید .

در زمینه حرفه ای ، نخستین وظیفه وکیل خانواده آن است که به صورت تخصصی از موکل خود در دعاوی خانوادگی دفاع کند ؛ به عنوان مثال اگر خانمی خواهان دریافت نفقه و مهریه و سپس طلاق گرفتن از همسر خود بوده و ضمنا می خواهد همزمان حضانت فرزندش را نیز داشته باشد ، وکیل خانواده باید در کلیه ابعاد این پرونده از موکل خود دفاع نماید و نهایت تلاش خود را برای کسب نتایج مطلوب به کار بندد .

پیگیری پرونده به نحو مطلوب و ارائه آخرین اطلاعات و جزییات مربوط به روند کار پرونده در دعاوی خانوادگی از دیگر وظایف مهم وکیل خانواده است . وکیل خانواده می بایست پس از بر عهده گرفتن پرونده ، در فرصت زمانی معقول و منطقی به سوالات موکل خود در زمینه پرونده پاسخ دهد و روال کار و رای دادگاه را برای موکل تشریح نماید .

در زمینه اخلاقی نیز وکیل خانواده ، در حدود اختیارات وکیل دادگستری موظف به حفظ اسرار مربوط به موکل خود بوده و باید از تبانی با طرف مقابل پرونده خودداری کند . قابل اعتماد بودن وکیل و داشتن انصاف و رفتار صحیح در قبال موکل از دیگر تعهدات وکیل خانواده می باشد .

اما مهم ترین نکته ای که در ارتباط با وکلای خانواده وجود دارد آن است که با توجه به خصوصیت دعاوی خانوادگی و اهمیت حفظ و بقای کانون خانواده ، به ویژه در دعاوی مربوط به طلاق ، وکیل خانواده باید حاکثر توان خود را در جهت ایجاد صلح بین اصحاب دعوا به کار بسته و از تشدید اختلاف میان خواهان و خوانده اجتناب کند و صرفا منافع مالی و مادی خود از پرونده های خانوادگی را مد نظر قرار ندهد .

پیدا کردن یک وکیل خانواده خوب ، تاثیر زیادی در کسب نتیجه مطلوب در دعاوی خانوادگی دارد و از همین رو ، می بایست قبل از انعقاد قرارداد وکالت ، یک وکیل خانواده خوب پیدا کرد . چرا که اگر وکیل خانواده به صورت تمام و کمال وظایف خود را انجام بدهد ، از تلف شدن وقت  و یا تعرفه حق الوکاله وکیل دادگستری پرداخت شده توسط موکل جلوگیری می شود .

برای پیدا کردن یک وکیل خانواده خوب ، نخستین راهی که وجود دارد آن است که پرس و جو و تحقیق کنیم و در صورتی که دوستان یا آشنایان مان قبلا از خدمات یک وکیل خانواده استفاده کرده اند که از آن راضی بوده اند ، می توان تا حدودی از خوب بودن وکیل خانواده مطمئن شد و قرارداد وکالت منعقد کرد .

در صورتی که وکیل خانواده نشناسیم می توانیم با جستجو در اینترنت ، وکلایی که در این حوزه مطرح هستند را پیدا کرده و یک لیست از اسامی وکلایی که پیدا کرده ایم تهیه و شماره تماس و آدرس آنها را یادداشت نماییم . برای پیدا کردن اسامی وکلای پایه یک دادگستری می توان به وبسایت کانون وکلا به نشانی icbar.org مراجعه نموده و یا از میان وکلای قوه قضاییه ، در سایت 23055.ir وکیل خانوادگی انتخاب نمود .

البته بهتر است وکلای خانواده ای که انتخاب می کنیم ، در شهر خودمان باشند تا بتوانیم با وی ملاقات کنیم و به صورت حضوری ، موضوع پرونده را برای وی توضیح دهیم . هر چند وکیل تلفنی نیز در بسیاری از موارد می تواند به ما کمک کند .

قبل از اینکه به دفتر وکالت یا موسسه حقوقی مراجعه کنیم ، می توانیم با یک تماس تلفنی با وکلا و شرح مختصر موضوع دعوی خانوادگی برای وی ، از تخصص و تمایل وکیل برای به عهده گرفتن پرونده مطمئن شویم و یا در صورت امکان ، مبلغ حق الوکاله وکیل را نیز از ایشان سوال کنیم و سپس قرار ملاقات برای انعقاد عقد وکالت تنظیم کنیم .

در نهایت ، به آدرس وکیل خانوادگی مراجعه کرده و در صورتی که پس از صحبت های اولیه با وکیل ، از توانایی ، صداقت و تخصص وکیل خانواده مطمئن شدیم ، اقدام به انعقاد قرارداد وکالت نماییم و پس از پرداخت هزینه ها و دریافت برگه وکالت نامه ، امور مربوط به پیگیری دعاوی خانوادگی را به عهده وکیل مربوطه بگذاریم .

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص وکیل خانواده و وظایف آن در کانال تلگرام آیین دادرسی عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون وکیل خانواده و وظایف آن پاسخ دهند .