با توجه به مشاوره هایی که همه روزه به صورت حضوری و یا تلفنی با اتباع افغانستانی دارم؛ تصمیم گرفتم براساس قوانین جدید، 0 تا 100 گرفتن تابعیت ایران برای اتباع افغانی را به زبانی ساده در مقاله پیش رو برایتان شرح دهم.

توجه: بنده می دانم که جایز است از کلمه افغانستانی به جای کلمه افغانی استفاده کنم. امّا به دلیل آنکه بسیاری از اتباع افغانستانی عزیز برای طی کردن پروسه های حقوقی خود در ایران به هنگام جستجو در گوگل بیشتر از کلمه افغانی استفاده می کنند تا افغانستانی؛ از همین رو برای آنکه این عزیزان بتوانند ما را پیدا کنند و از اطلاعاتی که در اختیارشان قرار می دهیم استفاده کنند، در مقاله از کلمه افغانی استفاده کرده ام؛ بنابراین بنده در همین ابتدا از شما پوزش می خواهم.

تذکر: توصیه می کنم اگر شما هم به یک وکیل اتباع خارجی  نیاز دارید، از وکلایی استفاده کنید که در این زمینه دارای نمونه کار موفق هستند تا هزینه و زمان شما تلف نشود. البته که بنده نیز در آسا وکیل با داشتن چندین نمونه کار موفق در دعاوی مختلف مربوط به اتباع خارجی در کنار شما هستم.

به رابطه سیاسی، حقوقی و معنوی که شخصی را به دولت معینی مرتبط می کند، تابعیت می گویند.

با توجه به این تعریف؛ تابعیت ایران شامل کلیه کسانی می شود که ساکن ایران هستند، به استثنای اشخاصی که تبعیت خارجی آن ها مسلم باشد.

کسانی که پدر ایرانی دارند. این افراد چه در ایران متولد شده باشند و چه در خارج از ایران؛ به سبب ایرانی بودن پدر، تابعیت ایران را دارند. (با شرط مشروع بودن نسب کودک)

کسانی که در ایران متولد شده باشند امّا پدر و مادر آن ها معلوم نباشد. (در صورتی که نسب نامشروع این کودکان آشکار شود اعطای تابعیت لغو خواهد شد)

کسانی که در ایران از پدر و مادر خارجی که یکی از آن ها در ایران متولد شده، به دنیا آمده اند. (اطفال متولد از نمایندگان سیاسی و کنسولی خارجه را شامل نمی شود)

کسانی که در ایران از پدری که تبعه خارجه است متولد شده اند و بلافاصله پس از رسیدن به سن 18 سال تمام، لااقل یک سال دیگر در ایران اقامت کرده باشند. در غیر این صورت قبول شدن آن ها به تابعیت ایران بر طبق مقرراتی خواهد بود که مطابق قانون برای تحصیل تابعیت ایران مقرر است. (اطفال متولد از نمایندگان سیاسی و کنسولی خارجه را شامل نمی شود)

قبل از هر چیز باید عرض کنم تبعه هر کشوری که باشیم فرزند زمینیم و کسی بر دیگری برتر نیست. امّا زمانی که اشخاص به هر دلیلی به کشور دیگری مهاجرت می کنند؛ ممکن است دچار بعضی تبعیض ها و نابرابری ها شوند که با کسب تابعیت، این مسائل به حداقل خود کاهش می یابد و اتباع می توانند همانند ساکنین کشور مورد اقامتشان از مزایا و حقوق شهروندی تمام ساکنین، به طور یکسان برخوردار شوند.

از این حقوق می توانیم به مواردی مثل تحصیل، اخذ گواهینامه، خرید و فروش اموال منقول (ماشین و...) و غیر منقول (خانه، زمین و مغازه)، تنظیم سند رسمی، داشتن حساب بانکی و انجام امور بانکی و اداری اشاره کرد.

شرایط گرفتن اقامت دائم در ایران برای اتباع افغانی

گرفتن اقامت ایران برای افغانی های عزیز نیز مانند اخذ تابعیت، مستلزم شرایطی است که در ادامه تمام این شرایط را برای شما ذکر می کنم.

اتباع افغانی برای کسب اقامت دائم ایران، باید 5 سال سابقه اقامت قانونی (پروانه اقامت) در ایران را داشته باشند.

اتباع افغانی در هنگام کسب اقامت ایران، به هنگام تقاضا به سن 18 سال تمام رسیده باشند.

شخص تبعه دارای مقام عالی علمی یا شغلی با تخصص بالا بوده و 2 سال سابقه اقامت قانونی داشته باشد.

متقاضی اقامت دائم ایران، ضمن داشتن 2 سال سابقه اقامت قانونی در ایران، خدمات شایسته و ارزنده ای را به امور عام المنفعه که مورد تأیید مقامات صلاحیت دار است، انجام داده باشد.

متقاضی اقامت دائم در ایران، ضمن دارا بودن 2 سال سابقه اقامت قانونی در ایران، در امور تولیدی و عمرانی ایران که مورد تأیید مقامات صلاحیت دار است، سرمایه گذاری کرده باشد.

متقاضی اقامت دائم در ایران، ضمن داشتن بودن 2 سال سابقه اقامت قانونی در ایران، درآمد یا حقوق مستمری بازنشستگی او به تأیید یکی از بانک های مجاز ایران رسیده باشد.

متقاضی باید دارای معرفی نامه از اداره تابعیت وزارت امور خارجه ایران باشد.

متقاضی اقامت دائم در ایران، دارای زن و فرزند ایرانی باشد.

اتباع افغانی برای گرفتن تابعیت ایران، ابتدا باید در استانداری های محل اقامت (محل اقامت شخص متقاضی تابعیت) در دفتر امور اتباع و مهاجرین خارجی و یا در اداره تابعیت، امور پناهندگان و مهاجرین، پرونده تشکیل دهند.

طرح درخواست در کمیسیون ماده 3 نظام نامه تابعیت است و بعد از استعلام از پلیس ناجا، در صورت توافق کمیسیون ماده 3 نظام نامه، وصول تصدیق نامه پلیس حاصل می شود.

در نهایت متقاضی تابعیت ایران، مدارک خارجی را به وزارت خارجه تحویل داده و جهت صدور سند و شناسنامه به ثبت احوال معرفی می شود.

در ادامه مقاله به شرایط گرفتن شناسنامه برای اتباع افغانی همراه با مدارک مورد نیاز برای این منظور، اشاره کرده ام.

در گذشته فرزندان مادر ایرانی که خواهان دریافت تابعیت ایرانی بودند، نمی توانستند تابعیت ایرانی را کسب کنند و در حق آن ها اجحاف میشد.

امّا اکنون با تصویب آیین نامه اعطای تابعیت ایران به فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی، مقرر شد که به فرزندان مادران ایرانی که پدر خارجی دارند نیز با توجه به شرایط و دستورالعمل ها تابعیت ایرانی اعطا شود.

در این شرایط با داشتن تابعیت و شناسنامه ایرانی، این فرزندان نیز از حقوق و تکالیف اتباع ایرانی برخوردار می شوند.

طبق قانون جدید تابعیت، فرزندان مادر ایرانی برای دریافت تابعیت ایرانی؛ ابتدا باید در سامانه اینترنتی اداره کل اتباع و مهاجرین خارجی وزارت کشور، به نشانی bafia.ir ثبت نام شوند.

اطلاعات بیشتری را در تیتر «گرفتن تابعیت ایرانی برای اتباع افغانی (فرزندان) از مادر ایرانی» و همچنین در مقاله «وکیل برای گرفتن تابعیت ایرانی» در سایت آسا وکیل مفصل برایتان شرح داده ام.

گرفتن تابعیت ایران برای اتباع افغانی (فرزندان) که مادر ایرانی دارند را به 2 حالت می توانیم در نظر بگیریم:

حالت اول: گرفتن تابعیت ایرانی برای فرزندان کمتر از 18 سال از مادر ایرانی

حالت دوم: گرفتن تابعیت ایرانی برای فرزندان بیشتر از 18 سال از مادر ایرانی

در حالت اول که فرزند مادر ایرانی کمتر از 18 سال دارد؛ مادران ایرانی برای اثبات تابعیت ایرانی فرزندان زیر 18 سال خود، ابتدا باید برای صدور شناسنامه ایرانی اقدام کنند که برای این کار ابتدا باید در سامانه اینترنتی اداره کل اتباع و مهاجرین خارجی وزارت کشور، به نشانی bafia.ir ثبت نام به عمل آورند.

سپس در این سامانه درخواست تشکیل پرونده تابعیت برای صدور شناسنامه فرزند مادر ایرانی داده شود و فرم اطلاعات هویتی مادر که از سوی فرزندش تقاضای صدور شناسنامه و تابعیت ایرانی می کند، پر شود.

امّا در حالت دوم که فرزند مادر ایرانی بیشتر از 18 سال دارد؛ اگر قبل از 18 سالگی، مادر ایرانی شخص، درخواست تابعیت ایرانی را داده باشد، بعد از 18 سالگی خود شخص می تواند ادامه پرونده را پیگیری کند.

امّا اگر تا قبل از 18 سالگی هیچ اقدامی جهت درخواست تابعیت داده نشده باشد، باز هم خود شخص می تواند بعد از 18 سالگی اقدام به درخواست تابعیت ایرانی بنماید.

اگر فرزندی با مادر ایرانی که بالای 18 سال دارد؛ تمایل داشته باشد بدون حضور در ایران عزیز تابعیت ایران را اخذ کند، عدم حضورش مانع درخواست تابعیت وی نخواهد بود و می تواند با مراجعه به نمایندگی سیاسی و کنسولی ایران در محل سکونت مادر ایرانی، درخواست اعطای تابعیت ایرانی بدهد و پرونده را تشکیل و به جریان بیندازد.

در این شرایط مادر ایرانی ابتدا باید برای فرزند خود در سامانه اینترنتی اداره کل اتباع و مهاجرین خارجی وزارت کشور، به نشانی bafia.ir مراجعه و برای درخواست تابعیت فرزندش مراحل ثبت نام را تکمیل نماید تا پرونده تابعیت و صدور شناسنامه فرزند به جریان بیفتد.

حال اگر فرزند مادر ایرانی بالای 18 سال داشته باشد، تمام این مراحل را خود شخصاً می تواند انجام دهد.

در انتقال تابعیت اصطلاحی داریم با عنوان اصل خاک.

براساس این اصل؛ در صورت متولد شدن نوزادی در خاک یک کشور، تابعیت آن کشور به کودک متولد شده، داده می شود.

امّا در قانون ایران اصل خاک را نداریم و فرزندان اتباع افغانی که در ایران متولد می شوند نیز باید برای گرفتن تابعیت ایران، به وزارت امور خارجه مراجعه کنند و درخواست تابعیت ایرانی بدهند که در صورت دارا بودن شرایط لازم برای کسب تابعیت، با درخواست متقاضی موافقت خواهد شد.

اتباع افغانی که پدر و یا مادر ایرانی ندارند، نمی توانند شناسنامه ایرانی دریافت کنند.

امّا دو حالت برای دریافت شناسنامه ایرانی برای اتباع افغانی وجود دارد:

پدر ایرانی باشد

مادر ایرانی باشد

تذکر: توصیه می کنم به جای روش های غیرقانونی نظیر خرید شناسنامه ایرانی از روش های اصولی و از یک وکیل برای گرفتن شناسنامه ایرانی استفاده کنید تا از بروز مشکلات جدی در آینده جلوگیری شود.

پدر و یا مادر ایرانی اتباع افغانستانی، با در دست داشتن مدارک زیر می توانند جهت صدور شناسنامه به ثبت احوال مراجعه کنند..