+- تالار گفتگوی کیش تک/ kishtech forum (http://forum.kishtech.ir)
+-- انجمن: پردیس فناوری کیش (http://forum.kishtech.ir/forumdisplay.php?fid=1)
+--- انجمن: گروه حقوق (http://forum.kishtech.ir/forumdisplay.php?fid=147)
+--- موضوع: قتل شبه عمد (/showthread.php?tid=49604)
قتل شبه عمد - Hossein0930 - 14-02-2021
پردیس فناوری کیش_طرح مشاوره متخصصین مدیریت و صنعت_گروه حقوق
قتل شبه عمد در قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۷۰ دارای چه ویژگی‌هایی است؟
قانونگذار در قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۷۰ قتل را زمانی شبه عمد تلقی می‌کرد که جانی قصد فعلی را که نوعا سبب جنایت نمی‌شود، داشته باشد و قصد جنایت را نسبت به مجنی‌علیه نداشته باشد؛چنانکه کسی را بدون قصد کشتن به نحوی که نوعا سبب جنایت نمی‌شود، بزند و اتفاقا موجب جنایت شود یا طبیبی، بیماری را به طور متعارف معالجه می‌کند و اتفاقا سبب مرگ او می‌شود. همان‌گونه که ملاحظه می‌شود در بند «ب» ماده ۲۹۵ و بسیار دیگری از مواد قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۷۰ قانونگذار تحت تاثیر نظر فقها و با استفاده از رساله‌های عملیه آنان، مصداق‌های قتل شبه عمد را مورد اشاره قرار داده است درحالی‌که می‌توانست با پیش‌بینی یک حکم بگوید هرگاه کسی با فعل یا ترک فعل بدون این که عمدی داشته باشد، با تساهل و تغافل یا عدم مهارت یا عدم رعایت نظامات یا بی‌احتیاطی موجب سلب حیات از دیگری شود، مرتکب قتل شبه‌عمد شده است. این نوع تعریف می‌توانست بسیاری از مصادیق را دربر‌‌بگیرد و ما از بیان این مصادیق در قانون مجازات اسلامی خودداری کنیم.
قتل شبه عمد در قانون جدید مجازات اسلامی نسبت به قانون قبل چه تفاوت‌هایی داشته است؟
خوشبختانه در قانون جدید با تغییر عبارت اندکی این نقیصه برطرف شده است. مثلا در بند الف ماده ۲۹۱ قانون آمده است جنایت در مواردی شبه‌عمدی محسوب می‌شود که مرتکب نسبت به مجنی‌علیه قصد جنایت واقع شده یا نظیر آن را نداشته باشد و رفتارش از مواردی که مشمول جنایت عمدی می‌شود، نباشد؛ مثلا فردی می‌خواهد فرزندش را تنبیه کند، با توجه به اینکه تنبیه حق والدین است با کمربند بچه را تنبیه می‌کند ناگهان قسمت سخت کمربند به سر بچه می‌خورد و و او را می‌کشد. یا با سیلی به صورت بچه می‌زند و او می‌میرد یا در واقع اقداماتی می‌کند که در عرف ما متعارف است. یا طبیبی در حال معالجه است و در اثر فراموشی، میزان دارو را کم و زیاد می‌کند یا دارو را اشتباها تجویز می‌کند این موارد و صدها مورد دیگر می‌تواند موجب قتل شبه‌عمدی شود
قتل در نتیجه جهل به موضوع موجب شبه‌عمد شدن قتل می‌شود. این حکم قانون جدید مجازات در ادامه بند (ب) ماده ۲۹۱ قانون مجازات اسلامی می‌گوید: هرگاه مرتکب جهل به موضوع داشته باشد و جنایتی را با اعتقاد به این که موضوع وی شی یا حیوان یا افراد مشمول ماده ۳۰۲ هستند به مجنی‌علیه وارد کند، سپس خلاف آن معلوم شود در این صورت هم قتل شبه عمد است. جانی ممکن است در اقدامی که انجام می‌دهد اشتباه کند. مثلا تیراندازی می‌کند یا می‌خواهد سگی را بزند؛ اما تیر کمانه می‌کند و به رهگذری بر‌خورد می‌کند و او را می‌کشد، در اینجا قتل شبه عمد است. علاوه بر این بند (پ) ماده ۲۹۱ نیز در بیان مصداق دیگر قتل شبه عمد می‌گوید: هرگاه جنایت به سبب تقصیر مرتکب واقع شود مشروط بر اینکه جنایت واقع شده و نظیر آن مشمول تعریف قتل عمدی نباشد مصداق قتل شبه عمد خواهد بود. البته من معتقد هستم جمله اخیر یعنی «مشروط بر اینکه مشمول تعریف قتل شبه عمد نباشد» زاید است و باید حذف می‌شد. از نظر من اگر بند (پ) کمی مبسوط‌تر توضیح داده می‌شد نیازی به بند (الف) و (ب) نبود و می‌توانست آنها را هم پوشش دهد. مثلا می‌گفت هرگاه جنایت به سبب تقصیر و خطای مرتکب واقع شود، شبه عمد است