اين قسمت از مقاله دربرگيرنده مشکلات پيش رو ، راهکارها و علل سوق به سمت سوي شهرداري الکترونيکي مي باشد .  در ابتدا تعريف پايه اي از شهرداري الکترونيکي نموده و سپس قابليتهاي آن را مورد بررسي قرار مي دهيم پس از آن  ارتباط شهرداري الکترونيکي با شهروند ، کسب و کار ، کارمند و دولت و مسير تکامل تدريجي شهرداري الکترونيکي مورد بررسي قرار مي گيرد . در ادامه به فعاليتهاي پيشنهادي جهت ايجاد شهرداري الکترونيکي که شامل سرويسها ، برنامه ريزي و سازماندهي و تعاملات با دولت مرکزي مي پردازيم همچنين مسير تکامل تدريجي شهرداري الکترونيکي که شامل سه فاز است مورد بررسي قرار مي گيرد  و در پايان به طبقه بندي پروژه هاي شهرداري الکترونيکي ، فرآيند پياده سازي کارکردهاي شهرداري الکترونيکي ،موانع پيش رو  و راهکارهاي آن مي پردازيم.

توسعه دولت الکترونيکي به عنوان مديريت مدرن کشور شامل دولتهاي داخلي به عنوان بخشي از مديريت عمومي مي باشد . مزايا استفاده از فناوري اطلاعات در فرآيندهاي کسب و کار در بخشهاي خصوصي و دولتي شناخته خواهد شد .در اين قسمت از مقاله در مورد شهرداري الکترونيکي که بخشي از دولت الکترونيکي است صحبت خواهد شد و به تاثيرات آن بر روند رشد شهروندان اشاره خواهيم نمود .

سرويسها

از ديگر قابليتهاي شهرداري الکترونيکي مي توان به ايجاد زير ساخت نرم اشاره نمود . زير ساخت نرم شامل منابع انساني (نقش مهمي را در اين بخش ايفا مي نمايد)،حجم طرح هاي ساخت و جامعه الکترونيکي مي باشد .

از ديگر قابليتهاي شهرداري الکترونيکي مي توان به ايجاد زير ساخت سخت اشاره نمود . زير ساخت نرم ارتباطات از راه دور، شبکه هاي کامپيوتر وسيستم هاي کاربردي مي باشد .

سناريو اول : ايجاد درگاه [font=Calibri, sans-serif][v]شهرداري الکترونيکي با هدف ارائه سرويسها و خدمات  از سيستم هاي موجود در شهرداري به مشتريان (دولت ف شهروندان ، سيار شهرداري ها و غيره).[/font]

 سناريو دوم : ايجاد سيستم هاي کاربردي جديد بصورت يکپارچه [font=Calibri, sans-serif][vi]با هدف ارائه سرويسها و خدمات  ، انتخاب هر يک از اين سناريو ها منوط به شناخت کامل و کافي از وضعيت جاري سازمان دارد، لذا پيشنهاد مي گردد براي آنکه بتوان هر چه بهتر به هدف مورد نظر  رسيد ، قبل از هر اقدامي فرايندهاي سازماني را شناخته و سپس در صورت نياز آن را بهينه نمائيد و سر انجام اقدام به انتخاب سناريو مورد نظر نمائيد .[/font]

شهر الکترونیک ،شهری است که اجرای اکثر فعالیت های آن از طریق امکانات مبتنی بر اینترنت و سیستمهای الکترونیک امکان پذیر باشد . در چنین شهری ضرورتی ندارد مردم برای انجام کارهای روزمره خود مانند پرداخت قبوض آب،برق ، تلفن ،پرداخت جرائم ،خرید املاک یا کالا وقت زیادی را صرف کنند ،بلکه تمامی این کارها را میتوانند از طریق کامپیوتر شخصی خود ،هنگامی که به شبکه جهانی اینترنت متصل است انجام دهند.همینطور مشارکت در فعالیت های شهری از جمله ارتباط با مسئولین ادارات ،بنگاههای اقتصادی و اجتماعی ،شهردار و سایر مسئولین شهری تا حد زیادی تسهیل میگردد و خدمات به شهروندان به گونه ای ساده تر و مطلوب تر ارائه میشوند.از طرفی دیگر بر کارایی مدیریتی و عملیاتی شهر نیز افزوده میشود ،تا آنجا که ساکنین شهر میتوانند در اسرع وقت در جریان اتفاقات و رویدادهای شهر قرار بگیرند و برای رفع آنها اظهار نظر کنند .در این شهر ارتباطات و تعاملات فیمابین سازمان ها افزایش یافته و دسترسی به خدمات مورد نیاز را برای مردم ،تجار و دیگر افراد مرتبط با شهر فراهم میسازد . بنابراین در یک شهر الکترونیک محدودیت های یک شهر عادی و سنتی وجود ندارد و از آنجا که اکثر فعالیت ها به صورت الکترونیکی و از طریق شبکه جهان گستر اینترنت انجام میگردد ،دیگر به حضور فیزیکی افراد در محل مورد نظر زیاد نیست .بلکه امکان دسترسی به کلیه اماکن ،مؤسسات و اداره ها از طریق اینترنت امکان پذیر است.

1) فعالیت های بانکی: مثل پرداخت قبوض،برداشت پول از حساب،انتقال پول و غیره.

2) فعالیت های اداری: مثل ثبت اسناد و املاک،درخواست پاسپورت و امثال آن.

3) فعالیت های تجاری: مثل خرید وفروش کالا،موسیقی ،فیلم و مواد غذایی.

4) فعالیت های تفریحی: مثل بازیهای رایانه ای،بازدید از موزه هاوپارکها.

5) کسب اطلاعات: اخبار،روزنامه ها،نشریات،وضعیت آب وهوا ترافیک شهری،ساعات پروازهواپیماها.

6) فعالیت های علمی: تحقیق در مورد پروژه ها،یافتن مقاله ها،دسترسی به منابع معتبر،کتابخانه ها وکتابها و تالیفات جدید.

7) فعالیت های آموزشی: مدرسه ،دانشگاه و سایر آموزشگاهها.

8) فعالیت های سیاسی: شرکت در انتخابات،اعلام نظر به مجلس و بخشهای سیاسی باز.

9) فعالیت های مسافرتی: رزرو بلیط سفر،رزروهتل و کرایه اتومبیل.

10) کاریابی و درخواست کار: آگاهی یافتن از فرصت های کاری،پر کردن فرم درخواست کار،ارسال و گرفتن نتیجه.

11) فعالیت های درمانی: مراجعه به پزشک،دریافت دستور العمل های ایمنی و اطلاع از تازه های پزشکی.

12) فعالیت های تصمیم گیری: بهترین و خلوت ترین مسیر در شهر برای رسیدن به مقصد،بهترین رستوران برای صرف غذا،بهترین اماکن تفریحی و سایر بهترین ها.

1)فراهم آوردن خدمات با کیفیت و سرعت بالا برای شهروندان: به وجود آوردن یک زیر ساختار مناسب جهت اتصال به اینترنت و شبکه گسترده ارتباطات ،یکی از مزایایی است که توسط       شهرهای  الکترونیک بدست میاید .این زیر ساختارها شامل اجزای نرم افزاری و سخت افزاری لازم جهت برقراری ارتباطات وانتقال اطلاعات به صورت الکترونیکی  میباشد.

2)فراهم آوردن کانال های آموزشی مختلف و محیط آموزشی مادام العمر: ابزارهای که فناوری اطلاعات دراختیار شهر الکترنیک قرار میدهد امکان آموزش فراگیر را فراهم میسازد .با استفاده ازاین ابزارها میتوان روش های مختلف آموزش را از هر کجا ودر هر زمان برای مخاطبان پیاده سازی نمود بطوریکه برای تحصیل و برگزاری کلاسهای آموزشی دیگر به حضور فیزیکی افراد در کلاس نیازی نیست بلکه کلاسها میتوانند به صورت مجازی و بر روی شبکه اینترنت برگزار شوند . به این ترتیب روستاییان نیز که به دلیل عدم وجود امکانات فیزیکی از بسیاری از خدمات ارائه شده محروم بودند با استفاده از این پدیده امکان استفاده از خدمات شهرهای الکترونیک  منجمله آموزش را خواهند داشت.

3)بهبود کیفیت زندگی مردم: در شهر الکترونیک توزیع خدمات شهری بین شهروندان به صورت مساوی و عادلانه صورت میگیرد.تمامی شهروندان به آموزشهای عمومی دسترسی خواهند داشت .فرصت های تجاری و سرمایه گذاری جدید در شهر باعث بهبود اوضاع اقتصادی شهر میگردد و در نهایت تمامی این عوامل باعث بهبود کیفیت زندگی شهروندان میشود.

4)ارائه خدمات یک مرحله ای به شهروندان: با ایجاد ساختار مناسب ارتباطات شهری توسط فناوری اطلاعات و همچنین الکترونیکی کردن آنها دیگر نیازی به مراجعه پی درپی مردم به ادارات و سازمانهای مختلف ،جهت انجام کارها وجود نخواهد داشت بلکه تمام فرآیند لازم برای انجام یک کار در شهر به یک فعالیت تقلیل خواهد یافت.

5)تقویت رقابت تجاری شهر و ایجاد فرصت های تجاری بیشتر توسط تجارت الکترونیک: الکترونیکی کردن دریافتها و پرداختها ،همچنین آگاهی سریع تجار از فرصت های تجاری موجود در شهر ،محیط تجاری قابل توجهی را در عرصه تجارت بوجود آورده و تقویت خواهد کرد .در اینصورت تجار و مردم شهر میتوانند نسبت به فرصت های تجاری موجود در شهرآگاهی پیدا کنند و در صورت تمایل برای استفاده از آنها به صورت الکترونیکی اقدام کنند .

6)ارتباط بهتر سازمانها و ارگان های مختلف شهری: ارتباط سازمانها به صورت الکترونیکی با یکدیگر و تسهیل امر مکاتبات از طریق اینترنت ،توسط زیر ساختارهای ایجاد شده توسط شهر الکترونیک ارتباط یکپارچه ای را بین سازمان های مرتبط با یکدیگر به وجود خواهد آورد .به طوریکه سازمانها میتوانند در سریع ترین زمان ممکن به آخرین اطلاعات راجع به سازمانهای دیگر و تحولات آنها دسترسی داشته باشند.

7)دسترسی 24 ساعته به خدمات شهری: در شهر الکترونیک ارتباطات به صورت الکترونیکی  و به سریع ترین روش ممکن امکان پذیر است .در چنین حالتی برقراری ارتباط مداوم شهروندان با شهرداری ،سازمانها و بالعکس،مسئولان شهر را در جریان مشکلات و نواقص موجود در سطح شهر قرار خواهد داد .متعاقبا رفع عیوب به سریعترین روش ممکن صورت میگیرد.

8)افزایش مشارکت مردم در اداره ی شهر: در شهر الکترونیک ،امکانات متنوعی در جهت اطلاع از نظرات و پیشنهادات شهروندان در مورد امور شهر وجود دارد. ایجاد حس مارکت ،در نتیجه حق اظهار نظر در مورد شهر و همچنین ارتباط مستقیم با شهردار باعث میشود که شهروندان خود را در قبال شهر و جامعه ای که در آن زندگی میکنند مسئول دانند.

9)کاهش ترافیک شهر با توجه به کاربرد اینترنت در فعالیت های شهری: استفاده از اینترنت درانجام فعالیت های شهری شهروندان باعث میشود که آنها قادر باشند از منزل فعالیت های خود را مدیریت کنند و به مراجعه فیزیکی به سازمانها نیازی نداشته باشند این امر باعث کاهش ترافیک شهری میگردد.

10) کاهش آلودگی هوا با کاهش ترافیک شهری: در حال حاضر عده ترین مشکلی که سلامت شهروندان شهرها و اماکن مسکونی و تجاری را تهدید مینماید آلودگی بیش از حد هوا به دلیل استفاده بیرویه از اتوموبیل ها و وسایل حمل و نقل میباشد کاهش ترافیک به وجود آمده در نتیجه افزایش استفاده از اینترنت در انجام فعالیت های شهری باعث کاهش آلودگی هوا خواهد شد .

11) همسو کردن سرمایه گذاری ها با نیازهای شهروندان و شهر: در هر سازمانی مشتری مهمترین مخاطب است و باید به نیازهای او توجه وافر معطوف گردد.درصورتیکه به شهر به عنوان یک سازمان بزرگ بنگریم ،شهروندان که برای این سازمان بزرگ حکم مشتری را دارند باید مورد توجه قرار گیرند .با توجه به این هدف در شهر الکترونیک امکاناتی فراهم میگردد که بر آن اساس آگاهی یافتن از نیازهای شهروندان تسهیل میگردد.

12) تسریع در برطرف شدن و مشکلات ایجاد شده و ارتباط مستقیم مسئولین شهری با شهروندان: ارتباط مستقیم شهروندان با شهردار و مسئولین شهر باعث میشود که مشکلات شهری هر چه سریعتر به گوش مسئولین برسد و آنها اقدام کنند.

13) صرفه جویی در وقت و انرژی: با افزایش استفاده از اینترنت در انجام الکترونیکی کارها،مصرف دو عامل وقت و انرژی تا حد زیادی تقلیل خواهد یافت .به این صورت که شهروندان میتوانند تنها از طریق یک پنجره روی صفحه نمایشگر رایانه خود اغلب کارهای روزانه خود را انجام بدهند و بجز فشار دادن چند کلید یا موشواره رایانه خود لازم نیست کار دیگری انجام دهند .از سوی دیگر با ایجاد فراقت در زندگی امکان حضور در دامان طبیعت انجام مسافرتهای پژوهشی و تفریحی و... به وجود خواهد آمد.

14) جلوگیری از سرمایه گذاری بیشتر روی روشهای قدیمی اداره شهر: سرمایه گذاریهای آتی شهر بر مبنای زیرساختارهای نوین صورت بگیرد و از سرمایه گذاری بیشتر برروی روشهای قدیمی خودداری شود. در این صورت صرفه جویی قابل ملاحضه ای در تخصیص منابع مالی صورت میگیرد.

15) ایجاد زیر ساختار لازم برای توسعه های آتی شهر: پس از اینکه سیستم کارت اعتباری در شهر راه اندازی گردید دیگر ضرورتی ندارد برای  پروزه های بعدی سرمایه گذاری دوباره ای انجام داد بلکه توسعه آینده شهر الکترونیک را میتوان بر مبنای زیر ساختارهای قبلی انجام داد.

16) کاهش فساد اداری: انجام  امور اداری به صورت الکترونیک از اختلالات و اغتشاشاتی که در ادارات وجود دارد تا حد زیادی خواهد کاست .سیستم های کنترلی پیشرفته ای که با بهره گیری از فناوری اطلاعات  قابل اعمال میباشند که از بروز بسیاری از سوء استفاده ها جلوگیری خواهند کرد.

17) افزایش نظم در فعالیت های شهر با استفاده از سیستم اطلاعاتی جامع: تعریف دقیق فعالیت های شهری براساس فناوری های نوین موجب افزایش نظم در فرایند های اجرای میگردد  .بهاین ترتیب که با ایجاد یک سیستم اطلاعاتی مشخص با چهارچوب و وظایف  معین مشکلات و چالش های موجود در کار تا حد زیادی برطرف میگردد.

18) افزایش سطح آگاهی عموم: افزایش آگاهی مردم از اوضاع شهر و همچنین ارتباط تنگاتنگ آنان با مسئولان شهر الکترونیک باعث بهبود سطح آگاهی  مردم از اوضاع واحوال زندگی خود میگردد.

19) درآمد ثابت شهری با بوجود آمدن یک سیستم با ثبات و جامع در گردش پول: ایجاد سیستم های پرداخت مالیات ،جرائم و قبوض به صورت برخط باعث میشود که تاخیرات ایجاد شده در پرداخت ها (که عمدتا به دلیل عدم فرصت زمانی کافی برای مردم صورت میگیرد)کاهش یابد و در نتیجه زمینه ایجاد یک در آمد باثبات برای شهر فراهم شود.

20) نشر فرهنگ و عقاید: اشاعه و گسترش اطلاعات موجود پیرامون رسومات و شیوه زندگی مردم شهرها و غیره بر روی شبکه اینترنت باعث نر فرهنگ و عقاید مردم هر خواهد گشت و مردم دیگر نقاط جهان با فرهنگ، عقاید و رسومات شهر آشنا خواهند شد.

21) مدیریت و نظارت واحد شهری: با استقرار سیستم های یکپارچه در شهر از فعالیت های موازی،بی نظمی و اختلالات جلوگیری میشود و تمام فعالیت ها تحت نظارت یک مدیریت واحد صورت میگیرد .اکثر مشکلاتی که مادر حال حاضر در زمینه انجام امور اداری خود با آن مواجه هستیم نتیجه یکپارچه نبودن و یا به عبارت دیگر پراکنده بودن پروسه های اداری میباشد.