پنج کاربرد کامپیوتر در پزشکی

بسمه تعالی

کامپیوتر یا دستگاهی که به وسیله آن محاسبه عددی را می توان انجام داد برای دو هدف عمده کاربرد پیدا کرده است یکی به جهت انجام محاسبات پیچیده با سهولت و یکی جهت دستیابی و ارزیابی اطلا عات زیاد وپیچیده.
کاربرد کامپیوتر در پزشکی با هدف اصلی پردازش و آنالیز اطلا عات پزشکی و ارتباطات بین این اطلا عات و استفاده کنندگان مربوطه است که این اطلا عات بر اساس دانش و تجربه حاصل از عملکرد سیستم های مختلف در پزشکی و بهداشت می باشد به طور کلی ارتباط کامپیوتر با پزشکی را می توان در ۶ سطح و یا کاربرد مختلف تقسیم بندی کرد.
۱) ثبت اطلا عات و ارتباطات مربوط به آن (Recorbing anb Communication)
این کاربرد شامل مواردی مثل گرفتن ونمایش علا ئم بیولوژیک و حیاتی روی مونیتور یک بخش مراقبت های ویژه، ارتباط بین ترمینال های یک شبکه کامپیوتر در بیمارستان و انتقال اطلا عات از مثلا «آزمایشگاه به بخش و یا فرستادن پیام های الکترونیکی بین بخش ها و مراکز مختلف بیمارستان است.
۲) ذخیره و بازیابی اطلا عات در بانک اطلا عاتی(dases bata of retrievalStorage)
شامل سیستم ثبت و ذخیره اطلا عات بیمار و کامپیوتر، امور مربوط به پذیرش و ترخیص و محاسبه مخارج پرونده بیمار و حتی ذخیره اطلا عات مربوط به آزمایشات رادیوبیولوژی، وضعیت بیمار و گزارشات بیمار درکامپیوتر می باشد.
۳) محاسبه و کنترل اتوماتیک (AutomationComputation )
در حال حاضر اکثر دستگاه های پزشکی مثل CT,NM,EEG,ECGبه کامپیوتر یا میکروپروسسور وصل هستند که در واقع کنترل و کارکرد آنها را انجام داده وکنترل کیفی لا زم در جهت بهبود کیفیت نتایج حاصل را به طور اتوماتیک انجام داده وگزارش می نماید.
۴) شناسایی و تشخیص (biagnosis Recognition)
این کاربرد شامل مدل های تشخیصی با استفاده از روش های مختلف تصمیم گیری تخمینی و سیستم های Expert می باشد. این مدل ها براساس دانش و تجربیات مختلف از سیستم مورد نظر که پیشاپیش این اطلا عات به کامپیوتر داده می شود و مدل یا سیستم مورد نظر با آن اطلا عات و یا مدل قبلی مقایسه وارزیابی می گردد و در نتیجه تفاوت و یا تشخیص نوع تغییرات حاصل در مدل مورد مطالعه را نسبت به مدل طبیعی نشان می دهد.
مواردی مثل شناسایی الگوهای مختلف در تصاویر پزشکی، تشخیص اتوماتیک بیماری ها از روی سینگنال ECG دسته بندی و شناخت سلول های مختلف خونی توسط کامپیوتر از انواع دیگر این گروه هستند.
۵) درمان و کنترل (Control Therapy)
کنترل میزان مایعات و مواد خونی در یک بخش مراقبت های ویژه که توسط کامپیوتر به طور اتوماتیک انجام شود این امکان را فراهم می سازد تا مواد خونی به طور دائم تست و تزریق مداوم دارو در جهت کنترل سطح لا زم آنها صورت گیرد.
۶) تحقیقات و مدل سازی(mobellingResearch)
در این راستا، انواع پدیده های فیزیولوژیک بدن انسان و یا کارکرد بافت های مختلف و یا عملکرد دستگاه های مختلف در رابطه با بدن انسان و در نتیجه بررسی عوامل مختلف فیزیکی بر آنها به صورت مدل های کامپیوتری (ریاضی، گرافیک، مکانیکی) در میآید. به عنوان مثال فیزیولوژیکی سیستم قلبی و عروقی و عوامل مکانیکی مثل فشار، جریان خون، حجم و عوامل الکتریکی مثل سیگنال های ECG به صورت یک مدل بازسازی می شود.
در بهداشت نیز مدل هایی جهت بررسی بیماری ها واثرات متقابل عوامل گوناگون و رفتار عوامل بیماری زا طراحی می شود. در رادیوتراپی پدیده تشعشعات سرطان کش و برخورد آن با سلول های سرطانی وعوامل مختلف فیزیکی موثردر آن نیز به صورت مدلی شبیه سازی می شود تا اثرات عوامل مختلف را قبل از اعمال روی بیماری بررسی و تست کنند.