06-05-2021, 12:45 PM
پرديس فناوري کيش طرح مشاوره متخصصين صنعت و مديريت گروه اجرائي و عمران
پيشگفتار
پيشگفتار
شهركهاي صنعتي در كشور ما از قدمت ديرينه اي برخوردار نمي باشند . اجتماع سازمان يافته واحدهاي صنعتي متناسب با استعداد مناطق محل استقرار موجبات هم افزائي و بهره وري مطلوب از منابع را فراهم مي سازد و علاوه بر ايجاد اشتغال مولد به رشد توليد داخلي و ارتقاء سطح فناوري مي انجامد . در نظام استمرار جمعي واحدهاي صنعتي ، توليد كنندگان كوچك و متوسط با دستيابي به پتانسيل هم مكاني سهم مناسبي ا ز بازار تقاضا را به خود اختصاص مي دهند و همين عامل اسباب رونق مستمر و افزايش كمي آنان را به دنبال مي آورد .
آموزشهاي تخصصي در مجموعه هاي متمركز به آساني مي تواند جامعه عمل بپوشد و نقش مهم خود را در ارتقاء كيفي محصولات و كاهش قيمت تمام شده آنان با بكارگيري فناوريهاي نو و مدرن بخوبي ايفا نمايد .
كاهش هزينه هاي عمومي ناشي از استفاده از منابع آب متمركز و شبكه هاي برق و گاز و تلفن و فاضلاب و تصفيه خانه اختصاصي ارائه خدمات پيمانكاري جزء از سوي واحدهاي بزرگ به توليد كنندگان كوچك مجموعاً موجبات تمايل مسئولان و مديران صنعتي براي استقرار سازمان يافته واحدهاي توليدي را فراهم مي سازد و از همه مهمتر جلوگيري از تداخل غير ضرور و بافت هاي مسكوني و تجاري شهري با بافت صنعتي اسباب رويكرد به اجتماع سامان يافته كارخانجات و صنايع را به دنبال داشته است .
در اواخر سال 1362 قانون راجع به تأسيس شركت شهركهاي صنعتي به تصويب مجلس رسيد و از سال 1363 فعاليت اين شركت آغاز شد و بتدريج در استانهاي مختلف كشور شركتهاي تابع ايجاد شدند .
سوابق موجود نشانگر آن است كه در سالهاي اوليه تأسيس ، طراحي برخي از شهركهاي صنعتي توسط مشاورين شهر ساز انجام شده ليكن بتدريج بدليل ماهيت درآمد هزينه بودن شركتهاي شهركهاي صنعتي موجباتي فراهم گشته است كه كار طراحي شهركهاي صنعتي و قبل از آن مطالعات امكان پذيري احداث راساً توسط شركت شهركهاي صنعتي انجام شود .
شكل گيري چنين نظام مندي در درون سازمان شهركهاي صنعتي برخاسته از تجارب مثبت و منفي طراحي هاي انجام شده در برخي از شهركهاي صنعتي توسط مشاورين بخش خصوصي است . فرآيند طراحي و احداث يك شهرك صنعتي تفاوتهاي اساسي با طراحي و احداث يك شهرك مسكوني دارد كه تنها به شيوه معماري آنها محدود نمي شود . بلكه در مباني اقتصادي شكل گيري آنان اين تفاوت آشكار وجود دارد . مسكن نياز اساسي مردم است و اجتماعي زندگي كردن از خصائل ذاتي انسانها ، پس بناچار در جائيكه امكان زندگي جمعي فراهم مي شود ، مراكز سكونتي اعم از روستاها و شهرها شكل مي گيرند و علم شهرسازي و معماري شهري بعنوان يك ضرورت خود را نمايان مي سازد در حاليكه ساخت و ساز مجموعه هاي صنعتي زماني جامعه عمل مي پوشد كه قبل از آن شرايط اقتصادي ، فضاي مناسبي براي تمايل به سرمايه گذاري صنعتي به عوامل متعددي از قبيل وجود افراد كارآفرين و خلاق و داراي روحيه ريسك پذيري بالا ، وجود سرمايه امكان دسترسي به دانش فني و نيروهاي متخصص ، وجود بازار تقاضا و دهها عامل ديگر وابسته است و همين باعث مي شود كه فرآيند احداث كارخانجات چه به صورت انفرادي و چه بصورت جمعي فرآيندي زمان بر باشد . در عين حال از آنجا كه استقرار جمعي واحدهاي توليدي محاسن زيادي از جمله جلوگيري از هدررفتن اراضي زراعي ، حفظ محيط زيست ، كاهش زمان ساخت و ساز صنعتي و حضور هر چه سريعتر در بازار رقابتي كالاها را بدنبال دارد دولتها پيشگام ايجاد شهركها و مجموعه هاي صنعتي مي شوند تا پشتيباني لازم از توسعه صنعتي را بعمل آورند اينجاست كه برنامه ريزي فاز بندي عملياتي براي ايجاد يك شهرك صنعتي ضرورت مي يابد تا برنامه هاي استقرار صنعتي و توسعه شهرك را به درستي ميسر نمايد . از ديگر تفاوتهاي يك شهرك صنعتي با شهر مسكوني زمان حضور مردم رد آنها و چگونگي رفت و آمد و جابجائي در داخل شهرك صنعتي است در شهرك صنعتي با تعاريفي كه در كشور ما وجود دارد هيچ امكان سكونتي براي مردم را پيش بيني نمي كند و آمد و شد كاركنان نيز معمولاً با وسائط نقليه در ساعات اوليه صبح و بعدازظهر انجام مي شود . بعبارت ديگر در شهرك صنعتي به مقوله عابران پياده كمتر برخورد مي كنيم . اوج ترافيك در اين شهركها ساعات شروع بكار واحدهاي توليدي و زمان تغيير شيفت ها است و در غير از اين ساعات رفت و آمدهاي مختصر مربوط به جابجايي مواد اوليه و كالاي ساخته شده كارخانجات مي باشد كه متناسب با ميزان استقرار واحدهاي توليدي و رونق آنها در نوسان مي باشد . بر اين اساس مواردي از قبيل عرض معابر اعم از پياده روها و خيابانها مي تواند متفاوت از طراحي هاي شهري باشد و با نگرشي اصولي و ديدگاهي مبتني بر اقتصاد مهندسي صورت پذيرد .
حتي طراحي و تأمين تأسيسات زير بنائي در يك شهرك صنعتي با آنچه در مراكز سكونتي صورت مي پذيرد مي تواند متفاوت باشد محل عبور شبكه هاي آب و برق و گاز و تلفن و شيوه دادن انشعاب به واحدها و ضرورت رعايت حريم آنان و همچنين حجم بالاي مصارف ، طراحان را به الزام رعايت ويژگي هاي خاص مجموعه هاي صنعتي اعم از شهرك و يا شهر صنعتي وامي دارد .
پس از انجام مراحل امكان سنجي و مطالعات مكان يابي و تصويب مراجع ذيصلاح ، طراحي استقرار شهرك صنعتي در زمين مورد نظر به شرح ذيل انجام مي پذيرد .
مراحل طراحي شهركهاي صنعتي :
تهيه نقشه توپوگرافي
مطالعات و طراحي فاز يك
مطالعات و طراحي فاز دو
1- تهيه نقشه توپوگرافي
نقشه برداري و تهيه نقشه هاي توپوگرافي در انجام پروژه هاي مطالعاتي شهركهاي صنعتي نقش زيربنايي دارد كه پايه و اساس مراحل متعدد مطالعاتي طراحي و اجرايي هر شهر ك مي باشد . با توجه به مساحت زمين شهرك صنعتي و عوارض طبيعي و مصنوعي موجود در آن و چگونگي ابعاد عوارض ، مقياس تهيه نقشه توپوگرافي متغير بوده و چون در مراحل بعدي محاسبات و برآوردهاي مختلف برروي نقشه انجام مي گيرد هر چه مقياس نقشه بزرگ تر باشد دقت محاسبات و برآوردها دقيق تر خواهد بود .
با توجه به مطالب فوق الذكر مقياس نقشه توپوگرافي شهركهاي صنعتي [img=20x41]file:///C:\DOCUME~1\DEAR-U~1\LOCALS~1\Temp\msohtmlclip1\01\clip_image002.gif[/img] و خواهد بود كه در مناطق كوهستاني و تپه ماهور منحني ميزان با فواصل 1 متري و در مناطق دشت و با شيب كم منحني ميزان با فواصل 5/0 متري بايد ترسيم گردد علاوه بر اينها بايد موارد ذيل در عمليات نقشه برداري رعايت و اعمال گردد .
استقرار ايستگاههاي نقشه برداري و بستن پليگون و اتصال پليگون از نظر مسطحاتي و ارتفاعي به سيستم مختصات كشوري و نحوه برداشت نقاط ارتفاعي و كليه عوارض طبيعي و مصنوعي و بطور خلاصه كليه عمليات نقشه برداري زميني و ترسيم نقشه جات بايد طبق آئين نامه هاي نقشه برداري و دستورالعمل هاي فني سازمان مديريت و برنامه ريزي و سازمان نقشه برداري كشور باشد .
ميخكوبي و تثبيت مرز زمين باربرهاي بتني و برداشت دقيق و تعيين مختصات نقاط مزبور به منظور جلوگيري از بروز مسائل و مشكلات بعدي با مالكين اراضي مجاور و استفاده بهينه از مساحت زمين بسيار مهم است .
در نقشه برداري زمين مورد نظر در صورت وجود جاده ، رودخانه ، خطوط انتقال نيرو ، منبع آب و ساير عوارض پيرامون زمين كه در طراحي و اجرا تأثيرگذار مي باشد و نيز شيب بندي شهرك جهت دفع آبهاي سطحي و هدايت فاضلاب لازم است به عرض مناسبي خارج از محيط شهرك نيز نقشه برداري توپوگرافي انجام شود .
2- مطالعات و طراحي فاز يك :
در طراحي شهرك صنعتي ، آشنايي با ساختارهاي اقتصادي ، اجتماعي و فرهنگي منطقه اجراي طرح لازم مي باشد ، لذا به منظور كسب اطلاعات فوق مراحل مطالعاتي و طراحي فاز يك شهرك صنعتي بشرح ذيل مي باشد .
2-1-1 قسمت اول ( مطالعات مقدماتي ) :
2-1-1-1- شناخت عوامل تأثيرگذار بر شهرك
به منظور شناخت كامل عواملي كه در طراحي شهرك صنعتي تأثيرگذار و از اهميت خاصي برخوردار مي باشد مي بايست در اين مرحله مطالعه و بررسي كامل انجام پذيرد ، اين بررسيها عبارتند از :
الف ـ بررسي وضعيت تأسيسات زير بنايي در منطقه مورد مطالعه
ب ـ مطالعات هواشناسي و بررسيهاي اقليمي :
موقعيت جغرافيائي محل طرح و ايستگاه هواشناسي
مشخصات اقليمي محل طرح :
دما
بارندگي
روزهاي يخبندان
رطوبت نسبي
وضعيت وزش باد
ساعات آفتابي
تابش آفتاب
ج ـ بررسي و برآورد هزينه هاي انتقال تأسيسات زيربنائي
دـ بررسي هاي زمين شناسي :
زمين شناسي و زمين مساحت منطقه
زمين شناسي محل طرح
زلزله خيزي منطقه
هـ ـ بررسي هيدورلوژي منطقه مورد مطالعه
وـ مطالعات ارزيابي زيست محيطي ( در شهركهاي بيش از 100 هكتار )
زـ كسب اطلاع از طرحهاي آينده مربوط به گسترش شبكه هاي برق ، آب ، راه ، راه آهن ، گاز ، مخابرات و ...
2-1-1-2- مطالعه و شناخت جهت گيري صنعتي در منطقه :
در جهت تعيين وضعيت استقرار صنايع در شهرك صنعتي مطالعاتي تحت عنوان برنامه ريزي صنعتي انجام مي گيرد كه بر اساس اين مطالعات وضعيت فيزيكي و اقتصادي صنايع در منطقه از نظر آمار مورد توجه قرار گرفته و بر اساس يافته هاي آماري مذكور و عوامل تأثيرگذار ديگر اين مطالعات جمع بندي و سهم و متراژ هريك از صنايع مختلف در طرح پيش بيني مي گردد .
اهم اين مطالعات بقرار ذيل است :
الف ـ مطالعه وضعيت موجود صنايع در منطقه
ب ـ مطالعه سياست هاي توسعه صنعتي در منطقه
ج ـ جمع بندي
2-1-1-3- مطالعه و بررسي برنامه ريزي صنعتي در شهرك
جهت تعيين و تركيب انواع صنايعي كه در شهرك صنعتي استقرار خواهند يافت ، مرحله برنامه ريزي قبل از طراحي ضروري مي باشد .
برنامه ريزي صنعتي براي يك شهرك صنعتي مستلزم داشتن اطلاعات كافي از وضعيت موجود صنايع در منطقه ، استراتژي توسعه صنعتي منطقه و برنامه ريز كلي كشور مي باشد .
در صورت فقدان چنين مطالعاتي طراحي و برنامه ريزي شهرك صنعتي به لحاظ تركيب صنايع و پيش بيني واگذاري زمين در دوره تكميل شهرك مشكل خواهد بود .
2-1-1-4- شناخت پتانسيل هاي منطقه احداث شهرك :
به منظور شناخت پتانسيل هاي موجود منطقه ، مطالعه خصوصيات جغرافيائي و خصوصيات جمعيت و پتانسيل هاي اقتصادي انجام مي گيرد كه مهمترين اين مطالعات بقرار ذيل مي باشند :
الف‌ـ خصوصيات جغرافيائي منطقه ( وضع طبيعي ، بررسي پوشش گياهي منطقه ، بررسي آبهاي سطحي ،...)
ب‌ـ خصوصيات جمعيت (بررسي جمعيت در سطح منطقه ، ميزان جمعيت در سنوات مختلف بر حسب مرد و زن ، جمعيت فعال و غيرفعال ، حوزه نفوذي و كشش و... )
ج ـ پتانسيل هاي اقتصادي ( صنعت و معدن ، كشاورزي و دامداري و...)
2-1-1-5-شناخت خصوصيات زمين :
به منظور آشنائي به خصوصيات زمين انتخاب شده جهت احداث شهرك صنعتي بررسي ها و مطالعات ذيل انجام مي گيرد :
الف ـ موقعيت استقرار شهرك در منطقه
ب ـ بررسي عوارض اطراف زمين و منطقه اي
ج ـ بررسي عوارض طبيعي و مصنوعي موجود در زمين
دـ ابعاد و مشخصات فيزيكي زمين
هـ شناخت امكانات و جهات توسعه شهرك
وـ مطالعه مكانيك خاك اراضي شهرك
2-1-1-6- شناخت ضوابط طراحي شهرك
الف ـ ضوابط طراحي شبكه معابر :
بر اساس مصوبه مورخ 7/9/1373 شواريعالي شهرسازي و معماري ايران كليه تهيه كنندگان طرحهاي جامع، تفصيلي ، آماده سازي ، و طرحهاي انواع شهركها مانند مسكوني ،صنعتي ، تفريحي مكلفند در تهيه طرحهاي مزبور و تغييرات آنها موارد مربوط در آئين نامه طراحي راههاي شهري كه شامل 12 بخش مي باشد رعايت نمايند ، لذا با توجه به مصوبه فوق رعايت ضوابط آئين نامه مذكور جهت طراحي شبكه معابر شهركهاي صنعتي الزامي و طراح ميبايست با در نظر گرفتن شرايط حاكم بر شهركهاي صنعتي نسبت به طراحي شبكه معابر اقدام نمايد .
ب ـ ضوابط توزيع زمين :
كليه اجزايي كه در شهرك صنعتي وجود دارند ، عناصر طرح هستند . اين اجزا عبارتند از :
زون هاي صنعتي
ساختمانهاي خدماتي و تأسيسات زيربنايي و تجهيزات شهري
فضاي سبز
شبكه معابر
براي تمام اين اجزاء به ميزان كافي زمين مورد نياز است . زمين عمدتاً به دو نوع تقسيم مي شود :
- كاربري صنعتي 70-60 درصد كل زمين
- كاربري خدماتي (تأسيسات و تجهيزات شهري ) 13-10 درصد كل زمين
- كاربري شبكه معابر(بدون احتساب فضاي سبز حاشيه خيابانها) 15-10 درصد كل زمين
- كاربري فضاي سبز (با احتساب فضاي سبز حاشيه خيابانها ) 12-10 درصد كل زمين
ج ـ ضوابط تعيين كاربري زمين :
كاربري زمين به معناي استفاده از زمين يا استفاده از قطعات مشخص و معين است . بطور كلي اراضي شهركهاي صنعتي به كاربريهاي صنعتي ، خدماتي و تأسيسات شهري و شبكه معابر و فضاي سبز اختصاص مي يابد .
در جدول ذيل با توجه به كاربريهاي فوق ضوابط نحوه استفاده از زمين مشخص شده است كه در آن موارد استفاده از زمين بصورت مجاز و مشروط ( كه نياز به كسب مجوزهاي خاص از مراجعين معين دارد ) و ممنوع تعيين گرديده است .
ممنوع
مشروط
مجاز
موارد استفاده از زمين
مسكوني ( اسكان دائم )
فضاي سبزـ تأسيسات ـ اسكان موقت
صنعتي ـ اداري
كاربري صنعتي
ساير كاربريها
فضاي سبزـ تأسيسات
خدماتي و تأسيسات شهري
كاربري خدماتي (تأسيسات و تجهيزات شهري)
ساير كاربريها
فضاي سبز
معابر
كاربري شبكه معابر
ساير كاربريها
معابرـ خدماتي
فضاي سبز
كاربري فضاي سبز
دـ ضوابط تفكيك زمين :
الگوي قطعه بندي يا به عبارتي برنامه اي كه براي راهنمايي امر تفكيك يا تجميع اراضي توسط طراح تهيه مي گردد از اهميت زيادي برخوردار است زيرا هر چه الگوي طراحي شده انعطاف پذيرتر و قابليت تطبيق با نيازهاي واقعي را بيشتر دارا باشد ، قطعاً كار در مرحله واگذاري قطعات به متقاضيان ساده تر انجام خواهد شد و تغييرات كمتري در قطعه بندي اوليه بوجود خواهد آمد .
طرح علاوه بر رعايت مساحت مورد نياز صنايع مي بايست تناسب لازم را بين طول و عرض قطعات بر قرار نمايد زيرا عرض بسيار كم و طول زياد از كارايي زمين خواهد كاست و يا اينكه قراردادن طول قطعه در مجاورت خيابان باعث ازدياد سطح خيابان و در تنيجه افزايش هزينه هاي آماده سازي خواهد شد . بطور كلي عواملي كه در انتخاب ابعاد قطعات مي بايست مدنظر قرار گيرد عبارتند از :
ابعاد سوله
خطوط توليد صنايع
جهت قرارگيري سوله در زمين
تأمين سطوح مناسب براي فضاهاي باز و ساخته شده
با توجه به موارد فوق مي توان ابعاد و مساحت قطعات را در سرگروه كوچك ، متوسط و بزرگ تعيين نمود .
لازم به ذكر است ايجاد هر نوع دسترسي به قطعات از خيابانهاي درجه 1 (اصلي) و درجه 2 ( جمع كننده و پخش كننده) مجاز نمي باشد .
هـ ضوابط استقرار و همجواري صنايع
مهمترين عواملي كه در استقرار صنايع مختلف در شهركهاي صنعتي داراي نقش كننده بوده و در نهايت با توجه به برنامه ريزي صنعتي عملكرد مجموعه را در بهترين وضعيت ممكن مي سازد عبارتند از :
صنايعي كه داراي آلودگي هوا مي باشند نظير گرد و غبار ، دود ناشي از توليد و بو مي بايست در منتهي اليه جهت باد غالب استقرار يابند .
صنايع داراي مزاحمت هاي صوتي مي بايست دور از ساختمانهاي جنبي و در مناطقي قرار گيرند كه سروصداي آنها مزاحم صنايع ديگر نباشد .
ساختمانهاي جنبي و مكمل مانند ساختمان اداري ، رستوران ، مهمانسرا ، بهداري ، آتش نشاني و غيره ... كه علاوه بر استفاده شاغلين در شهرك صنعتي مورد استفاده ساير مراجعين به شهرك قرار مي گيرند بايد در مكاني واقع باشند كه دسترسي به آنها از خارج و داخل شهرك صنعتي با سهولت انجام گيرد ( در مجاورت شبكه اصلي ارتباطي قرار گيرند )
صنايع فاقد آلودگي حتي الامكان در مجاورت ساختمانهاي جنبي و مكمل قرار گيرند .
صنايع با حجم فاضلاب زياد حتي الامكان نزديك به تأسيسات تصفيه خانه فاضلاب باشند .
ضوابط همجواري و مكانيابي هفت وزن صنعتي با توجه به حجم فاضلاب و آلودگي هوا و... در جدول ذيل آورده شده است .
با توجه به گستردگي و تنوع واحدهاي صنعتي هر وزن صنعتي در هنگام واگذاري قطعات مي بايستي دقت لازم بعمل آيد كه همجواري اين واحدها براي واحدهاي ديگر مزاحمتي بوجود نياورد .
همجواري و مكانيابي صنايع ( با توجه به نوع آلودگي)
پيشنهاد همجواري و مكانيابي
آلودگي صوتي
آلودگي هوا
آلودگي فاضلاب
حجم فاضلاب
صنايع
حد واسط صنايع فاقد آلودگي و آلوده كننده همجوار با غذايي ـ برق ـ فلزي ـ كاني غير فلزي
كم
كم به غير از كاغذ سازي
كم به غير از كاغذ سازي
سلولزي
حدواسط صنايع فاقد آلودگي و آلوده كننده دور از خدمات همجوار يا كاني غيرفلزي ـ شيميايي ـ سلولزي
زياد
كم به غير از ريخته گري
كم
متوسط
فلزي
درشروع باد غالب همجواربانساجي ـ برق ـ سلولزي ـ فلزي
نسبتا زياد
نسبتا زياد
غذايي
درشروع بادغالب همجوارباغذايي ـ سلولزي ـ نساجي
كم
برق
نزديك تصفيه خانه همجوارباغذايي ـ برق ـ سلولزي ـ شيميايي
كم
كم
زياد
زياد
نساجي
درمنتهي اليه جهت بادغالب همجواربانساجي ـ سلولزي ـ فلزي
-
متوسط
زياد
متوسط
شيميايي
درمنتهي اليه جهت بادغالب همجواربافلزي ـ سلولزي ـ شيميايي ـ نساجي
متوسط
زياد
متوسط
كم ـ به غيرازسنگبري
كاني غيرفلزي
پس از تعيين زون بندي صنايع ، طراح مي بايست تائيديه اداره كل حفاظت محيط زيست استان راكسب نمايد.
2-1-2- قسمت دوم (تهيه طرح مقدماتي):
2-1-2-1- خلاصه نتايج مرحله اول ـ قسمت اول
دراين مرحله خلاصه نتايج بدست آمده از مطالعات ، بررسيهاوتحليل هاي انجام شده درمرحله اول ـ قسمت اول جمع بندي شده،آن دسته ازنتايجي كه درطراحي هرك صنعتي تاثيرگذارندبيان مي گردد.
لازم به ذكراست كه اين جمع بندي تنهاعواملي راكه داراي تاثيرمشخص ومستقيم درطرح شهرك مي باشددربرمي گيرد.
الف ـ خلاصه نتايج برنامه ريزي صنعتي.
دراين مرحله ازمطالعات خلاصه نتايج برنامه ريزي صنعتي وتعيين مقياس واحدهاي صنعتي درهررشته شامل :
تخمين نوع صنايع.
تخمين حجم ووزن تقريبي مواداوليه واحدهاي توليدي.
تخمين حجم تقريبي محصولات صنعتي.
تخمين ميزان آب وبرق وسوخت موردنياز.
تخمين ميزان فاضلاب.
تخمين ميزان ضايعات وزباله.
تخمين تعدادنفرات وپرسنل.
انجام وبراساس مطالعات فوق نتايج زيرحاصل خواهدشد.
تعيين خدمات موردنياز.
تعيين حجم ترافيك.
ب ـ خلاصه نتايج پتانسيل هاي منطقه:
مطالعات انجام شده درمرحله اول ـ قسمت اول درخصوص موقعيت ودسترسي به زمين عوارض داخلي وخارجي آن واقليم منطقه جمع بندي شده وعوامل موثربرطراحي فيزيكي شهرك صنعتي تعيين مي گردد.
ج ـ استفاده ازنتايج مطالعات ارزيابي زيست محيطي درشهركهاي بيش از 100هكتار وبررسي واثرات آن درطراحي شهرك.
د ـ جمع بندي مطالعات زهكشي اراضي (درصورت لزوم).
2-1-2-2- مطالعات طراحي وسيويل :
الف ـ مطالعات طراحي
مطالعات اين قسمت براساس مدارك وگزارش مصوب مرحله اول ـ قسمت اول به شرح زيرانجام خواهدشد:
مطالعه جامع تري ازنيازهاي فعلي وتوسعه آينده پروژه باپيش بيني هاي لازم درطراحي باتوجه به اثرات هزينه بري آنها،درصورت امكان توسعه درمطالعات قسمت اول مدنظرقرارگيرد.
مطالعه وارزيابي تاثيرمشخصات اقليمي برطراحي .
مطالعه وبررسي عوامل موثردرجانمايي واستقرارصنايع.
تعيين خدمات موردنيازشهرك ونحوه جانمايي ان.
بررسي وتعيين الگوي قطعه بندي.
مطالعه وبررسي محل استقرارتاسيسات زيربنايي وتعيين محل تصفيه خانه فاضلاب درشهرك .
مطالعه وبررسي عوامل موثردرفضاي سبزوتوزيع فضاي سبزدرشهرك.
مطالعه وبررسي تامين وانتقال آب ،برق ، جاده دسترسي ، مخابرات وانتقال پساب تصفيه خانه فاضلاب.
...
ب ـ مطالعات سيويل
مطالعات اين قسمت براساس مدارك وگزارش مصوب مرحله اول ـ قسمت اول به شرح زيرانجام خواهدشد.
مطالعات مربوط به توپوگرافي زمين
برروي نقشه توپوگرافي شهرك كه به مقياس[img=39x41]file:///C:\DOCUME~1\DEAR-U~1\LOCALS~1\Temp\msohtmlclip1\01\clip_image004.gif[/img] تهيه شده است.بررسيهايي به شرح ذيل انجام خواهدشد.
جهت شيب زمين ودرصدآن.
بررسي عوارض طبيعي،نظيردكل هاي برق ،قنوات ، نهرهاو...
جهت مطلوب از نظرشيب ودفع آبهاي سطحي.
تعيين سلسله مراتب شبكه معابراز نظروظيفه واهميت .
خيابان اصلي (درجه يك)
اين خيابان برقراري ارتباط ازورودي شهرك تاخيابان درجه 2 ( خيابان جمع وبخش كننده)راعهده دارمي باشد.دريك چنين خياباني به دليل آنكه به شبكه بين شهري متصل مي گردد،داراي سرعت طرحي نسبتا بالا بوده ومي بايست تا حدممكن از ايجادوتقاطع درآن احتراز گردد.
اين خيابان بعنوان شريان اصلي شهرك صنعتي بوده وعرض آن مي بايست متناسب باسرعت، حجم ترافيك و...تعيين گردد.
ازطريق اين خيابان امكان دسترسي مستقيم به قطعات صنعتي مجاز نمي باشد.
خيابان جمع وپخش كننده ( درجه دوم):
اين خيابان برقراري ارتباط بين خيابان اصلي (درجه يك )وخيابانهاي دسترسي (محلي)رابرقرارمي سازد،اين خيابانها ترافيك چندخيابان دسترسي راجمع آوري نموده وبه خيابان اصلي (درجه يك )منتقل مي نمايد.
دراين خيابان نوع تقاطع ها همسطح بوده ومي بايست ازايجادچهاراه درخيابان اصلي وجمع وپخش كننده اجتناب كرد،مناسبترين حالت براي تقاطع هاي داخلي شهرك تقاطع همسطح از نوع سه راه است.
نمونه نيمرخ عرضي اين نوع خيابان درشكل زيرآمده است.
خيابان دسترسي يامحلي ( درجه سه):
اين خيابان برقراري ارتباط بين واحدهاي صنعتي وهمچنين امكان دسترسي به مناطق صنعتي ،تجاري ياديگر اراضي مجاوررافراهم ساخته وبه خيابان جمع وپخش كننده وياخيابان اصلي متصل مي نمايد.
امكان دسترسي به قطعات صنعتي دراين نوع خيابان به طورمستقيم وجوددارد.خيابانهاي دسترسي يامحلي نبايددراختيارترافيك عبوري قرارگيرند.
نمونه نيمرخ عرضي اين نوع خيابان درشكل زيرآمده است.
خيابان كمربندي(درجه چهار)
اين خيابان برقراري ارتباط بين خيابانهاي دسترسي رافراهم نموده وبه منظور استفاده اضطراري از مسيرارتباطي كم رفت وآمددرمحدوده شهرك وبدون دسترسي به قطعات تفكيكي وباعرض كم درنظرگرفته مي شود.
نمونه نيمرخ عرضي اين نوع خيابان درشكل زيرآمده است.
عوامل موثردرطراحي شبكه معابر:
درمطالعه وطراحي شبكه معابرشهركهاي صنعتي عوامل وضوابط خاصي موثرمي باشدكه درذيل به ان اشاره خواهدشد.
نوع وسيله نقليه .
باتوجه به صنعتي بودن شهرك ونياز به جابجايي مواداوليه ودستگاهها وتجهيزات سنگين كه درآنهامورداستفاده قرارمي گيرد،قسمت اعظم وسائط نقليه كه سرويس دهي به شهرك صنعتي رادارنداز نوع وسائط نقليه سنگين (تريلروكاميون)ونيمه سنگين(كاميونت ووانت)مي باشند.وازطرفي باتوجه به صنعتي بودن شهرك اكثركارخانجات داراي پرسنلي قابل ملاحظه مي باشندكه دركارخانجات بزرگ كارسرويس دهي توسط اتوبوس وياميني بوس انجام مي پذيردوكارگران شاغل دركارگاههاي كوچك نيز ازوسائط نقليه عمومي شامل اتوبوس وميني بوس استفاده مي نمايند.ضمناًتعدادي از شاغلين ممكن است به علت نزديك بودن محل سكونت از موتورسيكلت ويادوچرخه استفاده نمايند.
باتوجه به مطلب فوق مي توان انواع وسائط نقليه رابصورت جدول زيرپيش بيني نمود.
درصداشغال
نوع وسيله نقليه
85
سنگين ونيمه سنگين
15
سبك(سواري)
بنابراين باتوجه به وسائط نقليه اي كه درشهرك مورداستفاده قرارمي گيردجهت طراحي وسائط نقليه سنگين ونيمه سنگين(تريلردومحوره)انتخاب مي گردد.درنتيجه مشخصات مربوط به قوسهاي تقاطع هاباتوجه به اين وسيله نقليه انتخاب خواهدگرديد.
سرعت طرح(سرعت وسائط نقليه ):
ميزان ترافيك ومشخصات وطرح هندسي شبكه معابربستگي مستقيم به وسائط نقليه مورداستفاده درشبكه رادارد.درحقيقت سرعت طرح نيز بوسيله اين عامل تعيين مي گردد ، با توجه به نوع وسيله نقليه طرح كه W.B.50 خواهد بود و نوع تقاطع ها بصورت سه راه منظور گردد . سرعت طرح مطابق جدول ذيل انتخاب و مبناي محاسبه و طراحي قرار مي گيرد .
سرعت طرح به km/h در تقاطع ها (گردش به چپ)
سرعت طرح به km/h در تقاطع ها (گردش به راست )
سرعت به km/h در خط مستقيم
نوع شبكه معابر
10
25
40
خيابان درجه 1
10
15
25
خيابان درجه 2
10
15
25
خيابان درجه 3
لازم به تذكر است كه در گردش به چپ ها با توجه به اينكه بايد ايست كامل صورت گيرد عملاً سرعت از مقادير ياد شده در جدول كمتر خواهد بود .
ايمني طرح :
در طراحي شبكه معابر يكي از فاكتورهاي مهم كه بايد در نظر گرفت ايمني مي باشد ، خصوصاً در ارتباط با وسيله نقليه غالب در شهركهاي صنعتي كه تريلر مي باشد بايد نكات زير را در نظر گرفت :
استفاده از جداول مناسب وسائط نقليه سنگين
انتخاب شيب طولي و عرضي مناسب براي خيابانها
حجم ترافيك :
يكي از عوامل مهم و تأثيرگذار در طراحي شبكه معابر ميزان حجم ترافيكي مي باشد ، كه اين ميزان تأثير مستقيم در طراحي عرض شبكه معابر دارد .
معيار عمومي سنجش حجم ترافيك بر اساس طراحي حجم ساعتي يا متوسط ترافيك روزانه صورت مي گيرد .
حجم ترافيك در زمانهاي مختلف ، نظير ساعات مختلف روز يا روزهاي مختلف هفته ، يا ماههاي مختلف سال متغير مي باشد . بنابراين اندازه گيري حجم ترافيك در فاصله هاي زماني مختلف اهميت دارد . برحسب نياز و مورد كاربري مي توان حجم ترافيك را در ساعات اوج اندازه گيري كرد .
با توجه به كاربري شهركهاي صنعتي بيشترين حجم ترافيك در زمان شروع بكار كارخانجات بين ساعات 8-6 صبح و زمان اتمام كار بين ساعات 16-14 بعد ازظهر خواهد بود .
لذا مبناي اندازه گيري حجم ترافيك در شهركهاي صنعتي ، ساعات اوج بررسي و مطالعه جمع آوري و هدايت آبهاي سطحي و غيرسطحي شامل :
مطالعه آبهاي سطحي خارج از شهرك
مطالعه زهكشي اراضي طرح
بررسي و مطالعه زمين شناسي منطقه
بررسي و مطالعه زلزله شناسي
بررسي و مطالعه خاك شناسي اراضي طرح
ج ـ تعيين عناصر هادي طرح :
در اين مرحله با توجه به نتايج بدست آمده در مطالعات طراحي و سيويل عناصر هادي طرح به شرح زير تعيين مي گردد .
تعيين سيستم شبكه معابر و درجه بندي آن
تعيين بهترين جهت گيري شبكه معابر
تعيين بهترين جهت گيري قطعات
تعيين الگوي قطعه بندي
تعيين عرض مناسب شبكه معابر
تعيين بهترين محل بخش خدمات
تعيين نوع صنايع
تعيين محل منابع آن
تعيين محل تصفيه خانه فاضلاب
دـ ارائه طرحهاي پيشنهادي فاز 1 :
ارائه حداقل سه گزينه به همراه معايب و محاسن هر طرح
ارزيابي گزينه هاي ارائه شده بر اساس معيارهاي موثر در توجيه اقتصادي و اجتماعي طرح و انتخاب گزينه بهينه
هـ ارائه نقشه هاي مقدماتي و گزارش فاز 1 :
مدارك و گزارش مربوط به مطالعات انجام شده اين قسمت در ابعاد استاندارد تهيه و ارائه مي شود. نقشه هاي فاز يك شامل :
نقشه موقعيت شهرك نسبت به شهرهاي اطراف (مقياس [img=37x41]file:///C:\DOCUME~1\DEAR-U~1\LOCALS~1\Temp\msohtmlclip1\01\clip_image006.gif[/img]
نقشه موقعيت شهرك و عوارض منطقه (نقشه توپوگرافي منطقه با مقياس [img=39x41]file:///C:\DOCUME~1\DEAR-U~1\LOCALS~1\Temp\msohtmlclip1\01\clip_image008.gif[/img])
نقشه توپوگرافي اراضي شهرك (مقياس [img=32x41]file:///C:\DOCUME~1\DEAR-U~1\LOCALS~1\Temp\msohtmlclip1\01\clip_image010.gif[/img])
نقشه توپوگرافي به همراه طرح ( مقياس [img=32x41]file:///C:\DOCUME~1\DEAR-U~1\LOCALS~1\Temp\msohtmlclip1\01\clip_image010.gif[/img])
نقشه شبكه معابر
نقشه سلسله مراتب دسترسيها
نقشه كاربري اراضي ( جانمايي زون هاي صنعتي )
نقشه هدايت آبهاي سطحي
نقشه شبكه توزيع آب
نقشه شبكه جمع آوري فاضلاب
نقشه اوليه طرح تصفيه خانه فاضلاب (درصورت لزوم)
نقشه شبكه توزيع برق
نقشه توزيع فضاي سبز در شهرك
نقشه سيستم زهكشي شهرك (درصورت لزوم)
نقشه مقاطع عرض خيابانها
نقشه فازبندي عمليات اجرائي
وـ بررسي طرح فاز يك :
گزارشات و نقشه هاي فاز يك جهت بررسي و تصويب به كميته فني شهرك شهركهاي صنعتي ايران ارائه و پس از تصويب نقشه هاي فاز 1 توسط كميته مذكور تهيه نقشه هاي فاز دو بلامانع خواهد بود .
بديهي است در صورت وجود اشكالات و نواقص ، كميته فني نظرخود را بطور كتبي اعلام تا نسبت به رفع اشكالات و نواقص و كمبودها اقدام گردد .
3- مطالعات و طراحي فاز دو (تهيه طرح اجرايي):
مطالعات اين مرحله بر اساس مدارك و گزارش مصوب فاز يك و بشرح ذيل انجام خواهد شد .
3-1- انجام محاسبات فني و تهيه نقشه هاي اجرايي :
محاسبات فني مورد نياز و تهيه نقشه هاي اجرايي به طور كامل ، با انتخاب مقياس مناسب به صورتي كه براي نشان دادن كليه قسمتها و اجزاي طرح ، هيچگونه ابهامي وجود نداشته باشد و حاوي كليه اطلاعات ، اندازه ها و كدگذاريهاي لازم ومشخصات مربوطه ، شامل :
3-1-1- نقشه توپوگرافي به همراه طرح (مقياس [img=32x41]file:///C:\DOCUME~1\DEAR-U~1\LOCALS~1\Temp\msohtmlclip1\01\clip_image010.gif[/img])
3-1-2- نقشه مختصات محور خيابانها ( مقياس [img=32x41]file:///C:\DOCUME~1\DEAR-U~1\LOCALS~1\Temp\msohtmlclip1\01\clip_image010.gif[/img])
3-1-3- نقشه مشخصات قوس ها و جزئيات اجرايي آن (مقياس [img=32x41]file:///C:\DOCUME~1\DEAR-U~1\LOCALS~1\Temp\msohtmlclip1\01\clip_image010.gif[/img]) دتايل ها با مقياس مناسب
3-1-4- نقشه كاربري اراضي (مقياس [img=32x41]file:///C:\DOCUME~1\DEAR-U~1\LOCALS~1\Temp\msohtmlclip1\01\clip_image010.gif[/img])
3-1-5- نقشه تفكيك قطعات و اندازه گيري( مقياس [img=32x41]file:///C:\DOCUME~1\DEAR-U~1\LOCALS~1\Temp\msohtmlclip1\01\clip_image010.gif[/img])
3-1-6- نقشه مساحت و شماره قطعات (مقياس [img=32x41]file:///C:\DOCUME~1\DEAR-U~1\LOCALS~1\Temp\msohtmlclip1\01\clip_image010.gif[/img])
3-1-7- نقشه پروفيل هاي طولي و عرضي بهمراه خطوط پروژه و برآورد حجم عمليات خاكي
3-1-8- نقشه كد كف قطعات (مقياس مناسب)
3-1-9- نقشه هدايت آبهاي سطحي و دتايل هاي مربوطه (مقياس مناسب )
3-1-10- نقشه شبكه توزيع آب و دتايل هاي مربوطه (مقياس مناسب )
3-1-11- نقشه شبكه جمع آوري فاضلاب به همراه پروفيل ها و دتايل هاي مربوطه (مقياس مناسب )
3-1-12- نقشه شبكه توزيع برق به همراه دتايل هاي مربوطه (مقياس مناسب )
3-1-13- نقشه زهكشي و دتايل هاي مربوطه (مقياس مناسب )
3-1-14- نقشه مقاطع عرضي خيابانها
3-2- برآورد هزينه و برنامه زمان بندي طرح
جدول مربوط به برآورد هزينه و برنامه زمان بندي طرح شامل :
3-2-1- جدول برآورد كل هزينه طرح
[align=justify][size=large]3-2-2- جدول زمان بندي اجراي طرح[/siz