05-09-2020, 12:24 AM
ترکیب و لیتولوژی سازند گچساران
سازند گچساران که بخش عمده آن از رسوبات تبخیری بویژه گچ تشکیل شده است مربوط به ائوسن تا میوسن پیشین میباشد. این سازند از آنجا که توسعه اصلی آن در اطراف گچساران است نام گچساران را به خود گرفته است و از معدود سازندهایی است که نام آن نشاندهنده جنس آن است.
گچساران از آن جهت اهمیت دارد که نقشی مثبت و اساسی در نگهداری نفت در مخازن نفتی به عنوان سنگ پوش و نقشی منفی در اکتشافات لرزهنگاری نفت دارد. سازند گچی گچساران دو ویژگی دارد که مانع انتقال انرژی و امواج به عمق زمین میشود؛ اول اینکه این سازند با توجه به حالت پلاستیکی که گچ دارد انرژی تولید شده را به شدت جذب و مضمحل میکند و مانع انتقال امواج میشود و ممانعت می کند تا انرژی و امواج به اعماق پایینتر برسند. دوم اینکه این سازند به شدت قابل حل است و با حرکت آب از داخل آن به شدت حل می شود و ایجاد غارهای کوچک و بزرگ میکند. این غارها خود عامل دیگری برای از بین رفتن انرژی و نرسیدن آن به لایههای عمقی هستند.
استراتیگرافی سازند گچساران
شرایط الیگومیوسن پسین در حوضه ی رسوبی زاگرس برای تشکیل رسوبات تبخیری و آواری مناسب بوده است. این رسوبات با عنوان گروه فارس شناخته می شوند. سازند گچساران از لحاظ سن به میوسن پایینی نسبت داده می شود. این سازند بر روی سنگ آهک آسماری الیگومیوسن بالایی و میوسن پایینی قرار دارد. شکل ۳-۲ توزیع رخساره های لیتولوژی سازند گچساران را نشان می دهد. در هر مکانی که به دنبال حفاری سازند گچساران هستیم باید تلاش کنیم لیتولوژی آن را در حد ممکن خوب بشناسیم. گسل ها بر سازند ها تاثیر بسیار دارند. جهت این گسل ها بر تنش های اصلی وارد بر چاه حفاری شده در سازند گچساران و پایداری آن اثرگذار است
محیط رسوب گذاری سازند گچساران
مطالعات پتروفیزیکی و تغییرات لیتولوژی نمونه های مورد مطالعه محیط سبخایی-مردابی را برای سازند گچساران پیشنهاد می دهد. بسیاری از مشکلات حفاری در هنگام رسیدن به سنگ مخزن در میادین نفتی در ارزیابی صحیح و دقیق پوش سنگ مخازن نفتی نهفته است. بخش ۱ سازند گچساران به عنوان پوش سنگ مخزن آسماری میادین نفتی زاگرس عمل می کند که ارزیابی صحیح آن علاوه بر کاهش ریسک حفاری در برنامه ریزی های مدیریت اکتشاف و حفا ری، نقش عمده ای ایفا می کند[۱۳].
امروزه در صنعت نفت ارزیابی پوش سنگ میادین نفتی و شناسایی لایه های کلیدی پوش سنگ یا در واقع لیتولوژی لایه ها با بیشترین دقت ممکن صورت می گیرد، از جمله مهمترین روش های مورد استفاده میتوان به نمودارهای چاه پیمایی اشاره نمود. از مزایای استفاده از این روش به سهولت و تسریع کار مطالعه و امکان شناسی سازند و تعیین لیتولوژی آن در اعماق (در مواردی که دسترسی مستقیم به نمونه مقدور نباشد) میتوان اشاره کرد. از مهمترین نمودارهای چاه نگاری جهت تعیین لیتولوژی و تغییرات ضخامت در پوش سنگ نمودارهای صوتی و نمودار پرتو گاما می باشند. سطح زمین شناسی که باید شناسایی شود سطح بین سازند آسماری و گچساران است. مدل های دو بعدی مقاومت الکتریکی در این سطح، گذر از سازند بسیار هادی به سازند مقاوم را نشان می دهد.
رخساره های سازند گچساران
سازند گچساران فاقد یک برش سطح الارضی کامل است و این به علت داشتن خواص پلاستیکی ناشی از وجود لایه های ضخیم نمک و مارن است که موجب دگرشکلی لایه ها و به هم ریختگی آن ها شده است. مطالعهی نمونه های سنگی و مقاطع نازک میکروسکوپی سازند گچساران در میدان آب تیمور وجود سه مجموعه رخساره ای لاگونی، سبخایی و کفه نمکی را تایید می کند. مجموعه ی رخساره ی لاگونی شامل سه رخساره ی مارن، وکستون و پکستون پلوئیدی است.
[list]
[*]رخساره ی مارن: رنگ قرمز و گسترش نودول های انیدریتی در مارن ها می تواند به عنوان شاخصی از محیط کم عمق ساحلی محسوب شود.
[*]رخساره پکستون پلوئیدی: پلوئیدی های این رخساره با فراوانی ۶۰ تا ۶۵ درصد است که با مقدار کمی فرامینیفر های بنتیک همراه هستند. پلوئیدی های این رخساره دارای جورشدگی و گرد شدگی خوبی هستند که اختصاصات پلوئیدی های دفعی را نشان می دهند. پلوئیدهای دفعی، خاص محیط های کم انرژی لاگونی است
[/list]
[list]
[*]رخساره ی مادستون: این رخساره عمدتا دارای گل آهکی و فاقد دانه های غیر اسکلتی است. در بعضی از نمونه ها، این رخساره با بلورهای ریز انیدریت همراه است. رخساره ی مادستون به علت فقدان فسیل و دانه ریز بودن و همراهی با انیدریت احتمالا در یک محیط سبخای ساحلی بالای جزر و مدی بر جای گذاشته شده است. فقدان فسیل، به احتمال زیاد به دلیل بالا بودن درجه شوری و عدم شرایط مناسب زیست موجودات دریایی بوده است.
[*]رخساره دولومادستون: دولومیت ها در توالی های مورد مطالعه به همراه دیگر رخساره های کربناته و بین لایه های تبخیری دیده می شوند که به صورت بلورهای بسیار ریز موزائیکی تقریبا یک اندازه هستند. در محیط های تبخیری، به علت تبخیر شدید در یک شرایط آب و هوایی خشک تا نیمه خشک و افزایش درجه شوری شورابه های تبخیری فوق اشباع شده و نسبت مولی منیزیم به کلسیم (از ۶ تا ۱۰) بالا می رود. در چنین شرایطی دولومیت های ریز بلور به فرم اولیه تشکیل می شوند.
[*]رخساره ی انیدریت: انیدریت به استثنای محیط های گرم و خشک سبخایی، به ندرت در محیط های نزدیک سطح زمین تشکیل می شود و معمولا به علت سرعت بالای هسته زایی به صورت ریز بلور است. فراوانی انیدریت نشان دهنده ی تشکیل در شرایط آب و هوای خشک تا نیمه خشک مانند سبخای ساحلی جنوب خلیج فارس است. برخی فرآیندهای دیاژنزی در این رخساره میتواند به عنوان راهنمایی در حفاری های نفتی استفاده شود که از آن جمله می توان به فرآیند کلسیتی شدن انیدریت های چوب کبریتی شکل و میله ای اشاره کرد
[/list]
https://kishindustry.com
سازند گچساران که بخش عمده آن از رسوبات تبخیری بویژه گچ تشکیل شده است مربوط به ائوسن تا میوسن پیشین میباشد. این سازند از آنجا که توسعه اصلی آن در اطراف گچساران است نام گچساران را به خود گرفته است و از معدود سازندهایی است که نام آن نشاندهنده جنس آن است.
گچساران از آن جهت اهمیت دارد که نقشی مثبت و اساسی در نگهداری نفت در مخازن نفتی به عنوان سنگ پوش و نقشی منفی در اکتشافات لرزهنگاری نفت دارد. سازند گچی گچساران دو ویژگی دارد که مانع انتقال انرژی و امواج به عمق زمین میشود؛ اول اینکه این سازند با توجه به حالت پلاستیکی که گچ دارد انرژی تولید شده را به شدت جذب و مضمحل میکند و مانع انتقال امواج میشود و ممانعت می کند تا انرژی و امواج به اعماق پایینتر برسند. دوم اینکه این سازند به شدت قابل حل است و با حرکت آب از داخل آن به شدت حل می شود و ایجاد غارهای کوچک و بزرگ میکند. این غارها خود عامل دیگری برای از بین رفتن انرژی و نرسیدن آن به لایههای عمقی هستند.
استراتیگرافی سازند گچساران
شرایط الیگومیوسن پسین در حوضه ی رسوبی زاگرس برای تشکیل رسوبات تبخیری و آواری مناسب بوده است. این رسوبات با عنوان گروه فارس شناخته می شوند. سازند گچساران از لحاظ سن به میوسن پایینی نسبت داده می شود. این سازند بر روی سنگ آهک آسماری الیگومیوسن بالایی و میوسن پایینی قرار دارد. شکل ۳-۲ توزیع رخساره های لیتولوژی سازند گچساران را نشان می دهد. در هر مکانی که به دنبال حفاری سازند گچساران هستیم باید تلاش کنیم لیتولوژی آن را در حد ممکن خوب بشناسیم. گسل ها بر سازند ها تاثیر بسیار دارند. جهت این گسل ها بر تنش های اصلی وارد بر چاه حفاری شده در سازند گچساران و پایداری آن اثرگذار است
محیط رسوب گذاری سازند گچساران
مطالعات پتروفیزیکی و تغییرات لیتولوژی نمونه های مورد مطالعه محیط سبخایی-مردابی را برای سازند گچساران پیشنهاد می دهد. بسیاری از مشکلات حفاری در هنگام رسیدن به سنگ مخزن در میادین نفتی در ارزیابی صحیح و دقیق پوش سنگ مخازن نفتی نهفته است. بخش ۱ سازند گچساران به عنوان پوش سنگ مخزن آسماری میادین نفتی زاگرس عمل می کند که ارزیابی صحیح آن علاوه بر کاهش ریسک حفاری در برنامه ریزی های مدیریت اکتشاف و حفا ری، نقش عمده ای ایفا می کند[۱۳].
امروزه در صنعت نفت ارزیابی پوش سنگ میادین نفتی و شناسایی لایه های کلیدی پوش سنگ یا در واقع لیتولوژی لایه ها با بیشترین دقت ممکن صورت می گیرد، از جمله مهمترین روش های مورد استفاده میتوان به نمودارهای چاه پیمایی اشاره نمود. از مزایای استفاده از این روش به سهولت و تسریع کار مطالعه و امکان شناسی سازند و تعیین لیتولوژی آن در اعماق (در مواردی که دسترسی مستقیم به نمونه مقدور نباشد) میتوان اشاره کرد. از مهمترین نمودارهای چاه نگاری جهت تعیین لیتولوژی و تغییرات ضخامت در پوش سنگ نمودارهای صوتی و نمودار پرتو گاما می باشند. سطح زمین شناسی که باید شناسایی شود سطح بین سازند آسماری و گچساران است. مدل های دو بعدی مقاومت الکتریکی در این سطح، گذر از سازند بسیار هادی به سازند مقاوم را نشان می دهد.
رخساره های سازند گچساران
سازند گچساران فاقد یک برش سطح الارضی کامل است و این به علت داشتن خواص پلاستیکی ناشی از وجود لایه های ضخیم نمک و مارن است که موجب دگرشکلی لایه ها و به هم ریختگی آن ها شده است. مطالعهی نمونه های سنگی و مقاطع نازک میکروسکوپی سازند گچساران در میدان آب تیمور وجود سه مجموعه رخساره ای لاگونی، سبخایی و کفه نمکی را تایید می کند. مجموعه ی رخساره ی لاگونی شامل سه رخساره ی مارن، وکستون و پکستون پلوئیدی است.
[list]
[*]رخساره ی مارن: رنگ قرمز و گسترش نودول های انیدریتی در مارن ها می تواند به عنوان شاخصی از محیط کم عمق ساحلی محسوب شود.
[*]رخساره پکستون پلوئیدی: پلوئیدی های این رخساره با فراوانی ۶۰ تا ۶۵ درصد است که با مقدار کمی فرامینیفر های بنتیک همراه هستند. پلوئیدی های این رخساره دارای جورشدگی و گرد شدگی خوبی هستند که اختصاصات پلوئیدی های دفعی را نشان می دهند. پلوئیدهای دفعی، خاص محیط های کم انرژی لاگونی است
[/list]
[list]
[*]رخساره ی مادستون: این رخساره عمدتا دارای گل آهکی و فاقد دانه های غیر اسکلتی است. در بعضی از نمونه ها، این رخساره با بلورهای ریز انیدریت همراه است. رخساره ی مادستون به علت فقدان فسیل و دانه ریز بودن و همراهی با انیدریت احتمالا در یک محیط سبخای ساحلی بالای جزر و مدی بر جای گذاشته شده است. فقدان فسیل، به احتمال زیاد به دلیل بالا بودن درجه شوری و عدم شرایط مناسب زیست موجودات دریایی بوده است.
[*]رخساره دولومادستون: دولومیت ها در توالی های مورد مطالعه به همراه دیگر رخساره های کربناته و بین لایه های تبخیری دیده می شوند که به صورت بلورهای بسیار ریز موزائیکی تقریبا یک اندازه هستند. در محیط های تبخیری، به علت تبخیر شدید در یک شرایط آب و هوایی خشک تا نیمه خشک و افزایش درجه شوری شورابه های تبخیری فوق اشباع شده و نسبت مولی منیزیم به کلسیم (از ۶ تا ۱۰) بالا می رود. در چنین شرایطی دولومیت های ریز بلور به فرم اولیه تشکیل می شوند.
[*]رخساره ی انیدریت: انیدریت به استثنای محیط های گرم و خشک سبخایی، به ندرت در محیط های نزدیک سطح زمین تشکیل می شود و معمولا به علت سرعت بالای هسته زایی به صورت ریز بلور است. فراوانی انیدریت نشان دهنده ی تشکیل در شرایط آب و هوای خشک تا نیمه خشک مانند سبخای ساحلی جنوب خلیج فارس است. برخی فرآیندهای دیاژنزی در این رخساره میتواند به عنوان راهنمایی در حفاری های نفتی استفاده شود که از آن جمله می توان به فرآیند کلسیتی شدن انیدریت های چوب کبریتی شکل و میله ای اشاره کرد
[/list]
https://kishindustry.com