تالار گفتگوی کیش تک/ kishtech forum

نحوه محاسبه نرخ ارز

در اقتصاد به پول کشورهای خارجی ارز گفته میشود یعنی قیمت واحد پول یک کشور در برابر واحد پول کشور دیگر.ارز بر سیستم اقتصادی و زندگی روزمره مردم اثر میگذارد زیرا اگر واحد پول کشور نسبت به واحد پول کشورهای دیگرکاهش یابد کالاهای خارجی و مسافرت به خارج گرانتر میشودو برعکس اگر ارزش پول واحد کشور نسبت به واحد پول کشورهای دیگر بالا رود، کالاهای خارجی ارزان و مسافرت به خارج ارزان تر میگردد. نرخ ارزهای خارجی در بازار ارز تعیین میشود. در محاسبه نرخ ارز عوامل و تئوری های متفاوتی مطرح است که سعی میکنیم در این مقاله به آن بپردازیم.

بیشتر کشورها دارای واحد پول ملی هستند . واحد پول ملی امریکا دلار،هندوستان روپیه ،اروپا یورو و ایران ریال است . تجارت بین کشورها مستلزم دادوستد متقابل واحد پول کشور می باشد هنگامی که یک شرکت امریکایی میخواهد از کشوری دیگر کالا یا خدمات دارایی بخرد باید دلار را به پول ان کشور تبدیل کند تا بدهی خود را بپردازد . دادوستد پول کشورها در بازار ارز صورت میگیرد حجم این دادوستدها روزانه بطور متوسط به هزار میلیارد دلار میرسد دادو ستدهایی که در بازار ارز انجام میشود نرخ ارز را تعیین میکند و بر اساس ان بهای تمام کالاهای خارجی و دارایی هایی که از آن کشور خریداری میشود تعیین میگردد .

دو نوع معامله در بازار ارز صورت میگیرد :

معاملات نقدی یا آتی که باید حداکثر دو روز پس ار انجام دادن معامله پول مربوط پرداخت شود .

معاملات تحویل اتی که مستلزم تحدید کالا و تصویه معامله در زمان اینده است .

در مورد معاملان اتی یا نقد از ارز نرخ نقد اتی و برای معاملات تحویل اتی از تحویل اتی استفاده میشود .

هنگامی که واحد پول کشوری ارزش بیشتری نسبت به پول دیگر کشورها پیداکند میگویند آن پول افزایش ارزش داشته است اگر ارزش پول یک کشور در برابر پول کشورهای دیگر کاهش یابد میگویند پول مذبور کاهش ارزش داشته است از این موقعیت ها میتوان در بازار استفاده نمود .

ارز به سبب اثری که بر قیمت کالاهای داخلی و خارجی میگذارد برای یک کشور بر روابط متقابل دو عامل اثر میگذارد :

برای تعیین نرخ ارز نمیتوان بر یک محل خاص مراجعه کرد ارز در یک بازار سازمان یافته مثل بازار بورس،سهام،دادوستد نمیشود بلکه بازار ارز خارج از بازار بورس و بوسیله چند معامله گر که اکثرا بانک هستند دادوستد میشود زیرا بانک ها همیشه اماده هستند که مبالغی زیادی پول خارجی با پول رایج کشور را بخرند یا بفروشند از انجاییکه این معامله گران از طریق تلفن و شبکه های کامپیوتری در تماس دائم با یکدیگر هستند این بازار بسیار رقابتی است .

نرخ ارز هم مانند هر نوع کالا یا دارایی در بازار ازاد و از طریق عرضه و تقاضا تعیین میشود برای انکه بتوانیم تجزیه و تحلیل نرخ ارز را بصورتی ساده در یک بازار ازاد انجام دهیم باید آن را به دو بخش تقسیم کنیم اول یاید ببینیم در بلند مدت نرخ ارز چگونه تعیین میشود سپس با اگاهی از موضوع برای نحوه محاسبه نرخ ارز در کوتاه مدت اقدام کنیم .

1_ نحوه محاسبه نرخ ارز و قانون قیمت واحد:

به عنوان مثال اگر دو کشور کالایی همانند تولید کنند این کالا بدون در نظر گرفتن کشور تولید کننده در سراسر دنیا به قیمت واحد عرضه میشود مثلا اگر هرتن فولاد امریکا 100 دلار و هر تن فولاد ژاپن که از نظر کیفیت و مواد درست مانند فولاد امریکاست 10هزار ین باشد قانون قیمت واحد بیانگر این است که نرخ ارز بین ین و دلار باید بدینگونه باشد یک دلار مساوی با صد ین  و یا 01/0 دلار مساوی است با یک ین .

بنابراین اینگونه در نظر میگیریم که هر تن فولاد ژاپن 50 دلار در امریکا بفروش برسد این قیمت 50دلار کمتر از قیمت فولاد امریکا است از طرفی هرتن فولاد امریکا در ژاپن به 20 هزار ین یعنی دو برابر قیمت فولاد ژاپن عرضه میشود از انجا که فولاد امریکا در هر دو کشور از فولاد ژاپن گران تر است با توجه به اینکه هر دو کیفیت یکسان دارند تقاضا برای  فولاد امریکا به صفر خواهد رسید در این حالت اگر نرخ ارز کاهش یافته و هر دلار به صد ین معامله شود مازاد عرضه فولاد امریکا از بین رفته و فولاد هر دو کشور به قیمت واحد فروخته میشود .

2_نحوه محاسبه نرخ ارز و تئوری قدرت خرید یکسان

برای نحوه محاسبه نرخ ارز یکی از بهترین روشها تئوری قدرت خرید یکسان است که بیانگر اینست که نرخ ارز بین دو کشور به گونه ای تعیین شود که منعکس کننده تغییرات سطح قیمتها در آن دو کشور باشد تئوری قدرت خرید یکسان مشابه قانون قیمت واحد است که به جای درنظر گرفتن قیمت یک کالای خاص مثل فولاد به سطح عمومی قیمتها توجه میکند فرض کنید رعایت قانون مبتنی بر قیمت واحد درهر کشور موجب شود که تئوری قدرت خرید یکسان مطرح گردد بطوریکه اگر سطح قیمتها در ژاپن نسبت به قیمتها در امریکا 10% افزایش یابد ارزش دلار هم 10% بالا می رود پس تئوری قدرت خرید یکسان برای نحوه محاسبه نرخ ارز این موضوع را مطرح میکند که اگر دریک کشور نسبت به کشورهای دیگر سایر قیمت ها بالا رود ارزش واحد پول ان کشور کاهش خواهد یافت یا ارزش واحد پول کشورهای دیگر افزایش می یابد.

از ایراداتی که بر تئوری قدرت خرید یکسان بابت نحوه محاسبه نرخ ارز میتوان گرفت این است که تغییرات ارز تنها تابع تغییر سطح قیمتهاست وبر این فرض استوار است که تمام کالاها در دو کشور کاملا مشابه و همانند میباشند. اگر این فرض حقیقت داشته باشد قانون قیمت واحد بیانگر این است که قیمت نسبی این کالاها یعنی سطح نسبی قیمتها بین دو کشور تعیین کننده نرخ ارز است ولی عملا چنین نیست ممکن است در مورد فولاد ژاپن و امریکا صدق کند ولی آیا اتومبیل کادیلاک و تویوتا با هم یکسان است ؟

ایراد دیگری که به تئوری قدرت خرید یکسان بابت نحوه محاسبه نرخ ارز وارد است اینست که بسیاری از کالاها و خدمات که درشاخصهای قیمتها منظور شده ارز قابل صدور بین دو کشور نیستند مثل خانه،زمین،و هزینه خدماتی مثل آرایشگاه که بین دو کشور دادوستد نمیشود بنابراین این امکان دارد قیمت این اقلام افزایش یافته و سطح قیمتها را در یک کشور نسبت به کشور دیگر بالا ببرد که آنها نمیتواند بر نرخ ارز اثرگذار باشد.

از تعریف های دیگری که در مورد ارز ارائه میشود هیچینگ ارزی است به اینصورت که چنانچه یک وارد کننده بخواهد بهای کالای خریداری شده ازخارج خودرا در اینده به ارز مشخص پرداخت کند همواره با این خطر مواجه است که نرخ برابری آن ارز به پول ملی افزایش یابد لذا از هم اکنون به خرید آن ارز اقدام میکند .